Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સુત્તનિપાતપાળિ • Suttanipātapāḷi

    ૧૪. ધમ્મિકસુત્તં

    14. Dhammikasuttaṃ

    એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. અથ ખો ધમ્મિકો ઉપાસકો પઞ્ચહિ ઉપાસકસતેહિ સદ્ધિં યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો ધમ્મિકો ઉપાસકો ભગવન્તં ગાથાહિ અજ્ઝભાસિ –

    Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho dhammiko upāsako pañcahi upāsakasatehi saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho dhammiko upāsako bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ૩૭૮.

    378.

    ‘‘પુચ્છામિ તં ગોતમ ભૂરિપઞ્ઞ, કથંકરો સાવકો સાધુ હોતિ;

    ‘‘Pucchāmi taṃ gotama bhūripañña, kathaṃkaro sāvako sādhu hoti;

    યો વા અગારા અનગારમેતિ, અગારિનો વા પનુપાસકાસે.

    Yo vā agārā anagārameti, agārino vā panupāsakāse.

    ૩૭૯.

    379.

    ‘‘તુવઞ્હિ લોકસ્સ સદેવકસ્સ, ગતિં પજાનાસિ પરાયણઞ્ચ;

    ‘‘Tuvañhi lokassa sadevakassa, gatiṃ pajānāsi parāyaṇañca;

    ન ચત્થિ તુલ્યો નિપુણત્થદસ્સી, તુવઞ્હિ બુદ્ધં પવરં વદન્તિ.

    Na catthi tulyo nipuṇatthadassī, tuvañhi buddhaṃ pavaraṃ vadanti.

    ૩૮૦.

    380.

    ‘‘સબ્બં તુવં ઞાણમવેચ્ચ ધમ્મં, પકાસેસિ સત્તે અનુકમ્પમાનો;

    ‘‘Sabbaṃ tuvaṃ ñāṇamavecca dhammaṃ, pakāsesi satte anukampamāno;

    વિવટ્ટચ્છદોસિ સમન્તચક્ખુ, વિરોચસિ વિમલો સબ્બલોકે.

    Vivaṭṭacchadosi samantacakkhu, virocasi vimalo sabbaloke.

    ૩૮૧.

    381.

    ‘‘આગઞ્છિ તે સન્તિકે નાગરાજા, એરાવણો નામ જિનોતિ સુત્વા;

    ‘‘Āgañchi te santike nāgarājā, erāvaṇo nāma jinoti sutvā;

    સોપિ તયા મન્તયિત્વાજ્ઝગમા, સાધૂતિ સુત્વાન પતીતરૂપો.

    Sopi tayā mantayitvājjhagamā, sādhūti sutvāna patītarūpo.

    ૩૮૨.

    382.

    ‘‘રાજાપિ તં વેસ્સવણો કુવેરો, ઉપેતિ ધમ્મં પરિપુચ્છમાનો;

    ‘‘Rājāpi taṃ vessavaṇo kuvero, upeti dhammaṃ paripucchamāno;

    તસ્સાપિ ત્વં પુચ્છિતો બ્રૂસિ ધીર, સો ચાપિ સુત્વાન પતીતરૂપો.

    Tassāpi tvaṃ pucchito brūsi dhīra, so cāpi sutvāna patītarūpo.

    ૩૮૩.

    383.

    ‘‘યે કેચિમે તિત્થિયા વાદસીલા, આજીવકા વા યદિ વા નિગણ્ઠા;

    ‘‘Ye kecime titthiyā vādasīlā, ājīvakā vā yadi vā nigaṇṭhā;

    પઞ્ઞાય તં નાતિતરન્તિ સબ્બે, ઠિતો વજન્તં વિય સીઘગામિં.

    Paññāya taṃ nātitaranti sabbe, ṭhito vajantaṃ viya sīghagāmiṃ.

    ૩૮૪.

    384.

    ‘‘યે કેચિમે બ્રાહ્મણા વાદસીલા, વુદ્ધા ચાપિ બ્રાહ્મણા સન્તિ કેચિ;

    ‘‘Ye kecime brāhmaṇā vādasīlā, vuddhā cāpi brāhmaṇā santi keci;

    સબ્બે તયિ અત્થબદ્ધા ભવન્તિ, યે ચાપિ અઞ્ઞે વાદિનો મઞ્ઞમાના.

    Sabbe tayi atthabaddhā bhavanti, ye cāpi aññe vādino maññamānā.

    ૩૮૫.

    385.

    ‘‘અયઞ્હિ ધમ્મો નિપુણો સુખો ચ, યોયં તયા ભગવા સુપ્પવુત્તો;

    ‘‘Ayañhi dhammo nipuṇo sukho ca, yoyaṃ tayā bhagavā suppavutto;

    તમેવ સબ્બેપિ 1 સુસ્સૂસમાના, તં નો વદ પુચ્છિતો બુદ્ધસેટ્ઠ.

    Tameva sabbepi 2 sussūsamānā, taṃ no vada pucchito buddhaseṭṭha.

    ૩૮૬.

    386.

    ‘‘સબ્બેપિ મે ભિક્ખવો સન્નિસિન્ના, ઉપાસકા ચાપિ તથેવ સોતું;

    ‘‘Sabbepi me bhikkhavo sannisinnā, upāsakā cāpi tatheva sotuṃ;

    સુણન્તુ ધમ્મં વિમલેનાનુબુદ્ધં, સુભાસિતં વાસવસ્સેવ દેવા’’.

    Suṇantu dhammaṃ vimalenānubuddhaṃ, subhāsitaṃ vāsavasseva devā’’.

    ૩૮૭.

    387.

    ‘‘સુણાથ મે ભિક્ખવો સાવયામિ વો, ધમ્મં ધુતં તઞ્ચ ચરાથ સબ્બે;

    ‘‘Suṇātha me bhikkhavo sāvayāmi vo, dhammaṃ dhutaṃ tañca carātha sabbe;

    ઇરિયાપથં પબ્બજિતાનુલોમિકં, સેવેથ નં અત્થદસો મુતીમા.

    Iriyāpathaṃ pabbajitānulomikaṃ, sevetha naṃ atthadaso mutīmā.

    ૩૮૮.

    388.

    ‘‘નો વે વિકાલે વિચરેય્ય ભિક્ખુ, ગામે ચ પિણ્ડાય ચરેય્ય કાલે;

    ‘‘No ve vikāle vicareyya bhikkhu, gāme ca piṇḍāya careyya kāle;

    અકાલચારિઞ્હિ સજન્તિ સઙ્ગા, તસ્મા વિકાલે ન ચરન્તિ બુદ્ધા.

    Akālacāriñhi sajanti saṅgā, tasmā vikāle na caranti buddhā.

    ૩૮૯.

    389.

    ‘‘રૂપા ચ સદ્દા ચ રસા ચ ગન્ધા, ફસ્સા ચ યે સમ્મદયન્તિ સત્તે;

    ‘‘Rūpā ca saddā ca rasā ca gandhā, phassā ca ye sammadayanti satte;

    એતેસુ ધમ્મેસુ વિનેય્ય છન્દં, કાલેન સો પવિસે પાતરાસં.

    Etesu dhammesu vineyya chandaṃ, kālena so pavise pātarāsaṃ.

    ૩૯૦.

    390.

    ‘‘પિણ્ડઞ્ચ ભિક્ખુ સમયેન લદ્ધા, એકો પટિક્કમ્મ રહો નિસીદે;

    ‘‘Piṇḍañca bhikkhu samayena laddhā, eko paṭikkamma raho nisīde;

    અજ્ઝત્તચિન્તી ન મનો બહિદ્ધા, નિચ્છારયે સઙ્ગહિતત્તભાવો.

    Ajjhattacintī na mano bahiddhā, nicchāraye saṅgahitattabhāvo.

    ૩૯૧.

    391.

    ‘‘સચેપિ સો સલ્લપે સાવકેન, અઞ્ઞેન વા કેનચિ ભિક્ખુના વા;

    ‘‘Sacepi so sallape sāvakena, aññena vā kenaci bhikkhunā vā;

    ધમ્મં પણીતં તમુદાહરેય્ય, ન પેસુણં નોપિ પરૂપવાદં.

    Dhammaṃ paṇītaṃ tamudāhareyya, na pesuṇaṃ nopi parūpavādaṃ.

    ૩૯૨.

    392.

    ‘‘વાદઞ્હિ એકે પટિસેનિયન્તિ, ન તે પસંસામ પરિત્તપઞ્ઞે;

    ‘‘Vādañhi eke paṭiseniyanti, na te pasaṃsāma parittapaññe;

    તતો તતો ને પસજન્તિ સઙ્ગા, ચિત્તઞ્હિ તે તત્થ ગમેન્તિ દૂરે.

    Tato tato ne pasajanti saṅgā, cittañhi te tattha gamenti dūre.

    ૩૯૩.

    393.

    ‘‘પિણ્ડં વિહારં સયનાસનઞ્ચ, આપઞ્ચ સઙ્ઘાટિરજૂપવાહનં;

    ‘‘Piṇḍaṃ vihāraṃ sayanāsanañca, āpañca saṅghāṭirajūpavāhanaṃ;

    સુત્વાન ધમ્મં સુગતેન દેસિતં, સઙ્ખાય સેવે વરપઞ્ઞસાવકો.

    Sutvāna dhammaṃ sugatena desitaṃ, saṅkhāya seve varapaññasāvako.

    ૩૯૪.

    394.

    ‘‘તસ્મા હિ પિણ્ડે સયનાસને ચ, આપે ચ સઙ્ઘાટિરજૂપવાહને;

    ‘‘Tasmā hi piṇḍe sayanāsane ca, āpe ca saṅghāṭirajūpavāhane;

    એતેસુ ધમ્મેસુ અનૂપલિત્તો, ભિક્ખુ યથા પોક્ખરે વારિબિન્દુ.

    Etesu dhammesu anūpalitto, bhikkhu yathā pokkhare vāribindu.

    ૩૯૫.

    395.

    ‘‘ગહટ્ઠવત્તં પન વો વદામિ, યથાકરો સાવકો સાધુ હોતિ;

    ‘‘Gahaṭṭhavattaṃ pana vo vadāmi, yathākaro sāvako sādhu hoti;

    ન હેસ 3 લબ્ભા સપરિગ્ગહેન, ફસ્સેતું યો કેવલો ભિક્ખુધમ્મો.

    Na hesa 4 labbhā sapariggahena, phassetuṃ yo kevalo bhikkhudhammo.

    ૩૯૬.

    396.

    ‘‘પાણં ન હને 5 ન ચ ઘાતયેય્ય, ન ચાનુજઞ્ઞા હનતં પરેસં;

    ‘‘Pāṇaṃ na hane 6 na ca ghātayeyya, na cānujaññā hanataṃ paresaṃ;

    સબ્બેસુ ભૂતેસુ નિધાય દણ્ડં, યે થાવરા યે ચ તસા સન્તિ 7 લોકે.

    Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, ye thāvarā ye ca tasā santi 8 loke.

    ૩૯૭.

    397.

    ‘‘તતો અદિન્નં પરિવજ્જયેય્ય, કિઞ્ચિ ક્વચિ સાવકો બુજ્ઝમાનો;

    ‘‘Tato adinnaṃ parivajjayeyya, kiñci kvaci sāvako bujjhamāno;

    ન હારયે હરતં નાનુજઞ્ઞા, સબ્બં અદિન્નં પરિવજ્જયેય્ય.

    Na hāraye harataṃ nānujaññā, sabbaṃ adinnaṃ parivajjayeyya.

    ૩૯૮.

    398.

    ‘‘અબ્રહ્મચરિયં પરિવજ્જયેય્ય, અઙ્ગારકાસું જલિતંવ વિઞ્ઞૂ;

    ‘‘Abrahmacariyaṃ parivajjayeyya, aṅgārakāsuṃ jalitaṃva viññū;

    અસમ્ભુણન્તો પન બ્રહ્મચરિયં, પરસ્સ દારં ન અતિક્કમેય્ય.

    Asambhuṇanto pana brahmacariyaṃ, parassa dāraṃ na atikkameyya.

    ૩૯૯.

    399.

    ‘‘સભગ્ગતો વા પરિસગ્ગતો વા, એકસ્સ વેકો 9 ન મુસા ભણેય્ય;

    ‘‘Sabhaggato vā parisaggato vā, ekassa veko 10 na musā bhaṇeyya;

    ન ભાણયે ભણતં નાનુજઞ્ઞા, સબ્બં અભૂતં પરિવજ્જયેય્ય.

    Na bhāṇaye bhaṇataṃ nānujaññā, sabbaṃ abhūtaṃ parivajjayeyya.

    ૪૦૦.

    400.

    ‘‘મજ્જઞ્ચ પાનં ન સમાચરેય્ય, ધમ્મં ઇમં રોચયે યો ગહટ્ઠો;

    ‘‘Majjañca pānaṃ na samācareyya, dhammaṃ imaṃ rocaye yo gahaṭṭho;

    ન પાયયે પિવતં નાનુજઞ્ઞા, ઉમ્માદનન્તં ઇતિ નં વિદિત્વા.

    Na pāyaye pivataṃ nānujaññā, ummādanantaṃ iti naṃ viditvā.

    ૪૦૧.

    401.

    ‘‘મદા હિ પાપાનિ કરોન્તિ બાલા, કારેન્તિ ચઞ્ઞેપિ જને પમત્તે;

    ‘‘Madā hi pāpāni karonti bālā, kārenti caññepi jane pamatte;

    એતં અપુઞ્ઞાયતનં વિવજ્જયે, ઉમ્માદનં મોહનં બાલકન્તં.

    Etaṃ apuññāyatanaṃ vivajjaye, ummādanaṃ mohanaṃ bālakantaṃ.

    ૪૦૨.

    402.

    ‘‘પાણં ન હને ન ચાદિન્નમાદિયે, મુસા ન ભાસે ન ચ મજ્જપો સિયા;

    ‘‘Pāṇaṃ na hane na cādinnamādiye, musā na bhāse na ca majjapo siyā;

    અબ્રહ્મચરિયા વિરમેય્ય મેથુના, રત્તિં ન ભુઞ્જેય્ય વિકાલભોજનં.

    Abrahmacariyā virameyya methunā, rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojanaṃ.

    ૪૦૩.

    403.

    ‘‘માલં ન ધારે ન ચ ગન્ધમાચરે, મઞ્ચે છમાયં વ સયેથ સન્થતે;

    ‘‘Mālaṃ na dhāre na ca gandhamācare, mañce chamāyaṃ va sayetha santhate;

    એતઞ્હિ અટ્ઠઙ્ગિકમાહુપોસથં, બુદ્ધેન દુક્ખન્તગુના પકાસિતં.

    Etañhi aṭṭhaṅgikamāhuposathaṃ, buddhena dukkhantagunā pakāsitaṃ.

    ૪૦૪.

    404.

    ‘‘તતો ચ પક્ખસ્સુપવસ્સુપોસથં, ચાતુદ્દસિં પઞ્ચદસિઞ્ચ અટ્ઠમિં;

    ‘‘Tato ca pakkhassupavassuposathaṃ, cātuddasiṃ pañcadasiñca aṭṭhamiṃ;

    પાટિહારિયપક્ખઞ્ચ પસન્નમાનસો, અટ્ઠઙ્ગુપેતં સુસમત્તરૂપં.

    Pāṭihāriyapakkhañca pasannamānaso, aṭṭhaṅgupetaṃ susamattarūpaṃ.

    ૪૦૫.

    405.

    ‘‘તતો ચ પાતો ઉપવુત્થુપોસથો, અન્નેન પાનેન ચ ભિક્ખુસઙ્ઘં;

    ‘‘Tato ca pāto upavutthuposatho, annena pānena ca bhikkhusaṅghaṃ;

    પસન્નચિત્તો અનુમોદમાનો, યથારહં સંવિભજેથ વિઞ્ઞૂ.

    Pasannacitto anumodamāno, yathārahaṃ saṃvibhajetha viññū.

    ૪૦૬.

    406.

    ‘‘ધમ્મેન માતાપિતરો ભરેય્ય, પયોજયે ધમ્મિકં સો વણિજ્જં;

    ‘‘Dhammena mātāpitaro bhareyya, payojaye dhammikaṃ so vaṇijjaṃ;

    એતં ગિહી વત્તયમપ્પમત્તો, સયમ્પભે નામ ઉપેતિ દેવે’’તિ.

    Etaṃ gihī vattayamappamatto, sayampabhe nāma upeti deve’’ti.

    ધમ્મિકસુત્તં ચુદ્દસમં નિટ્ઠિતં.

    Dhammikasuttaṃ cuddasamaṃ niṭṭhitaṃ.

    ચૂળવગ્ગો દુતિયો નિટ્ઠિતો.

    Cūḷavaggo dutiyo niṭṭhito.

    તસ્સુદ્દાનં –

    Tassuddānaṃ –

    રતનામગન્ધો હિરિ ચ, મઙ્ગલં સૂચિલોમેન;

    Ratanāmagandho hiri ca, maṅgalaṃ sūcilomena;

    ધમ્મચરિયઞ્ચ બ્રાહ્મણો 11, નાવા કિંસીલમુટ્ઠાનં.

    Dhammacariyañca brāhmaṇo 12, nāvā kiṃsīlamuṭṭhānaṃ.

    રાહુલો પુન કપ્પો ચ, પરિબ્બાજનિયં તથા;

    Rāhulo puna kappo ca, paribbājaniyaṃ tathā;

    ધમ્મિકઞ્ચ વિદુનો આહુ, ચૂળવગ્ગન્તિ ચુદ્દસાતિ.

    Dhammikañca viduno āhu, cūḷavagganti cuddasāti.







    Footnotes:
    1. સબ્બે મયં (સ્યા॰)
    2. sabbe mayaṃ (syā.)
    3. ન હેસો (સી॰)
    4. na heso (sī.)
    5. ન હાને (સી॰)
    6. na hāne (sī.)
    7. તસન્તિ (સી॰ પી॰)
    8. tasanti (sī. pī.)
    9. ચેતો (સી॰ સ્યા॰)
    10. ceto (sī. syā.)
    11. કપિલો બ્રાહ્મણોપિ ચ (સ્યા॰ ક॰)
    12. kapilo brāhmaṇopi ca (syā. ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / સુત્તનિપાત-અટ્ઠકથા • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ૧૪. ધમ્મિકસુત્તવણ્ણના • 14. Dhammikasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact