Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૭. ધમ્મદેસનાસિક્ખાપદં
7. Dhammadesanāsikkhāpadaṃ
૬૦. સત્તમે મહાદ્વારેતિ બહિ ઠિતે મહાદ્વારે. આગમ્મ, પવિસિત્વા વા વસનટ્ઠાનત્તા ઓવરકો આવસથો નામાતિ આહ ‘‘ઓવરકદ્વારે’’તિ. સુનિગ્ગતેનાતિ સુટ્ઠુ બહિ નિક્ખમિત્વા ગતેન સદ્દેન. ‘‘અઞ્ઞાતુ’’ન્તિ પદસ્સ ‘‘ન ઞાતુ’’ન્તિ અત્થં પટિક્ખિપન્તો આહ ‘‘આજાનિતુ’’ન્તિ. ઇમિના નકારવિકારો અઇતિ નિપાતો ન હોતિ, આઇતિ ઉપસગ્ગોતિ પન દસ્સેતિ. ‘‘વિઞ્ઞુના પુરિસેના’’તિ એત્તકમેવ અવત્વા ‘‘પુરિસવિગ્ગહેના’’તિ વદન્તો મનુસ્સપુરિસવિગ્ગહં ગહેત્વા ઠિતેન યક્ખેન પેતેન તિરચ્છાનગતેન સદ્ધિં ઠિતાય માતુગામસ્સ દેસેતું ન વટ્ટતીતિ દસ્સેતિ. ન યક્ખેનાતિ યક્ખેન સદ્ધિં ઠિતાય માતુગામસ્સ દેસેતું ન વટ્ટતીતિ યોજના. એસ નયો ‘‘ન પેતેન, ન તિરચ્છાનગતેના’’તિ એત્થાપિ.
60. Sattame mahādvāreti bahi ṭhite mahādvāre. Āgamma, pavisitvā vā vasanaṭṭhānattā ovarako āvasatho nāmāti āha ‘‘ovarakadvāre’’ti. Suniggatenāti suṭṭhu bahi nikkhamitvā gatena saddena. ‘‘Aññātu’’nti padassa ‘‘na ñātu’’nti atthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘ājānitu’’nti. Iminā nakāravikāro aiti nipāto na hoti, āiti upasaggoti pana dasseti. ‘‘Viññunā purisenā’’ti ettakameva avatvā ‘‘purisaviggahenā’’ti vadanto manussapurisaviggahaṃ gahetvā ṭhitena yakkhena petena tiracchānagatena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti dasseti. Na yakkhenāti yakkhena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti yojanā. Esa nayo ‘‘na petena, na tiracchānagatenā’’ti etthāpi.
૬૬. છપ્પઞ્ચવાચાહીતિ એત્થ ‘‘પઞ્ચા’’તિ વાચાસિલિટ્ઠવસેન વુત્તં કસ્સચિ પયોજનસ્સાભાવા. તત્થાતિ ‘‘છપ્પઞ્ચવાચાહી’’તિ પદે. એકો ગાથાપાદો એકા વાચાતિ વદન્તો ચુણ્ણિયે વિભત્યન્તં એકં પદં એકા વાચા નામાતિ દસ્સેતિ, અત્થજોતકપદં વા વાક્યપદં વા ન ગહેતબ્બં. ‘‘એકં પદં પાળિતો, પઞ્ચ અટ્ઠકથાતો’’તિ ઇમિના ‘‘દ્વે પદાનિ પાળિતો, ચત્તારિ અટ્ઠકથાતો’’તિઆદિનયોપિ ગહેતબ્બો. છપદાનતિક્કમોયેવ હિ પમાણં. તસ્મિન્તિ એત્થ સતિ વિભત્તિવિપલ્લાસે લિઙ્ગસ્સાપિ વિપલ્લાસો હોતિ ‘‘તસ્મિ’’ન્તિ પુલ્લિઙ્ગેન વુત્તત્તા. સતિ ચ વિભત્તિવિપલ્લાસે ‘‘તસ્સા’’તિ ઇત્થિલિઙ્ગભાવેન પવત્તા. ‘‘માતુગામસ્સા’’તિ નિયતપુલ્લિઙ્ગાપેક્ખનસ્સ અસમ્ભવતો અત્થવસેન ‘‘એકિસ્સા’’તિ ઇત્થિલિઙ્ગભાવેન વુત્તં. ઇમિના ભેદલિઙ્ગનિસ્સિતો વિસેસનવિસેસ્યોપિ અત્થીતિ દસ્સેતિ. તુમ્હાકન્તિ નિદ્ધારણસમુદાયો. ‘‘સુણાથા’’તિ અવત્વા આભોગોપિ વટ્ટતીતિ આહ ‘‘પઠમ’’ન્તિઆદિ. પઠમન્તિ ચ પઠમમેવ. તેન વુત્તં ‘‘ન પચ્છા’’તિ. પુટ્ઠો હુત્વા ભિક્ખુ કથેતીતિ યોજનાતિ. સત્તમં.
66.Chappañcavācāhīti ettha ‘‘pañcā’’ti vācāsiliṭṭhavasena vuttaṃ kassaci payojanassābhāvā. Tatthāti ‘‘chappañcavācāhī’’ti pade. Eko gāthāpādo ekā vācāti vadanto cuṇṇiye vibhatyantaṃ ekaṃ padaṃ ekā vācā nāmāti dasseti, atthajotakapadaṃ vā vākyapadaṃ vā na gahetabbaṃ. ‘‘Ekaṃ padaṃ pāḷito, pañca aṭṭhakathāto’’ti iminā ‘‘dve padāni pāḷito, cattāri aṭṭhakathāto’’tiādinayopi gahetabbo. Chapadānatikkamoyeva hi pamāṇaṃ. Tasminti ettha sati vibhattivipallāse liṅgassāpi vipallāso hoti ‘‘tasmi’’nti pulliṅgena vuttattā. Sati ca vibhattivipallāse ‘‘tassā’’ti itthiliṅgabhāvena pavattā. ‘‘Mātugāmassā’’ti niyatapulliṅgāpekkhanassa asambhavato atthavasena ‘‘ekissā’’ti itthiliṅgabhāvena vuttaṃ. Iminā bhedaliṅganissito visesanavisesyopi atthīti dasseti. Tumhākanti niddhāraṇasamudāyo. ‘‘Suṇāthā’’ti avatvā ābhogopi vaṭṭatīti āha ‘‘paṭhama’’ntiādi. Paṭhamanti ca paṭhamameva. Tena vuttaṃ ‘‘na pacchā’’ti. Puṭṭho hutvā bhikkhu kathetīti yojanāti. Sattamaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૧. મુસાવાદવગ્ગો • 1. Musāvādavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૭. ધમ્મદેસનાસિક્ખાપદવણ્ણના • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૭. ધમ્મદેસનાસિક્ખાપદવણ્ણના • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૭. ધમ્મદેસનાસિક્ખાપદવણ્ણના • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૭. ધમ્મદેસનાસિક્ખાપદવણ્ણના • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā