| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
੩. ਦੇવਸਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Devasaddasuttavaṇṇanā
੮੨. ਤਤਿਯੇ ਦੇવੇਸੂਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਦੇવੇ ਚੇવ ਅਸਞ੍ਞਦੇવੇ ਚ ਤਦਞ੍ਞੇਸੁ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇવੇਸੁ। ਦੇવਸਦ੍ਦਾਤਿ ਦੇવਾਨਂ ਪੀਤਿਸਮੁਦਾਹਾਰਸਦ੍ਦਾ। ਨਿਚ੍ਛਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਮਯਾ ਸਮਯਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਸਮਯਤੋ ਸਮਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਠਿਤਾ ਤੇ ਦੇવਾ ਤਂ ਕਾਲਂ ਆਗਮ੍ਮ ਨਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਤਂ ਸਮਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਆਗਮ੍ਮਾਤਿ। ‘‘ਸਮਯਂ ਸਮਯਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ਕੇਚਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਤਂ ਸਮਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਯਦਾ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੩੪; ਪਾਚਿ॰ ੪੧੭), ‘‘ਸਮ੍ਬਾਧੋ ਘਰਾવਾਸੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੧; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੧੫੪) ਚ ਕਾਮੇਸੁ ਘਰਾવਾਸੇ ਚ ਆਦੀਨવਾ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਾ ਚ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ। ਤਦਾ ਹਿਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ। ਅਰਿਯਸਾવਕੋਤਿ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਾવਕੋ, ਸਾવਕਭਾવਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ વਾ ਅવਸ੍ਸਂਭਾવੀ । ਅਨ੍ਤਿਮਭવਿਕਂ ਸਾવਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਯਮਾਰਮ੍ਭੋ। ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾਤਿ ਕੇਸੇ ਚ ਮਸ੍ਸੁਞ੍ਚ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਅਪਨੇਤ੍વਾ। ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾਤਿ ਕਸਾਯੇਨ ਰਤ੍ਤਤਾਯ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਚੇવ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਚ। ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚੇਤੇਤੀਤਿ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚੇਤੇਤਿ ਪਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਕਸਿવਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਾ।
82. Tatiye devesūti ṭhapetvā arūpāvacaradeve ceva asaññadeve ca tadaññesu upapattidevesu. Devasaddāti devānaṃ pītisamudāhārasaddā. Niccharantīti aññamaññaṃ ālāpasallāpavasena pavattanti. Samayā samayaṃ upādāyāti samayato samayaṃ paṭicca. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmiṃ kāle ṭhitā te devā taṃ kālaṃ āgamma naṃ passissanti, tato taṃ samayaṃ sampattaṃ āgammāti. ‘‘Samayaṃ samayaṃ upādāyā’’ti ca keci paṭhanti, tesaṃ taṃ taṃ samayaṃ paṭiccāti attho. Yasmiṃ samayeti yadā ‘‘aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā’’tiādinā (ma. ni. 1.234; pāci. 417), ‘‘sambādho gharāvāso’’tiādinā (dī. ni. 1.191; saṃ. ni. 2.154) ca kāmesu gharāvāse ca ādīnavā, tappaṭipakkhato nekkhamme ānisaṃsā ca sudiṭṭhā honti, tasmiṃ samaye. Tadā hissa ekantena pabbajjāya cittaṃ namati. Ariyasāvakoti ariyassa buddhassa bhagavato sāvako, sāvakabhāvaṃ upagantukāmo, ariyasāvako vā avassaṃbhāvī . Antimabhavikaṃ sāvakabodhisattaṃ sandhāya ayamārambho. Kesamassuṃ ohāretvāti kese ca massuñca ohāretvā apanetvā. Kāsāyāni vatthāni acchādetvāti kasāyena rattatāya kāsāyāni brahmacariyaṃ carantānaṃ anucchavikāni vatthāni nivāsetvā ceva pārupitvā ca. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāya cetetīti agārasmā gharā nikkhamitvā anagāriyaṃ pabbajjaṃ pabbajeyyanti pabbajjāya ceteti pakappeti, pabbajatīti attho. Ettha ca yasmā agārassa hitaṃ kasivaṇijjādikammaṃ agāriyanti vuccati, tañca pabbajjāya natthi, tasmā pabbajjā anagāriyanti ñātabbā.
