| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Cūḷaniddesapāḷi |
೫. ಧೋತಕಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ
5. Dhotakamāṇavapucchāniddeso
೩೦.
30.
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಧೋತಕೋ]
Pucchāmitaṃ bhagavā brūhi metaṃ, [iccāyasmā dhotako]
ವಾಚಾಭಿಕಙ್ಖಾಮಿ ಮಹೇಸಿ ತುಯ್ಹಂ।
Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ;
ತವ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ, ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋ॥
Tava sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano.
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ। ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ ಪುಚ್ಛಾ, ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ ಪುಚ್ಛಾ, ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ ಪುಚ್ಛಾ…ಪೇ॰… ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ…ಪೇ॰… ನಿಬ್ಬಾನಪುಚ್ಛಾ। ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಯಾಚಾಮಿ ತಂ ಅಜ್ಝೇಸಾಮಿ ತಂ ಪಸಾದೇಮಿ ತಂ, ಕಥಯಸ್ಸು ಮೇತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಮೇತಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ। ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ ಬ್ರೂಹಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಹಿ ದೇಸೇಹಿ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ ಪಟ್ಠಪೇಹಿ ವಿವರಾಹಿ ವಿಭಜಾಹಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಹಿ ಪಕಾಸೇಹೀತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ।
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāmīti tisso pucchā – adiṭṭhajotanā pucchā, diṭṭhasaṃsandanā pucchā, vimaticchedanā pucchā…pe… imā tisso pucchā…pe… nibbānapucchā. Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ, kathayassu meti – pucchāmi taṃ. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಧೋತಕೋತಿ। ಇಚ್ಚಾತಿ ಪದಸನ್ಧಿ…ಪೇ॰… ಆಯಸ್ಮಾತಿ ಪಿಯವಚನಂ ಗರುವಚನಂ ಸಗಾರವಸಪ್ಪತಿಸ್ಸಾಧಿವಚನಮೇತಂ ಆಯಸ್ಮಾತಿ। ಧೋತಕೋತಿ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಾಮಂ ಸಙ್ಖಾ ಸಮಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವೋಹಾರೋ ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮಂ ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ ನಿರುತ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅಭಿಲಾಪೋತಿ – ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಧೋತಕೋ।
Iccāyasmā dhotakoti. Iccāti padasandhi…pe… āyasmāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ āyasmāti. Dhotakoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpoti – iccāyasmā dhotako.
ವಾಚಾಭಿಕಙ್ಖಾಮಿ ಮಹೇಸಿ ತುಯ್ಹನ್ತಿ ತುಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಬ್ಯಪ್ಪಥಂ ದೇಸನಂ ಅನುಸಾಸನಂ ಅನುಸಿಟ್ಠಂ ಕಙ್ಖಾಮಿ ಅಭಿಕಙ್ಖಾಮಿ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಸಾದಿಯಾಮಿ ಪತ್ಥಯಾಮಿ ಪಿಹಯಾಮಿ ಅಭಿಜಪ್ಪಾಮಿ। ಮಹೇಸೀತಿ ಕಿಂ ಮಹೇಸಿ ಭಗವಾ? ಮಹನ್ತಂ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ಏಸೀ ಗವೇಸೀ ಪರಿಯೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ…ಪೇ॰… ಕಹಂ ನರಾಸಭೋತಿ ಮಹೇಸೀತಿ – ವಾಚಾಭಿಕಙ್ಖಾಮಿ ಮಹೇಸಿ ತುಯ್ಹಂ।
Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ kaṅkhāmi abhikaṅkhāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi pihayāmi abhijappāmi. Mahesīti kiṃ mahesi bhagavā? Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi…pe… kahaṃ narāsabhoti mahesīti – vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ.
ತವ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸನ್ತಿ ತುಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಬ್ಯಪ್ಪಥಂ ದೇಸನಂ ಅನುಸಾಸನಂ ಅನುಸಿಟ್ಠಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಣಿತ್ವಾ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಧಾರಯಿತ್ವಾ ಉಪಲಕ್ಖಯಿತ್ವಾತಿ – ತವ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ।
Tava sutvāna nigghosanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ sutvā suṇitvā uggahetvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – tava sutvāna nigghosaṃ.
ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋತಿ। ಸಿಕ್ಖಾತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ – ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ। ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋತಿ ಅತ್ತನೋ ರಾಗಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ, ದೋಸಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ, ಮೋಹಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ, ಕೋಧಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ , ಉಪನಾಹಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸಮಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ವೂಪಸಮಾಯ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಅಧಿಸೀಲಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಧಿಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಧಿಪಞ್ಞಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಿತ್ತಂ ಪದಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಸದ್ಧಾಯ ಅಧಿಮುಚ್ಚನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ವೀರಿಯಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾದಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಞಾಯ ಪಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಭಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಅಭಿಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಪರಿಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಪಹಾತಬ್ಬಂ ಪಜಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಆಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ – ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Sikkhe nibbānamattanoti. Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Nibbānamattanoti attano rāgassa nibbāpanāya, dosassa nibbāpanāya, mohassa nibbāpanāya, kodhassa nibbāpanāya , upanāhassa nibbāpanāya…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ samāya upasamāya vūpasamāya nibbāpanāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, jānanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaṃ padahanto sikkheyya, saddhāya adhimuccanto sikkheyya, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkheyya, satiṃ upaṭṭhapento sikkheyya, cittaṃ samādahanto sikkheyya, paññāya pajānanto sikkheyya, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkheyya, pariññeyyaṃ parijānanto sikkheyya, pahātabbaṃ pajahanto sikkheyya, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkheyya, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya, ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – sikkhe nibbānamattano. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಧೋತಕೋ]
‘‘Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ, [iccāyasmā dhotako]
ವಾಚಾಭಿಕಙ್ಖಾಮಿ ಮಹೇಸಿ ತುಯ್ಹಂ।
Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ;
ತವ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ, ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋ’’ತಿ॥
Tava sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano’’ti.
೩೧.
31.
ತೇನಹಾತಪ್ಪಂ ಕರೋಹಿ, [ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ]
Tenahātappaṃkarohi, [dhotakāti bhagavā]
ಇಧೇವ ನಿಪಕೋ ಸತೋ।
Idheva nipako sato;
ಇತೋ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ, ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋ॥
Ito sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano.
ತೇನಹಾತಪ್ಪಂ ಕರೋಹೀತಿ ಆತಪ್ಪಂ ಕರೋಹಿ, ಉಸ್ಸಾಹಂ ಕರೋಹಿ, ಉಸ್ಸೋಳ್ಹಿಂ ಕರೋಹಿ, ಥಾಮಂ ಕರೋಹಿ, ಧಿತಿಂ ಕರೋಹಿ, ವೀರಿಯಂ ಕರೋಹಿ, ಛನ್ದಂ ಜನೇಹಿ ಸಞ್ಜನೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಪೇಹಿ ಸಮುಟ್ಠಪೇಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಹಿ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಹೀತಿ – ತೇನಹಾತಪ್ಪಂ ಕರೋಹಿ।
Tenahātappaṃ karohīti ātappaṃ karohi, ussāhaṃ karohi, ussoḷhiṃ karohi, thāmaṃ karohi, dhitiṃ karohi, vīriyaṃ karohi, chandaṃ janehi sañjanehi upaṭṭhapehi samuṭṭhapehi nibbattehi abhinibbattehīti – tenahātappaṃ karohi.
ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನಾಮೇನ ಆಲಪತಿ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಮೇತಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ।
Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.
ಇಧೇವ ನಿಪಕೋ ಸತೋತಿ। ಇಧಾತಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಖನ್ತಿಯಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ರುಚಿಯಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಆದಾಯೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿನಯೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಾವಚನೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ। ನಿಪಕೋತಿ ನಿಪಕೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಬುದ್ಧಿಮಾ ಞಾಣೀ ವಿಭಾವೀ ಮೇಧಾವೀ। ಸತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ…ಪೇ॰… ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸತೋತಿ – ಇಧೇವ ನಿಪಕೋ ಸತೋ।
Idheva nipako satoti. Idhāti imissā diṭṭhiyā imissā khantiyā imissā ruciyā imasmiṃ ādāye imasmiṃ dhamme imasmiṃ vinaye imasmiṃ dhammavinaye imasmiṃ pāvacane imasmiṃ brahmacariye imasmiṃ satthusāsane imasmiṃ attabhāve imasmiṃ manussaloke. Nipakoti nipako paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvī. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati satoti – idheva nipako sato.
ಇತೋ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸನ್ತಿ ಇತೋ ಮಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಬ್ಯಪ್ಪಥಂ ದೇಸನಂ ಅನುಸಾಸನಂ ಅನುಸಿಟ್ಠಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಣಿತ್ವಾ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಉಪಧಾರಯಿತ್ವಾ ಉಪಲಕ್ಖಯಿತ್ವಾತಿ – ಇತೋ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ।
Itosutvāna nigghosanti ito mayhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ sutvā suṇitvā uggaṇhitvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – ito sutvāna nigghosaṃ.
ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋತಿ। ಸಿಕ್ಖಾತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ – ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ, ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾ। ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋತಿ ಅತ್ತನೋ ರಾಗಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ, ದೋಸಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ, ಮೋಹಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ, ಕೋಧಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ, ಉಪನಾಹಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸಮಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ವೂಪಸಮಾಯ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಅಧಿಸೀಲಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಧಿಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅಧಿಪಞ್ಞಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಜಾನನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಆಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ – ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Sikkhe nibbānamattanoti. Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Nibbānamattanoti attano rāgassa nibbāpanāya, dosassa nibbāpanāya, mohassa nibbāpanāya, kodhassa nibbāpanāya, upanāhassa nibbāpanāya…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ samāya upasamāya vūpasamāya nibbāpanāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, jānanto sikkheyya…pe… sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya, ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – sikkhe nibbānamattano. Tenāha bhagavā –
‘‘ತೇನಹಾತಪ್ಪಂ ಕರೋಹಿ, [ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Tenahātappaṃ karohi, [dhotakāti bhagavā]
ಇಧೇವ ನಿಪಕೋ ಸತೋ।
Idheva nipako sato;
ಇತೋ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ, ಸಿಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬಾನಮತ್ತನೋ’’ತಿ॥
Ito sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano’’ti.
೩೨.
32.
ಪಸ್ಸಾಮಹಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ, ಅಕಿಞ್ಚನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಿರಿಯಮಾನಂ।
Passāmahaṃ devamanussaloke,akiñcanaṃbrāhmaṇamiriyamānaṃ;
ತಂ ತಂ ನಮಸ್ಸಾಮಿ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು, ಪಮುಞ್ಚ ಮಂ ಸಕ್ಕ ಕಥಂಕಥಾಹಿ॥
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu, pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhi.
ಪಸ್ಸಾಮಹಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇತಿ। ದೇವಾತಿ ತಯೋ ದೇವಾ – ಸಮ್ಮುತಿದೇವಾ, ಉಪಪತ್ತಿದೇವಾ, ವಿಸುದ್ಧಿದೇವಾ। ಕತಮೇ ಸಮ್ಮುತಿದೇವಾ? ಸಮ್ಮುತಿದೇವಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ರಾಜಾನೋ ಚ ರಾಜಕುಮಾರಾ ಚ ದೇವಿಯೋ ಚ। ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸಮ್ಮುತಿದೇವಾ। ಕತಮೇ ಉಪಪತ್ತಿದೇವಾ? ಉಪಪತ್ತಿದೇವಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ದೇವಾ ಯಾಮಾ ದೇವಾ ತುಸಿತಾ ದೇವಾ ನಿಮ್ಮಾನರತೀ ದೇವಾ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀ ದೇವಾ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾ ದೇವಾ ಯೇ ಚ ದೇವಾ ತದುತ್ತರಿ 1। ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಉಪಪತ್ತಿದೇವಾ। ಕತಮೇ ವಿಸುದ್ಧಿದೇವಾ? ವಿಸುದ್ಧಿದೇವಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ತಥಾಗತಸಾವಕಾ ಅರಹನ್ತೋ ಖೀಣಾಸವಾ ಯೇ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ। ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಿದೇವಾ। ಭಗವಾ ಸಮ್ಮುತಿದೇವಾನಞ್ಚ ಉಪಪತ್ತಿದೇವಾನಞ್ಚ ವಿಸುದ್ಧಿದೇವಾನಞ್ಚ ದೇವೋ ಚ ಅತಿದೇವೋ ಚ ದೇವಾತಿದೇವೋ ಚ ಸೀಹಸೀಹೋ ನಾಗನಾಗೋ ಗಣಿಗಣೀ ಮುನಿಮುನೀ ರಾಜರಾಜಾ। ಪಸ್ಸಾಮಹಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ದೇವಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅತಿದೇವಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ದೇವಾತಿದೇವಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ದಕ್ಖಾಮಿ ಓಲೋಕೇಮಿ ನಿಜ್ಝಾಯಾಮಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖಾಮೀತಿ – ಪಸ್ಸಾಮಹಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ।
Passāmahaṃ devamanussaloketi. Devāti tayo devā – sammutidevā, upapattidevā, visuddhidevā. Katame sammutidevā? Sammutidevā vuccanti rājāno ca rājakumārā ca deviyo ca. Ime vuccanti sammutidevā. Katame upapattidevā? Upapattidevā vuccanti cātumahārājikā devā tāvatiṃsā devā yāmā devā tusitā devā nimmānaratī devā paranimmitavasavattī devā brahmakāyikā devā ye ca devā taduttari 2. Ime vuccanti upapattidevā. Katame visuddhidevā? Visuddhidevā vuccanti tathāgatasāvakā arahanto khīṇāsavā ye ca paccekabuddhā. Ime vuccanti visuddhidevā. Bhagavā sammutidevānañca upapattidevānañca visuddhidevānañca devo ca atidevo ca devātidevo ca sīhasīho nāganāgo gaṇigaṇī munimunī rājarājā. Passāmahaṃ devamanussaloketi manussaloke devaṃ passāmi atidevaṃ passāmi devātidevaṃ passāmi dakkhāmi olokemi nijjhāyāmi upaparikkhāmīti – passāmahaṃ devamanussaloke.
ಆಕಿಞ್ಚನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಿರಿಯಮಾನನ್ತಿ। ಅಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ರಾಗಕಿಞ್ಚನಂ ದೋಸಕಿಞ್ಚನಂ ಮೋಹಕಿಞ್ಚನಂ ಮಾನಕಿಞ್ಚನಂ ದಿಟ್ಠಿಕಿಞ್ಚನಂ ಕಿಲೇಸಕಿಞ್ಚನಂ ದುಚ್ಚರಿತಕಿಞ್ಚನಂ, ತೇ ಕಿಞ್ಚನಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ, ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ ಅಕಿಞ್ಚನೋ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಭಗವಾ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಬಾಹಿತತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ – ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಬಾಹಿತಾ ಹೋತಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಬಾಹಿತಾ ಹೋತಿ, ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ ಬಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ರಾಗೋ ಬಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ದೋಸೋ ಬಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಮೋಹೋ ಬಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಮಾನೋ ಬಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿತಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಭವಿಕಾ ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ।
Ākiñcanaṃbrāhmaṇamiriyamānanti. Akiñcananti rāgakiñcanaṃ dosakiñcanaṃ mohakiñcanaṃ mānakiñcanaṃ diṭṭhikiñcanaṃ kilesakiñcanaṃ duccaritakiñcanaṃ, te kiñcanā buddhassa bhagavato pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā, tasmā buddho akiñcano. Brāhmaṇoti bhagavā sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo – sakkāyadiṭṭhi bāhitā hoti, vicikicchā bāhitā hoti, sīlabbataparāmāso bāhito hoti, rāgo bāhito hoti, doso bāhito hoti, moho bāhito hoti, māno bāhito hoti, bāhitāssa honti pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
ಬಾಹಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಾಪಕಾನಿ, [ಸಭಿಯಾತಿ ಭಗವಾ]
Bāhitvā sabbapāpakāni, [sabhiyāti bhagavā]
ವಿಮಲೋ ಸಾಧುಸಮಾಹಿತೋ ಠಿತತ್ತೋ।
Vimalo sādhusamāhito ṭhitatto;
ಸಂಸಾರಮತಿಚ್ಚ ಕೇವಲೀ ಸೋ, ಅಸಿತೋ ತಾದಿ ಪವುಚ್ಚತೇ ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾತಿ॥
Saṃsāramaticca kevalī so, asito tādi pavuccate sa brahmāti.
ಇರಿಯಮಾನನ್ತಿ ಚರನ್ತಂ ವಿಹರನ್ತಂ ಇರಿಯನ್ತಂ ವತ್ತೇನ್ತಂ ಪಾಲೇನ್ತಂ ಯಪೇನ್ತಂ ಯಾಪೇನ್ತನ್ತಿ – ಅಕಿಞ್ಚನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಿರಿಯಮಾನಂ।
Iriyamānanti carantaṃ viharantaṃ iriyantaṃ vattentaṃ pālentaṃ yapentaṃ yāpentanti – akiñcanaṃ brāhmaṇamiriyamānaṃ.
ತಂ ತಂ ನಮಸ್ಸಾಮಿ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖೂತಿ। ತನ್ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಭಣತಿ। ನಮಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ನಮಸ್ಸಾಮಿ, ವಾಚಾಯ ವಾ ನಮಸ್ಸಾಮಿ, ಚಿತ್ತೇನ ವಾ ನಮಸ್ಸಾಮಿ, ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ನಮಸ್ಸಾಮಿ, ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ನಮಸ್ಸಾಮಿ ಸಕ್ಕರೋಮಿ ಗರುಂ ಕರೋಮಿ ಮಾನೇಮಿ ಪೂಜೇಮಿ। ಸಮನ್ತಚಕ್ಖೂತಿ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು ವುಚ್ಚತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞಾಣಂ। ಭಗವಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞಾಣೇನ ಉಪೇತೋ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಾಗತೋ ಸಮುಪಾಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ।
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhūti. Tanti bhagavantaṃ bhaṇati. Namassāmīti kāyena vā namassāmi, vācāya vā namassāmi, cittena vā namassāmi, anvatthapaṭipattiyā vā namassāmi, dhammānudhammapaṭipattiyā vā namassāmi sakkaromi garuṃ karomi mānemi pūjemi. Samantacakkhūti samantacakkhu vuccati sabbaññutañāṇaṃ. Bhagavā sabbaññutañāṇena upeto samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgato.
‘‘ನ ತಸ್ಸ ಅದ್ದಿಟ್ಠಮಿಧತ್ಥಿ 3 ಕಿಞ್ಚಿ, ಅಥೋ ಅವಿಞ್ಞಾತಮಜಾನಿತಬ್ಬಂ।
‘‘Na tassa addiṭṭhamidhatthi 4 kiñci, atho aviññātamajānitabbaṃ;
ಸಬ್ಬಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ ಯದತ್ಥಿ ನೇಯ್ಯಂ, ತಥಾಗತೋ ತೇನ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖೂ’’ತಿ॥
Sabbaṃ abhiññāsi yadatthi neyyaṃ, tathāgato tena samantacakkhū’’ti.
ತಂ ತಂ ನಮಸ್ಸಾಮಿ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು।
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu.
ಪಮುಞ್ಚ ಮಂ ಸಕ್ಕ ಕಥಂಕಥಾಹೀತಿ। ಸಕ್ಕಾತಿ ಸಕ್ಕೋ ಭಗವಾ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿಪಿ ಸಕ್ಕೋ। ಅಥ ವಾ, ಅಡ್ಢೋ 5 ಮಹದ್ಧನೋ ಧನವಾತಿಪಿ ಸಕ್ಕೋ। ತಸ್ಸಿಮಾನಿ ಧನಾನಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸದ್ಧಾಧನಂ ಸೀಲಧನಂ ಹಿರಿಧನಂ ಓತ್ತಪ್ಪಧನಂ ಸುತಧನಂ ಚಾಗಧನಂ ಪಞ್ಞಾಧನಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಧನಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಧನಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಧನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಧನಂ ಬಲಧನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಧನಂ ಮಗ್ಗಧನಂ ಫಲಧನಂ ನಿಬ್ಬಾನಧನಂ। ಇಮೇಹಿ ಅನೇಕವಿಧೇಹಿ ಧನರತನೇಹಿ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಧನವಾತಿಪಿ ಸಕ್ಕೋ। ಅಥ ವಾ, ಸಕ್ಕೋ ಪಹು ವಿಸವೀ ಅಲಮತ್ತೋ ಸೂರೋ ವೀರೋ ವಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅಭೀರೂ ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ ಪಹೀನಭಯಭೇರವೋ ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋತಿಪಿ ಸಕ್ಕೋ । ಕಥಂಕಥಾ ವುಚ್ಚತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ। ದುಕ್ಖೇ ಕಙ್ಖಾ, ದುಕ್ಖಸಮುದಯೇ ಕಙ್ಖಾ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧೇ ಕಙ್ಖಾ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಟಿಪದಾಯ ಕಙ್ಖಾ, ಪುಬ್ಬನ್ತೇ ಕಙ್ಖಾ, ಅಪರನ್ತೇ ಕಙ್ಖಾ, ಪುಬ್ಬನ್ತಾಪರನ್ತೇ ಕಙ್ಖಾ, ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯತಾಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಕಙ್ಖಾ। ಯಾ ಏವರೂಪಾ ಕಙ್ಖಾ ಕಙ್ಖಾಯನಾ ಕಙ್ಖಾಯಿತತ್ತಂ ವಿಮತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ದ್ವೇಳ್ಹಕಂ ದ್ವೇಧಾಪಥೋ ಸಂಸಯೋ ಅನೇಕಂಸಗ್ಗಾಹೋ ಆಸಪ್ಪನಾ ಪರಿಸಪ್ಪನಾ ಅಪರಿಯೋಗಾಹನಾ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಮನೋವಿಲೇಖೋ। ಪಮುಞ್ಚ ಮಂ ಸಕ್ಕ ಕಥಂಕಥಾಹೀತಿ ಮುಞ್ಚ ಮಂ ಪಮುಞ್ಚ ಮಂ ಮೋಚೇಹಿ ಮಂ ಪಮೋಚೇಹಿ ಮಂ ಉದ್ಧರ ಮಂ ಸಮುದ್ಧರ ಮಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಹಿ ಮಂ ಕಥಂಕಥಾಸಲ್ಲತೋತಿ – ಪಮುಞ್ಚ ಮಂ ಸಕ್ಕ ಕಥಂಕಥಾಹಿ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhīti. Sakkāti sakko bhagavā sakyakulā pabbajitotipi sakko. Atha vā, aḍḍho 6 mahaddhano dhanavātipi sakko. Tassimāni dhanāni, seyyathidaṃ – saddhādhanaṃ sīladhanaṃ hiridhanaṃ ottappadhanaṃ sutadhanaṃ cāgadhanaṃ paññādhanaṃ satipaṭṭhānadhanaṃ sammappadhānadhanaṃ iddhipādadhanaṃ indriyadhanaṃ baladhanaṃ bojjhaṅgadhanaṃ maggadhanaṃ phaladhanaṃ nibbānadhanaṃ. Imehi anekavidhehi dhanaratanehi aḍḍho mahaddhano dhanavātipi sakko. Atha vā, sakko pahu visavī alamatto sūro vīro vikkanto abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃsotipi sakko . Kathaṃkathā vuccati vicikicchā. Dukkhe kaṅkhā, dukkhasamudaye kaṅkhā, dukkhanirodhe kaṅkhā, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya kaṅkhā, pubbante kaṅkhā, aparante kaṅkhā, pubbantāparante kaṅkhā, idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhā. Yā evarūpā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā chambhitattaṃ cittassa manovilekho. Pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhīti muñca maṃ pamuñca maṃ mocehi maṃ pamocehi maṃ uddhara maṃ samuddhara maṃ vuṭṭhāpehi maṃ kathaṃkathāsallatoti – pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhi. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಪಸ್ಸಾಮಹಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ, ಅಕಿಞ್ಚನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಿರಿಯಮಾನಂ।
‘‘Passāmahaṃ devamanussaloke, akiñcanaṃ brāhmaṇamiriyamānaṃ;
ತಂ ತಂ ನಮಸ್ಸಾಮಿ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು, ಪಮುಞ್ಚ ಮಂ ಸಕ್ಕ ಕಥಂಕಥಾಹೀ’’ತಿ॥
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu, pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhī’’ti.
೩೩.
33.
ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ, ಕಥಂಕಥಿಂ ಧೋತಕ ಕಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ।
Nāhaṃ sahissāmi pamocanāya, kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke;
ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಂ ಆಜಾನಮಾನೋ, ಏವಂ ತುವಂ ಓಘಮಿಮಂ ತರೇಸಿ॥
Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno, evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresi.
ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ 7 ಪಮೋಚನಾಯಾತಿ ನಾಹಂ ತಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ಮುಞ್ಚಿತುಂ ಪಮುಞ್ಚಿತುಂ ಮೋಚೇತುಂ ಪಮೋಚೇತುಂ ಉದ್ಧರಿತುಂ ಸಮುದ್ಧರಿತುಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಕಥಂಕಥಾಸಲ್ಲತೋತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ। ಅಥ ವಾ, ನ ಈಹಾಮಿ ನ ಸಮೀಹಾಮಿ ನ ಉಸ್ಸಹಾಮಿ ನ ವಾಯಮಾಮಿ ನ ಉಸ್ಸಾಹಂ ಕರೋಮಿ ನ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹಿಂ ಕರೋಮಿ ನ ಥಾಮಂ ಕರೋಮಿ ನ ಧಿತಿಂ ಕರೋಮಿ ನ ವೀರಿಯಂ ಕರೋಮಿ ನ ಛನ್ದಂ ಜನೇಮಿ ನ ಸಞ್ಜನೇಮಿ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಮಿ ನ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಮಿ ಅಸ್ಸದ್ಧೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಅಚ್ಛನ್ದಿಕೇ ಕುಸೀತೇ ಹೀನವೀರಿಯೇ ಅಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ। ಅಥ ವಾ, ನತ್ಥಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಮೋಚೇತಾ। ತೇ ಯದಿ ಮೋಚೇಯ್ಯುಂ ಸಕೇನ ಥಾಮೇನ ಸಕೇನ ಬಲೇನ ಸಕೇನ ವೀರಿಯೇನ ಸಕೇನ ಪರಕ್ಕಮೇನ ಸಕೇನ ಪುರಿಸಥಾಮೇನ ಸಕೇನ ಪುರಿಸಬಲೇನ ಸಕೇನ ಪುರಿಸವೀರಿಯೇನ ಸಕೇನ ಪುರಿಸಪರಕ್ಕಮೇನ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪದಂ ಅನುಲೋಮಪಟಿಪದಂ ಅಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಪದಂ ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪದಂ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಾ ಮೋಚೇಯ್ಯುನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ।
Nāhaṃ sahissāmi8pamocanāyāti nāhaṃ taṃ sakkomi muñcituṃ pamuñcituṃ mocetuṃ pamocetuṃ uddharituṃ samuddharituṃ uṭṭhāpetuṃ samuṭṭhāpetuṃ kathaṃkathāsallatoti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya. Atha vā, na īhāmi na samīhāmi na ussahāmi na vāyamāmi na ussāhaṃ karomi na ussoḷhiṃ karomi na thāmaṃ karomi na dhitiṃ karomi na vīriyaṃ karomi na chandaṃ janemi na sañjanemi na nibbattemi na abhinibbattemi assaddhe puggale acchandike kusīte hīnavīriye appaṭipajjamāne dhammadesanāyāti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya. Atha vā, natthañño koci mocetā. Te yadi moceyyuṃ sakena thāmena sakena balena sakena vīriyena sakena parakkamena sakena purisathāmena sakena purisabalena sakena purisavīriyena sakena purisaparakkamena attanā sammāpaṭipadaṃ anulomapaṭipadaṃ apaccanīkapaṭipadaṃ anvatthapaṭipadaṃ dhammānudhammapaṭipadaṃ paṭipajjamānā moceyyunti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಸೋ ವತ, ಚುನ್ದ, ಅತ್ತನಾ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನೋ ಪರಂ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನಂ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೋ ವತ, ಚುನ್ದ, ಅತ್ತನಾ ಅದನ್ತೋ ಅವಿನೀತೋ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಪರಂ ದಮೇಸ್ಸತಿ ವಿನೇಸ್ಸತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸತೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತೀತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ।
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘so vata, cunda, attanā palipapalipanno paraṃ palipapalipannaṃ uddharissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vata, cunda, attanā adanto avinīto aparinibbuto paraṃ damessati vinessati parinibbāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –
Vuttañhetaṃ bhagavatā –
ಅತ್ತನಾ ಅಕತಂ ಪಾಪಂ, ಅತ್ತನಾವ ವಿಸುಜ್ಝತಿ।
Attanā akataṃ pāpaṃ, attanāva visujjhati;
ಸುದ್ಧಿ ಅಸುದ್ಧಿ ಪಚ್ಚತ್ತಂ, ನಾಞ್ಞೋ ಅಞ್ಞಂ ವಿಸೋಧಯೇ’’ತಿ॥
Suddhi asuddhi paccattaṃ, nāñño aññaṃ visodhaye’’ti.
ಏವಮ್ಪಿ ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ।
Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಿಟ್ಠತೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ ತಿಟ್ಠತಿ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿಮಗ್ಗೋ ತಿಟ್ಠಾಮಹಂ ಸಮಾದಪೇತಾ, ಅಥ ಚ ಪನ ಮಮ ಸಾವಕಾ ಮಯಾ ಏವಂ ಓವದಿಯಮಾನಾ ಏವಂ ಅನುಸಾಸಿಯಮಾನಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಾಧೇನ್ತಿ ಏಕಚ್ಚೇ ನಾರಾಧೇನ್ತೀತಿ। ಏತ್ಥ ಕ್ಯಾಹಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕರೋಮಿ? ಮಗ್ಗಕ್ಖಾಯೀ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತೋ। ಮಗ್ಗಂ ಬುದ್ಧೋ ಆಚಿಕ್ಖತಿ। ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಾ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯುನ್ತಿ 11। ಏವಮ್ಪಿ ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ’’।
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘evameva kho, brāhmaṇa, tiṭṭhateva nibbānaṃ tiṭṭhati nibbānagāmimaggo tiṭṭhāmahaṃ samādapetā, atha ca pana mama sāvakā mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā appekacce accantaniṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti ekacce nārādhentīti. Ettha kyāhaṃ, brāhmaṇa karomi? Maggakkhāyī, brāhmaṇa, tathāgato. Maggaṃ buddho ācikkhati. Attanā paṭipajjamānā mucceyyunti 12. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya’’.
