Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
൧൨. ധമ്മികസുത്തവണ്ണനാ
12. Dhammikasuttavaṇṇanā
൫൪. ദ്വാദസമേ സബ്ബസോതി സബ്ബേസു. സത്തസു വിഹാരേസൂതി സത്തസു പരിവേണേസു. പരിഭാസതീതി പരിഭവതി ഭയം ഉപദംസേതി. വിഹിംസതീതി വിഹേഠേതി. വിതുദതീതി വിജ്ഝതി. രോസേതി വാചായാതി വാചായ ഘട്ടേതി. പക്കമന്തീതി ദിസാ പക്കമന്തി. ന സണ്ഠഹന്തീതി നപ്പതിട്ഠഹന്തി. രിഞ്ചന്തീതി ഛഡ്ഡേന്തി വിസ്സജ്ജേന്തി. പബ്ബാജേയ്യാമാതി നീഹരേയ്യാമ. ഹന്ദാതി വവസ്സഗ്ഗത്ഥേ നിപാതോ. അലന്തി യുത്തമേതം, യം തം പബ്ബാജേയ്യുന്തി അത്ഥോ. കിം തേ ഇമിനാതി കിം തവ ഇമിനാ ജാതിഭൂമിയം വാസേന. തീരദസ്സിം സകുണന്തി ദിസാകാകം. മുഞ്ചന്തീതി ദിസാദസ്സനത്ഥം വിസ്സജ്ജേന്തി. സാമന്താതി അവിദൂരേ. സമന്താതിപി പാഠോ, സമന്തതോതി അത്ഥോ. അഭിനിവേസോതി പത്ഥരിത്വാ ഠിതസാഖാനം നിവേസോ. മൂലസന്താനകാനന്തി മൂലാനം നിവേസോ.
54. Dvādasame sabbasoti sabbesu. Sattasu vihāresūti sattasu pariveṇesu. Paribhāsatīti paribhavati bhayaṃ upadaṃseti. Vihiṃsatīti viheṭheti. Vitudatīti vijjhati. Roseti vācāyāti vācāya ghaṭṭeti. Pakkamantīti disā pakkamanti. Na saṇṭhahantīti nappatiṭṭhahanti. Riñcantīti chaḍḍenti vissajjenti. Pabbājeyyāmāti nīhareyyāma. Handāti vavassaggatthe nipāto. Alanti yuttametaṃ, yaṃ taṃ pabbājeyyunti attho. Kiṃ te imināti kiṃ tava iminā jātibhūmiyaṃ vāsena. Tīradassiṃ sakuṇanti disākākaṃ. Muñcantīti disādassanatthaṃ vissajjenti. Sāmantāti avidūre. Samantātipi pāṭho, samantatoti attho. Abhinivesoti pattharitvā ṭhitasākhānaṃ niveso. Mūlasantānakānanti mūlānaṃ niveso.
ആള്ഹകഥാലികാതി തണ്ഡുലാള്ഹകസ്സ ഭത്തപചനഥാലികാ. ഖുദ്ദം മധുന്തി ഖുദ്ദമക്ഖികാഹി കതം ദണ്ഡകമധും. അനേലകന്തി നിദ്ദോസം. ന ച സുദം അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഫലാനി ഹിംസന്തീതി അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ കോട്ഠാസേ ഫലാനി ന ഹിംസന്തി. അത്തനോ കോട്ഠാസേഹി മൂലം വാ തചം വാ പത്തം വാ ഛിന്ദന്തോ നാമ നത്ഥി, അത്തനോ അത്തനോ സാഖായ ഹേട്ഠാ പതിതാനേവ പരിഭുഞ്ജന്തി. അഞ്ഞസ്സ കോട്ഠാസതോ അഞ്ഞസ കോട്ഠാസം പരിവത്തിത്വാ ഗതമ്പി ‘‘ന അമ്ഹാകം സാഖായ ഫല’’ന്തി ഞത്വാ നോ ഖാദന്തി. യാവദത്ഥം ഭക്ഖിത്വാതി കണ്ഠപ്പമാണേന ഖാദിത്വാ. സാഖം ഭഞ്ജിത്വാതി ഛത്തപ്പമാണമത്തം ഛിന്ദിത്വാ ഛായം കത്വാ പക്കാമി. യത്ര ഹി നാമാതി യോ ഹി നാമ. പക്കമിസ്സതീതി പക്കന്തോ. നാദാസീതി ദേവതായ ആനുഭാവേന ഫലമേവ ന ഗണ്ഹി. ഏവഞ്ഹി സാ അധിട്ഠാസി.
Āḷhakathālikāti taṇḍulāḷhakassa bhattapacanathālikā. Khuddaṃ madhunti khuddamakkhikāhi kataṃ daṇḍakamadhuṃ. Anelakanti niddosaṃ. Na ca sudaṃ aññamaññassa phalāni hiṃsantīti aññamaññassa koṭṭhāse phalāni na hiṃsanti. Attano koṭṭhāsehi mūlaṃ vā tacaṃ vā pattaṃ vā chindanto nāma natthi, attano attano sākhāya heṭṭhā patitāneva paribhuñjanti. Aññassa koṭṭhāsato aññasa koṭṭhāsaṃ parivattitvā gatampi ‘‘na amhākaṃ sākhāya phala’’nti ñatvā no khādanti. Yāvadatthaṃ bhakkhitvāti kaṇṭhappamāṇena khāditvā. Sākhaṃ bhañjitvāti chattappamāṇamattaṃ chinditvā chāyaṃ katvā pakkāmi. Yatra hi nāmāti yo hi nāma. Pakkamissatīti pakkanto. Nādāsīti devatāya ānubhāvena phalameva na gaṇhi. Evañhi sā adhiṭṭhāsi.
തേനുപസങ്കമീതി ജനപദവാസീഹി ഗന്ത്വാ, ‘‘മഹാരാജ, രുക്ഖോ ഫലം ന ഗണ്ഹി, അമ്ഹാകം നു ഖോ ദോസോ തുമ്ഹാക’’ന്തി വുത്തേ ‘‘നേവ മയ്ഹം ദോസോ അത്ഥി, ന ജാനപദാനം, അമ്ഹാകം വിജിതേ അധമ്മോ നാമ ന വത്തതി, കേന നു ഖോ കാരണേന രുക്ഖോ ന ഫലിതോ, സക്കം ഉപസങ്കമിത്വാ പുച്ഛിസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ യേന സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ തേനുപസങ്കമി. പവത്തേസീതി പരിവത്തേസി. ഉമ്മൂലമകാസീതി ഉദ്ധംമൂലം അകാസി. അപി നു ത്വന്തി അപി നു തവ. അട്ഠിതായേവാതി അട്ഠിതായ ഏവ. സച്ഛവീനീതി സമാനച്ഛവീനി പകതിട്ഠാനേ ഠിതാനി. ന പച്ചക്കോസതീതി നപ്പടിക്കോസതി. രോസന്തന്തി ഘട്ടേന്തം. ഭണ്ഡന്തന്തി പഹരന്തം.
Tenupasaṅkamīti janapadavāsīhi gantvā, ‘‘mahārāja, rukkho phalaṃ na gaṇhi, amhākaṃ nu kho doso tumhāka’’nti vutte ‘‘neva mayhaṃ doso atthi, na jānapadānaṃ, amhākaṃ vijite adhammo nāma na vattati, kena nu kho kāraṇena rukkho na phalito, sakkaṃ upasaṅkamitvā pucchissāmī’’ti cintetvā yena sakko devānamindo tenupasaṅkami. Pavattesīti parivattesi. Ummūlamakāsīti uddhaṃmūlaṃ akāsi. Api nu tvanti api nu tava. Aṭṭhitāyevāti aṭṭhitāya eva. Sacchavīnīti samānacchavīni pakatiṭṭhāne ṭhitāni. Na paccakkosatīti nappaṭikkosati. Rosantanti ghaṭṭentaṃ. Bhaṇḍantanti paharantaṃ.
സുനേത്തോതി നേത്താ വുച്ചന്തി അക്ഖീനി, തേസം സുന്ദരതായ സുനേത്തോ. തിത്ഥകരോതി സുഗതിഓഗാഹനതിത്ഥസ്സ കാരകോ. വീതരാഗോതി വിക്ഖമ്ഭനവസേന വിഗതരാഗോ. പസവതീതി പടിലഭതി. ദിട്ഠിസമ്പന്നന്തി ദസ്സനസമ്പന്നം, സോതാപന്നന്തി അത്ഥോ. ഖന്തിന്തി അത്തനോ ഗുണഖണനം. യഥാമം സബ്രഹ്മചാരീസൂതി യഥാ ഇമം സബ്രഹ്മചാരീസു അക്കോസനപരിഭാസനം, അഞ്ഞം ഏവരൂപം ഗുണഖന്തിം ന വദാമീതി അത്ഥോ. ന നോ സമസബ്രഹ്മചാരീസൂതി ഏത്ഥ സമജനോ നാമ സകജനോ വുച്ചതി. തസ്മാ ന നോ സകേസു സമാനബ്രഹ്മചാരീസു ചിത്താനി പദുട്ഠാനി ഭവിസ്സന്തീതി അയമേത്ഥ അത്ഥോ.
Sunettoti nettā vuccanti akkhīni, tesaṃ sundaratāya sunetto. Titthakaroti sugatiogāhanatitthassa kārako. Vītarāgoti vikkhambhanavasena vigatarāgo. Pasavatīti paṭilabhati. Diṭṭhisampannanti dassanasampannaṃ, sotāpannanti attho. Khantinti attano guṇakhaṇanaṃ. Yathāmaṃ sabrahmacārīsūti yathā imaṃ sabrahmacārīsu akkosanaparibhāsanaṃ, aññaṃ evarūpaṃ guṇakhantiṃ na vadāmīti attho. Na no samasabrahmacārīsūti ettha samajano nāma sakajano vuccati. Tasmā na no sakesu samānabrahmacārīsu cittāni paduṭṭhāni bhavissantīti ayamettha attho.
ജോതിപാലോ ച ഗോവിന്ദോതി നാമേന ജോതിപാലോ ഠാനേന മഹാഗോവിന്ദോ. സത്തപുരോഹിതോതി രേണുആദീനം സത്തന്നം രാജൂനം പുരോഹിതോ. അഹിംസകാ അതീതംസേതി ഏതേ ഛ സത്ഥാരോ അതീതംസേ അഹിംസകാ അഹേസും. നിരാമഗന്ധാതി കോധാമഗന്ധേന നിരാമഗന്ധാ. കരുണേവിമുത്താതി കരുണജ്ഝാനേ അധിമുത്താ, കരുണായ ച കരുണാപുബ്ബഭാഗേ ച ഠിതാ. യേതേതി ഏതേ, അയമേവ വാ പാഠോ. ന സാധുരൂപം ആസീദേതി സാധുസഭാവം ന ഘട്ടേയ്യ. ദിട്ഠിട്ഠാനപ്പഹായിനന്തി ദ്വാസട്ഠിദിട്ഠിഗതപ്പഹായിനം. സത്തമോതി അരഹത്തതോ പട്ഠായ സത്തമോ. അവീതരാഗോതി അവിഗതരാഗോ. ഏതേന അനാഗാമിഭാവം പടിക്ഖിപതി. പഞ്ചിന്ദ്രിയാ മുദൂതി പഞ്ച വിപസ്സനിന്ദ്രിയാനി മുദൂനി. തസ്സ ഹി താനി സകദാഗാമിം ഉപാദായ മുദൂനി നാമ ഹോന്തി. വിപസ്സനാതി സങ്ഖാരപരിഗ്ഗഹഞാണം. പുബ്ബേവ ഉപഹഞ്ഞതീതി പഠമതരഞ്ഞേവ ഉപഹഞ്ഞതി. അക്ഖതോതി ഗുണഖണനേന അക്ഖതോ അനുപഹതോ ഹുത്വാ. സേസം സബ്ബത്ഥ ഉത്താനമേവാതി.
Jotipālo ca govindoti nāmena jotipālo ṭhānena mahāgovindo. Sattapurohitoti reṇuādīnaṃ sattannaṃ rājūnaṃ purohito. Ahiṃsakā atītaṃseti ete cha satthāro atītaṃse ahiṃsakā ahesuṃ. Nirāmagandhāti kodhāmagandhena nirāmagandhā. Karuṇevimuttāti karuṇajjhāne adhimuttā, karuṇāya ca karuṇāpubbabhāge ca ṭhitā. Yeteti ete, ayameva vā pāṭho. Na sādhurūpaṃ āsīdeti sādhusabhāvaṃ na ghaṭṭeyya. Diṭṭhiṭṭhānappahāyinanti dvāsaṭṭhidiṭṭhigatappahāyinaṃ. Sattamoti arahattato paṭṭhāya sattamo. Avītarāgoti avigatarāgo. Etena anāgāmibhāvaṃ paṭikkhipati. Pañcindriyā mudūti pañca vipassanindriyāni mudūni. Tassa hi tāni sakadāgāmiṃ upādāya mudūni nāma honti. Vipassanāti saṅkhārapariggahañāṇaṃ. Pubbeva upahaññatīti paṭhamataraññeva upahaññati. Akkhatoti guṇakhaṇanena akkhato anupahato hutvā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ധമ്മികവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
Dhammikavaggo pañcamo.
പഠമപണ്ണാസകം നിട്ഠിതം.
Paṭhamapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧൨. ധമ്മികസുത്തം • 12. Dhammikasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧൨. ധമ്മികസുത്തവണ്ണനാ • 12. Dhammikasuttavaṇṇanā