ਮਾਰੇਨਾਤਿ ਕਿਲੇਸਮਾਰੇਨ। ਸਙ੍ਗਾਮਾਯ ਚੇਤੇਤੀਤਿ ਯੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਮਾਰਂ ਅਭਿવਿਜੇਤੁਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਮਾਰੋਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ ਉਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸਪਿ વਸੇਨ ਮਾਰੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਮਾਰੇਨਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਯਂ ਇਚ੍ਛਾવਿਘਾਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੇવਾਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿવਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਖੁਰਗ੍ਗਤੋ વਾ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯਥਾਰਹਂ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਾਨਂ વਸੇਨ ਕਿਲੇਸਮਾਰਂ ਪਰਿਪਾਤੇਤਿ ਨਾਮ, ਨ ਯੁਜ੍ਝਤਿ ਨਾਮ ਸਮ੍ਪਹਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮਾਯ ਚੇਤੇਤੀ’’ਤਿ।
Mārenāti kilesamārena. Saṅgāmāya cetetīti yujjhanatthāya cittaṃ uppādeti, māraṃ abhivijetuṃ sannayhati. Yasmā pana evarūpassa paṭipajjanakapuggalassa devaputtamāropi antarāyāya upakkamati, tasmā tassapi vasena mārenāti ettha devaputtamārenātipi attho veditabbo. Tassāpi ayaṃ icchāvighātaṃ karissatevāti. Yasmā pana pabbajitadivasato paṭṭhāya khuraggato vā paṭṭhāya sīlāni samādiyanto parisodhento samathavipassanāsu kammaṃ karonto yathārahaṃ tadaṅgappahānavikkhambhanappahānānaṃ vasena kilesamāraṃ paripāteti nāma, na yujjhati nāma sampahārassa abhāvato, tasmā vuttaṃ ‘‘mārena saddhiṃ saṅgāmāya cetetī’’ti.
ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ, ਪਭੇਦਤੋ ਪਨ ਤੇ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ , ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ। ਏવਂ ਪਭੇਦਤੋ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸવਿਧਾਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਸਤ੍ਤੇવ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਧੀਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸੇવ વਾ ਪਕ੍ਖੇ ਭવਾਨਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਨਂ , ਬੋਧਿਕੋਟ੍ਠਾਸਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਬੋਧਿਪਕ੍ਖવਨ੍ਤਾਨਂ, ਬੋਧਿਪਕ੍ਖੇ વਾ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਾવਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਯੋ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਨਾਮ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਪਨ ਤੇ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Sattannanti koṭṭhāsato sattannaṃ, pabhedato pana te sattatiṃsa honti. Kathaṃ? Cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā , ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti. Evaṃ pabhedato sattatiṃsavidhāpi satipaṭṭhānādikoṭṭhāsato satteva hontīti vuttaṃ ‘‘sattanna’’nti. Bodhipakkhiyānanti bujjhanaṭṭhena bodhīti laddhanāmassa ariyapuggalassa maggañāṇasseva vā pakkhe bhavānaṃ bodhipakkhiyānaṃ , bodhikoṭṭhāsiyānanti attho. ‘‘Bodhipakkhikāna’’ntipi pāṭho, bodhipakkhavantānaṃ, bodhipakkhe vā niyuttānanti attho. Bhāvanānuyogamanuyuttoti vipassanaṃ ussukkāpetvā ariyamaggabhāvanānuyogamanuyutto. Vipassanākkhaṇe hi satipaṭṭhānādayo pariyāyena bodhipakkhiyā nāma, maggakkhaṇeyeva pana te nippariyāyena bodhipakkhiyā nāma honti.
ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਤਿ ਕਾਮਾਸવਾਦੀਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ। ਆਸવੇਸੁ ਹਿ ਖੀਣੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ ਖੀਣਾਯੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਨਾਸવਨ੍ਤਿ ਆਸવવਿਰਹਿਤਂ। ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚੇਤੋવਚਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਧਿ, ਪਞ੍ਞਾવਚਨੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿ ਰਾਗਤੋ વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
Āsavānaṃ khayāti kāmāsavādīnaṃ sabbesaṃ āsavānaṃ khayā. Āsavesu hi khīṇesu sabbe kilesā khīṇāyeva honti. Tena arahattamaggo vutto hoti. Anāsavanti āsavavirahitaṃ. Cetovimuttiṃ paññāvimuttinti ettha cetovacanena arahattaphalasamādhi, paññāvacanena taṃsampayuttā ca paññā vuttā. Tattha samādhi rāgato vimuttattā cetovimutti, paññā avijjāya vimuttattā paññāvimuttīti veditabbā. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘ਯੋ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿ, ਤਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਞਾ, ਤਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੫੧੬)।
‘‘Yo hissa, bhikkhave, samādhi, tadassa samādhindriyaṃ. Yā hissa, bhikkhave, paññā, tadassa paññindriyaṃ. Iti kho, bhikkhave, rāgavirāgā cetovimutti, avijjāvirāgā paññāvimuttī’’ti (saṃ. ni. 5.516).
ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਸਮਥਫਲਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਫਲਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ। ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇવ ਅਭਿવਿਸਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍વਾ ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਞਤ੍વਾ। ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤੀਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਤਮੇવ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਂ ਅਭਿવਿਜਿਯ ਅਜ੍ਝਾવਸਤੀਤਿ ਮਾਰਂ ਅਭਿવਿਜਿਨਿਤ੍વਾ વਿਜਿਤવਿਜਯਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਕਤਸਙ੍ਗਾਮਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸੀਸਭੂਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਇਸ੍ਸਰਿਯਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਭਿਭવਨ੍ਤੋ ਆવਸਤਿ, ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ਇਚ੍ਚੇવ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮੇ ਚ ਦੇવਸਦ੍ਦਾ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, વਿਸੇਸਤੋ ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸਦੇવੇਸੂਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Apicettha samathaphalaṃ cetovimutti, vipassanāphalaṃ paññāvimuttīti veditabbā. Diṭṭheva dhammeti imasmiṃyeva attabhāve. Sayaṃ abhiññā sacchikatvāti attanāyeva abhivisiṭṭhāya paññāya paccakkhaṃ katvā aparappaccayena ñatvā. Upasampajja viharatīti pāpuṇitvā sampādetvā viharati. Tameva saṅgāmasīsaṃ abhivijiya ajjhāvasatīti māraṃ abhivijinitvā vijitavijayattā tena katasaṅgāmasaṅkhātassa ariyamaggassa sīsabhūtaṃ arahattaphalasamāpattiissariyaṭṭhānaṃ, abhibhavanto āvasati, samāpajjati icceva attho. Ime ca devasaddā diṭṭhasaccesu devesu pavattanti, visesato suddhāvāsadevesūti veditabbaṃ.
