Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౪. ధమ్మఞ్ఞూసుత్తవణ్ణనా
4. Dhammaññūsuttavaṇṇanā
౬౮. చతుత్థే సుత్తగేయ్యాదిధమ్మం జానాతీతి ధమ్మఞ్ఞూ. తస్స తస్సేవ సుత్తగేయ్యాదినా భాసితస్స తదఞ్ఞస్స సుత్తపదత్థస్స బోధకస్స సద్దస్స అత్థకుసలతావసేన అత్థం జానాతీతి అత్థఞ్ఞూ. ‘‘ఏత్తకోమ్హి సీలేన సమాధినా పఞ్ఞాయా’’తి ఏవం యథా అత్తనో పమాణజాననవసేన అత్తానం జానాతీతి అత్తఞ్ఞూ. పటిగ్గహణపరిభోగపరియేసనవిస్సజ్జనేసు మత్తం జానాతీతి మత్తఞ్ఞూ. నిద్దేసే పన పటిగ్గహణమత్తఞ్ఞుతాయ ఏవ పరిభోగాదిమత్తఞ్ఞుతా పబోధితా హోతీతి పటిగ్గహణమత్తఞ్ఞుతావ దస్సితా. ‘‘అయం కాలో ఉద్దేసస్స, అయం కాలో పరిపుచ్ఛాయ, అయం కాలో యోగస్స అధిగమాయా’’తి ఏవం కాలం జానాతీతి కాలఞ్ఞూ. తత్థ పఞ్చ వస్సాని ఉద్దేసస్స కాలో, దస పరిపుచ్ఛాయ, ఇదం అతిసమ్బాధం, అతిక్ఖపఞ్ఞస్స తావతా కాలేన తీరేతుం అసక్కుణేయ్యత్తా దస వస్సాని ఉద్దేసస్స కాలో, వీసతి పరిపుచ్ఛాయ, తతో పరం యోగే కమ్మం కాతబ్బం. ఖత్తియపరిసాదికం అట్ఠవిధం పరిసం జానాతీతి పరిసఞ్ఞూ. భిక్ఖుపరిసాదికం చతుబ్బిధం, ఖత్తియపరిసాదికం మనుస్సపరిసంయేవ పున చతుబ్బిధం గహేత్వా అట్ఠవిధం వదన్తి అపరే. నిద్దేసే పనస్స ఖత్తియపరిసాదిచతుబ్బిధపరిసగ్గహణం నిదస్సనమత్తం దట్ఠబ్బం. ‘‘ఇమం మే సేవన్తస్స అకుసలా ధమ్మా పరిహాయన్తి, కుసలా ధమ్మా అభివడ్ఢన్తి, తస్మా అయం పుగ్గలో సేవితబ్బో, విపరియాయతో అఞ్ఞో అసేవితబ్బో’’తి సేవితబ్బాసేవితబ్బపుగ్గలం జానాతీతి పుగ్గలపరోపరఞ్ఞూ. ఏవఞ్హి తేసం పుగ్గలానం పరోపరం ఉక్కట్ఠనిహీనతం జానాతి నామ. నిద్దేసేపిస్స సేవితబ్బాసేవితబ్బపుగ్గలే విభావనమేవ సమణకథాకతన్తి దట్ఠబ్బం.
68. Catutthe suttageyyādidhammaṃ jānātīti dhammaññū. Tassa tasseva suttageyyādinā bhāsitassa tadaññassa suttapadatthassa bodhakassa saddassa atthakusalatāvasena atthaṃ jānātīti atthaññū. ‘‘Ettakomhi sīlena samādhinā paññāyā’’ti evaṃ yathā attano pamāṇajānanavasena attānaṃ jānātīti attaññū. Paṭiggahaṇaparibhogapariyesanavissajjanesu mattaṃ jānātīti mattaññū. Niddese pana paṭiggahaṇamattaññutāya eva paribhogādimattaññutā pabodhitā hotīti paṭiggahaṇamattaññutāva dassitā. ‘‘Ayaṃ kālo uddesassa, ayaṃ kālo paripucchāya, ayaṃ kālo yogassa adhigamāyā’’ti evaṃ kālaṃ jānātīti kālaññū. Tattha pañca vassāni uddesassa kālo, dasa paripucchāya, idaṃ atisambādhaṃ, atikkhapaññassa tāvatā kālena tīretuṃ asakkuṇeyyattā dasa vassāni uddesassa kālo, vīsati paripucchāya, tato paraṃ yoge kammaṃ kātabbaṃ. Khattiyaparisādikaṃ aṭṭhavidhaṃ parisaṃ jānātīti parisaññū. Bhikkhuparisādikaṃ catubbidhaṃ, khattiyaparisādikaṃ manussaparisaṃyeva puna catubbidhaṃ gahetvā aṭṭhavidhaṃ vadanti apare. Niddese panassa khattiyaparisādicatubbidhaparisaggahaṇaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. ‘‘Imaṃ me sevantassa akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, tasmā ayaṃ puggalo sevitabbo, vipariyāyato añño asevitabbo’’ti sevitabbāsevitabbapuggalaṃ jānātīti puggalaparoparaññū. Evañhi tesaṃ puggalānaṃ paroparaṃ ukkaṭṭhanihīnataṃ jānāti nāma. Niddesepissa sevitabbāsevitabbapuggale vibhāvanameva samaṇakathākatanti daṭṭhabbaṃ.
ధమ్మఞ్ఞూసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Dhammaññūsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౪. ధమ్మఞ్ఞూసుత్తం • 4. Dhammaññūsuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౪. ధమ్మఞ్ఞూసుత్తవణ్ణనా • 4. Dhammaññūsuttavaṇṇanā