Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi |
੩. ਧਾਤੁવਿਭਙ੍ਗੋ
3. Dhātuvibhaṅgo
੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯਂ
1. Suttantabhājanīyaṃ
੧੭੨. ਛ ਧਾਤੁਯੋ – ਪਥવੀਧਾਤੁ 1, ਆਪੋਧਾਤੁ, ਤੇਜੋਧਾਤੁ, વਾਯੋਧਾਤੁ, ਆਕਾਸਧਾਤੁ, વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ।
172. Cha dhātuyo – pathavīdhātu 2, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu.
੧੭੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਪਥવੀਧਾਤੁ? ਪਥવੀਧਾਤੁਦ੍વਯਂ – ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥવੀਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾવੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਕੇਸਾ ਲੋਮਾ ਨਖਾ ਦਨ੍ਤਾ ਤਚੋ ਮਂਸਂ ਨ੍ਹਾਰੁ 3 ਅਟ੍ਠਿ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ 4 વਕ੍ਕਂ ਹਦਯਂ ਯਕਨਂ ਕਿਲੋਮਕਂ ਪਿਹਕਂ ਪਪ੍ਫਾਸਂ ਅਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਗੁਣਂ ਉਦਰਿਯਂ ਕਰੀਸਂ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾવੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥવੀਧਾਤੁ’।
173. Tattha katamā pathavīdhātu? Pathavīdhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā pathavīdhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru 5 aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ 6 vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā pathavīdhātu’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥવੀਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾવੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਅਯੋ ਲੋਹਂ ਤਿਪੁ ਸੀਸਂ ਸਜ੍ਝਂ 7 ਮੁਤ੍ਤਾ ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸਙ੍ਖੋ ਸਿਲਾ ਪવਾਲ਼ਂ ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਲੋਹਿਤਙ੍ਕੋ 8 ਮਸਾਰਗਲ੍ਲਂ ਤਿਣਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਕ੍ਖਰਾ ਕਠਲਂ 9 ਭੂਮਿ ਪਾਸਾਣੋ ਪਬ੍ਬਤੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾવੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਬਾਹਿਰਾ ਪਥવੀਧਾਤੁ’। ਯਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥવੀਧਾਤੁ ਯਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥવੀਧਾਤੁ, ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੂਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਥવੀਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā bāhirā pathavīdhātu? Yaṃ bāhiraṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – ayo lohaṃ tipu sīsaṃ sajjhaṃ 10 muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅko 11 masāragallaṃ tiṇaṃ kaṭṭhaṃ sakkharā kaṭhalaṃ 12 bhūmi pāsāṇo pabbato, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā pathavīdhātu’. Yā ca ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirā pathavīdhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘pathavīdhātu’’.
੧੭੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਆਪੋਧਾਤੁ? ਆਪੋਧਾਤੁਦ੍વਯਂ – ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਪੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ 13 ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਿਤ੍ਤਂ ਸੇਮ੍ਹਂ ਪੁਬ੍ਬੋ ਲੋਹਿਤਂ ਸੇਦੋ ਮੇਦੋ ਅਸ੍ਸੁ વਸਾ ਖੇਲ਼ੋ ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾ ਲਸਿਕਾ ਮੁਤ੍ਤਂ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਪੋਧਾਤੁ’।
174. Tattha katamā āpodhātu? Āpodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā āpodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ 14 bandhanattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttaṃ, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā āpodhātu’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਆਪੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮੂਲਰਸੋ ਖਨ੍ਧਰਸੋ ਤਚਰਸੋ ਪਤ੍ਤਰਸੋ ਪੁਪ੍ਫਰਸੋ ਫਲਰਸੋ ਖੀਰਂ ਦਧਿ ਸਪ੍ਪਿ ਨવਨੀਤਂ ਤੇਲਂ ਮਧੁ ਫਾਣਿਤਂ ਭੁਮ੍ਮਾਨਿ વਾ ਉਦਕਾਨਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾਨਿ વਾ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਬਾਹਿਰਾ ਆਪੋਧਾਤੁ’। ਯਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਪੋਧਾਤੁ ਯਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਆਪੋਧਾਤੁ, ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੂਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਆਪੋਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā bāhirā āpodhātu? Yaṃ bāhiraṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – mūlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso khīraṃ dadhi sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ bhummāni vā udakāni antalikkhāni vā, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā āpodhātu’. Yā ca ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘āpodhātu’’.
੧੭੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ? ਤੇਜੋਧਾਤੁਦ੍વਯਂ – ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਤੇਜੋ ਤੇਜੋਗਤਂ ਉਸ੍ਮਾ ਉਸ੍ਮਾਗਤਂ ਉਸੁਮਂ ਉਸੁਮਗਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਯੇਨ ਚ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਯੇਨ ਚ ਜੀਰੀਯਤਿ ਯੇਨ ਚ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ ਯੇਨ ਚ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਤੇਜੋ ਤੇਜੋਗਤਂ ਉਸ੍ਮਾ ਉਸ੍ਮਾਗਤਂ ਉਸੁਮਂ ਉਸੁਮਗਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ’।
175. Tattha katamā tejodhātu? Tejodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā tejodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – yena ca santappati yena ca jīrīyati yena ca pariḍayhati yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā tejodhātu’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਤੇਜੋ ਤੇਜੋਗਤਂ ਉਸ੍ਮਾ ਉਸ੍ਮਾਗਤਂ ਉਸੁਮਂ ਉਸੁਮਗਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਕਟ੍ਠਗ੍ਗਿ ਪਲਾਲਗ੍ਗਿ 15 ਤਿਣਗ੍ਗਿ ਗੋਮਯਗ੍ਗਿ ਥੁਸਗ੍ਗਿ ਸਙ੍ਕਾਰਗ੍ਗਿ ਇਨ੍ਦਗ੍ਗਿ ਅਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪੋ ਸੂਰਿਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਕਟ੍ਠਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਤਿਣਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਧਞ੍ਞਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਭਣ੍ਡਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਂ ਤੇਜੋ ਤੇਜੋਗਤਂ ਉਸ੍ਮਾ ਉਸ੍ਮਾਗਤਂ ਉਸੁਮਂ ਉਸੁਮਗਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਬਾਹਿਰਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ’। ਯਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਯਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ, ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੂਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤੇਜੋਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā bāhirā tejodhātu? Yaṃ bāhiraṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṭṭhaggi palālaggi 16 tiṇaggi gomayaggi thusaggi saṅkāraggi indaggi aggisantāpo sūriyasantāpo kaṭṭhasannicayasantāpo tiṇasannicayasantāpo dhaññasannicayasantāpo bhaṇḍasannicayasantāpo, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā tejodhātu’. Yā ca ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘tejodhātu’’.
੧੭੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વਾਯੋਧਾਤੁ? વਾਯੋਧਾਤੁਦ੍વਯਂ – ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ વਾਯੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વਾਯੋ વਾਯੋਗਤਂ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਉਦ੍ਧਙ੍ਗਮਾ વਾਤਾ ਅਧੋਗਮਾ વਾਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸਯਾ વਾਤਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਯਾ 17 વਾਤਾ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨੁਸਾਰਿਨੋ વਾਤਾ ਸਤ੍ਥਕવਾਤਾ ਖੁਰਕવਾਤਾ ਉਪ੍ਪਲਕવਾਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸੋ ਪਸ੍ਸਾਸੋ ਇਤਿ વਾ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વਾਯੋ વਾਯੋਗਤਂ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ વਾਯੋਧਾਤੁ’।
176. Tattha katamā vāyodhātu? Vāyodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā vāyodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – uddhaṅgamā vātā adhogamā vātā kucchisayā vātā koṭṭhāsayā 18 vātā aṅgamaṅgānusārino vātā satthakavātā khurakavātā uppalakavātā assāso passāso iti vā, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā vāyodhātu’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ વਾਯੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ વਾਯੋ વਾਯੋਗਤਂ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ વਾਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ વਾਤਾ ਉਤ੍ਤਰਾ વਾਤਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ વਾਤਾ ਸਰਜਾ વਾਤਾ ਅਰਜਾ વਾਤਾ ਸੀਤਾ વਾਤਾ ਉਣ੍ਹਾ વਾਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ વਾਤਾ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ વਾਤਾ ਕਾਲ਼વਾਤਾ વੇਰਮ੍ਭવਾਤਾ ਪਕ੍ਖવਾਤਾ ਸੁਪਣ੍ਣવਾਤਾ ਤਾਲવਣ੍ਟવਾਤਾ વਿਧੂਪਨવਾਤਾ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਂ વਾਯੋ વਾਯੋਗਤਂ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਬਾਹਿਰਾ વਾਯੋਧਾਤੁ’। ਯਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ વਾਯੋਧਾਤੁ ਯਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ વਾਯੋਧਾਤੁ, ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੂਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯੋਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā bāhirā vāyodhātu? Yaṃ bāhiraṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – puratthimā vātā pacchimā vātā uttarā vātā dakkhiṇā vātā sarajā vātā arajā vātā sītā vātā uṇhā vātā parittā vātā adhimattā vātā kāḷavātā verambhavātā pakkhavātā supaṇṇavātā tālavaṇṭavātā vidhūpanavātā, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā vāyodhātu’. Yā ca ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘vāyodhātu’’.
੧੭੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ? ਆਕਾਸਧਾਤੁਦ੍વਯਂ – ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਆਕਾਸੋ ਆਕਾਸਗਤਂ ਅਘਂ ਅਘਗਤਂ વਿવਰੋ વਿવਰਗਤਂ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਂ ਮਂਸਲੋਹਿਤੇਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਦ੍ਦਂ ਨਾਸਚ੍ਛਿਦ੍ਦਂ ਮੁਖਦ੍વਾਰਂ, ਯੇਨ ਚ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਂ ਅਧੋਭਾਗਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਆਕਾਸੋ ਆਕਾਸਗਤਂ ਅਘਂ ਅਘਗਤਂ વਿવਰੋ વਿવਰਗਤਂ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਂ ਮਂਸਲੋਹਿਤੇਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ’।
177. Tattha katamā ākāsadhātu? Ākāsadhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā ākāsadhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṇṇacchiddaṃ nāsacchiddaṃ mukhadvāraṃ, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ ajjhoharati, yattha ca asitapītakhāyitasāyitaṃ santiṭṭhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ adhobhāgaṃ nikkhamati, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā ākāsadhātu’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਆਕਾਸੋ ਆਕਾਸਗਤਂ ਅਘਂ ਅਘਗਤਂ વਿવਰੋ વਿવਰਗਤਂ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਂ ਚਤੂਹਿ ਮਹਾਭੂਤੇਹਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਬਾਹਿਰਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ’। ਯਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ ਯਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ, ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੂਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਆਕਾਸਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā bāhirā ākāsadhātu? Yaṃ bāhiraṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ catūhi mahābhūtehi bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā ākāsadhātu’. Yā ca ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘ākāsadhātu’’.
੧੭੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ? ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ’’।
178. Tattha katamā viññāṇadhātu? Cakkhuviññāṇadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhāviññāṇadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇadhātu’’.
ਇਮਾ ਛ ਧਾਤੁਯੋ।
Imā cha dhātuyo.
੧੭੯. ਅਪਰਾਪਿ ਛ ਧਾਤੁਯੋ – ਸੁਖਧਾਤੁ, ਦੁਕ੍ਖਧਾਤੁ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਧਾਤੁ, ਅવਿਜ੍ਜਾਧਾਤੁ।
179. Aparāpi cha dhātuyo – sukhadhātu, dukkhadhātu, somanassadhātu, domanassadhātu, upekkhādhātu, avijjādhātu.
੧੮੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸੁਖਧਾਤੁ? ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸਾਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸੁਖਧਾਤੁ’’।
180. Tattha katamā sukhadhātu? Yaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyikaṃ sukhaṃ kāyasamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘sukhadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਦੁਕ੍ਖਧਾਤੁ? ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā dukkhadhātu? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘dukkhadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā somanassadhātu? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘somanassadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਦੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā domanassadhātu? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘domanassadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਧਾਤੁ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā upekkhādhātu? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhādhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨਭਿਸਮਯੋ ਅਨਨੁਬੋਧੋ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਅਸਙ੍ਗਾਹਣਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਣਾ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਾ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਂ ਦੁਮ੍ਮੇਜ੍ਝਂ ਬਾਲ੍ਯਂ ਅਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਮੋਹੋ ਪਮੋਹੋ ਸਮ੍ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā avijjādhātu? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṅgāhaṇā apariyogāhaṇā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjādhātu’’.
ਇਮਾ ਛ ਧਾਤੁਯੋ।
Imā cha dhātuyo.
੧੮੧. ਅਪਰਾਪਿ ਛ ਧਾਤੁਯੋ – ਕਾਮਧਾਤੁ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ, વਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਧਾਤੁ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ, ਅવਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ।
181. Aparāpi cha dhātuyo – kāmadhātu, byāpādadhātu, vihiṃsādhātu, nekkhammadhātu, abyāpādadhātu, avihiṃsādhātu.
੧੮੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਕਾਮਧਾਤੁ? ਕਾਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ વਿਤਕ੍ਕੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਅਪ੍ਪਨਾ ਬ੍ਯਪ੍ਪਨਾ ਚੇਤਸੋ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ। ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਅવੀਚਿਨਿਰਯਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿਤੋ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤੀ ਦੇવੇ ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍વਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾ ਰੂਪਾ 19 વੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕਾਮਧਾਤੁ’’।
182. Tattha katamā kāmadhātu? Kāmapaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati kāmadhātu. Heṭṭhato avīcinirayaṃ pariyantaṃ karitvā uparito paranimmitavasavattī deve anto karitvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā khandhadhātuāyatanā rūpā 20 vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kāmadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ? ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ વਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ॰… ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ’’। ਦਸਸੁ વਾ ਆਘਾਤવਤ੍ਥੂਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ ਪਟਿਘਂ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਕੋਪੋ ਪਕੋਪੋ ਸਮ੍ਪਕੋਪੋ ਦੋਸੋ ਪਦੋਸੋ ਸਮ੍ਪਦੋਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਂ ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ ਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨਾ વਿਰੋਧੋ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰੋਪੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā byāpādadhātu? Byāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘byāpādadhātu’’. Dasasu vā āghātavatthūsu cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ vuccati ‘‘byāpādadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ? વਿਹਿਂਸਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ વਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ॰… ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ’’। ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਾਣਿਨਾ વਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ વਾ ਦਣ੍ਡੇਨ વਾ ਸਤ੍ਥੇਨ વਾ ਰਜ੍ਜੁਯਾ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਸਤ੍ਤੇ વਿਹੇਠੇਤਿ, ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਹੇਠਨਾ વਿਹੇਠਨਾ ਹਿਂਸਨਾ વਿਹਿਂਸਨਾ ਰੋਸਨਾ વਿਰੋਸਨਾ ਪਰੂਪਘਾਤੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā vihiṃsādhātu? Vihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘vihiṃsādhātu’’. Idhekacco pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā rajjuyā vā aññataraññatarena satte viheṭheti, yā evarūpā heṭhanā viheṭhanā hiṃsanā vihiṃsanā rosanā virosanā parūpaghāto – ayaṃ vuccati ‘‘vihiṃsādhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਧਾਤੁ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ વਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਧਾਤੁ’’। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ‘‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā nekkhammadhātu? Nekkhammapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘nekkhammadhātu’’. Sabbepi kusalā dhammā ‘‘nekkhammadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ? ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ વਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ’’। ਯਾ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮੇਤ੍ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā abyāpādadhātu? Abyāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘abyāpādadhātu’’. Yā sattesu metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘abyāpādadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ? ਅવਿਹਿਂਸਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ વਿਤਕ੍ਕੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਅਪ੍ਪਨਾ ਬ੍ਯਪ੍ਪਨਾ ਚੇਤਸੋ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ’’ । ਯਾ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਕਰੁਣਾ ਕਰੁਣਾਯਨਾ ਕਰੁਣਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰੁਣਾਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā avihiṃsādhātu? Avihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘avihiṃsādhātu’’ . Yā sattesu karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘avihiṃsādhātu’’.
ਇਮਾ ਛ ਧਾਤੁਯੋ।
Imā cha dhātuyo.
ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਛਕ੍ਕਾਨਿ ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੂਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Iti imāni tīṇi chakkāni tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā aṭṭhārasa dhātuyo honti.
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯਂ।
Suttantabhājanīyaṃ.
੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯਂ
2. Abhidhammabhājanīyaṃ
੧੮੩. ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ – ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ, ਰੂਪਧਾਤੁ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਸੋਤਧਾਤੁ, ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਘਾਨਧਾਤੁ, ਗਨ੍ਧਧਾਤੁ, ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਜਿવ੍ਹਾਧਾਤੁ, ਰਸਧਾਤੁ, ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ , ਕਾਯਧਾਤੁ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਮਨੋਧਾਤੁ, ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ।
183. Aṭṭhārasa dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu , kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu.
੧੮੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ? ਯਂ ਚਕ੍ਖੁ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਸਾਦੋ…ਪੇ॰… ਸੁਞ੍ਞੋ ਗਾਮੋਪੇਸੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ’’।
184. Tattha katamā cakkhudhātu? Yaṃ cakkhu catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘cakkhudhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਰੂਪਧਾਤੁ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ વਣ੍ਣਨਿਭਾ…ਪੇ॰… ਰੂਪਧਾਤੁਪੇਸਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā rūpadhātu? Yaṃ rūpaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vaṇṇanibhā…pe… rūpadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘rūpadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ? ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā cakkhuviññāṇadhātu? Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjācakkhuviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘cakkhuviññāṇadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸੋਤਧਾਤੁ? ਯਂ ਸੋਤਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਸਾਦੋ…ਪੇ॰… ਸੁਞ੍ਞੋ ਗਾਮੋਪੇਸੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸੋਤਧਾਤੁ’’ ।
Tattha katamā sotadhātu? Yaṃ sotaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘sotadhātu’’ .
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ? ਯੋ ਸਦ੍ਦੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨੋ ਸਪ੍ਪਟਿਘੋ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦਧਾਤੁਪੇਸਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā saddadhātu? Yo saddo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… saddadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘saddadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ? ਸੋਤਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਦ੍ਦੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā sotaviññāṇadhātu? Sotañca paṭicca sadde ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāsotaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘sotaviññāṇadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਘਾਨਧਾਤੁ? ਯਂ ਘਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਸਾਦੋ…ਪੇ॰… ਸੁਞ੍ਞੋ ਗਾਮੋਪੇਸੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਘਾਨਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā ghānadhātu? Yaṃ ghānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘ghānadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਗਨ੍ਧਧਾਤੁ? ਯੋ ਗਨ੍ਧੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨੋ ਸਪ੍ਪਟਿਘੋ…ਪੇ॰… ਗਨ੍ਧਧਾਤੁਪੇਸਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਗਨ੍ਧਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā gandhadhātu? Yo gandho catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… gandhadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘gandhadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ? ਘਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਗਨ੍ਧੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā ghānaviññāṇadhātu? Ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāghānaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘ghānaviññāṇadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਿવ੍ਹਾਧਾਤੁ? ਯਾ ਜਿવ੍ਹਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਸਾਦੋ…ਪੇ॰… ਸੁਞ੍ਞੋ ਗਾਮੋਪੇਸੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਿવ੍ਹਾਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā jivhādhātu? Yā jivhā catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘jivhādhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਰਸਧਾਤੁ? ਯੋ ਰਸੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨੋ ਸਪ੍ਪਟਿਘੋ…ਪੇ॰… ਰਸਧਾਤੁਪੇਸਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰਸਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā rasadhātu? Yo raso catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… rasadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘rasadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ? ਜਿવ੍ਹਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰਸੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā jivhāviññāṇadhātu? Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjājivhāviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘jivhāviññāṇadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਕਾਯਧਾਤੁ? ਯੋ ਕਾਯੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਸਾਦੋ…ਪੇ॰… ਸੁਞ੍ਞੋ ਗਾਮੋਪੇਸੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕਾਯਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā kāyadhātu? Yo kāyo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘kāyadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁ? ਪਥવੀਧਾਤੁ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁਪੇਸਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā phoṭṭhabbadhātu? Pathavīdhātu…pe… phoṭṭhabbadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘phoṭṭhabbadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ? ਕਾਯਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā kāyaviññāṇadhātu? Kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjākāyaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘kāyaviññāṇadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਮਨੋਧਾਤੁ? ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਮਨੋਧਾਤੁ; ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ…ਪੇ॰… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਮਨੋਧਾਤੁ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ વਾ ਪਨ ਪਠਮਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਮਨੋਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਨੋਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā manodhātu? Cakkhuviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu; sotaviññāṇadhātuyā…pe… ghānaviññāṇadhātuyā…pe… jivhāviññāṇadhātuyā…pe… kāyaviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu sabbadhammesu vā pana paṭhamasamannāhāro uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu – ayaṃ vuccati ‘‘manodhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਅਪ੍ਪਟਿਘਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ।
Tattha katamā dhammadhātu? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, yañca rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ, asaṅkhatā ca dhātu.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ? ਏਕવਿਧੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ । ਦੁવਿਧੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਤ੍ਥਿ ਸਹੇਤੁਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਹੇਤੁਕੋ। ਤਿવਿਧੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਦਸવਿਧੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਬਹੁવਿਧੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’।
Tattha katamo vedanākkhandho? Ekavidhena vedanākkhandho – phassasampayutto . Duvidhena vedanākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena vedanākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena vedanākkhandho. Ayaṃ vuccati ‘‘vedanākkhandho’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ? ਏਕવਿਧੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ। ਦੁવਿਧੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਤ੍ਥਿ ਸਹੇਤੁਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਹੇਤੁਕੋ। ਤਿવਿਧੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਦਸવਿਧੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਬਹੁવਿਧੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’।
Tattha katamo saññākkhandho? Ekavidhena saññākkhandho – phassasampayutto. Duvidhena saññākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena saññākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saññākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saññākkhandho. Ayaṃ vuccati ‘‘saññākkhandho’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ? ਏਕવਿਧੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ। ਦੁવਿਧੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਤ੍ਥਿ ਹੇਤੁ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਹੇਤੁ। ਤਿવਿਧੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਦਸવਿਧੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਬਹੁવਿਧੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’।
Tattha katamo saṅkhārakkhandho? Ekavidhena saṅkhārakkhandho – cittasampayutto. Duvidhena saṅkhārakkhandho – atthi hetu, atthi ahetu. Tividhena saṅkhārakkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saṅkhārakkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saṅkhārakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārakkhandho’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਅਪ੍ਪਟਿਘਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ? ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ॰… ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਰੂਪਂ ‘‘ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਅਪ੍ਪਟਿਘਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ’’।
Tattha katamaṃ rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ? Itthindriyaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāro – idaṃ vuccati rūpaṃ ‘‘anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਾਤੁ? ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ, ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ, ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਾਤੁ’’। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā asaṅkhatā dhātu? Rāgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo – ayaṃ vuccati ‘‘asaṅkhatā dhātu’’. Ayaṃ vuccati ‘‘dhammadhātu’’.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ? ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਨੋਧਾਤੁ, ਮਨੋਧਾਤੁਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ; ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ …ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ…ਪੇ॰… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਨੋਧਾਤੁ, ਮਨੋਧਾਤੁਯਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਮਨਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ’’।
Tattha katamā manoviññāṇadhātu? Cakkhuviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati manodhātu, manodhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu; sotaviññāṇadhātuyā…pe… ghānaviññāṇadhātuyā …pe… jivhāviññāṇadhātuyā…pe… kāyaviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati manodhātu, manodhātuyāpi uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu manañca paṭicca dhamme ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘manoviññāṇadhātu’’.
ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯਂ।
Abhidhammabhājanīyaṃ.
੩. ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕਂ
3. Pañhāpucchakaṃ
ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ – ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ, ਰੂਪਧਾਤੁ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਸੋਤਧਾਤੁ, ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਘਾਨਧਾਤੁ, ਗਨ੍ਧਧਾਤੁ, ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਜਿવ੍ਹਾਧਾਤੁ, ਰਸਧਾਤੁ, ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਕਾਯਧਾਤੁ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਮਨੋਧਾਤੁ, ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ।
Aṭṭhārasa dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu, kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu.
੧੮੬. ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਕਤਿ ਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ…ਪੇ॰… ਕਤਿ ਸਰਣਾ, ਕਤਿ ਅਰਣਾ?
186. Aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?
੧. ਤਿਕਂ
1. Tikaṃ
੧੮੭. ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਕੁਸਲਾ, ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਾ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ। ਪਞ੍ਚ ਧਾਤੁਯੋ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਦੁਕ੍ਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਦੁਕ੍ਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਦੁਕ੍ਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ।
187. Soḷasa dhātuyo abyākatā. Dve dhātuyo siyā kusalā, siyā akusalā, siyā abyākatā. Dasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi. Pañca dhātuyo adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Kāyaviññāṇadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā. Manoviññāṇadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Dhammadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā, siyā na vattabbā – ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi.
ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੇવવਿਪਾਕਨવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ। ਪਞ੍ਚ ਧਾਤੁਯੋ વਿਪਾਕਾ। ਮਨੋਧਾਤੁ ਸਿਯਾ વਿਪਾਕਾ, ਸਿਯਾ ਨੇવવਿਪਾਕਨવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ વਿਪਾਕਾ, ਸਿਯਾ વਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ, ਸਿਯਾ ਨੇવવਿਪਾਕਨવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ।
Dasa dhātuyo nevavipākanavipākadhammadhammā. Pañca dhātuyo vipākā. Manodhātu siyā vipākā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā. Dve dhātuyo siyā vipākā, siyā vipākadhammadhammā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā.
ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ। ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ। ਪਞ੍ਚ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ।
Dasa dhātuyo upādinnupādāniyā. Saddadhātu anupādinnupādāniyā. Pañca dhātuyo siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā. Dve dhātuyo siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā, siyā anupādinnaanupādāniyā.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ। ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਾ। ਮਨੋਧਾਤੁ ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਾ’’ਤਿਪਿ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸੁਖਸਹਗਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ’’ਤਿਪਿ । ਪਞ੍ਚ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ। ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਸੁਖਸਹਗਤਾ, ਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸੁਖਸਹਗਤਾ’’ਤਿ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਸੁਖਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸੁਖਸਹਗਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ’’ਤਿਪਿ।
Soḷasa dhātuyo asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā. Dve dhātuyo siyā saṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā. Pannarasa dhātuyo avitakkaavicārā. Manodhātu savitakkasavicārā. Manoviññāṇadhātu siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā. Dhammadhātu siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā, siyā na vattabbā – ‘‘savitakkasavicārā’’tipi, ‘‘avitakkavicāramattā’’tipi, ‘‘avitakkaavicārā’’tipi. Dasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi . Pañca dhātuyo upekkhāsahagatā. Kāyaviññāṇadhātu na pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, na upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā – ‘‘sukhasahagatā’’ti. Dve dhātuyo siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੇવ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਸਿਯਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਸਿਯਾ ਨੇવ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੇવ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਨੇવ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੇવਾਚਯਗਾਮਿਨਾਪਚਯਗਾਮਿਨੋ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਆਚਯਗਾਮਿਨੋ, ਸਿਯਾ ਅਪਚਯਗਾਮਿਨੋ, ਸਿਯਾ ਨੇવਾਚਯਗਾਮਿਨਾਪਚਯਗਾਮਿਨੋ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੇવਸੇਕ੍ਖਨਾਸੇਕ੍ਖਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸੇਕ੍ਖਾ, ਸਿਯਾ ਅਸੇਕ੍ਖਾ, ਸਿਯਾ ਨੇવਸੇਕ੍ਖਨਾਸੇਕ੍ਖਾ।
Soḷasa dhātuyo neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbā, siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Soḷasa dhātuyo neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Soḷasa dhātuyo nevācayagāmināpacayagāmino. Dve dhātuyo siyā ācayagāmino, siyā apacayagāmino, siyā nevācayagāmināpacayagāmino. Soḷasa dhātuyo nevasekkhanāsekkhā. Dve dhātuyo siyā sekkhā, siyā asekkhā, siyā nevasekkhanāsekkhā.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਹੀਨਾ, ਸਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ, ਸਿਯਾ ਪਣੀਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਿਯਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤਾ, ਸਿਯਾ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਿਯਤਾ।
Soḷasa dhātuyo parittā. Dve dhātuyo siyā parittā, siyā mahaggatā, siyā appamāṇā. Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo parittārammaṇā. Dve dhātuyo siyā parittārammaṇā, siyā mahaggatārammaṇā, siyā appamāṇārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘parittārammaṇā’’tipi, ‘‘mahaggatārammaṇā’’tipi, ‘‘appamāṇārammaṇā’’tipi. Soḷasa dhātuyo majjhimā. Dve dhātuyo siyā hīnā, siyā majjhimā, siyā paṇītā. Soḷasa dhātuyo aniyatā. Dve dhātuyo siyā micchattaniyatā, siyā sammattaniyatā, siyā aniyatā.
ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਮਗ੍ਗਹੇਤੁਕਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਿਨੋ’’ਤਿਪਿ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਮਗ੍ਗਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਿਨੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਮਗ੍ਗਹੇਤੁਕਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਿਨੋ’’ਤਿਪਿ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਨੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ। ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪ੍ਪਾਦਿਨੀ’’ਤਿ। ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਨੋ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਨੀ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਉਪ੍ਪਾਦਿਨੀ’’ਤਿਪਿ।
Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo na vattabbā – ‘‘maggārammaṇā’’tipi, ‘‘maggahetukā’’tipi, ‘‘maggādhipatino’’tipi. Dve dhātuyo siyā maggārammaṇā, siyā maggahetukā, siyā maggādhipatino, siyā na vattabbā – ‘‘maggārammaṇā’’tipi, ‘‘maggahetukā’’tipi, ‘‘maggādhipatino’’tipi. Dasa dhātuyo siyā uppannā, siyā uppādino, siyā na vattabbā – ‘‘anuppannā’’ti. Saddadhātu siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā na vattabbā – ‘‘uppādinī’’ti. Cha dhātuyo siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādino. Dhammadhātu siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādinī, siyā na vattabbā – ‘‘uppannā’’tipi, ‘‘anuppannā’’tipi, ‘‘uppādinī’’tipi.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਅਤੀਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਾਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਅਤੀਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਾਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਅਤੀਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅਨਾਗਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿਪਿ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ , ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ; ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ, ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ।
Sattarasa dhātuyo siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā. Dhammadhātu siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā, siyā na vattabbā – ‘‘atītā’’tipi, ‘‘anāgatā’’tipi, ‘‘paccuppannā’’tipi. Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo paccuppannārammaṇā. Dve dhātuyo siyā atītārammaṇā, siyā anāgatārammaṇā, siyā paccuppannārammaṇā , siyā na vattabbā – ‘‘atītārammaṇā’’tipi, ‘‘anāgatārammaṇā’’tipi, ‘‘paccuppannārammaṇā’’tipi; siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā.
ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿਪਿ। ਰੂਪਧਾਤੁ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਸਪ੍ਪਟਿਘਾ। ਨવ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਅਪ੍ਪਟਿਘਾ। ਅਟ੍ਠ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਅਪ੍ਪਟਿਘਾ।
Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo siyā ajjhattārammaṇā, siyā bahiddhārammaṇā, siyā ajjhattabahiddhārammaṇā. Dve dhātuyo siyā ajjhattārammaṇā, siyā bahiddhārammaṇā, siyā ajjhattabahiddhārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘ajjhattārammaṇā’’tipi, ‘‘bahiddhārammaṇā’’tipi, ‘‘ajjhattabahiddhārammaṇā’’tipi. Rūpadhātu sanidassanasappaṭighā. Nava dhātuyo anidassanaappaṭighā. Aṭṭha dhātuyo anidassanaappaṭighā.
੨. ਦੁਕਂ
2. Dukaṃ
੧੮੮. ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਹੇਤੂ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਹੇਤੁ, ਸਿਯਾ ਨ ਹੇਤੁ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਹੇਤੁਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਹੇਤੁਕਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਹੇਤੁਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਹੇਤੁਕਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਹੇਤੁવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ । ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਹੇਤੁવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੁ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੁ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਹੇਤੂ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਹੇਤੁ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੁ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੁ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਹੇਤੁ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਹੇਤੁਅਹੇਤੁਕਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਨ ਹੇਤੁਸਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਹੇਤੁਅਹੇਤੁਕਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਨ ਹੇਤੁਸਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਹੇਤੁਅਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨ ਹੇਤੁਸਹੇਤੁਕਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਨ ਹੇਤੁਅਹੇਤੁਕਾ’’ਤਿਪਿ।
188. Sattarasa dhātuyo na hetū. Dhammadhātu siyā hetu, siyā na hetu. Soḷasa dhātuyo ahetukā. Dve dhātuyo siyā sahetukā, siyā ahetukā. Soḷasa dhātuyo ahetukā. Dve dhātuyo siyā sahetukā, siyā ahetukā. Soḷasa dhātuyo hetuvippayuttā . Dve dhātuyo siyā hetusampayuttā, siyā hetuvippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’tipi, ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’ti, siyā sahetukā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’ti. Dhammadhātu siyā hetu ceva sahetukā ca, siyā sahetukā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’tipi, ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘hetū ceva hetusampayuttā cā’’tipi, ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘hetu ceva hetusampayuttā cā’’ti, siyā hetusampayuttā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’ti. Dhammadhātu siyā hetu ceva hetusampayuttā ca, siyā hetusampayuttā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetu ceva hetusampayuttā cā’’tipi, ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’tipi. Soḷasa dhātuyo na hetuahetukā. Manoviññāṇadhātu siyā na hetusahetukā, siyā na hetuahetukā. Dhammadhātu siyā na hetusahetukā, siyā na hetuahetukā, siyā na vattabbā – ‘‘na hetusahetukā’’tipi, ‘‘na hetuahetukā’’tipi.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਙ੍ਖਤਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸਙ੍ਖਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ। ਰੂਪਧਾਤੁ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਾ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਾ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਪ੍ਪਟਿਘਾ। ਅਟ੍ਠ ਧਾਤੁਯੋ ਅਪ੍ਪਟਿਘਾ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਰੂਪਾ। ਸਤ੍ਤ ਧਾਤੁਯੋ ਅਰੂਪਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਰੂਪਾ, ਸਿਯਾ ਅਰੂਪਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਲੋਕਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਲੋਕਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ; ਕੇਨਚਿ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਕੇਨਚਿ ਨ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
Sattarasa dhātuyo sappaccayā. Dhammadhātu siyā sappaccayā, siyā appaccayā. Sattarasa dhātuyo saṅkhatā. Dhammadhātu siyā saṅkhatā, siyā asaṅkhatā. Rūpadhātu sanidassanā. Sattarasa dhātuyo anidassanā. Dasa dhātuyo sappaṭighā. Aṭṭha dhātuyo appaṭighā. Dasa dhātuyo rūpā. Satta dhātuyo arūpā. Dhammadhātu siyā rūpā, siyā arūpā. Soḷasa dhātuyo lokiyā. Dve dhātuyo siyā lokiyā, siyā lokuttarā; kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਆਸવਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਆਸવਾ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਆਸવਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਾਸવਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਾਸવਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਾਸવਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવਾ ਚੇવ ਸਾਸવਾ ਚਾ’’ਤਿ, ‘‘ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾ’’। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવੋ ਚੇવ ਸਾਸવਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਆਸવੋ ਚੇવ ਸਾਸવਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવੋ ਚੇવ ਸਾਸવਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ’’ਤਿਪਿ।
Sattarasa dhātuyo no āsavā. Dhammadhātu siyā āsavā, siyā no āsavā. Soḷasa dhātuyo sāsavā. Dve dhātuyo siyā sāsavā, siyā anāsavā. Soḷasa dhātuyo āsavavippayuttā. Dve dhātuyo siyā āsavasampayuttā, siyā āsavavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘āsavā ceva sāsavā cā’’ti, ‘‘sāsavā ceva no ca āsavā’’. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘āsavo ceva sāsavā cā’’ti, siyā sāsavā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘sāsavā ceva no ca āsavo’’ti. Dhammadhātu siyā āsavo ceva sāsavā ca, siyā sāsavā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavo ceva sāsavā cā’’tipi, ‘‘sāsavā ceva no ca āsavo’’tipi.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવਾ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવੋ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਾਸવਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਾਸવਾ, ਸਿਯਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਨਾਸવਾ , ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਾਸવਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਨਾਸવਾ’’ਤਿਪਿ।
Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘āsavā ceva āsavasampayuttā cā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttā cā’’ti, siyā āsavasampayuttā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavo’’ti. Dhammadhātu siyā āsavo ceva āsavasampayuttā ca, siyā āsavasampayuttā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttā cā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavo’’tipi. Soḷasa dhātuyo āsavavippayuttasāsavā. Dve dhātuyo siyā āsavavippayuttasāsavā, siyā āsavavippayuttaanāsavā , siyā na vattabbā – ‘‘āsavavippayuttasāsavā’’tipi, ‘‘āsavavippayuttaanāsavā’’tipi.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਸਂਯੋਜਨਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਸਂਯੋਜਨਂ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਾ ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਾ ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਾ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਿਯਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾ’’ਤਿਪਿ।
Sattarasa dhātuyo no saṃyojanā. Dhammadhātu siyā saṃyojanaṃ, siyā no saṃyojanaṃ. Soḷasa dhātuyo saṃyojaniyā. Dve dhātuyo siyā saṃyojaniyā, siyā asaṃyojaniyā. Soḷasa dhātuyo saṃyojanavippayuttā. Dve dhātuyo siyā saṃyojanasampayuttā, siyā saṃyojanavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojaniyā cā’’ti, saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniyā cā’’ti, siyā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojana’’nti. Dhammadhātu siyā saṃyojanañceva saṃyojaniyā ca, siyā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniyā cā’’tipi, ‘‘saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojana’’ntipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā cā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā cā’’ti, siyā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojana’’nti. Dhammadhātu siyā saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā ca, siyā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā cā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojana’’ntipi. Soḷasa dhātuyo saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā. Dve dhātuyo siyā saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā, siyā saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā’’tipi, ‘‘saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā’’tipi.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਗਨ੍ਥਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥੋ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਗਨ੍ਥੋ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਗਨ੍ਥਨਿਯਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥਾ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥਾ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥਾ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥੋ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਗਨ੍ਥਨਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਗਨ੍ਥਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਗਨ੍ਥਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਗਨ੍ਥਨਿਯਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਗਨ੍ਥਨਿਯਾ’’ਤਿਪਿ।
Sattarasa dhātuyo no ganthā. Dhammadhātu siyā gantho, siyā no gantho. Soḷasa dhātuyo ganthaniyā. Dve dhātuyo siyā ganthaniyā, siyā aganthaniyā. Soḷasa dhātuyo ganthavippayuttā. Dve dhātuyo siyā ganthasampayuttā, siyā ganthavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthaniyā cā’’ti, ganthaniyā ceva no ca ganthā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthaniyā cā’’ti, siyā ganthaniyā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘ganthaniyā ceva no ca gantho’’ti. Dhammadhātu siyā gantho ceva ganthaniyā ca, siyā ganthaniyā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthaniyā cā’’tipi, ‘‘ganthaniyā ceva no ca gantho’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthasampayuttā cā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca ganthā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttā cā’’ti, siyā ganthasampayuttā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca gantho’’ti. Dhammadhātu siyā gantho ceva ganthasampayuttā ca, siyā ganthasampayuttā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttā cā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca gantho’’tipi. Soḷasa dhātuyo ganthavippayuttaganthaniyā. Dve dhātuyo siyā ganthavippayuttaganthaniyā, siyā ganthavippayuttaaganthaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘ganthavippayuttaganthaniyā’’tipi, ‘‘ganthavippayuttaaganthaniyā’’tipi.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਓਘਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਯੋਗਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਨੀવਰਣਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਂ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਨੀવਰਣਂ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੀવਰਣਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੀવਰਣਿਯਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਂ , ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣ’’ਨ੍ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਾ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣ’’ਨ੍ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨੀવਰਣਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨੀવਰਣਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਨੀવਰਣਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨੀવਰਣਿਯਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਨੀવਰਣਿਯਾ’’ਤਿਪਿ।