ਗਾਥਾਸੁ ਮਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਮਹਤ੍ਤੇਨ ਮਹਨ੍ਤਂ। વੀਤਸਾਰਦਨ੍ਤਿ ਸਾਰਜ੍ਜਕਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਭਾવੇਨ વਿਗਤਸਾਰਜ੍ਜਂ ਅਪਗਤਮਙ੍ਕੁਭਾવਂ। ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯਾਦਯੋ વਿਯ ਪੁਰਿਸੇਸੁ ਆਜਾਨੀਯਭੂਤਾ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾ। ਦੁਜ੍ਜਯਮਜ੍ਝਭੂਤਿ ਪਚੁਰਜਨੇਹਿ ਜੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ ਕਿਲੇਸવਾਹਿਨਿਂ ਅਭਿਭવਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿ। ‘‘ਅਜ੍ਜਯੀ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਅਜਿਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜੇਤ੍વਾਨ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਸੇਨਂ, વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਅਨਾવਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕਤ੍ਤਯਾਭਿਬ੍ਯਾਪਨਤੋ ਦਿਯਡ੍ਢਸਹਸ੍ਸਾਦਿવਿਭਾਗਤੋ ਚ વਿਪੁਲਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਆવਰਿਤੁਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਚ ਅਨਾવਰਂ, ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਮਾਰਸ੍ਸ ਸੇਨਂ વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਜੇਤ੍વਾ ਯੋ ਤ੍વਂ ਦੁਜ੍ਜਯਂ ਅਜਯਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਮੋ, ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Gāthāsu mahantanti sīlādiguṇamahattena mahantaṃ. Vītasāradanti sārajjakarānaṃ kilesānaṃ abhāvena vigatasārajjaṃ apagatamaṅkubhāvaṃ. Purisājaññāti assādīsu assājānīyādayo viya purisesu ājānīyabhūtā uttamapurisā. Dujjayamajjhabhūti pacurajanehi jetuṃ asakkuṇeyyaṃ kilesavāhiniṃ abhibhavi ajjhotthari. ‘‘Ajjayī’’tipi paṭhanti, ajinīti attho. Jetvāna maccunosenaṃ, vimokkhena anāvaranti lokattayābhibyāpanato diyaḍḍhasahassādivibhāgato ca vipulattā aññehi āvarituṃ paṭisedhetuṃ asakkuṇeyyattā ca anāvaraṃ, maccuno mārassa senaṃ vimokkhena ariyamaggena jetvā yo tvaṃ dujjayaṃ ajayi, tassa namo, te purisājaññāti sambandho.
ਇਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ। ਹਿ-ਇਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਏਤਂ ਪਤ੍ਤਮਾਨਸਂ ਅਧਿਗਤਾਰਹਤ੍ਤਂ ਖੀਣਾਸવਂ ਦੇવਤਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਮੇવਤ੍ਥਂ ਨਿਗਮਨવਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਥ વਾ ਇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ। ਕਿਂ ਪਨ ਏਤਂ ਕਾਰਣਂ? ਨਮੁਚਿਸੇਨਾવਿਜਯੇਨ ਪਤ੍ਤਮਾਨਸਤ੍ਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਤਂ ਦੇવਤਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਫਲਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯੇਨ ਮਚ੍ਚੁવਸਂ વਜੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਣਿਧਾਯ ਗવੇਸਨ੍ਤਾਪਿ ਦੇવਾ ਅਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਮਰਣਸ੍ਸ વਸਂ વਜੇ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇવਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ।
Itīti vuttappakārena. Hi-iti nipātamattaṃ. Etaṃ pattamānasaṃ adhigatārahattaṃ khīṇāsavaṃ devatānamassantīti vuttamevatthaṃ nigamanavasena dasseti. Atha vā itīti iminā kāraṇena. Kiṃ pana etaṃ kāraṇaṃ? Namucisenāvijayena pattamānasattaṃ. Iminā kāraṇena taṃ devatā namassantīti attho. Idāni taṃ kāraṇaṃ phalato dassetuṃ ‘‘tañhi tassa na passanti, yena maccuvasaṃ vaje’’ti vuttaṃ. Tassattho – yasmā tassa purisājaññassa paṇidhāya gavesantāpi devā aṇumattampi taṃ kāraṇaṃ na passanti, yena so maccuno maraṇassa vasaṃ vaje upagaccheyya. Tasmā taṃ visuddhidevā namassantīti.
ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੩. ਦੇવਸਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Devasaddasuttaṃ
