Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౨. ధమ్మవినయపటిచ్ఛన్నాపటిచ్ఛన్నపఞ్హో
2. Dhammavinayapaṭicchannāpaṭicchannapañho
౨. ‘‘భన్తే నాగసేన, భాసితమ్పేతం భగవతా ‘తథాగతప్పవేదితో, భిక్ఖవే, ధమ్మవినయో వివటో విరోచతి నో పటిచ్ఛన్నో’తి. పున చ పాతిమోక్ఖుద్దేసో కేవలఞ్చ వినయపిటకం పిహితం పటిచ్ఛన్నం. యది, భన్తే నాగసేన, జినసాసనే యుత్తం వా పత్తం వా సమయం లభేథ, వినయపణ్ణత్తి వివటా సోభేయ్య. కేన కారణేన? కేవలం తత్థ సిక్ఖా సంయమో నియమో సీలగుణఆచారపణ్ణత్తి అత్థరసో ధమ్మరసో విముత్తిరసో. యది, భన్తే నాగసేన, భగవతా భణితం ‘తథాగతప్పవేదితో, భిక్ఖవే, ధమ్మవినయో వివటో విరోచతి నో పటిచ్ఛన్నో’తి, తేన హి ‘పాతిమోక్ఖుద్దేసో కేవలఞ్చ వినయపిటకం పిహితం పటిచ్ఛన్న’న్తి యం వచనం, తం మిచ్ఛా. యది పాతిమోక్ఖుద్దేసో కేవలఞ్చ వినయపిటకం పిహితం పటిచ్ఛన్నం, తేన హి ‘తథాగతప్పవేదితో, భిక్ఖవే, ధమ్మవినయో వివటో విరోచతి నో పటిచ్ఛన్నో’తి తమ్పి వచనం మిచ్ఛా. అయమ్పి ఉభతో కోటికో పఞ్హో తవానుప్పత్తో, సో తయా నిబ్బాహితబ్బో’’తి.
2. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti. Puna ca pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ. Yadi, bhante nāgasena, jinasāsane yuttaṃ vā pattaṃ vā samayaṃ labhetha, vinayapaṇṇatti vivaṭā sobheyya. Kena kāraṇena? Kevalaṃ tattha sikkhā saṃyamo niyamo sīlaguṇaācārapaṇṇatti attharaso dhammaraso vimuttiraso. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti, tena hi ‘pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchanna’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ, tena hi ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘భాసితమ్పేతం , మహారాజ, భగవతా ‘తథాగతప్పవేదితో, భిక్ఖవే, ధమ్మవినయో వివటో విరోచతి నో పటిచ్ఛన్నో’తి. పున చ పాతిమోక్ఖుద్దేసో కేవలఞ్చ వినయపిటకం పిహితం పటిచ్ఛన్నం, తఞ్చ పన న సబ్బేసం, సీమం కత్వా పిహితం.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti. Puna ca pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ, tañca pana na sabbesaṃ, sīmaṃ katvā pihitaṃ.
‘‘తివిధేన, మహారాజ, భగవతా పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో, పుబ్బకానం తథాగతానం వంసవసేన పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో, ధమ్మస్స గరుకత్తా పిహితో, భిక్ఖుభూమియా గరుకత్తా పిహితో.
‘‘Tividhena, mahārāja, bhagavatā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, pubbakānaṃ tathāgatānaṃ vaṃsavasena pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, dhammassa garukattā pihito, bhikkhubhūmiyā garukattā pihito.
‘‘కథం పుబ్బకానం తథాగతానం వంసవసేన పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో, ఏసో వంసో, మహారాజ, సబ్బేసం పుబ్బకానం తథాగతానం యదిదం భిక్ఖుమజ్ఝే పాతిమోక్ఖుద్దేసో అవసేసానం పిహితో. యథా, మహారాజ, ఖత్తియానం ఖత్తియమాయా ఖత్తియేసు యేవ చరతి, ఏవమేతం ఖత్తియానం లోకస్స పవేణీ అవసేసానం పిహితా. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఏసో వంసో సబ్బేసం పుబ్బకానం తథాగతానం యదిదం భిక్ఖుమజ్ఝే పాతిమోక్ఖుద్దేసో అవసేసానం పిహితో.
‘‘Kathaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ vaṃsavasena pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, eso vaṃso, mahārāja, sabbesaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ yadidaṃ bhikkhumajjhe pātimokkhuddeso avasesānaṃ pihito. Yathā, mahārāja, khattiyānaṃ khattiyamāyā khattiyesu yeva carati, evametaṃ khattiyānaṃ lokassa paveṇī avasesānaṃ pihitā. Evameva kho, mahārāja, eso vaṃso sabbesaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ yadidaṃ bhikkhumajjhe pātimokkhuddeso avasesānaṃ pihito.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, మహియా గణా వత్తన్తి, సేయ్యథిదం, మల్లా అతోణా పబ్బతా ధమ్మగిరియా బ్రహ్మగిరియా నటకా నచ్చకా లఙ్ఘకా పిసాచా మణిభద్దా పుణ్ణబద్ధా చన్దిమసూరియా సిరిదేవతా కాలిదేవతా, సివా వసుదేవా ఘనికా అసిపాసా భద్దిపుత్తాతి, తేసం తేసం రహస్సం తేసు తేసు గణేసు యేవ చరతి, అవసేసానం పిహితం. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఏసో వంసో సబ్బేసం పుబ్బకానం తథాగతానం యదిదం భిక్ఖుమజ్ఝే పాతిమోక్ఖుద్దేసో అవసేసానం పిహితో. ఏవం పుబ్బకానం తథాగతానం వంసవసేన పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, mahiyā gaṇā vattanti, seyyathidaṃ, mallā atoṇā pabbatā dhammagiriyā brahmagiriyā naṭakā naccakā laṅghakā pisācā maṇibhaddā puṇṇabaddhā candimasūriyā siridevatā kālidevatā, sivā vasudevā ghanikā asipāsā bhaddiputtāti, tesaṃ tesaṃ rahassaṃ tesu tesu gaṇesu yeva carati, avasesānaṃ pihitaṃ. Evameva kho, mahārāja, eso vaṃso sabbesaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ yadidaṃ bhikkhumajjhe pātimokkhuddeso avasesānaṃ pihito. Evaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ vaṃsavasena pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito.
‘‘కథం ధమ్మస్స గరుకత్తా పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో? ధమ్మో, మహారాజ, గరుకో భారియో, తత్థ సమ్మత్తకారీ అఞ్ఞం ఆరాధేతి, తం తత్థ పరమ్పరాసమ్మత్తకారితాయ పాపుణాతి, న తం తత్థ పరమ్పరాసమ్మత్తకారితాయ పాపుణాతి, మా చాయం సారధమ్మో వరధమ్మో అసమ్మత్తకారీనం హత్థగతో ఓఞ్ఞాతో అవఞ్ఞాతో హీళితో ఖీళితో గరహితో భవతు, మా చాయం సారధమ్మో వరధమ్మో దుజ్జనగతో ఓఞ్ఞాతో అవఞ్ఞాతో హీళితో ఖీళితో గరహితో భవతూతి. ఏవం ధమ్మస్స గరుకత్తా పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో.
‘‘Kathaṃ dhammassa garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito? Dhammo, mahārāja, garuko bhāriyo, tattha sammattakārī aññaṃ ārādheti, taṃ tattha paramparāsammattakāritāya pāpuṇāti, na taṃ tattha paramparāsammattakāritāya pāpuṇāti, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo asammattakārīnaṃ hatthagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatu, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo dujjanagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatūti. Evaṃ dhammassa garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito.
‘‘యథా, మహారాజ, సారవరపవరఅభిజాతజాతిమన్తరత్తలోహితచన్దనం నామ సవరపురమనుగతం ఓఞ్ఞాతం అవఞ్ఞాతం హీళితం ఖీళితం గరహితం భవతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, మా చాయం సారధమ్మో వరధమ్మో పరమ్పరాఅసమ్మత్తకారీనం హత్థగతో ఓఞ్ఞాతో అవఞ్ఞాతో హీళితో ఖీళితో గరహితో భవతు, మా చాయం సారధమ్మో వరధమ్మో దుజ్జనగతో ఓఞ్ఞాతో అవఞ్ఞాతో హీళితో ఖీళితో గరహితో భవతూతి. ఏవం ధమ్మస్స గరుకత్తా పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో .
‘‘Yathā, mahārāja, sāravarapavaraabhijātajātimantarattalohitacandanaṃ nāma savarapuramanugataṃ oññātaṃ avaññātaṃ hīḷitaṃ khīḷitaṃ garahitaṃ bhavati, evameva kho, mahārāja, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo paramparāasammattakārīnaṃ hatthagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatu, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo dujjanagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatūti. Evaṃ dhammassa garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito .
‘‘కథం భిక్ఖుభూమియా గరుకత్తా పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో, భిక్ఖుభావో ఖో, మహారాజ, లోకే అతులియో అప్పమాణో అనగ్ఘియో, న సక్కా కేనచి అగ్ఘాపేతుం తులేతుం పరిమేతుం, మాయం ఏవరూపే భిక్ఖుభావే ఠితో లోకేన సమసమో భవతూతి భిక్ఖూనం యేవ అన్తరే పాతిమోక్ఖుద్దేసో చరతి. యథా, మహారాజ, లోకే వరపవరభణ్డం వత్థం వా అత్థరణం వా గజతురఙ్గరథసువణ్ణరజతమణిముత్తాఇత్థిరతనాదీని వా విజితకమ్మసూరా వా 1 సబ్బే తే రాజానముపగచ్ఛన్తి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యావతా లోకే 2 సుగతాగమపరియత్తిఆచారసంయమసీలసంవరగుణా, సబ్బే తే భిక్ఖుసఙ్ఘముపగతా భవన్తి. ఏవం భిక్ఖుభూమియా గరుకత్తా పాతిమోక్ఖుద్దేసో సీమం కత్వా పిహితో’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, ఏవమేతం తథా సమ్పిటిచ్ఛామీ’’తి.
‘‘Kathaṃ bhikkhubhūmiyā garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, bhikkhubhāvo kho, mahārāja, loke atuliyo appamāṇo anagghiyo, na sakkā kenaci agghāpetuṃ tuletuṃ parimetuṃ, māyaṃ evarūpe bhikkhubhāve ṭhito lokena samasamo bhavatūti bhikkhūnaṃ yeva antare pātimokkhuddeso carati. Yathā, mahārāja, loke varapavarabhaṇḍaṃ vatthaṃ vā attharaṇaṃ vā gajaturaṅgarathasuvaṇṇarajatamaṇimuttāitthiratanādīni vā vijitakammasūrā vā 3 sabbe te rājānamupagacchanti, evameva kho, mahārāja, yāvatā loke 4 sugatāgamapariyattiācārasaṃyamasīlasaṃvaraguṇā, sabbe te bhikkhusaṅghamupagatā bhavanti. Evaṃ bhikkhubhūmiyā garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampiṭicchāmī’’ti.
ధమ్మవినయపటిచ్ఛన్నాపటిచ్ఛన్నపఞ్హో దుతియో.
Dhammavinayapaṭicchannāpaṭicchannapañho dutiyo.
Footnotes: