Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળનિદ્દેસપાળિ • Cūḷaniddesapāḷi

    ૫. ધોતકમાણવપુચ્છાનિદ્દેસો

    5. Dhotakamāṇavapucchāniddeso

    ૩૦.

    30.

    પુચ્છામિ તં ભગવા બ્રૂહિ મેતં, [ઇચ્ચાયસ્મા ધોતકો]

    Pucchāmitaṃ bhagavā brūhi metaṃ, [iccāyasmā dhotako]

    વાચાભિકઙ્ખામિ મહેસિ તુય્હં;

    Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ;

    તવ સુત્વાન નિગ્ઘોસં, સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનો.

    Tava sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano.

    પુચ્છામિ તં ભગવા બ્રૂહિ મેતન્તિ. પુચ્છામીતિ તિસ્સો પુચ્છા – અદિટ્ઠજોતના પુચ્છા, દિટ્ઠસંસન્દના પુચ્છા, વિમતિચ્છેદના પુચ્છા…પે॰… ઇમા તિસ્સો પુચ્છા…પે॰… નિબ્બાનપુચ્છા. પુચ્છામિ તન્તિ પુચ્છામિ તં યાચામિ તં અજ્ઝેસામિ તં પસાદેમિ તં, કથયસ્સુ મેતિ – પુચ્છામિ તં. ભગવાતિ ગારવાધિવચનમેતં…પે॰… સચ્છિકા પઞ્ઞત્તિ, યદિદં ભગવાતિ. બ્રૂહિ મેતન્તિ બ્રૂહિ આચિક્ખાહિ દેસેહિ પઞ્ઞપેહિ પટ્ઠપેહિ વિવરાહિ વિભજાહિ ઉત્તાનીકરોહિ પકાસેહીતિ – પુચ્છામિ તં ભગવા બ્રૂહિ મેતં.

    Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāmīti tisso pucchā – adiṭṭhajotanā pucchā, diṭṭhasaṃsandanā pucchā, vimaticchedanā pucchā…pe… imā tisso pucchā…pe… nibbānapucchā. Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ, kathayassu meti – pucchāmi taṃ. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.

    ઇચ્ચાયસ્મા ધોતકોતિ. ઇચ્ચાતિ પદસન્ધિ…પે॰… આયસ્માતિ પિયવચનં ગરુવચનં સગારવસપ્પતિસ્સાધિવચનમેતં આયસ્માતિ. ધોતકોતિ તસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ નામં સઙ્ખા સમઞ્ઞા પઞ્ઞત્તિ વોહારો નામં નામકમ્મં નામધેય્યં નિરુત્તિ બ્યઞ્જનં અભિલાપોતિ – ઇચ્ચાયસ્મા ધોતકો.

    Iccāyasmā dhotakoti. Iccāti padasandhi…pe… āyasmāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ āyasmāti. Dhotakoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpoti – iccāyasmā dhotako.

    વાચાભિકઙ્ખામિ મહેસિ તુય્હન્તિ તુય્હં વચનં બ્યપ્પથં દેસનં અનુસાસનં અનુસિટ્ઠં કઙ્ખામિ અભિકઙ્ખામિ ઇચ્છામિ સાદિયામિ પત્થયામિ પિહયામિ અભિજપ્પામિ. મહેસીતિ કિં મહેસિ ભગવા? મહન્તં સીલક્ખન્ધં એસી ગવેસી પરિયેસીતિ મહેસિ…પે॰… કહં નરાસભોતિ મહેસીતિ – વાચાભિકઙ્ખામિ મહેસિ તુય્હં.

    Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ kaṅkhāmi abhikaṅkhāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi pihayāmi abhijappāmi. Mahesīti kiṃ mahesi bhagavā? Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi…pe… kahaṃ narāsabhoti mahesīti – vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ.

    તવ સુત્વાન નિગ્ઘોસન્તિ તુય્હં વચનં બ્યપ્પથં દેસનં અનુસાસનં અનુસિટ્ઠં સુત્વા સુણિત્વા ઉગ્ગહેત્વા ઉપધારયિત્વા ઉપલક્ખયિત્વાતિ – તવ સુત્વાન નિગ્ઘોસં.

    Tava sutvāna nigghosanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ sutvā suṇitvā uggahetvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – tava sutvāna nigghosaṃ.

    સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનોતિ. સિક્ખાતિ તિસ્સો સિક્ખા – અધિસીલસિક્ખા, અધિચિત્તસિક્ખા, અધિપઞ્ઞાસિક્ખા…પે॰… અયં અધિપઞ્ઞાસિક્ખા. નિબ્બાનમત્તનોતિ અત્તનો રાગસ્સ નિબ્બાપનાય, દોસસ્સ નિબ્બાપનાય, મોહસ્સ નિબ્બાપનાય, કોધસ્સ નિબ્બાપનાય , ઉપનાહસ્સ નિબ્બાપનાય…પે॰… સબ્બાકુસલાભિસઙ્ખારાનં સમાય ઉપસમાય વૂપસમાય નિબ્બાપનાય પટિનિસ્સગ્ગાય પટિપસ્સદ્ધિયા અધિસીલમ્પિ સિક્ખેય્ય, અધિચિત્તમ્પિ સિક્ખેય્ય, અધિપઞ્ઞમ્પિ સિક્ખેય્ય. ઇમા તિસ્સો સિક્ખાયો આવજ્જન્તો સિક્ખેય્ય, જાનન્તો સિક્ખેય્ય, પસ્સન્તો સિક્ખેય્ય, પચ્ચવેક્ખન્તો સિક્ખેય્ય, ચિત્તં પદહન્તો સિક્ખેય્ય, સદ્ધાય અધિમુચ્ચન્તો સિક્ખેય્ય, વીરિયં પગ્ગણ્હન્તો સિક્ખેય્ય, સતિં ઉપટ્ઠપેન્તો સિક્ખેય્ય, ચિત્તં સમાદહન્તો સિક્ખેય્ય, પઞ્ઞાય પજાનન્તો સિક્ખેય્ય, અભિઞ્ઞેય્યં અભિજાનન્તો સિક્ખેય્ય, પરિઞ્ઞેય્યં પરિજાનન્તો સિક્ખેય્ય, પહાતબ્બં પજહન્તો સિક્ખેય્ય, ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો સિક્ખેય્ય, સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો સિક્ખેય્ય, આચરેય્ય સમાચરેય્ય સમાદાય વત્તેય્યાતિ – સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનો. તેનાહ સો બ્રાહ્મણો –

    Sikkhe nibbānamattanoti. Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Nibbānamattanoti attano rāgassa nibbāpanāya, dosassa nibbāpanāya, mohassa nibbāpanāya, kodhassa nibbāpanāya , upanāhassa nibbāpanāya…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ samāya upasamāya vūpasamāya nibbāpanāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, jānanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaṃ padahanto sikkheyya, saddhāya adhimuccanto sikkheyya, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkheyya, satiṃ upaṭṭhapento sikkheyya, cittaṃ samādahanto sikkheyya, paññāya pajānanto sikkheyya, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkheyya, pariññeyyaṃ parijānanto sikkheyya, pahātabbaṃ pajahanto sikkheyya, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkheyya, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya, ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – sikkhe nibbānamattano. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘પુચ્છામિ તં ભગવા બ્રૂહિ મેતં, [ઇચ્ચાયસ્મા ધોતકો]

    ‘‘Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ, [iccāyasmā dhotako]

    વાચાભિકઙ્ખામિ મહેસિ તુય્હં;

    Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ;

    તવ સુત્વાન નિગ્ઘોસં, સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનો’’તિ.

    Tava sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano’’ti.

    ૩૧.

    31.

    તેનહાતપ્પં કરોહિ, [ધોતકાતિ ભગવા]

    Tenahātappaṃkarohi, [dhotakāti bhagavā]

    ઇધેવ નિપકો સતો;

    Idheva nipako sato;

    ઇતો સુત્વાન નિગ્ઘોસં, સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનો.

    Ito sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano.

    તેનહાતપ્પં કરોહીતિ આતપ્પં કરોહિ, ઉસ્સાહં કરોહિ, ઉસ્સોળ્હિં કરોહિ, થામં કરોહિ, ધિતિં કરોહિ, વીરિયં કરોહિ, છન્દં જનેહિ સઞ્જનેહિ ઉપટ્ઠપેહિ સમુટ્ઠપેહિ નિબ્બત્તેહિ અભિનિબ્બત્તેહીતિ – તેનહાતપ્પં કરોહિ.

    Tenahātappaṃ karohīti ātappaṃ karohi, ussāhaṃ karohi, ussoḷhiṃ karohi, thāmaṃ karohi, dhitiṃ karohi, vīriyaṃ karohi, chandaṃ janehi sañjanehi upaṭṭhapehi samuṭṭhapehi nibbattehi abhinibbattehīti – tenahātappaṃ karohi.

    ધોતકાતિ ભગવા તં બ્રાહ્મણં નામેન આલપતિ. ભગવાતિ ગારવાધિવચનમેતં…પે॰… સચ્છિકા પઞ્ઞત્તિ, યદિદં ભગવાતિ – ધોતકાતિ ભગવા.

    Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.

    ઇધેવ નિપકો સતોતિ. ઇધાતિ ઇમિસ્સા દિટ્ઠિયા ઇમિસ્સા ખન્તિયા ઇમિસ્સા રુચિયા ઇમસ્મિં આદાયે ઇમસ્મિં ધમ્મે ઇમસ્મિં વિનયે ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે ઇમસ્મિં પાવચને ઇમસ્મિં બ્રહ્મચરિયે ઇમસ્મિં સત્થુસાસને ઇમસ્મિં અત્તભાવે ઇમસ્મિં મનુસ્સલોકે. નિપકોતિ નિપકો પણ્ડિતો પઞ્ઞવા બુદ્ધિમા ઞાણી વિભાવી મેધાવી. સતોતિ ચતૂહિ કારણેહિ સતો – કાયે કાયાનુપસ્સનાસતિપટ્ઠાનં ભાવેન્તો સતો…પે॰… સો વુચ્ચતિ સતોતિ – ઇધેવ નિપકો સતો.

    Idheva nipako satoti. Idhāti imissā diṭṭhiyā imissā khantiyā imissā ruciyā imasmiṃ ādāye imasmiṃ dhamme imasmiṃ vinaye imasmiṃ dhammavinaye imasmiṃ pāvacane imasmiṃ brahmacariye imasmiṃ satthusāsane imasmiṃ attabhāve imasmiṃ manussaloke. Nipakoti nipako paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvī. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati satoti – idheva nipako sato.

    ઇતો સુત્વાન નિગ્ઘોસન્તિ ઇતો મય્હં વચનં બ્યપ્પથં દેસનં અનુસાસનં અનુસિટ્ઠં સુત્વા સુણિત્વા ઉગ્ગણ્હિત્વા ઉપધારયિત્વા ઉપલક્ખયિત્વાતિ – ઇતો સુત્વાન નિગ્ઘોસં.

    Itosutvāna nigghosanti ito mayhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ sutvā suṇitvā uggaṇhitvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – ito sutvāna nigghosaṃ.

    સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનોતિ. સિક્ખાતિ તિસ્સો સિક્ખા – અધિસીલસિક્ખા, અધિચિત્તસિક્ખા, અધિપઞ્ઞાસિક્ખા…પે॰… અયં અધિપઞ્ઞાસિક્ખા. નિબ્બાનમત્તનોતિ અત્તનો રાગસ્સ નિબ્બાપનાય, દોસસ્સ નિબ્બાપનાય, મોહસ્સ નિબ્બાપનાય, કોધસ્સ નિબ્બાપનાય, ઉપનાહસ્સ નિબ્બાપનાય…પે॰… સબ્બાકુસલાભિસઙ્ખારાનં સમાય ઉપસમાય વૂપસમાય નિબ્બાપનાય પટિનિસ્સગ્ગાય પટિપસ્સદ્ધિયા અધિસીલમ્પિ સિક્ખેય્ય, અધિચિત્તમ્પિ સિક્ખેય્ય, અધિપઞ્ઞમ્પિ સિક્ખેય્ય. ઇમા તિસ્સો સિક્ખાયો આવજ્જન્તો સિક્ખેય્ય, જાનન્તો સિક્ખેય્ય…પે॰… સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો સિક્ખેય્ય, આચરેય્ય સમાચરેય્ય સમાદાય વત્તેય્યાતિ – સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનો. તેનાહ ભગવા –

    Sikkhe nibbānamattanoti. Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Nibbānamattanoti attano rāgassa nibbāpanāya, dosassa nibbāpanāya, mohassa nibbāpanāya, kodhassa nibbāpanāya, upanāhassa nibbāpanāya…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ samāya upasamāya vūpasamāya nibbāpanāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, jānanto sikkheyya…pe… sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya, ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – sikkhe nibbānamattano. Tenāha bhagavā –

    ‘‘તેનહાતપ્પં કરોહિ, [ધોતકાતિ ભગવા]

    ‘‘Tenahātappaṃ karohi, [dhotakāti bhagavā]

    ઇધેવ નિપકો સતો;

    Idheva nipako sato;

    ઇતો સુત્વાન નિગ્ઘોસં, સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનો’’તિ.

    Ito sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano’’ti.

    ૩૨.

    32.

    પસ્સામહં દેવમનુસ્સલોકે, અકિઞ્ચનં બ્રાહ્મણમિરિયમાનં;

    Passāmahaṃ devamanussaloke,akiñcanaṃbrāhmaṇamiriyamānaṃ;

    તં તં નમસ્સામિ સમન્તચક્ખુ, પમુઞ્ચ મં સક્ક કથંકથાહિ.

    Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu, pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhi.

    પસ્સામહં દેવમનુસ્સલોકેતિ. દેવાતિ તયો દેવા – સમ્મુતિદેવા, ઉપપત્તિદેવા, વિસુદ્ધિદેવા. કતમે સમ્મુતિદેવા? સમ્મુતિદેવા વુચ્ચન્તિ રાજાનો ચ રાજકુમારા ચ દેવિયો ચ. ઇમે વુચ્ચન્તિ સમ્મુતિદેવા. કતમે ઉપપત્તિદેવા? ઉપપત્તિદેવા વુચ્ચન્તિ ચાતુમહારાજિકા દેવા તાવતિંસા દેવા યામા દેવા તુસિતા દેવા નિમ્માનરતી દેવા પરનિમ્મિતવસવત્તી દેવા બ્રહ્મકાયિકા દેવા યે ચ દેવા તદુત્તરિ 1. ઇમે વુચ્ચન્તિ ઉપપત્તિદેવા. કતમે વિસુદ્ધિદેવા? વિસુદ્ધિદેવા વુચ્ચન્તિ તથાગતસાવકા અરહન્તો ખીણાસવા યે ચ પચ્ચેકબુદ્ધા. ઇમે વુચ્ચન્તિ વિસુદ્ધિદેવા. ભગવા સમ્મુતિદેવાનઞ્ચ ઉપપત્તિદેવાનઞ્ચ વિસુદ્ધિદેવાનઞ્ચ દેવો ચ અતિદેવો ચ દેવાતિદેવો ચ સીહસીહો નાગનાગો ગણિગણી મુનિમુની રાજરાજા. પસ્સામહં દેવમનુસ્સલોકેતિ મનુસ્સલોકે દેવં પસ્સામિ અતિદેવં પસ્સામિ દેવાતિદેવં પસ્સામિ દક્ખામિ ઓલોકેમિ નિજ્ઝાયામિ ઉપપરિક્ખામીતિ – પસ્સામહં દેવમનુસ્સલોકે.

    Passāmahaṃ devamanussaloketi. Devāti tayo devā – sammutidevā, upapattidevā, visuddhidevā. Katame sammutidevā? Sammutidevā vuccanti rājāno ca rājakumārā ca deviyo ca. Ime vuccanti sammutidevā. Katame upapattidevā? Upapattidevā vuccanti cātumahārājikā devā tāvatiṃsā devā yāmā devā tusitā devā nimmānaratī devā paranimmitavasavattī devā brahmakāyikā devā ye ca devā taduttari 2. Ime vuccanti upapattidevā. Katame visuddhidevā? Visuddhidevā vuccanti tathāgatasāvakā arahanto khīṇāsavā ye ca paccekabuddhā. Ime vuccanti visuddhidevā. Bhagavā sammutidevānañca upapattidevānañca visuddhidevānañca devo ca atidevo ca devātidevo ca sīhasīho nāganāgo gaṇigaṇī munimunī rājarājā. Passāmahaṃ devamanussaloketi manussaloke devaṃ passāmi atidevaṃ passāmi devātidevaṃ passāmi dakkhāmi olokemi nijjhāyāmi upaparikkhāmīti – passāmahaṃ devamanussaloke.

    આકિઞ્ચનં બ્રાહ્મણમિરિયમાનન્તિ. અકિઞ્ચનન્તિ રાગકિઞ્ચનં દોસકિઞ્ચનં મોહકિઞ્ચનં માનકિઞ્ચનં દિટ્ઠિકિઞ્ચનં કિલેસકિઞ્ચનં દુચ્ચરિતકિઞ્ચનં, તે કિઞ્ચના બુદ્ધસ્સ ભગવતો પહીના ઉચ્છિન્નમૂલા તાલાવત્થુકતા અનભાવંકતા આયતિં અનુપ્પાદધમ્મા, તસ્મા બુદ્ધો અકિઞ્ચનો. બ્રાહ્મણોતિ ભગવા સત્તન્નં ધમ્માનં બાહિતત્તા બ્રાહ્મણો – સક્કાયદિટ્ઠિ બાહિતા હોતિ, વિચિકિચ્છા બાહિતા હોતિ, સીલબ્બતપરામાસો બાહિતો હોતિ, રાગો બાહિતો હોતિ, દોસો બાહિતો હોતિ, મોહો બાહિતો હોતિ, માનો બાહિતો હોતિ, બાહિતાસ્સ હોન્તિ પાપકા અકુસલા ધમ્મા સંકિલેસિકા પોનોભવિકા સદરા દુક્ખવિપાકા આયતિં જાતિજરામરણિયા.

    Ākiñcanaṃbrāhmaṇamiriyamānanti. Akiñcananti rāgakiñcanaṃ dosakiñcanaṃ mohakiñcanaṃ mānakiñcanaṃ diṭṭhikiñcanaṃ kilesakiñcanaṃ duccaritakiñcanaṃ, te kiñcanā buddhassa bhagavato pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā, tasmā buddho akiñcano. Brāhmaṇoti bhagavā sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo – sakkāyadiṭṭhi bāhitā hoti, vicikicchā bāhitā hoti, sīlabbataparāmāso bāhito hoti, rāgo bāhito hoti, doso bāhito hoti, moho bāhito hoti, māno bāhito hoti, bāhitāssa honti pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.

    બાહિત્વા સબ્બપાપકાનિ, [સભિયાતિ ભગવા]

    Bāhitvā sabbapāpakāni, [sabhiyāti bhagavā]

    વિમલો સાધુસમાહિતો ઠિતત્તો;

    Vimalo sādhusamāhito ṭhitatto;

    સંસારમતિચ્ચ કેવલી સો, અસિતો તાદિ પવુચ્ચતે સ બ્રહ્માતિ.

    Saṃsāramaticca kevalī so, asito tādi pavuccate sa brahmāti.

    ઇરિયમાનન્તિ ચરન્તં વિહરન્તં ઇરિયન્તં વત્તેન્તં પાલેન્તં યપેન્તં યાપેન્તન્તિ – અકિઞ્ચનં બ્રાહ્મણમિરિયમાનં.

    Iriyamānanti carantaṃ viharantaṃ iriyantaṃ vattentaṃ pālentaṃ yapentaṃ yāpentanti – akiñcanaṃ brāhmaṇamiriyamānaṃ.

    તં તં નમસ્સામિ સમન્તચક્ખૂતિ. ન્તિ ભગવન્તં ભણતિ. નમસ્સામીતિ કાયેન વા નમસ્સામિ, વાચાય વા નમસ્સામિ, ચિત્તેન વા નમસ્સામિ, અન્વત્થપટિપત્તિયા વા નમસ્સામિ, ધમ્માનુધમ્મપટિપત્તિયા વા નમસ્સામિ સક્કરોમિ ગરું કરોમિ માનેમિ પૂજેમિ. સમન્તચક્ખૂતિ સમન્તચક્ખુ વુચ્ચતિ સબ્બઞ્ઞુતઞાણં. ભગવા સબ્બઞ્ઞુતઞાણેન ઉપેતો સમુપેતો ઉપાગતો સમુપાગતો ઉપપન્નો સમુપપન્નો સમન્નાગતો.

    Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhūti. Tanti bhagavantaṃ bhaṇati. Namassāmīti kāyena vā namassāmi, vācāya vā namassāmi, cittena vā namassāmi, anvatthapaṭipattiyā vā namassāmi, dhammānudhammapaṭipattiyā vā namassāmi sakkaromi garuṃ karomi mānemi pūjemi. Samantacakkhūti samantacakkhu vuccati sabbaññutañāṇaṃ. Bhagavā sabbaññutañāṇena upeto samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgato.

    ‘‘ન તસ્સ અદ્દિટ્ઠમિધત્થિ 3 કિઞ્ચિ, અથો અવિઞ્ઞાતમજાનિતબ્બં;

    ‘‘Na tassa addiṭṭhamidhatthi 4 kiñci, atho aviññātamajānitabbaṃ;

    સબ્બં અભિઞ્ઞાસિ યદત્થિ નેય્યં, તથાગતો તેન સમન્તચક્ખૂ’’તિ.

    Sabbaṃ abhiññāsi yadatthi neyyaṃ, tathāgato tena samantacakkhū’’ti.

    તં તં નમસ્સામિ સમન્તચક્ખુ.

    Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu.

    પમુઞ્ચ મં સક્ક કથંકથાહીતિ. સક્કાતિ સક્કો ભગવા સક્યકુલા પબ્બજિતોતિપિ સક્કો. અથ વા, અડ્ઢો 5 મહદ્ધનો ધનવાતિપિ સક્કો. તસ્સિમાનિ ધનાનિ, સેય્યથિદં – સદ્ધાધનં સીલધનં હિરિધનં ઓત્તપ્પધનં સુતધનં ચાગધનં પઞ્ઞાધનં સતિપટ્ઠાનધનં સમ્મપ્પધાનધનં ઇદ્ધિપાદધનં ઇન્દ્રિયધનં બલધનં બોજ્ઝઙ્ગધનં મગ્ગધનં ફલધનં નિબ્બાનધનં. ઇમેહિ અનેકવિધેહિ ધનરતનેહિ અડ્ઢો મહદ્ધનો ધનવાતિપિ સક્કો. અથ વા, સક્કો પહુ વિસવી અલમત્તો સૂરો વીરો વિક્કન્તો અભીરૂ અચ્છમ્ભી અનુત્રાસી અપલાયી પહીનભયભેરવો વિગતલોમહંસોતિપિ સક્કો . કથંકથા વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છા. દુક્ખે કઙ્ખા, દુક્ખસમુદયે કઙ્ખા, દુક્ખનિરોધે કઙ્ખા, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય કઙ્ખા, પુબ્બન્તે કઙ્ખા, અપરન્તે કઙ્ખા, પુબ્બન્તાપરન્તે કઙ્ખા, ઇદપ્પચ્ચયતાપટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ કઙ્ખા. યા એવરૂપા કઙ્ખા કઙ્ખાયના કઙ્ખાયિતત્તં વિમતિ વિચિકિચ્છા દ્વેળ્હકં દ્વેધાપથો સંસયો અનેકંસગ્ગાહો આસપ્પના પરિસપ્પના અપરિયોગાહના છમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો. પમુઞ્ચ મં સક્ક કથંકથાહીતિ મુઞ્ચ મં પમુઞ્ચ મં મોચેહિ મં પમોચેહિ મં ઉદ્ધર મં સમુદ્ધર મં વુટ્ઠાપેહિ મં કથંકથાસલ્લતોતિ – પમુઞ્ચ મં સક્ક કથંકથાહિ. તેનાહ સો બ્રાહ્મણો –

    Pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhīti. Sakkāti sakko bhagavā sakyakulā pabbajitotipi sakko. Atha vā, aḍḍho 6 mahaddhano dhanavātipi sakko. Tassimāni dhanāni, seyyathidaṃ – saddhādhanaṃ sīladhanaṃ hiridhanaṃ ottappadhanaṃ sutadhanaṃ cāgadhanaṃ paññādhanaṃ satipaṭṭhānadhanaṃ sammappadhānadhanaṃ iddhipādadhanaṃ indriyadhanaṃ baladhanaṃ bojjhaṅgadhanaṃ maggadhanaṃ phaladhanaṃ nibbānadhanaṃ. Imehi anekavidhehi dhanaratanehi aḍḍho mahaddhano dhanavātipi sakko. Atha vā, sakko pahu visavī alamatto sūro vīro vikkanto abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃsotipi sakko . Kathaṃkathā vuccati vicikicchā. Dukkhe kaṅkhā, dukkhasamudaye kaṅkhā, dukkhanirodhe kaṅkhā, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya kaṅkhā, pubbante kaṅkhā, aparante kaṅkhā, pubbantāparante kaṅkhā, idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhā. Yā evarūpā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā chambhitattaṃ cittassa manovilekho. Pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhīti muñca maṃ pamuñca maṃ mocehi maṃ pamocehi maṃ uddhara maṃ samuddhara maṃ vuṭṭhāpehi maṃ kathaṃkathāsallatoti – pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhi. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘પસ્સામહં દેવમનુસ્સલોકે, અકિઞ્ચનં બ્રાહ્મણમિરિયમાનં;

    ‘‘Passāmahaṃ devamanussaloke, akiñcanaṃ brāhmaṇamiriyamānaṃ;

    તં તં નમસ્સામિ સમન્તચક્ખુ, પમુઞ્ચ મં સક્ક કથંકથાહી’’તિ.

    Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu, pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhī’’ti.

    ૩૩.

    33.

    નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય, કથંકથિં ધોતક કઞ્ચિ લોકે;

    Nāhaṃ sahissāmi pamocanāya, kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke;

    ધમ્મઞ્ચ સેટ્ઠં આજાનમાનો, એવં તુવં ઓઘમિમં તરેસિ.

    Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno, evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresi.

    નાહં સહિસ્સામિ 7 પમોચનાયાતિ નાહં તં સક્કોમિ મુઞ્ચિતું પમુઞ્ચિતું મોચેતું પમોચેતું ઉદ્ધરિતું સમુદ્ધરિતું ઉટ્ઠાપેતું સમુટ્ઠાપેતું કથંકથાસલ્લતોતિ. એવમ્પિ નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય. અથ વા, ન ઈહામિ ન સમીહામિ ન ઉસ્સહામિ ન વાયમામિ ન ઉસ્સાહં કરોમિ ન ઉસ્સોળ્હિં કરોમિ ન થામં કરોમિ ન ધિતિં કરોમિ ન વીરિયં કરોમિ ન છન્દં જનેમિ ન સઞ્જનેમિ ન નિબ્બત્તેમિ ન અભિનિબ્બત્તેમિ અસ્સદ્ધે પુગ્ગલે અચ્છન્દિકે કુસીતે હીનવીરિયે અપ્પટિપજ્જમાને ધમ્મદેસનાયાતિ. એવમ્પિ નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય. અથ વા, નત્થઞ્ઞો કોચિ મોચેતા. તે યદિ મોચેય્યું સકેન થામેન સકેન બલેન સકેન વીરિયેન સકેન પરક્કમેન સકેન પુરિસથામેન સકેન પુરિસબલેન સકેન પુરિસવીરિયેન સકેન પુરિસપરક્કમેન અત્તના સમ્માપટિપદં અનુલોમપટિપદં અપચ્ચનીકપટિપદં અન્વત્થપટિપદં ધમ્માનુધમ્મપટિપદં પટિપજ્જમાના મોચેય્યુન્તિ. એવમ્પિ નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય.

    Nāhaṃ sahissāmi8pamocanāyāti nāhaṃ taṃ sakkomi muñcituṃ pamuñcituṃ mocetuṃ pamocetuṃ uddharituṃ samuddharituṃ uṭṭhāpetuṃ samuṭṭhāpetuṃ kathaṃkathāsallatoti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya. Atha vā, na īhāmi na samīhāmi na ussahāmi na vāyamāmi na ussāhaṃ karomi na ussoḷhiṃ karomi na thāmaṃ karomi na dhitiṃ karomi na vīriyaṃ karomi na chandaṃ janemi na sañjanemi na nibbattemi na abhinibbattemi assaddhe puggale acchandike kusīte hīnavīriye appaṭipajjamāne dhammadesanāyāti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya. Atha vā, natthañño koci mocetā. Te yadi moceyyuṃ sakena thāmena sakena balena sakena vīriyena sakena parakkamena sakena purisathāmena sakena purisabalena sakena purisavīriyena sakena purisaparakkamena attanā sammāpaṭipadaṃ anulomapaṭipadaṃ apaccanīkapaṭipadaṃ anvatthapaṭipadaṃ dhammānudhammapaṭipadaṃ paṭipajjamānā moceyyunti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.

    વુત્તઞ્હેતં ભગવતા – ‘‘સો વત, ચુન્દ, અત્તના પલિપપલિપન્નો પરં પલિપપલિપન્નં ઉદ્ધરિસ્સતીતિ નેતં ઠાનં વિજ્જતિ. સો વત, ચુન્દ, અત્તના અદન્તો અવિનીતો અપરિનિબ્બુતો પરં દમેસ્સતિ વિનેસ્સતિ પરિનિબ્બાપેસ્સતીતિ નેતં ઠાનં વિજ્જતીતિ. એવમ્પિ નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય.

    Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘so vata, cunda, attanā palipapalipanno paraṃ palipapalipannaṃ uddharissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vata, cunda, attanā adanto avinīto aparinibbuto paraṃ damessati vinessati parinibbāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.

    વુત્તઞ્હેતં ભગવતા –

    Vuttañhetaṃ bhagavatā –

    ‘‘અત્તના હિ 9 કતં પાપં, અત્તના સંકિલિસ્સતિ;

    ‘‘Attanā hi 10 kataṃ pāpaṃ, attanā saṃkilissati;

    અત્તના અકતં પાપં, અત્તનાવ વિસુજ્ઝતિ;

    Attanā akataṃ pāpaṃ, attanāva visujjhati;

    સુદ્ધિ અસુદ્ધિ પચ્ચત્તં, નાઞ્ઞો અઞ્ઞં વિસોધયે’’તિ.

    Suddhi asuddhi paccattaṃ, nāñño aññaṃ visodhaye’’ti.

    એવમ્પિ નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય.

    Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.

    વુત્તઞ્હેતં ભગવતા – ‘‘એવમેવ ખો, બ્રાહ્મણ, તિટ્ઠતેવ નિબ્બાનં તિટ્ઠતિ નિબ્બાનગામિમગ્ગો તિટ્ઠામહં સમાદપેતા, અથ ચ પન મમ સાવકા મયા એવં ઓવદિયમાના એવં અનુસાસિયમાના અપ્પેકચ્ચે અચ્ચન્તનિટ્ઠં નિબ્બાનં આરાધેન્તિ એકચ્ચે નારાધેન્તીતિ. એત્થ ક્યાહં, બ્રાહ્મણ કરોમિ? મગ્ગક્ખાયી, બ્રાહ્મણ, તથાગતો. મગ્ગં બુદ્ધો આચિક્ખતિ. અત્તના પટિપજ્જમાના મુચ્ચેય્યુન્તિ 11. એવમ્પિ નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય’’.

    Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘evameva kho, brāhmaṇa, tiṭṭhateva nibbānaṃ tiṭṭhati nibbānagāmimaggo tiṭṭhāmahaṃ samādapetā, atha ca pana mama sāvakā mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā appekacce accantaniṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti ekacce nārādhentīti. Ettha kyāhaṃ, brāhmaṇa karomi? Maggakkhāyī, brāhmaṇa, tathāgato. Maggaṃ buddho ācikkhati. Attanā paṭipajjamānā mucceyyunti 12. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya’’.

    કથંકથિં ધોતક કઞ્ચિ લોકેતિ કથંકથિં પુગ્ગલં સકઙ્ખં સખિલં સદ્વેળ્હકં સવિચિકિચ્છં. કઞ્ચીતિ કઞ્ચિ ખત્તિયં વા બ્રાહ્મણં વા વેસ્સં વા સુદ્દં વા ગહટ્ઠં વા પબ્બજિતં વા દેવં વા મનુસ્સં વા. લોકેતિ અપાયલોકે…પે॰… આયતનલોકેતિ – કથંકથિં ધોતક કઞ્ચિ લોકે.

    Kathaṃkathiṃdhotaka kañci loketi kathaṃkathiṃ puggalaṃ sakaṅkhaṃ sakhilaṃ sadveḷhakaṃ savicikicchaṃ. Kañcīti kañci khattiyaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vessaṃ vā suddaṃ vā gahaṭṭhaṃ vā pabbajitaṃ vā devaṃ vā manussaṃ vā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloketi – kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke.

    ધમ્મઞ્ચ સેટ્ઠં આજાનમાનોતિ ધમ્મં સેટ્ઠં વુચ્ચતિ અમતં નિબ્બાનં. યો સો સબ્બસઙ્ખારસમથો સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગો તણ્હક્ખયો વિરાગો નિરોધો નિબ્બાનં. સેટ્ઠન્તિ અગ્ગં સેટ્ઠં વિસેટ્ઠં પામોક્ખં ઉત્તમં પવરં ધમ્મં આજાનમાનો વિજાનમાનો પટિવિજાનમાનો પટિવિજ્ઝમાનોતિ – ધમ્મઞ્ચ સેટ્ઠં આજાનમાનો.

    Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamānoti dhammaṃ seṭṭhaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Seṭṭhanti aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ dhammaṃ ājānamāno vijānamāno paṭivijānamāno paṭivijjhamānoti – dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno.

    એવં તુવં ઓઘમિમં તરેસીતિ એવં કામોઘં ભવોઘં દિટ્ઠોઘં અવિજ્જોઘં તરેય્યાસિ ઉત્તરેય્યાસિ પતરેય્યાસિ સમતિક્કમેય્યાસિ વીતિવત્તેય્યાસીતિ – એવં તુવં ઓઘમિમં તરેસિ. તેનાહ ભગવા –

    Evaṃtuvaṃ oghamimaṃ taresīti evaṃ kāmoghaṃ bhavoghaṃ diṭṭhoghaṃ avijjoghaṃ tareyyāsi uttareyyāsi patareyyāsi samatikkameyyāsi vītivatteyyāsīti – evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresi. Tenāha bhagavā –

    ‘‘નાહં સહિસ્સામિ પમોચનાય, કથંકથિં ધોતક કઞ્ચિ લોકે;

    ‘‘Nāhaṃ sahissāmi pamocanāya, kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke;

    ધમ્મઞ્ચ સેટ્ઠં આજાનમાનો, એવં તુવં ઓઘમિમં તરેસી’’તિ.

    Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno, evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresī’’ti.

    ૩૪.

    34.

    અનુસાસ બ્રહ્મે કરુણાયમાનો, વિવેકધમ્મં યમહં વિજઞ્ઞં;

    Anusāsa brahme karuṇāyamāno, vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ;

    યથાહં આકાસોવ 13 અબ્યાપજ્જમાનો 14, ઇધેવ સન્તો અસિતો ચરેય્યં.

    Yathāhaṃākāsova15abyāpajjamāno16, idheva santo asito careyyaṃ.

    અનુસાસ બ્રહ્મે કરુણાયમાનોતિ અનુસાસ બ્રહ્મે અનુગ્ગણ્હ બ્રહ્મે અનુકમ્પ બ્રહ્મેતિ – અનુસાસ બ્રહ્મે. કરુણાયમાનોતિ કરુણાયમાનો અનુદયમાનો 17 અનુરક્ખમાનો અનુગ્ગણ્હમાનો અનુકમ્પમાનોતિ – અનુસાસ બ્રહ્મે કરુણાયમાનો.

    Anusāsa brahme karuṇāyamānoti anusāsa brahme anuggaṇha brahme anukampa brahmeti – anusāsa brahme. Karuṇāyamānoti karuṇāyamāno anudayamāno 18 anurakkhamāno anuggaṇhamāno anukampamānoti – anusāsa brahme karuṇāyamāno.

    વિવેકધમ્મં યમહં વિજઞ્ઞન્તિ વિવેકધમ્મં વુચ્ચતિ અમતં નિબ્બાનં. યો સો સબ્બસઙ્ખારસમથો સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગો તણ્હક્ખયો વિરાગો નિરોધો નિબ્બાનં. યમહં વિજઞ્ઞન્તિ યમહં જાનેય્યં આજાનેય્યં વિજાનેય્યં પટિવિજાનેય્યં પટિવિજ્ઝેય્યં અધિગચ્છેય્યં ફસ્સેય્યં સચ્છિકરેય્યન્તિ – વિવેકધમ્મં યમહં વિજઞ્ઞં.

    Vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññanti vivekadhammaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Yamahaṃ vijaññanti yamahaṃ jāneyyaṃ ājāneyyaṃ vijāneyyaṃ paṭivijāneyyaṃ paṭivijjheyyaṃ adhigaccheyyaṃ phasseyyaṃ sacchikareyyanti – vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ.

    યથાહં આકાસોવ અબ્યાપજ્જમાનોતિ યથા આકાસો ન પજ્જતિ ન ગણ્હતિ 19 ન બજ્ઝતિ ન પલિબજ્ઝતિ, એવં અપજ્જમાનો અગણ્હમાનો અબજ્ઝમાનો અપલિબજ્ઝમાનોતિ – એવમ્પિ આકાસોવ અબ્યાપજ્જમાનો. યથા આકાસો ન રજ્જતિ લાખાય વા હલિદ્દિયા 20 વા નીલિયા 21 વા મઞ્જેટ્ઠાય વા એવં અરજ્જમાનો અદુસ્સમાનો અમુય્હમાનો અકિલિસ્સમાનોતિ 22 – એવમ્પિ આકાસોવ અબ્યાપજ્જમાનો. યથા આકાસો ન કુપ્પતિ ન બ્યાપજ્જતિ ન પતિલીયતિ 23 ન પટિહઞ્ઞતિ, એવં અકુપ્પમાનો અબ્યાપજ્જમાનો અપ્પતિલીયમાનો અપ્પટિહઞ્ઞમાનો અપ્પટિહતમાનોતિ – એવમ્પિ આકાસોવ અબ્યાપજ્જમાનો.

    Yathāhaṃ ākāsova abyāpajjamānoti yathā ākāso na pajjati na gaṇhati 24 na bajjhati na palibajjhati, evaṃ apajjamāno agaṇhamāno abajjhamāno apalibajjhamānoti – evampi ākāsova abyāpajjamāno. Yathā ākāso na rajjati lākhāya vā haliddiyā 25 vā nīliyā 26 vā mañjeṭṭhāya vā evaṃ arajjamāno adussamāno amuyhamāno akilissamānoti 27 – evampi ākāsova abyāpajjamāno. Yathā ākāso na kuppati na byāpajjati na patilīyati 28 na paṭihaññati, evaṃ akuppamāno abyāpajjamāno appatilīyamāno appaṭihaññamāno appaṭihatamānoti – evampi ākāsova abyāpajjamāno.

    ઇધેવ સન્તો અસિતો ચરેય્યન્તિ. ઇધેવ સન્તોતિ ઇધેવ સન્તો ઇધેવ સમાનો ઇધેવ નિસિન્નો સમાનો ઇમસ્મિંયેવ આસને નિસિન્નો સમાનો ઇમિસ્સાયેવ પરિસાય નિસિન્નો સમાનોતિ, એવમ્પિ – ઇધેવ સન્તો. અથ વા, ઇધેવ સન્તો ઉપસન્તો વૂપસન્તો નિબ્બુતો પટિપ્પસ્સદ્ધોતિ, એવમ્પિ – ઇધેવ સન્તો. અસિતોતિ દ્વે નિસ્સયા – તણ્હાનિસ્સયો ચ દિટ્ઠિનિસ્સયો ચ…પે॰… અયં તણ્હાનિસ્સયો…પે॰… અયં દિટ્ઠિનિસ્સયો… તણ્હાનિસ્સયં પહાય દિટ્ઠિનિસ્સયં પટિનિસ્સજ્જિત્વા ચક્ખું અનિસ્સિતો, સોતં અનિસ્સિતો, ઘાનં અનિસ્સિતો, જિવ્હં અનિસ્સિતો, કાયં અનિસ્સિતો, મનં અનિસ્સિતો, રૂપે… સદ્દે… ગન્ધે … રસે… ફોટ્ઠબ્બે… ધમ્મે… કુલં… ગણં… આવાસં… લાભં… યસં… પસંસં… સુખં… ચીવરં… પિણ્ડપાતં… સેનાસનં… ગિલાનપચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારં… કામધાતું… રૂપધાતું… અરૂપધાતું… કામભવં… રૂપભવં… અરૂપભવં… સઞ્ઞાભવં… અસઞ્ઞાભવં… નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાભવં… એકવોકારભવં… ચતુવોકારભવં… પઞ્ચવોકારભવં… અતીતં… અનાગતં… પચ્ચુપ્પન્નં… દિટ્ઠસુતમુતવિઞ્ઞાતબ્બે 29 ધમ્મે અસિતો અનિસ્સિતો અનલ્લીનો અનુપગતો અનજ્ઝોસિતો અનધિમુત્તો નિક્ખન્તો નિસ્સટો 30 વિપ્પમુત્તો વિસંયુત્તો વિમરિયાદિકતેન ચેતસા. ચરેય્યન્તિ ચરેય્યં વિહરેય્યં ઇરિયેય્યં વત્તેય્યં યપેય્યં યાપેય્યન્તિ – ઇધેવ સન્તો અસિતો ચરેય્યં. તેનાહ સો બ્રાહ્મણો –

    Idheva santo asito careyyanti. Idheva santoti idheva santo idheva samāno idheva nisinno samāno imasmiṃyeva āsane nisinno samāno imissāyeva parisāya nisinno samānoti, evampi – idheva santo. Atha vā, idheva santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭippassaddhoti, evampi – idheva santo. Asitoti dve nissayā – taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca…pe… ayaṃ taṇhānissayo…pe… ayaṃ diṭṭhinissayo… taṇhānissayaṃ pahāya diṭṭhinissayaṃ paṭinissajjitvā cakkhuṃ anissito, sotaṃ anissito, ghānaṃ anissito, jivhaṃ anissito, kāyaṃ anissito, manaṃ anissito, rūpe… sadde… gandhe … rase… phoṭṭhabbe… dhamme… kulaṃ… gaṇaṃ… āvāsaṃ… lābhaṃ… yasaṃ… pasaṃsaṃ… sukhaṃ… cīvaraṃ… piṇḍapātaṃ… senāsanaṃ… gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ… kāmadhātuṃ… rūpadhātuṃ… arūpadhātuṃ… kāmabhavaṃ… rūpabhavaṃ… arūpabhavaṃ… saññābhavaṃ… asaññābhavaṃ… nevasaññānāsaññābhavaṃ… ekavokārabhavaṃ… catuvokārabhavaṃ… pañcavokārabhavaṃ… atītaṃ… anāgataṃ… paccuppannaṃ… diṭṭhasutamutaviññātabbe 31 dhamme asito anissito anallīno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaṭo 32 vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā. Careyyanti careyyaṃ vihareyyaṃ iriyeyyaṃ vatteyyaṃ yapeyyaṃ yāpeyyanti – idheva santo asito careyyaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘અનુસાસ બ્રહ્મે કરુણાયમાનો, વિવેકધમ્મં યમહં વિજઞ્ઞં;

    ‘‘Anusāsa brahme karuṇāyamāno, vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ;

    યથાહં આકાસોવ અબ્યાપજ્જમાનો, ઇધેવ સન્તો અસિતો ચરેય્ય’’ન્તિ.

    Yathāhaṃ ākāsova abyāpajjamāno, idheva santo asito careyya’’nti.

    ૩૫.

    35.

    કિત્તયિસ્સામિ તે સન્તિં, [ધોતકાતિ ભગવા]

    Kittayissāmi te santiṃ, [dhotakāti bhagavā]

    દિટ્ઠે ધમ્મે અનીતિહં;

    Diṭṭhe dhamme anītihaṃ;

    યં વિદિત્વા સતો ચરં, તરે લોકે વિસત્તિકં.

    Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ.

    કિત્તયિસ્સામિ તે સન્તિન્તિ રાગસ્સ સન્તિં, દોસસ્સ સન્તિં, મોહસ્સ સન્તિં, કોધસ્સ સન્તિં, ઉપનાહસ્સ…પે॰… મક્ખસ્સ… પળાસસ્સ… ઇસ્સાય… મચ્છરિયસ્સ… માયાય… સાઠેય્યસ્સ… થમ્ભસ્સ… સારમ્ભસ્સ… માનસ્સ… અતિમાનસ્સ… મદસ્સ… પમાદસ્સ… સબ્બકિલેસાનં… સબ્બદુચ્ચરિતાનં… સબ્બદરથાનં… સબ્બપરિળાહાનં… સબ્બસન્તાપાનં… સબ્બાકુસલાભિસઙ્ખારાનં સન્તિં ઉપસન્તિં વૂપસન્તિં નિબ્બુતિં પટિપ્પસ્સદ્ધિં કિત્તયિસ્સામિ પકિત્તયિસ્સામિ આચિક્ખિસ્સામિ દેસેસ્સામિ પઞ્ઞપેસ્સામિ પટ્ઠપેસ્સામિ વિવરિસ્સામિ વિભજિસ્સામિ ઉત્તાનીકરિસ્સામિ પકાસિસ્સામીતિ – કિત્તયિસ્સામિ તે સન્તિં.

    Kittayissāmite santinti rāgassa santiṃ, dosassa santiṃ, mohassa santiṃ, kodhassa santiṃ, upanāhassa…pe… makkhassa… paḷāsassa… issāya… macchariyassa… māyāya… sāṭheyyassa… thambhassa… sārambhassa… mānassa… atimānassa… madassa… pamādassa… sabbakilesānaṃ… sabbaduccaritānaṃ… sabbadarathānaṃ… sabbapariḷāhānaṃ… sabbasantāpānaṃ… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santiṃ upasantiṃ vūpasantiṃ nibbutiṃ paṭippassaddhiṃ kittayissāmi pakittayissāmi ācikkhissāmi desessāmi paññapessāmi paṭṭhapessāmi vivarissāmi vibhajissāmi uttānīkarissāmi pakāsissāmīti – kittayissāmi te santiṃ.

    ધોતકાતિ ભગવાતિ. ધોતકાતિ ભગવા તં બ્રાહ્મણં નામેન આલપતિ. ભગવાતિ ગારવાધિવચનમેતં…પે॰… સચ્છિકા પઞ્ઞત્તિ, યદિદં ભગવાતિ – ધોતકાતિ ભગવા.

    Dhotakāti bhagavāti. Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.

    દિટ્ઠે ધમ્મે અનીતિહન્તિ. દિટ્ઠે ધમ્મેતિ દિટ્ઠે ધમ્મે ઞાતે ધમ્મે તુલિતે ધમ્મે તીરિતે ધમ્મે વિભૂતે ધમ્મે વિભાવિતે ધમ્મે સબ્બે સઙ્ખારા અનિચ્ચાતિ…પે॰… યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં સબ્બં તં નિરોધધમ્મન્તિ દિટ્ઠે ધમ્મે ઞાતે ધમ્મે તુલિતે ધમ્મે તીરિતે ધમ્મે વિભાવિતે ધમ્મે વિભૂતે ધમ્મેતિ, એવમ્પિ – દિટ્ઠે ધમ્મે…પે॰…. અથ વા, દુક્ખે દિટ્ઠે દુક્ખં કથયિસ્સામિ, સમુદયે દિટ્ઠે સમુદયં કથયિસ્સામિ, મગ્ગે દિટ્ઠે મગ્ગં કથયિસ્સામિ, નિરોધે દિટ્ઠે નિરોધં કથયિસ્સામીતિ, એવમ્પિ – દિટ્ઠે ધમ્મે…પે॰…. અથ વા, સન્દિટ્ઠિકં અકાલિકં એહિપસ્સિકં ઓપનેય્યિકં 33 પચ્ચત્તં વેદિતબ્બં વિઞ્ઞૂહીતિ, એવમ્પિ – દિટ્ઠે ધમ્મે. અનીતિહન્તિ ન ઇતિહીતિહં ન ઇતિકિરાય ન પરમ્પરાય ન પિટકસમ્પદાય ન તક્કહેતુ ન નયહેતુ ન આકારપરિવિતક્કેન ન દિટ્ઠિનિજ્ઝાનક્ખન્તિયા સામં સયમભિઞ્ઞાતં અત્તપચ્ચક્ખધમ્મં, તં કથયિસ્સામીતિ – દિટ્ઠે ધમ્મે અનીતિહં.

    Diṭṭhe dhamme anītihanti. Diṭṭhe dhammeti diṭṭhe dhamme ñāte dhamme tulite dhamme tīrite dhamme vibhūte dhamme vibhāvite dhamme sabbe saṅkhārā aniccāti…pe… yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti diṭṭhe dhamme ñāte dhamme tulite dhamme tīrite dhamme vibhāvite dhamme vibhūte dhammeti, evampi – diṭṭhe dhamme…pe…. Atha vā, dukkhe diṭṭhe dukkhaṃ kathayissāmi, samudaye diṭṭhe samudayaṃ kathayissāmi, magge diṭṭhe maggaṃ kathayissāmi, nirodhe diṭṭhe nirodhaṃ kathayissāmīti, evampi – diṭṭhe dhamme…pe…. Atha vā, sandiṭṭhikaṃ akālikaṃ ehipassikaṃ opaneyyikaṃ 34 paccattaṃ veditabbaṃ viññūhīti, evampi – diṭṭhe dhamme. Anītihanti na itihītihaṃ na itikirāya na paramparāya na piṭakasampadāya na takkahetu na nayahetu na ākāraparivitakkena na diṭṭhinijjhānakkhantiyā sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhadhammaṃ, taṃ kathayissāmīti – diṭṭhe dhamme anītihaṃ.

    યં વિદિત્વા સતો ચરન્તિ યં વિદિતં કત્વા તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા; ‘‘સબ્બે સઙ્ખારા અનિચ્ચા’’તિ વિદિતં કત્વા તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા; ‘‘સબ્બે સઙ્ખારા દુક્ખા’’તિ…પે॰… ‘‘સબ્બે ધમ્મા અનત્તા’’તિ…પે॰… ‘‘યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં સબ્બં તં નિરોધધમ્મ’’ન્તિ વિદિતં કત્વા તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા . સતોતિ ચતૂહિ કારણેહિ સતો – કાયે કાયાનુપસ્સનાસતિપટ્ઠાનં ભાવેન્તો સતો…પે॰… સો વુચ્ચતિ સતો. ચરન્તિ ચરન્તો વિહરન્તો ઇરિયન્તો વત્તેન્તો પાલેન્તો યપેન્તો યાપેન્તોતિ – યં વિદિત્વા સતો ચરં .

    Yaṃ viditvā sato caranti yaṃ viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti…pe… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā . Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati sato. Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pālento yapento yāpentoti – yaṃ viditvā sato caraṃ .

    તરે લોકે વિસત્તિકન્તિ વિસત્તિકા વુચ્ચતિ તણ્હા. યો રાગો સારાગો…પે॰… અભિજ્ઝા લોભો અકુસલમૂલં. વિસત્તિકાતિ કેનટ્ઠેન વિસત્તિકા…પે॰… વિસટા વિત્થતાતિ વિસત્તિકા. લોકેતિ અપાયલોકે…પે॰… આયતનલોકે. તરે લોકે વિસત્તિકન્તિ લોકે વેસા વિસત્તિકા, લોકે વેતં વિસત્તિકં સતો તરેય્ય ઉત્તરેય્ય પતરેય્ય સમતિક્કમેય્ય વીતિવત્તેય્યાતિ – તરે લોકે વિસત્તિકં. તેનાહ ભગવા –

    Tare loke visattikanti visattikā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Visattikāti kenaṭṭhena visattikā…pe… visaṭā vitthatāti visattikā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesā visattikā, loke vetaṃ visattikaṃ sato tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vītivatteyyāti – tare loke visattikaṃ. Tenāha bhagavā –

    ‘‘કિત્તયિસ્સામિ તે સન્તિં, [ધોતકાતિ ભગવા]

    ‘‘Kittayissāmi te santiṃ, [dhotakāti bhagavā]

    દિટ્ઠે ધમ્મે અનીતિહં;

    Diṭṭhe dhamme anītihaṃ;

    યં વિદિત્વા સતો ચરં, તરે લોકે વિસત્તિક’’ન્તિ.

    Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattika’’nti.

    ૩૬.

    36.

    તઞ્ચાહં અભિનન્દામિ, મહેસિ સન્તિમુત્તમં;

    Tañcāhaṃ abhinandāmi, mahesi santimuttamaṃ;

    યં વિદિત્વા સતો ચરં, તરે લોકે વિસત્તિકં.

    Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ.

    તઞ્ચાહં અભિનન્દામીતિ. ન્તિ તુય્હં વચનં બ્યપ્પથં દેસનં અનુસાસનં અનુસિટ્ઠં નન્દામિ અભિનન્દામિ મોદામિ અનુમોદામિ ઇચ્છામિ સાદિયામિ પત્થયામિ પિહયામિ અભિજપ્પામીતિ – તઞ્ચાહં અભિનન્દામિ.

    Tañcāhaṃ abhinandāmīti. Tanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ nandāmi abhinandāmi modāmi anumodāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi pihayāmi abhijappāmīti – tañcāhaṃ abhinandāmi.

    મહેસિસન્તિમુત્તમન્તિ. મહેસીતિ કિં મહેસિ ભગવા? મહન્તં સીલક્ખન્ધં એસી ગવેસી પરિયેસીતિ મહેસિ, મહન્તં સમાધિક્ખન્ધં…પે॰… કહં નરાસભોતિ મહેસિ. સન્તિમુત્તમન્તિ સન્તિ વુચ્ચતિ અમતં નિબ્બાનં. યો સો સબ્બસઙ્ખારસમથો સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગો તણ્હક્ખયો વિરાગો નિરોધો નિબ્બાનં. ઉત્તમન્તિ અગ્ગં સેટ્ઠં વિસેટ્ઠં પામોક્ખં ઉત્તમં પવરન્તિ – મહેસિ સન્તિમુત્તમં.

    Mahesisantimuttamanti. Mahesīti kiṃ mahesi bhagavā? Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi, mahantaṃ samādhikkhandhaṃ…pe… kahaṃ narāsabhoti mahesi. Santimuttamanti santi vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Uttamanti aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaranti – mahesi santimuttamaṃ.

    યં વિદિત્વા સતો ચરન્તિ યં વિદિતં કત્વા…પે॰… ‘‘સબ્બે સઙ્ખારા અનિચ્ચા’’તિ વિદિતં કત્વા તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા; ‘‘સબ્બે સઙ્ખારા દુક્ખા’’તિ… ‘‘સબ્બે ધમ્મા અનત્તા’’તિ…પે॰… ‘‘યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં સબ્બં તં નિરોધધમ્મ’’ન્તિ વિદિતં કત્વા તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા. સતોતિ ચતૂહિ કારણેહિ સતો – કાયે કાયાનુપસ્સનાસતિપટ્ઠાનં ભાવેન્તો સતો…પે॰… સો વુચ્ચતિ સતો. ચરન્તિ ચરન્તો…પે॰… યાપેન્તોતિ – યં વિદિત્વા સતો ચરં.

    Yaṃ viditvā sato caranti yaṃ viditaṃ katvā…pe… ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati sato. Caranti caranto…pe… yāpentoti – yaṃ viditvā sato caraṃ.

    તરે લોકે વિસત્તિકન્તિ. વિસત્તિકા વુચ્ચતિ તણ્હા. યો રાગો સારાગો…પે॰… અભિજ્ઝા લોભો અકુસલમૂલં. વિસત્તિકાતિ કેનટ્ઠેન વિસત્તિકા…પે॰… વિસટા વિત્થતાતિ વિસત્તિકા. લોકેતિ અપાયલોકે…પે॰… આયતનલોકે. તરે લોકે વિસત્તિકન્તિ લોકે વેસા વિસત્તિકા, લોકે વેતં વિસત્તિકં સતો તરેય્યં ઉત્તરેય્યં…પે॰… વીતિવત્તેય્યન્તિ – તરે લોકે વિસત્તિકં. તેનાહ સો બ્રાહ્મણો –

    Tare loke visattikanti. Visattikā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Visattikāti kenaṭṭhena visattikā…pe… visaṭā vitthatāti visattikā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesā visattikā, loke vetaṃ visattikaṃ sato tareyyaṃ uttareyyaṃ…pe… vītivatteyyanti – tare loke visattikaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘તઞ્ચાહં અભિનન્દામિ, મહેસિ સન્તિમુત્તમં;

    ‘‘Tañcāhaṃ abhinandāmi, mahesi santimuttamaṃ;

    યં વિદિત્વા સતો ચરં, તરે લોકે વિસત્તિક’’ન્તિ.

    Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattika’’nti.

    ૩૭.

    37.

    યં કિઞ્ચિ સમ્પજાનાસિ, [ધોતકાતિ ભગવા]

    Yaṃ kiñci sampajānāsi, [dhotakāti bhagavā]

    ઉદ્ધં અધો તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝે;

    Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe;

    એતં વિદિત્વા સઙ્ગોતિ લોકે, ભવાભવાય માકાસિ તણ્હં.

    Etaṃ viditvā saṅgoti loke, bhavābhavāya mākāsi taṇhaṃ.

    યં કિઞ્ચિ સમ્પજાનાસીતિ યં કિઞ્ચિ સમ્પજાનાસિ આજાનાસિ પટિવિજાનાસિ પટિવિજ્ઝસીતિ – યં કિઞ્ચિ સમ્પજાનાસિ. ધોતકાતિ ભગવાતિ. ધોતકાતિ ભગવા તં બ્રાહ્મણં નામેન આલપતિ. ભગવાતિ ગારવાધિવચનમેતં…પે॰… સચ્છિકા પઞ્ઞત્તિ, યદિદં ભગવાતિ – ધોતકાતિ ભગવા.

    Yaṃ kiñci sampajānāsīti yaṃ kiñci sampajānāsi ājānāsi paṭivijānāsi paṭivijjhasīti – yaṃ kiñci sampajānāsi. Dhotakāti bhagavāti. Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.

    ઉદ્ધં અધો તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝેતિ. ઉદ્ધન્તિ અનાગતં; અધોતિ અતીતં; તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝેતિ પચ્ચુપ્પન્નં. ઉદ્ધન્તિ દેવલોકો; અધોતિ અપાયલોકો; તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝેતિ મનુસ્સલોકો. અથ વા, ઉદ્ધન્તિ કુસલા ધમ્મા; અધોતિ અકુસલા ધમ્મા; તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝેતિ અબ્યાકતા ધમ્મા. ઉદ્ધન્તિ અરૂપધાતુ; અધોતિ કામધાતુ; તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝેતિ રૂપધાતુ. ઉદ્ધન્તિ સુખા વેદના; અધોતિ દુક્ખા વેદના; તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝેતિ અદુક્ખમસુખા વેદના. ઉદ્ધન્તિ ઉદ્ધં પાદતલા; અધોતિ અધો કેસમત્થકા; તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝેતિ વેમજ્ઝેતિ – ઉદ્ધં અધો તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝે.

    Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjheti. Uddhanti anāgataṃ; adhoti atītaṃ; tiriyañcāpi majjheti paccuppannaṃ. Uddhanti devaloko; adhoti apāyaloko; tiriyañcāpi majjheti manussaloko. Atha vā, uddhanti kusalā dhammā; adhoti akusalā dhammā; tiriyañcāpi majjheti abyākatā dhammā. Uddhanti arūpadhātu; adhoti kāmadhātu; tiriyañcāpi majjheti rūpadhātu. Uddhanti sukhā vedanā; adhoti dukkhā vedanā; tiriyañcāpi majjheti adukkhamasukhā vedanā. Uddhanti uddhaṃ pādatalā; adhoti adho kesamatthakā; tiriyañcāpi majjheti vemajjheti – uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe.

    એતં વિદિત્વા સઙ્ગોતિ લોકેતિ સઙ્ગો એસો લગ્ગનં એતં બન્ધનં એતં પલિબોધો એસોતિ ઞત્વા જાનિત્વા તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વાતિ – એતં વિદિત્વા સઙ્ગોતિ લોકે.

    Etaṃviditvā saṅgoti loketi saṅgo eso lagganaṃ etaṃ bandhanaṃ etaṃ palibodho esoti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – etaṃ viditvā saṅgoti loke.

    ભવાભવાય માકાસિ તણ્હન્તિ. તણ્હાતિ રૂપતણ્હા સદ્દતણ્હા…પે॰… ધમ્મતણ્હા. ભવાભવાયાતિ ભવાભવાય કમ્મભવાય પુનબ્ભવાય કામભવાય, કમ્મભવાય કામભવાય પુનબ્ભવાય રૂપભવાય, કમ્મભવાય રૂપભવાય પુનબ્ભવાય અરૂપભવાય, કમ્મભવાય અરૂપભવાય પુનબ્ભવાય પુનપ્પુનબ્ભવાય, પુનપ્પુનગતિયા પુનપ્પુનઉપપત્તિયા પુનપ્પુનપટિસન્ધિયા પુનપ્પુનઅત્તભાવાભિનિબ્બત્તિયા તણ્હં માકાસિ મા જનેસિ મા સઞ્જનેસિ મા નિબ્બત્તેસિ માભિનિબ્બત્તેસિ, પજહ વિનોદેહિ બ્યન્તીકરોહિ અનભાવં ગમેહીતિ – ભવાભવાય માકાસિ તણ્હન્તિ. તેનાહ ભગવા –

    Bhavābhavāya mākāsi taṇhanti. Taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā…pe… dhammataṇhā. Bhavābhavāyāti bhavābhavāya kammabhavāya punabbhavāya kāmabhavāya, kammabhavāya kāmabhavāya punabbhavāya rūpabhavāya, kammabhavāya rūpabhavāya punabbhavāya arūpabhavāya, kammabhavāya arūpabhavāya punabbhavāya punappunabbhavāya, punappunagatiyā punappunaupapattiyā punappunapaṭisandhiyā punappunaattabhāvābhinibbattiyā taṇhaṃ mākāsi mā janesi mā sañjanesi mā nibbattesi mābhinibbattesi, pajaha vinodehi byantīkarohi anabhāvaṃ gamehīti – bhavābhavāya mākāsi taṇhanti. Tenāha bhagavā –

    ‘‘યં કિઞ્ચિ સમ્પજાનાસિ, [ધોતકાતિ ભગવા]

    ‘‘Yaṃ kiñci sampajānāsi, [dhotakāti bhagavā]

    ઉદ્ધં અધો તિરિયઞ્ચાપિ મજ્ઝે;

    Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe;

    એતં વિદિત્વા સઙ્ગોતિ લોકે, ભવાભવાય માકાસિ તણ્હ’’ન્તિ.

    Etaṃ viditvā saṅgoti loke, bhavābhavāya mākāsi taṇha’’nti.

    સહ ગાથાપરિયોસાના…પે॰… સત્થા મે, ભન્તે ભગવા, સાવકોહમસ્મીતિ.

    Saha gāthāpariyosānā…pe… satthā me, bhante bhagavā, sāvakohamasmīti.

    ધોતકમાણવપુચ્છાનિદ્દેસો પઞ્ચમો.

    Dhotakamāṇavapucchāniddeso pañcamo.







    Footnotes:
    1. તત્રુપરિ (સ્યા॰)
    2. tatrupari (syā.)
    3. અદિટ્ઠમિધત્થિ (સ્યા॰ ક॰) મહાનિ॰ ૧૫૬
    4. adiṭṭhamidhatthi (syā. ka.) mahāni. 156
    5. અદ્ધો (સ્યા॰ ક॰)
    6. addho (syā. ka.)
    7. સમીહામિ (ક॰)
    8. samīhāmi (ka.)
    9. અત્તનાવ (બહૂસુ) ધ॰ પ॰ ૧૬૫
    10. attanāva (bahūsu) dha. pa. 165
    11. મુઞ્ચેય્યુન્તિ (સ્યા॰)
    12. muñceyyunti (syā.)
    13. આકાસો ચ (સ્યા॰)
    14. અબ્યાપજ્ઝમાનો (સ્યા॰)
    15. ākāso ca (syā.)
    16. abyāpajjhamāno (syā.)
    17. અનુદ્દયમાનો (બહૂસુ)
    18. anuddayamāno (bahūsu)
    19. નત્થિ… સ્યા॰ … પોત્થકે
    20. હલિદ્દેન (સ્યા॰)
    21. નીલેન (સ્યા॰)
    22. અકિલિયમાનો (સ્યા॰)
    23. પતિટ્ઠિયતિ (ક॰)
    24. natthi… syā. … potthake
    25. haliddena (syā.)
    26. nīlena (syā.)
    27. akiliyamāno (syā.)
    28. patiṭṭhiyati (ka.)
    29. દિટ્ઠં, સુતં, મુતં, વિઞ્ઞાતં, સબ્બે. મહાનિ॰ ૪૬ પસ્સિતબ્બં
    30. નિસ્સટ્ઠો (સ્યા॰)
    31. diṭṭhaṃ, sutaṃ, mutaṃ, viññātaṃ, sabbe. mahāni. 46 passitabbaṃ
    32. nissaṭṭho (syā.)
    33. ઓપનયિકં (સ્યા॰ ક॰)
    34. opanayikaṃ (syā. ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ચૂળનિદ્દેસ-અટ્ઠકથા • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ૫. ધોતકમાણવસુત્તનિદ્દેસવણ્ણના • 5. Dhotakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact