Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൪൫൭] ൩. ധമ്മദേവപുത്തജാതകവണ്ണനാ

    [457] 3. Dhammadevaputtajātakavaṇṇanā

    യസോകരോ പുഞ്ഞകരോഹമസ്മീതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ദേവദത്തസ്സ പഥവിപവേസനം ആരബ്ഭ കഥേസി. തദാ ഹി ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും ‘‘ആവുസോ, ദേവദത്തോ തഥാഗതേന സദ്ധിം പടിവിരുജ്ഝിത്വാ പഥവിം പവിട്ഠോ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന ഇദാനേവേസ, ഭിക്ഖവേ, മമ ജിനചക്കേ പഹാരം ദത്വാ പഥവിം പവിട്ഠോ, പുബ്ബേപി ധമ്മചക്കേ പഹാരം ദത്വാ പഥവിം പവിസിത്വാ അവീചിപരായണോ ജാതോയേവാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Yasokaro puññakarohamasmīti idaṃ satthā jetavane viharanto devadattassa pathavipavesanaṃ ārabbha kathesi. Tadā hi bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, devadatto tathāgatena saddhiṃ paṭivirujjhitvā pathaviṃ paviṭṭho’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na idānevesa, bhikkhave, mama jinacakke pahāraṃ datvā pathaviṃ paviṭṭho, pubbepi dhammacakke pahāraṃ datvā pathaviṃ pavisitvā avīciparāyaṇo jātoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ കാമാവചരദേവലോകേ ധമ്മോ നാമ ദേവപുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, ദേവദത്തോ അധമ്മോ നാമ. തേസു ധമ്മോ ദിബ്ബാലങ്കാരപടിമണ്ഡിതോ ദിബ്ബരഥവരമഭിരുയ്ഹ അച്ഛരാഗണപരിവുതോ മനുസ്സേസു സായമാസം ഭുഞ്ജിത്വാ അത്തനോ അത്തനോ ഘരദ്വാരേ സുഖകഥായ നിസിന്നേസു പുണ്ണമുപോസഥദിവസേ ഗാമനിഗമജനപദരാജധാനീസു ആകാസേ ഠത്വാ ‘‘പാണാതിപാതാദീഹി ദസഹി അകുസലകമ്മപഥേഹി വിരമിത്വാ മാതുപട്ഠാനധമ്മം പിതുപട്ഠാനധമ്മം തിവിധസുചരിതധമ്മഞ്ച പൂരേഥ , ഏവം സഗ്ഗപരായണാ ഹുത്വാ മഹന്തം യസം അനുഭവിസ്സഥാ’’തി മനുസ്സേ ദസ കുസലകമ്മപഥേ സമാദപേന്തോ ജമ്ബുദീപം പദക്ഖിണം കരോതി. അധമ്മോ പന ദേവപുത്തോ ‘‘പാണം ഹനഥാ’’തിആദിനാ നയേന ദസ അകുസലകമ്മപഥേ സമാദപേന്തോ ജമ്ബുദീപം വാമം കരോതി. അഥ തേസം ആകാസേ രഥാ സമ്മുഖാ അഹേസും. അഥ നേസം പരിസാ ‘‘തുമ്ഹേ കസ്സ, തുമ്ഹേ കസ്സാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘മയം ധമ്മസ്സ, മയം അധമ്മസ്സാ’’തി വത്വാ മഗ്ഗാ ഓക്കമിത്വാ ദ്വിധാ ജാതാ. ധമ്മോപി അധമ്മം ആമന്തേത്വാ ‘‘സമ്മ, ത്വം അധമ്മോ, അഹം ധമ്മോ, മഗ്ഗോ മയ്ഹം അനുച്ഛവികോ, തവ രഥം ഓക്കാമേത്വാ മയ്ഹം മഗ്ഗം ദേഹീ’’തി പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kāmāvacaradevaloke dhammo nāma devaputto hutvā nibbatti, devadatto adhammo nāma. Tesu dhammo dibbālaṅkārapaṭimaṇḍito dibbarathavaramabhiruyha accharāgaṇaparivuto manussesu sāyamāsaṃ bhuñjitvā attano attano gharadvāre sukhakathāya nisinnesu puṇṇamuposathadivase gāmanigamajanapadarājadhānīsu ākāse ṭhatvā ‘‘pāṇātipātādīhi dasahi akusalakammapathehi viramitvā mātupaṭṭhānadhammaṃ pitupaṭṭhānadhammaṃ tividhasucaritadhammañca pūretha , evaṃ saggaparāyaṇā hutvā mahantaṃ yasaṃ anubhavissathā’’ti manusse dasa kusalakammapathe samādapento jambudīpaṃ padakkhiṇaṃ karoti. Adhammo pana devaputto ‘‘pāṇaṃ hanathā’’tiādinā nayena dasa akusalakammapathe samādapento jambudīpaṃ vāmaṃ karoti. Atha tesaṃ ākāse rathā sammukhā ahesuṃ. Atha nesaṃ parisā ‘‘tumhe kassa, tumhe kassā’’ti pucchitvā ‘‘mayaṃ dhammassa, mayaṃ adhammassā’’ti vatvā maggā okkamitvā dvidhā jātā. Dhammopi adhammaṃ āmantetvā ‘‘samma, tvaṃ adhammo, ahaṃ dhammo, maggo mayhaṃ anucchaviko, tava rathaṃ okkāmetvā mayhaṃ maggaṃ dehī’’ti paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൨൬.

