| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
၇. ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
၄၄၅. ရာဇဂဟံ ပရိက္ခိပိတ္ဝာ ဌိတပဗ္ဗတသ္သာတိ ပဏ္ဍဝပဗ္ဗတံ သန္ဓာယာဟ။ ရာဇဂဟနဂရသ္သ ဒက္ခိဏဒိသာဘာဂေ ပဗ္ဗတသ္သ သမီပေ ဌိတော ဇနပဒော ဒက္ခိဏာဂိရိ။ တဏ္ဍုလပုဋကာနံ ပာလိ ဧတ္ထာတိ တဏ္ဍုလပာလိ။ တသ္သ ကိရ ဒ္ဝာရသမီပေ တဏ္ဍုလဝာဏိဇာ တဏ္ဍုလပသိဗ္ဗကေ ဝိဝရိတ္ဝာ ပဋိပာဋိယာ ဌပေတ္ဝာ နိသီဒန္တိ, တေနသ္သ ‘‘တဏ္ဍုလပာလိဒ္ဝာရ’’န္တိ သမညာ အဟောသိ။ သဗ္ဗမေဝ သသ္သံ ဂဏ္ဟာတီတိ ဒလိဒ္ဒကသ္သကာနံ ဒိဝသပရိဗ္ဗယမတ္တမေဝ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ သဗ္ဗမေဝ အာယတော နိပ္ဖန္နံ ဓညံ ဂဏ္ဟာတိ။ မန္ဒသသ္သာနီတိ မန္ဒနိပ္ဖတ္တိကာနိ သသ္သာနိ။
445.Rājagahaṃparikkhipitvā ṭhitapabbatassāti paṇḍavapabbataṃ sandhāyāha. Rājagahanagarassa dakkhiṇadisābhāge pabbatassa samīpe ṭhito janapado dakkhiṇāgiri. Taṇḍulapuṭakānaṃ pāli etthāti taṇḍulapāli. Tassa kira dvārasamīpe taṇḍulavāṇijā taṇḍulapasibbake vivaritvā paṭipāṭiyā ṭhapetvā nisīdanti, tenassa ‘‘taṇḍulapālidvāra’’nti samaññā ahosi. Sabbameva sassaṃ gaṇhātīti daliddakassakānaṃ divasaparibbayamattameva vissajjetvā sabbameva āyato nipphannaṃ dhaññaṃ gaṇhāti. Mandasassānīti mandanipphattikāni sassāni.
၄၄၆. ဣမိနာ နယေနာတိ ဒာသကမ္မကရသ္သ နိဝာသနဘတ္တဝေတ္တနာနုပ္ပဒာနေန မင္ဂလဒိဝသေသု ဓနဝတ္ထာလင္ကာရာနုပ္ပဒာနာဒိနာ စ ပောသေတဗ္ဗော။ မိတ္တာမစ္စာနံ ပိယဝစနအတ္ထစရိယာသမာနတ္တတာဒိ မိတ္တာမစ္စကရဏီယံ ကတ္တဗ္ဗံ, တထာ ဉာတိသာလောဟိတာနံ။ တတ္ထ အာဝာဟဝိဝာဟသမ္ဗဒ္ဓေန ‘‘အမ္ဟာကံ ဣမေ’’တိ ဉာယန္တီတိ ဉာတီ, မာတာပိတာဒိသမ္ဗဒ္ဓတာယ သမာနလောဟိတာတိ သာလောဟိတာ။ သမ္မာ ဒဒန္တေသုပိ အသဇ္ဇနတော နတ္ထိ ဧတေသံ တိထီတိ အတိထိ, တေသံ အတ္တနာ သမာနပရိဘောဂဝသေန အတိထိကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ, အတိထိဗလီတိ အတ္ထော။ ဉာတကဘူတပုဗ္ဗာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပဂတာ ပုဗ္ဗပေတာ, ဒက္ခိဏေယ္ယေသု ကာလေန ကာလံ ဒာနံ ဒတ္ဝာ တေသံ ဥဒ္ဒိသနံ ပုဗ္ဗပေတကရဏီယံ, ပေတဗလီတိ အတ္ထော။ ဂန္ဓပုပ္ဖဝိလေပနဇာလာဘတ္တေဟိ ကာလေန ကာလံ ဒေဝတာနံ ပူဇာ ဒေဝတာကရဏီယံ, ဒေဝတာဗလီတိ အတ္ထော, ရာဇကိစ္စကရဏံ ဥပဋ္ဌာနံ ရာဇကရဏီယံ။ အယမ္ပိ ကာယောတိ အတ္တနော ကာယံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။
446.Iminā nayenāti dāsakammakarassa nivāsanabhattavettanānuppadānena maṅgaladivasesu dhanavatthālaṅkārānuppadānādinā ca posetabbo. Mittāmaccānaṃ piyavacanaatthacariyāsamānattatādi mittāmaccakaraṇīyaṃ kattabbaṃ, tathā ñātisālohitānaṃ. Tattha āvāhavivāhasambaddhena ‘‘amhākaṃ ime’’ti ñāyantīti ñātī, mātāpitādisambaddhatāya samānalohitāti sālohitā. Sammā dadantesupi asajjanato natthi etesaṃ tithīti atithi, tesaṃ attanā samānaparibhogavasena atithikaraṇīyaṃ kātabbaṃ, atithibalīti attho. Ñātakabhūtapubbā pettivisayaṃ upagatā pubbapetā, dakkhiṇeyyesu kālena kālaṃ dānaṃ datvā tesaṃ uddisanaṃ pubbapetakaraṇīyaṃ, petabalīti attho. Gandhapupphavilepanajālābhattehi kālena kālaṃ devatānaṃ pūjā devatākaraṇīyaṃ, devatābalīti attho, rājakiccakaraṇaṃ upaṭṭhānaṃ rājakaraṇīyaṃ. Ayampi kāyoti attano kāyaṃ sandhāya vadati. Imamatthaṃ sandhāyāha ‘‘iminā nayena attho veditabbo’’ti.
၄၄၇. ပဉ္စ ဒုသ္သီလ္ယကမ္မာနီတိ နိစ္စသီလပဋိပက္ခဓမ္မာ။ ဒသ အကုသလကမ္မပထဓမ္မာ ဒသ ဒုသ္သီလ္ယကမ္မာနိ။ အဓမ္မစာရီ ဧဝ ဝိသမစာရီ ကာယဝိသမာဒိစရဏတောတိ ဝိသမစာရီပဒသ္သ အတ္ထော ဝိသုံ န ဝုတ္တော။
447.Pañca dussīlyakammānīti niccasīlapaṭipakkhadhammā. Dasa akusalakammapathadhammā dasa dussīlyakammāni. Adhammacārī eva visamacārī kāyavisamādicaraṇatoti visamacārīpadassa attho visuṃ na vutto.
၄၄၈-၄၅၃. ဩသရန္တိ အပသက္ကန္တိ, ခီယန္တီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ အဘိသရန္တီတိ အဘိဝဍ္ဎနဝသေန ပဝတ္တန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။ တတ္ရာတိ ဗ္ရဟ္မလောကေ။ အသ္သာတိ ဗ္ရဟ္မလောကေ ဥပ္ပန္နသ္သ ဓနဉ္ဇာနိသ္သ။ တတော ပဋ္ဌာယာတိ ယဒာ ဘဂဝတာ ‘‘ဧသော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တတော ပဋ္ဌာယ။ စတုသစ္စဝိနိမုတ္တန္တိ နိဒ္ဓာရေတ္ဝာ ဝိဘဇိတ္ဝာ ဝုစ္စမာနေဟိ သစ္စေဟိ ဝိမုတ္တံ။ အတ္ထတော ပန တတော ပုဗ္ဗေပိ သစ္စဝိမုတ္တံ ကထံ န ကထေသိယေဝ သစ္စဝိမုတ္တသ္သ နိယ္ယာနသ္သ အဘာဝတော။
448-453.Osaranti apasakkanti, khīyantīti attho. Tenāha ‘‘parihāyantī’’ti. Abhisarantīti abhivaḍḍhanavasena pavattanti. Tenāha ‘‘vaḍḍhantī’’ti. Tatrāti brahmaloke. Assāti brahmaloke uppannassa dhanañjānissa. Tato paṭṭhāyāti yadā bhagavatā ‘‘eso, bhikkhave, sāriputto’’tiādi vuttaṃ, tato paṭṭhāya. Catusaccavinimuttanti niddhāretvā vibhajitvā vuccamānehi saccehi vimuttaṃ. Atthato pana tato pubbepi saccavimuttaṃ kathaṃ na kathesiyeva saccavimuttassa niyyānassa abhāvato.
ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။
Dhanañjānisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၇. ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တံ • 7. Dhanañjānisuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၇. ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