ಕಥಂಕಥಿಂ ಧೋತಕ ಕಞ್ಚಿ ಲೋಕೇತಿ ಕಥಂಕಥಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಕಙ್ಖಂ ಸಖಿಲಂ ಸದ್ವೇಳ್ಹಕಂ ಸವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ। ಕಞ್ಚೀತಿ ಕಞ್ಚಿ ಖತ್ತಿಯಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ ವೇಸ್ಸಂ ವಾ ಸುದ್ದಂ ವಾ ಗಹಟ್ಠಂ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ವಾ ದೇವಂ ವಾ ಮನುಸ್ಸಂ ವಾ। ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇತಿ – ಕಥಂಕಥಿಂ ಧೋತಕ ಕಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ।
Kathaṃkathiṃdhotaka kañci loketi kathaṃkathiṃ puggalaṃ sakaṅkhaṃ sakhilaṃ sadveḷhakaṃ savicikicchaṃ. Kañcīti kañci khattiyaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vessaṃ vā suddaṃ vā gahaṭṭhaṃ vā pabbajitaṃ vā devaṃ vā manussaṃ vā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloketi – kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke.
ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಂ ಆಜಾನಮಾನೋತಿ ಧಮ್ಮಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಸೇಟ್ಠನ್ತಿ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸೇಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರಂ ಧಮ್ಮಂ ಆಜಾನಮಾನೋ ವಿಜಾನಮಾನೋ ಪಟಿವಿಜಾನಮಾನೋ ಪಟಿವಿಜ್ಝಮಾನೋತಿ – ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಂ ಆಜಾನಮಾನೋ।
Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamānoti dhammaṃ seṭṭhaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Seṭṭhanti aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ dhammaṃ ājānamāno vijānamāno paṭivijānamāno paṭivijjhamānoti – dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno.
ಏವಂ ತುವಂ ಓಘಮಿಮಂ ತರೇಸೀತಿ ಏವಂ ಕಾಮೋಘಂ ಭವೋಘಂ ದಿಟ್ಠೋಘಂ ಅವಿಜ್ಜೋಘಂ ತರೇಯ್ಯಾಸಿ ಉತ್ತರೇಯ್ಯಾಸಿ ಪತರೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಮತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯಾಸಿ ವೀತಿವತ್ತೇಯ್ಯಾಸೀತಿ – ಏವಂ ತುವಂ ಓಘಮಿಮಂ ತರೇಸಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Evaṃtuvaṃ oghamimaṃ taresīti evaṃ kāmoghaṃ bhavoghaṃ diṭṭhoghaṃ avijjoghaṃ tareyyāsi uttareyyāsi patareyyāsi samatikkameyyāsi vītivatteyyāsīti – evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresi. Tenāha bhagavā –
‘‘ನಾಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಮೋಚನಾಯ, ಕಥಂಕಥಿಂ ಧೋತಕ ಕಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ।
‘‘Nāhaṃ sahissāmi pamocanāya, kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke;
ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಂ ಆಜಾನಮಾನೋ, ಏವಂ ತುವಂ ಓಘಮಿಮಂ ತರೇಸೀ’’ತಿ॥
Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno, evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresī’’ti.
೩೪.
34.
ಅನುಸಾಸ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಕರುಣಾಯಮಾನೋ, ವಿವೇಕಧಮ್ಮಂ ಯಮಹಂ ವಿಜಞ್ಞಂ।
Anusāsa brahme karuṇāyamāno, vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ;
ಅನುಸಾಸ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಕರುಣಾಯಮಾನೋತಿ ಅನುಸಾಸ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಅನುಕಮ್ಪ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ – ಅನುಸಾಸ ಬ್ರಹ್ಮೇ। ಕರುಣಾಯಮಾನೋತಿ ಕರುಣಾಯಮಾನೋ ಅನುದಯಮಾನೋ 17 ಅನುರಕ್ಖಮಾನೋ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಮಾನೋ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋತಿ – ಅನುಸಾಸ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಕರುಣಾಯಮಾನೋ।
Anusāsa brahme karuṇāyamānoti anusāsa brahme anuggaṇha brahme anukampa brahmeti – anusāsa brahme. Karuṇāyamānoti karuṇāyamāno anudayamāno 18 anurakkhamāno anuggaṇhamāno anukampamānoti – anusāsa brahme karuṇāyamāno.
ವಿವೇಕಧಮ್ಮಂ ಯಮಹಂ ವಿಜಞ್ಞನ್ತಿ ವಿವೇಕಧಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯಮಹಂ ವಿಜಞ್ಞನ್ತಿ ಯಮಹಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯಂ ವಿಜಾನೇಯ್ಯಂ ಪಟಿವಿಜಾನೇಯ್ಯಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝೇಯ್ಯಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ ಫಸ್ಸೇಯ್ಯಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯನ್ತಿ – ವಿವೇಕಧಮ್ಮಂ ಯಮಹಂ ವಿಜಞ್ಞಂ।
Vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññanti vivekadhammaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Yamahaṃ vijaññanti yamahaṃ jāneyyaṃ ājāneyyaṃ vijāneyyaṃ paṭivijāneyyaṃ paṭivijjheyyaṃ adhigaccheyyaṃ phasseyyaṃ sacchikareyyanti – vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ.
ಯಥಾಹಂ ಆಕಾಸೋವ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಮಾನೋತಿ ಯಥಾ ಆಕಾಸೋ ನ ಪಜ್ಜತಿ ನ ಗಣ್ಹತಿ 19 ನ ಬಜ್ಝತಿ ನ ಪಲಿಬಜ್ಝತಿ, ಏವಂ ಅಪಜ್ಜಮಾನೋ ಅಗಣ್ಹಮಾನೋ ಅಬಜ್ಝಮಾನೋ ಅಪಲಿಬಜ್ಝಮಾನೋತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಆಕಾಸೋವ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಮಾನೋ। ಯಥಾ ಆಕಾಸೋ ನ ರಜ್ಜತಿ ಲಾಖಾಯ ವಾ ಹಲಿದ್ದಿಯಾ 20 ವಾ ನೀಲಿಯಾ 21 ವಾ ಮಞ್ಜೇಟ್ಠಾಯ ವಾ ಏವಂ ಅರಜ್ಜಮಾನೋ ಅದುಸ್ಸಮಾನೋ ಅಮುಯ್ಹಮಾನೋ ಅಕಿಲಿಸ್ಸಮಾನೋತಿ 22 – ಏವಮ್ಪಿ ಆಕಾಸೋವ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಮಾನೋ। ಯಥಾ ಆಕಾಸೋ ನ ಕುಪ್ಪತಿ ನ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ನ ಪತಿಲೀಯತಿ 23 ನ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಏವಂ ಅಕುಪ್ಪಮಾನೋ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಮಾನೋ ಅಪ್ಪತಿಲೀಯಮಾನೋ ಅಪ್ಪಟಿಹಞ್ಞಮಾನೋ ಅಪ್ಪಟಿಹತಮಾನೋತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಆಕಾಸೋವ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಮಾನೋ।
Yathāhaṃ ākāsova abyāpajjamānoti yathā ākāso na pajjati na gaṇhati 24 na bajjhati na palibajjhati, evaṃ apajjamāno agaṇhamāno abajjhamāno apalibajjhamānoti – evampi ākāsova abyāpajjamāno. Yathā ākāso na rajjati lākhāya vā haliddiyā 25 vā nīliyā 26 vā mañjeṭṭhāya vā evaṃ arajjamāno adussamāno amuyhamāno akilissamānoti 27 – evampi ākāsova abyāpajjamāno. Yathā ākāso na kuppati na byāpajjati na patilīyati 28 na paṭihaññati, evaṃ akuppamāno abyāpajjamāno appatilīyamāno appaṭihaññamāno appaṭihatamānoti – evampi ākāsova abyāpajjamāno.
ಇಧೇವ ಸನ್ತೋ ಅಸಿತೋ ಚರೇಯ್ಯನ್ತಿ। ಇಧೇವ ಸನ್ತೋತಿ ಇಧೇವ ಸನ್ತೋ ಇಧೇವ ಸಮಾನೋ ಇಧೇವ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಿಸ್ಸಾಯೇವ ಪರಿಸಾಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸಮಾನೋತಿ, ಏವಮ್ಪಿ – ಇಧೇವ ಸನ್ತೋ। ಅಥ ವಾ, ಇಧೇವ ಸನ್ತೋ ಉಪಸನ್ತೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋತಿ, ಏವಮ್ಪಿ – ಇಧೇವ ಸನ್ತೋ। ಅಸಿತೋತಿ ದ್ವೇ ನಿಸ್ಸಯಾ – ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋ… ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯಂ ಪಹಾಯ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಕ್ಖುಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ಸೋತಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ಘಾನಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ಜಿವ್ಹಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ಕಾಯಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ಮನಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ರೂಪೇ… ಸದ್ದೇ… ಗನ್ಧೇ … ರಸೇ… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇ… ಧಮ್ಮೇ… ಕುಲಂ… ಗಣಂ… ಆವಾಸಂ… ಲಾಭಂ… ಯಸಂ… ಪಸಂಸಂ… ಸುಖಂ… ಚೀವರಂ… ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ… ಸೇನಾಸನಂ… ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ… ಕಾಮಧಾತುಂ… ರೂಪಧಾತುಂ… ಅರೂಪಧಾತುಂ… ಕಾಮಭವಂ… ರೂಪಭವಂ… ಅರೂಪಭವಂ… ಸಞ್ಞಾಭವಂ… ಅಸಞ್ಞಾಭವಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಭವಂ… ಏಕವೋಕಾರಭವಂ… ಚತುವೋಕಾರಭವಂ… ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವಂ… ಅತೀತಂ… ಅನಾಗತಂ… ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ… ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೇ 29 ಧಮ್ಮೇ ಅಸಿತೋ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಅನುಪಗತೋ ಅನಜ್ಝೋಸಿತೋ ಅನಧಿಮುತ್ತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ 30 ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ। ಚರೇಯ್ಯನ್ತಿ ಚರೇಯ್ಯಂ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ ಇರಿಯೇಯ್ಯಂ ವತ್ತೇಯ್ಯಂ ಯಪೇಯ್ಯಂ ಯಾಪೇಯ್ಯನ್ತಿ – ಇಧೇವ ಸನ್ತೋ ಅಸಿತೋ ಚರೇಯ್ಯಂ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Idheva santo asito careyyanti. Idheva santoti idheva santo idheva samāno idheva nisinno samāno imasmiṃyeva āsane nisinno samāno imissāyeva parisāya nisinno samānoti, evampi – idheva santo. Atha vā, idheva santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭippassaddhoti, evampi – idheva santo. Asitoti dve nissayā – taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca…pe… ayaṃ taṇhānissayo…pe… ayaṃ diṭṭhinissayo… taṇhānissayaṃ pahāya diṭṭhinissayaṃ paṭinissajjitvā cakkhuṃ anissito, sotaṃ anissito, ghānaṃ anissito, jivhaṃ anissito, kāyaṃ anissito, manaṃ anissito, rūpe… sadde… gandhe … rase… phoṭṭhabbe… dhamme… kulaṃ… gaṇaṃ… āvāsaṃ… lābhaṃ… yasaṃ… pasaṃsaṃ… sukhaṃ… cīvaraṃ… piṇḍapātaṃ… senāsanaṃ… gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ… kāmadhātuṃ… rūpadhātuṃ… arūpadhātuṃ… kāmabhavaṃ… rūpabhavaṃ… arūpabhavaṃ… saññābhavaṃ… asaññābhavaṃ… nevasaññānāsaññābhavaṃ… ekavokārabhavaṃ… catuvokārabhavaṃ… pañcavokārabhavaṃ… atītaṃ… anāgataṃ… paccuppannaṃ… diṭṭhasutamutaviññātabbe 31 dhamme asito anissito anallīno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaṭo 32 vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā. Careyyanti careyyaṃ vihareyyaṃ iriyeyyaṃ vatteyyaṃ yapeyyaṃ yāpeyyanti – idheva santo asito careyyaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಅನುಸಾಸ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಕರುಣಾಯಮಾನೋ, ವಿವೇಕಧಮ್ಮಂ ಯಮಹಂ ವಿಜಞ್ಞಂ।
‘‘Anusāsa brahme karuṇāyamāno, vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ;
ಯಥಾಹಂ ಆಕಾಸೋವ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಮಾನೋ, ಇಧೇವ ಸನ್ತೋ ಅಸಿತೋ ಚರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ॥
Yathāhaṃ ākāsova abyāpajjamāno, idheva santo asito careyya’’nti.
೩೫.
35.
ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಸನ್ತಿಂ, [ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ]
Kittayissāmi te santiṃ, [dhotakāti bhagavā]
ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ ಅನೀತಿಹಂ।
Diṭṭhe dhamme anītihaṃ;
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರಂ, ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕಂ॥
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ.
ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಸನ್ತಿನ್ತಿ ರಾಗಸ್ಸ ಸನ್ತಿಂ, ದೋಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಂ, ಮೋಹಸ್ಸ ಸನ್ತಿಂ, ಕೋಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಂ, ಉಪನಾಹಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಮಕ್ಖಸ್ಸ… ಪಳಾಸಸ್ಸ… ಇಸ್ಸಾಯ… ಮಚ್ಛರಿಯಸ್ಸ… ಮಾಯಾಯ… ಸಾಠೇಯ್ಯಸ್ಸ… ಥಮ್ಭಸ್ಸ… ಸಾರಮ್ಭಸ್ಸ… ಮಾನಸ್ಸ… ಅತಿಮಾನಸ್ಸ… ಮದಸ್ಸ… ಪಮಾದಸ್ಸ… ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ… ಸಬ್ಬದುಚ್ಚರಿತಾನಂ… ಸಬ್ಬದರಥಾನಂ… ಸಬ್ಬಪರಿಳಾಹಾನಂ… ಸಬ್ಬಸನ್ತಾಪಾನಂ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸನ್ತಿಂ ಉಪಸನ್ತಿಂ ವೂಪಸನ್ತಿಂ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸಾಮಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸಾಮಿ ವಿವರಿಸ್ಸಾಮಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸಾಮಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಕಾಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ – ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಸನ್ತಿಂ।
Kittayissāmite santinti rāgassa santiṃ, dosassa santiṃ, mohassa santiṃ, kodhassa santiṃ, upanāhassa…pe… makkhassa… paḷāsassa… issāya… macchariyassa… māyāya… sāṭheyyassa… thambhassa… sārambhassa… mānassa… atimānassa… madassa… pamādassa… sabbakilesānaṃ… sabbaduccaritānaṃ… sabbadarathānaṃ… sabbapariḷāhānaṃ… sabbasantāpānaṃ… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santiṃ upasantiṃ vūpasantiṃ nibbutiṃ paṭippassaddhiṃ kittayissāmi pakittayissāmi ācikkhissāmi desessāmi paññapessāmi paṭṭhapessāmi vivarissāmi vibhajissāmi uttānīkarissāmi pakāsissāmīti – kittayissāmi te santiṃ.
ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾತಿ। ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನಾಮೇನ ಆಲಪತಿ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಮೇತಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ।
Dhotakāti bhagavāti. Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.
ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ ಅನೀತಿಹನ್ತಿ। ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇತಿ ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ ಞಾತೇ ಧಮ್ಮೇ ತುಲಿತೇ ಧಮ್ಮೇ ತೀರಿತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿಭೂತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿಭಾವಿತೇ ಧಮ್ಮೇ ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ…ಪೇ॰… ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮನ್ತಿ ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ ಞಾತೇ ಧಮ್ಮೇ ತುಲಿತೇ ಧಮ್ಮೇ ತೀರಿತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿಭಾವಿತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿಭೂತೇ ಧಮ್ಮೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ – ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ…ಪೇ॰…। ಅಥ ವಾ, ದುಕ್ಖೇ ದಿಟ್ಠೇ ದುಕ್ಖಂ ಕಥಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಮುದಯೇ ದಿಟ್ಠೇ ಸಮುದಯಂ ಕಥಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಗ್ಗೇ ದಿಟ್ಠೇ ಮಗ್ಗಂ ಕಥಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಿರೋಧೇ ದಿಟ್ಠೇ ನಿರೋಧಂ ಕಥಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ, ಏವಮ್ಪಿ – ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ…ಪೇ॰…। ಅಥ ವಾ, ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಂ ಅಕಾಲಿಕಂ ಏಹಿಪಸ್ಸಿಕಂ ಓಪನೇಯ್ಯಿಕಂ 33 ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ವಿಞ್ಞೂಹೀತಿ, ಏವಮ್ಪಿ – ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ। ಅನೀತಿಹನ್ತಿ ನ ಇತಿಹೀತಿಹಂ ನ ಇತಿಕಿರಾಯ ನ ಪರಮ್ಪರಾಯ ನ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾಯ ನ ತಕ್ಕಹೇತು ನ ನಯಹೇತು ನ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕೇನ ನ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ ಸಾಮಂ ಸಯಮಭಿಞ್ಞಾತಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಧಮ್ಮಂ, ತಂ ಕಥಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ – ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ ಅನೀತಿಹಂ।
Diṭṭhe dhamme anītihanti. Diṭṭhe dhammeti diṭṭhe dhamme ñāte dhamme tulite dhamme tīrite dhamme vibhūte dhamme vibhāvite dhamme sabbe saṅkhārā aniccāti…pe… yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti diṭṭhe dhamme ñāte dhamme tulite dhamme tīrite dhamme vibhāvite dhamme vibhūte dhammeti, evampi – diṭṭhe dhamme…pe…. Atha vā, dukkhe diṭṭhe dukkhaṃ kathayissāmi, samudaye diṭṭhe samudayaṃ kathayissāmi, magge diṭṭhe maggaṃ kathayissāmi, nirodhe diṭṭhe nirodhaṃ kathayissāmīti, evampi – diṭṭhe dhamme…pe…. Atha vā, sandiṭṭhikaṃ akālikaṃ ehipassikaṃ opaneyyikaṃ 34 paccattaṃ veditabbaṃ viññūhīti, evampi – diṭṭhe dhamme. Anītihanti na itihītihaṃ na itikirāya na paramparāya na piṭakasampadāya na takkahetu na nayahetu na ākāraparivitakkena na diṭṭhinijjhānakkhantiyā sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhadhammaṃ, taṃ kathayissāmīti – diṭṭhe dhamme anītihaṃ.
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರನ್ತಿ ಯಂ ವಿದಿತಂ ಕತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ; ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ವಿದಿತಂ ಕತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ; ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ದುಕ್ಖಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನತ್ತಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವಿದಿತಂ ಕತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ । ಸತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ…ಪೇ॰… ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸತೋ। ಚರನ್ತಿ ಚರನ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಇರಿಯನ್ತೋ ವತ್ತೇನ್ತೋ ಪಾಲೇನ್ತೋ ಯಪೇನ್ತೋ ಯಾಪೇನ್ತೋತಿ – ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರಂ ।
Yaṃ viditvā sato caranti yaṃ viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti…pe… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā . Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati sato. Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pālento yapento yāpentoti – yaṃ viditvā sato caraṃ .
ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕನ್ತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ವಿಸತ್ತಿಕಾತಿ ಕೇನಟ್ಠೇನ ವಿಸತ್ತಿಕಾ…ಪೇ॰… ವಿಸಟಾ ವಿತ್ಥತಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ। ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇ। ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕನ್ತಿ ಲೋಕೇ ವೇಸಾ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ಲೋಕೇ ವೇತಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಸತೋ ತರೇಯ್ಯ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ ಪತರೇಯ್ಯ ಸಮತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ವೀತಿವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ – ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕಂ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tare loke visattikanti visattikā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Visattikāti kenaṭṭhena visattikā…pe… visaṭā vitthatāti visattikā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesā visattikā, loke vetaṃ visattikaṃ sato tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vītivatteyyāti – tare loke visattikaṃ. Tenāha bhagavā –
‘‘ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಸನ್ತಿಂ, [ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Kittayissāmi te santiṃ, [dhotakāti bhagavā]
ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇ ಅನೀತಿಹಂ।
Diṭṭhe dhamme anītihaṃ;
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರಂ, ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ॥
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattika’’nti.
೩೬.
36.
ತಞ್ಚಾಹಂ ಅಭಿನನ್ದಾಮಿ, ಮಹೇಸಿ ಸನ್ತಿಮುತ್ತಮಂ।
Tañcāhaṃ abhinandāmi, mahesi santimuttamaṃ;
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರಂ, ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕಂ॥
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ.
ತಞ್ಚಾಹಂ ಅಭಿನನ್ದಾಮೀತಿ। ತನ್ತಿ ತುಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಬ್ಯಪ್ಪಥಂ ದೇಸನಂ ಅನುಸಾಸನಂ ಅನುಸಿಟ್ಠಂ ನನ್ದಾಮಿ ಅಭಿನನ್ದಾಮಿ ಮೋದಾಮಿ ಅನುಮೋದಾಮಿ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಸಾದಿಯಾಮಿ ಪತ್ಥಯಾಮಿ ಪಿಹಯಾಮಿ ಅಭಿಜಪ್ಪಾಮೀತಿ – ತಞ್ಚಾಹಂ ಅಭಿನನ್ದಾಮಿ।
Tañcāhaṃ abhinandāmīti. Tanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ nandāmi abhinandāmi modāmi anumodāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi pihayāmi abhijappāmīti – tañcāhaṃ abhinandāmi.
ಮಹೇಸಿಸನ್ತಿಮುತ್ತಮನ್ತಿ। ಮಹೇಸೀತಿ ಕಿಂ ಮಹೇಸಿ ಭಗವಾ? ಮಹನ್ತಂ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ಏಸೀ ಗವೇಸೀ ಪರಿಯೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ, ಮಹನ್ತಂ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ…ಪೇ॰… ಕಹಂ ನರಾಸಭೋತಿ ಮಹೇಸಿ। ಸನ್ತಿಮುತ್ತಮನ್ತಿ ಸನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಉತ್ತಮನ್ತಿ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸೇಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರನ್ತಿ – ಮಹೇಸಿ ಸನ್ತಿಮುತ್ತಮಂ।
Mahesisantimuttamanti. Mahesīti kiṃ mahesi bhagavā? Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi, mahantaṃ samādhikkhandhaṃ…pe… kahaṃ narāsabhoti mahesi. Santimuttamanti santi vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Uttamanti aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaranti – mahesi santimuttamaṃ.
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರನ್ತಿ ಯಂ ವಿದಿತಂ ಕತ್ವಾ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ವಿದಿತಂ ಕತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ; ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ದುಕ್ಖಾ’’ತಿ… ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನತ್ತಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವಿದಿತಂ ಕತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ। ಸತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ…ಪೇ॰… ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸತೋ। ಚರನ್ತಿ ಚರನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಯಾಪೇನ್ತೋತಿ – ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರಂ।
Yaṃ viditvā sato caranti yaṃ viditaṃ katvā…pe… ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati sato. Caranti caranto…pe… yāpentoti – yaṃ viditvā sato caraṃ.
ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕನ್ತಿ। ವಿಸತ್ತಿಕಾ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ವಿಸತ್ತಿಕಾತಿ ಕೇನಟ್ಠೇನ ವಿಸತ್ತಿಕಾ…ಪೇ॰… ವಿಸಟಾ ವಿತ್ಥತಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ। ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇ। ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕನ್ತಿ ಲೋಕೇ ವೇಸಾ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ಲೋಕೇ ವೇತಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಸತೋ ತರೇಯ್ಯಂ ಉತ್ತರೇಯ್ಯಂ…ಪೇ॰… ವೀತಿವತ್ತೇಯ್ಯನ್ತಿ – ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕಂ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Tare loke visattikanti. Visattikā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Visattikāti kenaṭṭhena visattikā…pe… visaṭā vitthatāti visattikā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesā visattikā, loke vetaṃ visattikaṃ sato tareyyaṃ uttareyyaṃ…pe… vītivatteyyanti – tare loke visattikaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ತಞ್ಚಾಹಂ ಅಭಿನನ್ದಾಮಿ, ಮಹೇಸಿ ಸನ್ತಿಮುತ್ತಮಂ।
‘‘Tañcāhaṃ abhinandāmi, mahesi santimuttamaṃ;
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತೋ ಚರಂ, ತರೇ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ॥
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattika’’nti.
೩೭.
37.
ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮ್ಪಜಾನಾಸಿ, [ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ]
Yaṃ kiñci sampajānāsi, [dhotakāti bhagavā]
ಉದ್ಧಂ ಅಧೋ ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇ।
Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe;
ಏತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗೋತಿ ಲೋಕೇ, ಭವಾಭವಾಯ ಮಾಕಾಸಿ ತಣ್ಹಂ॥
Etaṃ viditvā saṅgoti loke, bhavābhavāya mākāsi taṇhaṃ.
ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮ್ಪಜಾನಾಸೀತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮ್ಪಜಾನಾಸಿ ಆಜಾನಾಸಿ ಪಟಿವಿಜಾನಾಸಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಸೀತಿ – ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮ್ಪಜಾನಾಸಿ। ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾತಿ। ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನಾಮೇನ ಆಲಪತಿ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಮೇತಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ।
Yaṃ kiñci sampajānāsīti yaṃ kiñci sampajānāsi ājānāsi paṭivijānāsi paṭivijjhasīti – yaṃ kiñci sampajānāsi. Dhotakāti bhagavāti. Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.
ಉದ್ಧಂ ಅಧೋ ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ। ಉದ್ಧನ್ತಿ ಅನಾಗತಂ; ಅಧೋತಿ ಅತೀತಂ; ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ। ಉದ್ಧನ್ತಿ ದೇವಲೋಕೋ; ಅಧೋತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೋ; ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೋ। ಅಥ ವಾ, ಉದ್ಧನ್ತಿ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ; ಅಧೋತಿ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ; ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ಅಬ್ಯಾಕತಾ ಧಮ್ಮಾ। ಉದ್ಧನ್ತಿ ಅರೂಪಧಾತು; ಅಧೋತಿ ಕಾಮಧಾತು; ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ರೂಪಧಾತು। ಉದ್ಧನ್ತಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ; ಅಧೋತಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ; ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಉದ್ಧನ್ತಿ ಉದ್ಧಂ ಪಾದತಲಾ; ಅಧೋತಿ ಅಧೋ ಕೇಸಮತ್ಥಕಾ; ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ವೇಮಜ್ಝೇತಿ – ಉದ್ಧಂ ಅಧೋ ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇ।
Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjheti. Uddhanti anāgataṃ; adhoti atītaṃ; tiriyañcāpi majjheti paccuppannaṃ. Uddhanti devaloko; adhoti apāyaloko; tiriyañcāpi majjheti manussaloko. Atha vā, uddhanti kusalā dhammā; adhoti akusalā dhammā; tiriyañcāpi majjheti abyākatā dhammā. Uddhanti arūpadhātu; adhoti kāmadhātu; tiriyañcāpi majjheti rūpadhātu. Uddhanti sukhā vedanā; adhoti dukkhā vedanā; tiriyañcāpi majjheti adukkhamasukhā vedanā. Uddhanti uddhaṃ pādatalā; adhoti adho kesamatthakā; tiriyañcāpi majjheti vemajjheti – uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe.
ಏತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗೋತಿ ಲೋಕೇತಿ ಸಙ್ಗೋ ಏಸೋ ಲಗ್ಗನಂ ಏತಂ ಬನ್ಧನಂ ಏತಂ ಪಲಿಬೋಧೋ ಏಸೋತಿ ಞತ್ವಾ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾತಿ – ಏತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗೋತಿ ಲೋಕೇ।
Etaṃviditvā saṅgoti loketi saṅgo eso lagganaṃ etaṃ bandhanaṃ etaṃ palibodho esoti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – etaṃ viditvā saṅgoti loke.
ಭವಾಭವಾಯ ಮಾಕಾಸಿ ತಣ್ಹನ್ತಿ। ತಣ್ಹಾತಿ ರೂಪತಣ್ಹಾ ಸದ್ದತಣ್ಹಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮತಣ್ಹಾ। ಭವಾಭವಾಯಾತಿ ಭವಾಭವಾಯ ಕಮ್ಮಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಕಾಮಭವಾಯ, ಕಮ್ಮಭವಾಯ ಕಾಮಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ರೂಪಭವಾಯ, ಕಮ್ಮಭವಾಯ ರೂಪಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಅರೂಪಭವಾಯ, ಕಮ್ಮಭವಾಯ ಅರೂಪಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಪುನಪ್ಪುನಬ್ಭವಾಯ, ಪುನಪ್ಪುನಗತಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ ತಣ್ಹಂ ಮಾಕಾಸಿ ಮಾ ಜನೇಸಿ ಮಾ ಸಞ್ಜನೇಸಿ ಮಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ ಮಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ, ಪಜಹ ವಿನೋದೇಹಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋಹಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಹೀತಿ – ಭವಾಭವಾಯ ಮಾಕಾಸಿ ತಣ್ಹನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Bhavābhavāya mākāsi taṇhanti. Taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā…pe… dhammataṇhā. Bhavābhavāyāti bhavābhavāya kammabhavāya punabbhavāya kāmabhavāya, kammabhavāya kāmabhavāya punabbhavāya rūpabhavāya, kammabhavāya rūpabhavāya punabbhavāya arūpabhavāya, kammabhavāya arūpabhavāya punabbhavāya punappunabbhavāya, punappunagatiyā punappunaupapattiyā punappunapaṭisandhiyā punappunaattabhāvābhinibbattiyā taṇhaṃ mākāsi mā janesi mā sañjanesi mā nibbattesi mābhinibbattesi, pajaha vinodehi byantīkarohi anabhāvaṃ gamehīti – bhavābhavāya mākāsi taṇhanti. Tenāha bhagavā –
‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮ್ಪಜಾನಾಸಿ, [ಧೋತಕಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Yaṃ kiñci sampajānāsi, [dhotakāti bhagavā]
ಉದ್ಧಂ ಅಧೋ ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇ।
Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe;
ಏತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗೋತಿ ಲೋಕೇ, ಭವಾಭವಾಯ ಮಾಕಾಸಿ ತಣ್ಹ’’ನ್ತಿ॥
Etaṃ viditvā saṅgoti loke, bhavābhavāya mākāsi taṇha’’nti.
ಸಹ ಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನಾ…ಪೇ॰… ಸತ್ಥಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮೀತಿ।
Saha gāthāpariyosānā…pe… satthā me, bhante bhagavā, sāvakohamasmīti.
ಧೋತಕಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ ಪಞ್ಚಮೋ।
Dhotakamāṇavapucchāniddeso pañcamo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ೫. ಧೋತಕಮಾಣವಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 5. Dhotakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