Sattarasa dhātuyo no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā. Dhammadhātu siyā nīvaraṇaṃ, siyā no nīvaraṇaṃ. Soḷasa dhātuyo nīvaraṇiyā. Dve dhātuyo siyā nīvaraṇiyā, siyā anīvaraṇiyā. Soḷasa dhātuyo nīvaraṇavippayuttā. Dve dhātuyo siyā nīvaraṇasampayuttā, siyā nīvaraṇavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇiyā cā’’ti, nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā cā’’ti, siyā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇa’’nti. Dhammadhātu siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā ca, siyā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇaṃ , siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇa’’ntipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā cā’’ti, siyā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇa’’nti. Dhammadhātu siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā ca, siyā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇa’’ntipi. Soḷasa dhātuyo nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā. Dve dhātuyo siyā nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā, siyā nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā’’tipi, ‘‘nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā’’tipi.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਪਰਾਮਾਸਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸੋ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਪਰਾਮਾਸੋ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ, ਸਿਯਾ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪਰਾਮਾਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ , ‘‘ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪਰਾਮਾਸਾ ਚੇવ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚਾਤਿ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਪਰਾਮਾਸਾ’’। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪਰਾਮਾਸੋ ਚੇવ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਪਰਾਮਾਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਪਰਾਮਾਸੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸੋ ਚੇવ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਪਰਾਮਾਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪਰਾਮਾਸੋ ਚੇવ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਪਰਾਮਾਸੋ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਾਮਟ੍ਠਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਾਮਟ੍ਠਾ, ਸਿਯਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਾਮਟ੍ਠਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾ’’ਤਿਪਿ।
Sattarasa dhātuyo no parāmāsā. Dhammadhātu siyā parāmāso, siyā no parāmāso. Soḷasa dhātuyo parāmaṭṭhā. Dve dhātuyo siyā parāmaṭṭhā, siyā aparāmaṭṭhā. Soḷasa dhātuyo parāmāsavippayuttā. Manoviññāṇadhātu siyā parāmāsasampayuttā, siyā parāmāsavippayuttā. Dhammadhātu siyā parāmāsasampayuttā, siyā parāmāsavippayuttā, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāsasampayuttā’’tipi , ‘‘parāmāsavippayuttā’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘parāmāsā ceva parāmaṭṭhā cāti parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāsā’’. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhā cā’’ti, siyā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso, siyā na vattabbā – ‘‘parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso’’ti. Dhammadhātu siyā parāmāso ceva parāmaṭṭhā ca, siyā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhā cā’’tipi, ‘‘parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso’’tipi. Soḷasa dhātuyo parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā. Dve dhātuyo siyā parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā, siyā parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā’’tipi, ‘‘parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā’’tipi.
ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਸਤ੍ਤ ਧਾਤੁਯੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਸਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਸਤ੍ਤ ਧਾਤੁਯੋ ਚਿਤ੍ਤਾ। ਏਕਾਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਚੇਤਸਿਕਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚੇਤਸਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਚੇਤਸਿਕਾ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸਤ੍ਤ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਸਂਸਟ੍ਠਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਾ , ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਸਂਸਟ੍ਠਾ। ਸਤ੍ਤ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਸਂਸਟ੍ਠਾ’’ਤਿਪਿ।
Dasa dhātuyo anārammaṇā. Satta dhātuyo sārammaṇā. Dhammadhātu siyā sārammaṇā, siyā anārammaṇā. Satta dhātuyo cittā. Ekādasa dhātuyo no cittā. Sattarasa dhātuyo acetasikā. Dhammadhātu siyā cetasikā, siyā acetasikā. Dasa dhātuyo cittavippayuttā. Dhammadhātu siyā cittasampayuttā, siyā cittavippayuttā. Satta dhātuyo na vattabbā – ‘‘cittena sampayuttā’’tipi, ‘‘cittena vippayuttā’’tipi. Dasa dhātuyo cittavisaṃsaṭṭhā. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhā , siyā cittavisaṃsaṭṭhā. Satta dhātuyo na vattabbā – ‘‘cittena saṃsaṭṭhā’’tipi, ‘‘cittena visaṃsaṭṭhā’’tipi.
ਦ੍વਾਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ। ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁਨੋ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੂ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੂ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤੀ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤੀ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੁਨੋ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੂ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੂ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤੀ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤੀ। ਦ੍વਾਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ। ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਬਾਹਿਰਾ।
Dvādasa dhātuyo no cittasamuṭṭhānā. Cha dhātuyo siyā cittasamuṭṭhānā, siyā no cittasamuṭṭhānā. Sattarasa dhātuyo no cittasahabhuno. Dhammadhātu siyā cittasahabhū, siyā no cittasahabhū. Sattarasa dhātuyo no cittānuparivattino. Dhammadhātu siyā cittānuparivattī, siyā no cittānuparivattī. Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā. Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū. Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattī, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattī. Dvādasa dhātuyo ajjhattikā. Cha dhātuyo bāhirā.
ਨવ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪਾਦਾ। ਅਟ੍ਠ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਉਪਾਦਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਉਪਾਦਾ। ਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਾ। ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਾ। ਸਤ੍ਤਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਾ। ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਉਪਾਦਾਨਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਉਪਾਦਾਨਂ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਾ ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ‘‘ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਾ’’। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ।
Nava dhātuyo upādā. Aṭṭha dhātuyo no upādā. Dhammadhātu siyā upādā, siyā no upādā. Dasa dhātuyo upādinnā. Saddadhātu anupādinnā. Sattadhātuyo siyā upādinnā, siyā anupādinnā. Sattarasa dhātuyo no upādānā. Dhammadhātu siyā upādānaṃ, siyā no upādānaṃ. Soḷasa dhātuyo upādāniyā. Dve dhātuyo siyā upādāniyā, siyā anupādāniyā. Soḷasa dhātuyo upādānavippayuttā. Dve dhātuyo siyā upādānasampayuttā, siyā upādānavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādāniyā cā’’ti, ‘‘upādāniyā ceva no ca upādānā’’. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādāniyā cā’’ti, siyā upādāniyā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādāniyā ceva no ca upādāna’’nti. Dhammadhātu siyā upādānañceva upādāniyā ca, siyā upādāniyā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādāniyā cā’’tipi, ‘‘upādāniyā ceva no ca upādāna’’ntipi.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਾ ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਾ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਉਪਾਦਾਨਿਯਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਉਪਾਦਾਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਉਪਾਦਾਨਿਯਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ’’ਤਿਪਿ।
Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādānasampayuttā cā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādānā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādānasampayuttā cā’’ti, siyā upādānasampayuttā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādāna’’nti. Dhammadhātu siyā upādānañceva upādānasampayuttā ca, siyā upādānasampayuttā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādānasampayuttā cā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādāna’’ntipi. Soḷasa dhātuyo upādānavippayuttaupādāniyā. Dve dhātuyo siyā upādānavippayuttaupādāniyā, siyā upādānavippayuttaanupādāniyā, siyā na vattabbā – ‘‘upādānavippayuttaupādāniyā’’tipi, ‘‘upādānavippayuttaanupādāniyā’’tipi.
ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨੋ ਕਿਲੇਸਾ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸਾ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਕਿਲੇਸਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ, ਸਿਯਾ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿਪਿ।
Sattarasa dhātuyo no kilesā. Dhammadhātu siyā kilesā, siyā no kilesā. Soḷasa dhātuyo saṃkilesikā. Dve dhātuyo siyā saṃkilesikā, siyā asaṃkilesikā. Soḷasa dhātuyo asaṃkiliṭṭhā. Dve dhātuyo siyā saṃkiliṭṭhā, siyā asaṃkiliṭṭhā. Soḷasa dhātuyo kilesavippayuttā. Dve dhātuyo siyā kilesasampayuttā, siyā kilesavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkilesikā cā’’ti, saṃkilesikā ceva no ca kilesā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkilesikā cā’’ti, siyā saṃkilesikā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘saṃkilesikā ceva no ca kileso’’ti. Dhammadhātu siyā kileso ceva saṃkilesikā ca, siyā saṃkilesikā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkilesikā cā’’tipi, ‘‘saṃkilesikā ceva no ca kileso’’tipi.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ’’ਤਿਪਿ। ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿਪਿ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ’’ਤਿਪਿ, ‘‘ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ’’ਤਿਪਿ।
Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkiliṭṭhā cā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kilesā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhā cā’’ti, siyā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso’’ti. Dhammadhātu siyā kileso ceva saṃkiliṭṭhā ca, siyā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhā cā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva kilesasampayuttā cā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kilesā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttā cā’’ti, siyā kilesasampayuttā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kileso’’ti. Dhammadhātu siyā kileso ceva kilesasampayuttā ca, siyā kilesasampayuttā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttā cā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kileso’’tipi. Soḷasa dhātuyo kilesavippayuttasaṃkilesikā. Dve dhātuyo siyā kilesavippayuttasaṃkilesikā, siyā kilesavippayuttaasaṃkilesikā, siyā na vattabbā – ‘‘kilesavippayuttasaṃkilesikā’’tipi, ‘‘kilesavippayuttaasaṃkilesikā’’tipi.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ।
Soḷasa dhātuyo na dassanena pahātabbā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbā, siyā na dassanena pahātabbā. Soḷasa dhātuyo na bhāvanāya pahātabbā. Dve dhātuyo siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā na bhāvanāya pahātabbā. Soḷasa dhātuyo na dassanena pahātabbahetukā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā na dassanena pahātabbahetukā. Soḷasa dhātuyo na bhāvanāya pahātabbahetukā. Dve dhātuyo siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā na bhāvanāya pahātabbahetukā.
ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅવਿਤਕ੍ਕਾ। ਮਨੋਧਾਤੁ ਸવਿਤਕ੍ਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕਾ। ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅવਿਚਾਰਾ। ਮਨੋਧਾਤੁ ਸવਿਚਾਰਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸવਿਚਾਰਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਚਾਰਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਪ੍ਪੀਤਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਪ੍ਪੀਤਿਕਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ। ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਸੁਖਸਹਗਤਾ। ਤਿਸ੍ਸੋ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸੁਖਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਸੁਖਸਹਗਤਾ। ਏਕਾਦਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ। ਪਞ੍ਚ ਧਾਤੁਯੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ।
Pannarasa dhātuyo avitakkā. Manodhātu savitakkā. Dve dhātuyo siyā savitakkā, siyā avitakkā. Pannarasa dhātuyo avicārā. Manodhātu savicārā. Dve dhātuyo siyā savicārā, siyā avicārā. Soḷasa dhātuyo appītikā. Dve dhātuyo siyā sappītikā, siyā appītikā. Soḷasa dhātuyo na pītisahagatā. Dve dhātuyo siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā. Pannarasa dhātuyo na sukhasahagatā. Tisso dhātuyo siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā. Ekādasa dhātuyo na upekkhāsahagatā. Pañca dhātuyo upekkhāsahagatā. Dve dhātuyo siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā.
ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਕਾਮਾવਚਰਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਕਾਮਾવਚਰਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਰੂਪਾવਚਰਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਰੂਪਾવਚਰਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਨਿਯਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਨਿਯਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਿਯਤਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਸਉਤ੍ਤਰਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਉਤ੍ਤਰਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ। ਸੋਲ਼ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਰਣਾ। ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਸਿਯਾ ਸਰਣਾ, ਸਿਯਾ ਅਰਣਾਤਿ।
Soḷasa dhātuyo kāmāvacarā. Dve dhātuyo siyā kāmāvacarā, siyā na kāmāvacarā. Soḷasa dhātuyo na rūpāvacarā. Dve dhātuyo siyā rūpāvacarā, siyā na rūpāvacarā. Soḷasa dhātuyo na arūpāvacarā. Dve dhātuyo siyā arūpāvacarā, siyā na arūpāvacarā. Soḷasa dhātuyo pariyāpannā. Dve dhātuyo siyā pariyāpannā, siyā apariyāpannā. Soḷasa dhātuyo aniyyānikā. Dve dhātuyo siyā niyyānikā, siyā aniyyānikā. Soḷasa dhātuyo aniyatā. Dve dhātuyo siyā niyatā, siyā aniyatā. Soḷasa dhātuyo sauttarā. Dve dhātuyo siyā sauttarā, siyā anuttarā. Soḷasa dhātuyo araṇā. Dve dhātuyo siyā saraṇā, siyā araṇāti.
ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕਂ।
Pañhāpucchakaṃ.
ਧਾਤੁવਿਭਙ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Dhātuvibhaṅgo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
੩. ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕવਣ੍ਣਨਾ • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੩. ਧਾਤੁવਿਭਙ੍ਗੋ • 3. Dhātuvibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੩. ਧਾਤੁવਿਭਙ੍ਗੋ • 3. Dhātuvibhaṅgo