    26.

    ‘‘യസോകരോ പുഞ്ഞകരോഹമസ്മി, സദാത്ഥുതോ സമണബ്രാഹ്മണാനം;

    ‘‘Yasokaro puññakarohamasmi, sadātthuto samaṇabrāhmaṇānaṃ;

    മഗ്ഗാരഹോ ദേവമനുസ്സപൂജിതോ, ധമ്മോ അഹം ദേഹി അധമ്മ മഗ്ഗ’’ന്തി.

    Maggāraho devamanussapūjito, dhammo ahaṃ dehi adhamma magga’’nti.

    തത്ഥ യസോകരോതി അഹം ദേവമനുസ്സാനം യസദായകോ. ദുതിയപദേപി ഏസേവ നയോ. സദാത്ഥുതോതി സദാ ഥുതോ നിച്ചപസത്ഥോ. തതോ പരാ –

    Tattha yasokaroti ahaṃ devamanussānaṃ yasadāyako. Dutiyapadepi eseva nayo. Sadātthutoti sadā thuto niccapasattho. Tato parā –

    ൨൭.

    27.

    ‘‘അധമ്മയാനം ദള്ഹമാരുഹിത്വാ, അസന്തസന്തോ ബലവാഹമസ്മി;

    ‘‘Adhammayānaṃ daḷhamāruhitvā, asantasanto balavāhamasmi;

    സ കിസ്സ ഹേതുമ്ഹി തവജ്ജ ദജ്ജം, മഗ്ഗം അഹം ധമ്മ അദിന്നപുബ്ബം.

    Sa kissa hetumhi tavajja dajjaṃ, maggaṃ ahaṃ dhamma adinnapubbaṃ.

    ൨൮.

    28.

    ‘‘ധമ്മോ ഹവേ പാതുരഹോസി പുബ്ബേ, പച്ഛാ അധമ്മോ ഉദപാദി ലോകേ;

    ‘‘Dhammo have pāturahosi pubbe, pacchā adhammo udapādi loke;

    ജേട്ഠോ ച സേട്ഠോ ച സനന്തനോ ച, ഉയ്യാഹി ജേട്ഠസ്സ കനിട്ഠ മഗ്ഗാ.

    Jeṭṭho ca seṭṭho ca sanantano ca, uyyāhi jeṭṭhassa kaniṭṭha maggā.

    ൨൯.

    29.

    ‘‘ന യാചനായ നപി പാതിരൂപാ, ന അരഹതാ തേഹം ദദേയ്യം മഗ്ഗം;

    ‘‘Na yācanāya napi pātirūpā, na arahatā tehaṃ dadeyyaṃ maggaṃ;

    യുദ്ധഞ്ച നോ ഹോതു ഉഭിന്നമജ്ജ, യുദ്ധമ്ഹി യോ ജേസ്സതി തസ്സ മഗ്ഗോ.

    Yuddhañca no hotu ubhinnamajja, yuddhamhi yo jessati tassa maggo.

    ൩൦.

    30.

    ‘‘സബ്ബാ ദിസാ അനുവിസടോഹമസ്മി, മഹബ്ബലോ അമിതയസോ അതുല്യോ;

    ‘‘Sabbā disā anuvisaṭohamasmi, mahabbalo amitayaso atulyo;

    ഗുണേഹി സബ്ബേഹി ഉപേതരൂപോ, ധമ്മോ അധമ്മ ത്വം കഥം വിജേസ്സസി.

    Guṇehi sabbehi upetarūpo, dhammo adhamma tvaṃ kathaṃ vijessasi.

    ൩൧.

    31.

    ‘‘ലോഹേന വേ ഹഞ്ഞതി ജാതരൂപം, ന ജാതരൂപേന ഹനന്തി ലോഹം;

    ‘‘Lohena ve haññati jātarūpaṃ, na jātarūpena hananti lohaṃ;

    സചേ അധമ്മോ ഹഞ്ഛതി ധമ്മമജ്ജ, അയോ സുവണ്ണം വിയ ദസ്സനേയ്യം.

    Sace adhammo hañchati dhammamajja, ayo suvaṇṇaṃ viya dassaneyyaṃ.

    ൩൨.

    32.

    ‘‘സചേ തുവം യുദ്ധബലോ അധമ്മ, ന തുയ്ഹ വുഡ്ഢാ ച ഗരൂ ച അത്ഥി;

    ‘‘Sace tuvaṃ yuddhabalo adhamma, na tuyha vuḍḍhā ca garū ca atthi;

    മഗ്ഗഞ്ച തേ ദമ്മി പിയാപ്പിയേന, വാചാദുരുത്താനിപി തേ ഖമാമീ’’തി. –

    Maggañca te dammi piyāppiyena, vācāduruttānipi te khamāmī’’ti. –

    ഇമാ ഛ ഗാഥാ തേസഞ്ഞേവ വചനപടിവചനവസേന കഥിതാ.

    Imā cha gāthā tesaññeva vacanapaṭivacanavasena kathitā.

    തത്ഥ സ കിസ്സ ഹേതുമ്ഹി തവജ്ജ ദജ്ജന്തി സോമ്ഹി അഹം അധമ്മോ അധമ്മയാനം രഥം ആരുള്ഹോ അഭീതോ ബലവാ. കിംകാരണാ അജ്ജ ഭോ ധമ്മ, കസ്സചി അദിന്നപുബ്ബം മഗ്ഗം തുയ്ഹം ദമ്മീതി. പുബ്ബേതി പഠമകപ്പികകാലേ ഇമസ്മിം ലോകേ ദസകുസലകമ്മപഥധമ്മോ ച പുബ്ബേ പാതുരഹോസി, പച്ഛാ അധമ്മോ. ജേട്ഠോ ചാതി പുരേ നിബ്ബത്തഭാവേന അഹം ജേട്ഠോ ച സേട്ഠോ ച പോരാണകോ ച, ത്വം പന കനിട്ഠോ, തസ്മാ മഗ്ഗാ ഉയ്യാഹീതി വദതി. നപി പാതിരൂപാതി അഹഞ്ഹി തേ നേവ യാചനായ ന പതിരൂപവചനേന മഗ്ഗാരഹതായ മഗ്ഗം ദദേയ്യം. അനുവിസടോതി അഹം ചതസ്സോ ദിസാ ചതസ്സോ അനുദിസാതി സബ്ബാ ദിസാ അത്തനോ ഗുണേന പത്ഥടോ പഞ്ഞാതോ പാകടോ. ലോഹേനാതി അയമുട്ഠികേന. ഹഞ്ഛതീതി ഹനിസ്സതി. തുവം യുദ്ധബലോ അധമ്മാതി സചേ ത്വം യുദ്ധബലോസി അധമ്മ. വുഡ്ഢാ ച ഗരൂ ചാതി യദി തുയ്ഹം ‘‘ഇമേ വുഡ്ഢാ, ഇമേ ഗരൂ പണ്ഡിതാ’’തി ഏവം നത്ഥി. പിയാപ്പിയേനാതി പിയേനാപി അപ്പിയേനാപി ദദന്തോ പിയേന വിയ തേ മഗ്ഗം ദദാമീതി അത്ഥോ.

    Tattha sa kissa hetumhi tavajja dajjanti somhi ahaṃ adhammo adhammayānaṃ rathaṃ āruḷho abhīto balavā. Kiṃkāraṇā ajja bho dhamma, kassaci adinnapubbaṃ maggaṃ tuyhaṃ dammīti. Pubbeti paṭhamakappikakāle imasmiṃ loke dasakusalakammapathadhammo ca pubbe pāturahosi, pacchā adhammo. Jeṭṭho cāti pure nibbattabhāvena ahaṃ jeṭṭho ca seṭṭho ca porāṇako ca, tvaṃ pana kaniṭṭho, tasmā maggā uyyāhīti vadati. Napi pātirūpāti ahañhi te neva yācanāya na patirūpavacanena maggārahatāya maggaṃ dadeyyaṃ. Anuvisaṭoti ahaṃ catasso disā catasso anudisāti sabbā disā attano guṇena patthaṭo paññāto pākaṭo. Lohenāti ayamuṭṭhikena. Hañchatīti hanissati. Tuvaṃ yuddhabalo adhammāti sace tvaṃ yuddhabalosi adhamma. Vuḍḍhā ca garū cāti yadi tuyhaṃ ‘‘ime vuḍḍhā, ime garū paṇḍitā’’ti evaṃ natthi. Piyāppiyenāti piyenāpi appiyenāpi dadanto piyena viya te maggaṃ dadāmīti attho.

    ബോധിസത്തേന പന ഇമായ ഗാഥായ കഥിതക്ഖണേയേവ അധമ്മോ രഥേ ഠാതും അസക്കോന്തോ അവംസിരോ പഥവിയം പതിത്വാ പഥവിയാ വിവരേ ദിന്നേ ഗന്ത്വാ അവീചിമ്ഹിയേവ നിബ്ബത്തി. ഏതമത്ഥം വിദിത്വാ ഭഗവാ അഭിസമ്ബുദ്ധോ ഹുത്വാ സേസഗാഥാ അഭാസി –

    Bodhisattena pana imāya gāthāya kathitakkhaṇeyeva adhammo rathe ṭhātuṃ asakkonto avaṃsiro pathaviyaṃ patitvā pathaviyā vivare dinne gantvā avīcimhiyeva nibbatti. Etamatthaṃ viditvā bhagavā abhisambuddho hutvā sesagāthā abhāsi –

    ൩൩.

    33.

    ‘‘ഇദഞ്ച സുത്വാ വചനം അധമ്മോ, അവംസിരോ പതിതോ ഉദ്ധപാദോ;

    ‘‘Idañca sutvā vacanaṃ adhammo, avaṃsiro patito uddhapādo;

    യുദ്ധത്ഥികോ ചേ ന ലഭാമി യുദ്ധം, ഏത്താവതാ ഹോതി ഹതോ അധമ്മോ.

    Yuddhatthiko ce na labhāmi yuddhaṃ, ettāvatā hoti hato adhammo.

    ൩൪.

    34.

    ‘‘ഖന്തീബലോ യുദ്ധബലം വിജേത്വാ, ഹന്ത്വാ അധമ്മം നിഹനിത്വ ഭൂമ്യാ;

    ‘‘Khantībalo yuddhabalaṃ vijetvā, hantvā adhammaṃ nihanitva bhūmyā;

    പായാസി വിത്തോ അഭിരുയ്ഹ സന്ദനം, മഗ്ഗേനേവ അതിബലോ സച്ചനിക്കമോ.

    Pāyāsi vitto abhiruyha sandanaṃ, maggeneva atibalo saccanikkamo.

    ൩൫.

    35.

    ‘‘മാതാ പിതാ സമണബ്രാഹ്മണാ ച, അസമ്മാനിതാ യസ്സ സകേ അഗാരേ;

    ‘‘Mātā pitā samaṇabrāhmaṇā ca, asammānitā yassa sake agāre;

    ഇധേവ നിക്ഖിപ്പ സരീരദേഹം, കായസ്സ ഭേദാ നിരയം വജന്തി തേ;

    Idheva nikkhippa sarīradehaṃ, kāyassa bhedā nirayaṃ vajanti te;

    യഥാ അധമ്മോ പതിതോ അവംസിരോ.

    Yathā adhammo patito avaṃsiro.

    ൩൬.

    36.

    ‘‘മാതാ പിതാ സമണബ്രാഹ്മണാ ച, സുസമ്മാനിതാ യസ്സ സകേ അഗാരേ;

    ‘‘Mātā pitā samaṇabrāhmaṇā ca, susammānitā yassa sake agāre;

    ഇധേവ നിക്ഖിപ്പ സരീരദേഹം, കായസ്സ ഭേദാ സുഗതിം വജന്തി തേ;

    Idheva nikkhippa sarīradehaṃ, kāyassa bhedā sugatiṃ vajanti te;

    യഥാപി ധമ്മോ അഭിരുയ്ഹ സന്ദന’’ന്തി.

    Yathāpi dhammo abhiruyha sandana’’nti.

    തത്ഥ യുദ്ധത്ഥികോ ചേതി അയം തസ്സ വിലാപോ, സോ കിരേവം വിലപന്തോയേവ പതിത്വാ പഥവിം പവിട്ഠോ . ഏത്താവതാതി ഭിക്ഖവേ, യാവതാ പഥവിം പവിട്ഠോ, താവതാ അധമ്മോ ഹതോ നാമ ഹോതി. ഖന്തീബലോതി ഭിക്ഖവേ, ഏവം അധമ്മോ പഥവിം പവിട്ഠോ അധിവാസനഖന്തീബലോ തം യുദ്ധബലം വിജേത്വാ വധിത്വാ ഭൂമിയം നിഹനിത്വാ പാതേത്വാ വിത്തജാതതായ വിത്തോ അത്തനോ രഥം ആരുയ്ഹ മഗ്ഗേനേവ സച്ചനിക്കമോ തഥപരക്കമോ ധമ്മദേവപുത്തോ പായാസി. അസമ്മാനിതാതി അസക്കതാ. സരീരദേഹന്തി ഇമസ്മിംയേവ ലോകേ സരീരസങ്ഖാതം ദേഹം നിക്ഖിപിത്വാ. നിരയം വജന്തീതി യസ്സ പാപപുഗ്ഗലസ്സ ഏതേ സക്കാരാരഹാ ഗേഹേ അസക്കതാ, തഥാരൂപാ യഥാ അധമ്മോ പതിതോ അവംസിരോ, ഏവം അവംസിരാ നിരയം വജന്തീതി അത്ഥോ. സുഗതിം വജന്തീതി യസ്സ പനേതേ സക്കതാ, താദിസാ പണ്ഡിതാ യഥാപി ധമ്മോ സന്ദനം അഭിരുയ്ഹ ദേവലോകം ഗതോ, ഏവം സുഗതിം വജന്തീതി.

    Tattha yuddhatthiko ceti ayaṃ tassa vilāpo, so kirevaṃ vilapantoyeva patitvā pathaviṃ paviṭṭho . Ettāvatāti bhikkhave, yāvatā pathaviṃ paviṭṭho, tāvatā adhammo hato nāma hoti. Khantībaloti bhikkhave, evaṃ adhammo pathaviṃ paviṭṭho adhivāsanakhantībalo taṃ yuddhabalaṃ vijetvā vadhitvā bhūmiyaṃ nihanitvā pātetvā vittajātatāya vitto attano rathaṃ āruyha maggeneva saccanikkamo tathaparakkamo dhammadevaputto pāyāsi. Asammānitāti asakkatā. Sarīradehanti imasmiṃyeva loke sarīrasaṅkhātaṃ dehaṃ nikkhipitvā. Nirayaṃ vajantīti yassa pāpapuggalassa ete sakkārārahā gehe asakkatā, tathārūpā yathā adhammo patito avaṃsiro, evaṃ avaṃsirā nirayaṃ vajantīti attho. Sugatiṃ vajantīti yassa panete sakkatā, tādisā paṇḍitā yathāpi dhammo sandanaṃ abhiruyha devalokaṃ gato, evaṃ sugatiṃ vajantīti.

    സത്ഥാ ഏവം ധമ്മം ദേസേത്വാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ, പുബ്ബേപി ദേവദത്തോ മയാ സദ്ധിം പടിവിരുജ്ഝിത്വാ പഥവിം പവിട്ഠോ’’തി വത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ അധമ്മോ ദേവപുത്തോ ദേവദത്തോ അഹോസി, പരിസാപിസ്സ ദേവദത്തപരിസാ, ധമ്മോ പന അഹമേവ, പരിസാ ബുദ്ധപരിസായേവാ’’തി.

    Satthā evaṃ dhammaṃ desetvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi devadatto mayā saddhiṃ paṭivirujjhitvā pathaviṃ paviṭṭho’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā adhammo devaputto devadatto ahosi, parisāpissa devadattaparisā, dhammo pana ahameva, parisā buddhaparisāyevā’’ti.

    ധമ്മദേവപുത്തജാതകവണ്ണനാ തതിയാ.

    Dhammadevaputtajātakavaṇṇanā tatiyā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൫൭. ധമ്മദേവപുത്തജാതകം • 457. Dhammadevaputtajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact