Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൪൧൩] ൮. ധൂമകാരിജാതകവണ്ണനാ

    [413] 8. Dhūmakārijātakavaṇṇanā

    രാജാ അപുച്ഛി വിധുരന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ കോസലരഞ്ഞോ ആഗന്തുകസങ്ഗഹം ആരബ്ഭ കഥേസി. സോ കിര ഏകസ്മിം സമയേ പവേണിആഗതാനം പോരാണകയോധാനം സങ്ഗഹം അകത്വാ അഭിനവാഗതാനം ആഗന്തുകാനഞ്ഞേവ സക്കാരസമ്മാനം അകാസി. അഥസ്സ പച്ചന്തേ കുപിതേ യുജ്ഝനത്ഥായ ഗതസ്സ ‘‘ആഗന്തുകാ ലദ്ധസക്കാരാ യുജ്ഝിസ്സന്തീ’’തി പോരാണകയോധാ ന യുജ്ഝിംസു, ‘‘പോരാണകയോധാ യുജ്ഝിസ്സന്തീ’’തി ആഗന്തുകാപി ന യുജ്ഝിംസു. ചോരാ രാജാനം ജിനിംസു. രാജാ പരാജിതോ ആഗന്തുകസങ്ഗഹദോസേന അത്തനോ പരാജിതഭാവം ഞത്വാ സാവത്ഥിം പച്ചാഗന്ത്വാ ‘‘കിം നു ഖോ അഹമേവ ഏവം കരോന്തോ പരാജിതോ, ഉദാഹു അഞ്ഞേപി രാജാനോ പരാജിതപുബ്ബാതി ദസബലം പുച്ഛിസ്സാമീ’’തി ഭുത്തപാതരാസോ ജേതവനം ഗന്ത്വാ സക്കാരം കത്വാ സത്ഥാരം വന്ദിത്വാ തമത്ഥം പുച്ഛി. സത്ഥാ ‘‘ന ഖോ, മഹാരാജ, ത്വമേവേകോ, പോരാണകരാജാനോപി ആഗന്തുകസങ്ഗഹം കത്വാ പരാജിതാ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.

    Rājāapucchi vidhuranti idaṃ satthā jetavane viharanto kosalarañño āgantukasaṅgahaṃ ārabbha kathesi. So kira ekasmiṃ samaye paveṇiāgatānaṃ porāṇakayodhānaṃ saṅgahaṃ akatvā abhinavāgatānaṃ āgantukānaññeva sakkārasammānaṃ akāsi. Athassa paccante kupite yujjhanatthāya gatassa ‘‘āgantukā laddhasakkārā yujjhissantī’’ti porāṇakayodhā na yujjhiṃsu, ‘‘porāṇakayodhā yujjhissantī’’ti āgantukāpi na yujjhiṃsu. Corā rājānaṃ jiniṃsu. Rājā parājito āgantukasaṅgahadosena attano parājitabhāvaṃ ñatvā sāvatthiṃ paccāgantvā ‘‘kiṃ nu kho ahameva evaṃ karonto parājito, udāhu aññepi rājāno parājitapubbāti dasabalaṃ pucchissāmī’’ti bhuttapātarāso jetavanaṃ gantvā sakkāraṃ katvā satthāraṃ vanditvā tamatthaṃ pucchi. Satthā ‘‘na kho, mahārāja, tvameveko, porāṇakarājānopi āgantukasaṅgahaṃ katvā parājitā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    അതീതേ കുരുരട്ഠേ ഇന്ദപത്ഥനഗരേ യുധിട്ഠിലഗോത്തോ ധനഞ്ചയോ നാമ കോരബ്യരാജാ രജ്ജം കാരേസി. തദാ ബോധിസത്തോ തസ്സ പുരോഹിതകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ തക്കസിലായം സബ്ബസിപ്പാനി ഉഗ്ഗണ്ഹിത്വാ ഇന്ദപത്ഥം പച്ചാഗന്ത്വാ പിതു അച്ചയേന പുരോഹിതട്ഠാനം ലഭിത്വാ രഞ്ഞോ അത്ഥധമ്മാനുസാസകോ അഹോസി, വിധുരപണ്ഡിതോതിസ്സ നാമം കരിംസു. തദാ ധനഞ്ചയരാജാ പോരാണകയോധേ അഗണേത്വാ ആഗന്തുകാനഞ്ഞേവ സങ്ഗഹം അകാസി. തസ്സ പച്ചന്തേ കുപിതേ യുജ്ഝനത്ഥായ ഗതസ്സ ‘‘ആഗന്തുകാ ജാനിസ്സന്തീ’’തി നേവ പോരാണകാ യുജ്ഝിംസു, ‘‘പോരാണകാ യുജ്ഝിസ്സന്തീ’’തി ന ആഗന്തുകാ യുജ്ഝിംസു. രാജാ പരാജിതോ ഇന്ദപത്ഥമേവ പച്ചാഗന്ത്വാ ‘‘ആഗന്തുകസങ്ഗഹസ്സ കതഭാവേന പരാജിതോമ്ഹീ’’തി ചിന്തേസി. സോ ഏകദിവസം ‘‘കിം നു ഖോ അഹമേവ ആഗന്തുകസങ്ഗഹം കത്വാ പരാജിതോ, ഉദാഹു അഞ്ഞേപി രാജാനോ പരാജിതപുബ്ബാ അത്ഥീതി വിധുരപണ്ഡിതം പുച്ഛിസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ തം രാജുപട്ഠാനം ആഗന്ത്വാ നിസിന്നം തമത്ഥം പുച്ഛി. അഥസ്സ തം പുച്ഛനാകാരം ആവികരോന്തോ സത്ഥാ ഉപഡ്ഢം ഗാഥമാഹ –

    Atīte kururaṭṭhe indapatthanagare yudhiṭṭhilagotto dhanañcayo nāma korabyarājā rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto tassa purohitakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ sabbasippāni uggaṇhitvā indapatthaṃ paccāgantvā pitu accayena purohitaṭṭhānaṃ labhitvā rañño atthadhammānusāsako ahosi, vidhurapaṇḍitotissa nāmaṃ kariṃsu. Tadā dhanañcayarājā porāṇakayodhe agaṇetvā āgantukānaññeva saṅgahaṃ akāsi. Tassa paccante kupite yujjhanatthāya gatassa ‘‘āgantukā jānissantī’’ti neva porāṇakā yujjhiṃsu, ‘‘porāṇakā yujjhissantī’’ti na āgantukā yujjhiṃsu. Rājā parājito indapatthameva paccāgantvā ‘‘āgantukasaṅgahassa katabhāvena parājitomhī’’ti cintesi. So ekadivasaṃ ‘‘kiṃ nu kho ahameva āgantukasaṅgahaṃ katvā parājito, udāhu aññepi rājāno parājitapubbā atthīti vidhurapaṇḍitaṃ pucchissāmī’’ti cintetvā taṃ rājupaṭṭhānaṃ āgantvā nisinnaṃ tamatthaṃ pucchi. Athassa taṃ pucchanākāraṃ āvikaronto satthā upaḍḍhaṃ gāthamāha –

    ൧൨൮.

    128.

    ‘‘രാജാ അപുച്ഛി വിധുരം, ധമ്മകാമോ യുധിട്ഠിലോ’’തി.

    ‘‘Rājā apucchi vidhuraṃ, dhammakāmo yudhiṭṭhilo’’ti.

    തത്ഥ ധമ്മകാമോതി സുചരിതധമ്മപ്പിയോ.

    Tattha dhammakāmoti sucaritadhammappiyo.

    ‘‘അപി ബ്രാഹ്മണ ജാനാസി, കോ ഏകോ ബഹു സോചതീ’’തി –

    ‘‘Api brāhmaṇa jānāsi, ko eko bahu socatī’’ti –

    സേസഉപഡ്ഢഗാഥായ പന അയമത്ഥോ – അപി നാമ, ബ്രാഹ്മണ, ത്വം ജാനാസി ‘‘കോ ഇമസ്മിം ലോകേ

    Sesaupaḍḍhagāthāya pana ayamattho – api nāma, brāhmaṇa, tvaṃ jānāsi ‘‘ko imasmiṃ loke

    ഏകോ ബഹു സോചതി, നാനാകാരണേന സോചതീ’’തി.

    Eko bahu socati, nānākāraṇena socatī’’ti.

    തം സുത്വാ ബോധിസത്തോ ‘‘മഹാരാജ, കിം സോകോ നാമ തുമ്ഹാകം സോകോ, പുബ്ബേ ധൂമകാരീ നാമേകോ അജപാലബ്രാഹ്മണോ മഹന്തം അജയൂഥം ഗഹേത്വാ അരഞ്ഞേ വജം കത്വാ തത്ഥ അജാ ഠപേത്വാ അഗ്ഗിഞ്ച ധൂമഞ്ച കത്വാ അജയൂഥം പടിജഗ്ഗന്തോ ഖീരാദീനി പരിഭുഞ്ജന്തോ വസി. സോ തത്ഥ ആഗതേ സുവണ്ണവണ്ണേ സരഭേ ദിസ്വാ തേസു സിനേഹം കത്വാ അജാ അഗണേത്വാ അജാനം സക്കാരം സരഭാനം കത്വാ സരദകാലേ സരഭേസു പലായിത്വാ ഹിമവന്തം ഗതേസു അജാസുപി നട്ഠാസു സരഭേ അപസ്സന്തോ സോകേന പണ്ഡുരോഗീ ഹുത്വാ ജീവിതക്ഖയം പത്തോ, അയം ആഗന്തുകസങ്ഗഹം കത്വാ തുമ്ഹേഹി സതഗുണേന സഹസ്സഗുണേന സോചിത്വാ കിലമിത്വാ വിനാസം പത്തോ’’തി ഇദം ഉദാഹരണം ആനേത്വാ ദസ്സേന്തോ ഇമാ ഗാഥാ ആഹ –

    Taṃ sutvā bodhisatto ‘‘mahārāja, kiṃ soko nāma tumhākaṃ soko, pubbe dhūmakārī nāmeko ajapālabrāhmaṇo mahantaṃ ajayūthaṃ gahetvā araññe vajaṃ katvā tattha ajā ṭhapetvā aggiñca dhūmañca katvā ajayūthaṃ paṭijagganto khīrādīni paribhuñjanto vasi. So tattha āgate suvaṇṇavaṇṇe sarabhe disvā tesu sinehaṃ katvā ajā agaṇetvā ajānaṃ sakkāraṃ sarabhānaṃ katvā saradakāle sarabhesu palāyitvā himavantaṃ gatesu ajāsupi naṭṭhāsu sarabhe apassanto sokena paṇḍurogī hutvā jīvitakkhayaṃ patto, ayaṃ āgantukasaṅgahaṃ katvā tumhehi sataguṇena sahassaguṇena socitvā kilamitvā vināsaṃ patto’’ti idaṃ udāharaṇaṃ ānetvā dassento imā gāthā āha –

    ൧൨൯.

    129.

    ‘‘ബ്രാഹ്മണോ അജയൂഥേന, പഹൂതേജോ വനേ വസം;

    ‘‘Brāhmaṇo ajayūthena, pahūtejo vane vasaṃ;

    ധൂമം അകാസി വാസേട്ഠോ, രത്തിന്ദിവമതന്ദിതോ.

    Dhūmaṃ akāsi vāseṭṭho, rattindivamatandito.

    ൧൩൦.

    130.

    ‘‘തസ്സ തംധൂമഗന്ധേന, സരഭാ മകസഡ്ഡിതാ;

    ‘‘Tassa taṃdhūmagandhena, sarabhā makasaḍḍitā;

    വസ്സാവാസം ഉപഗച്ഛും, ധൂമകാരിസ്സ സന്തികേ.

    Vassāvāsaṃ upagacchuṃ, dhūmakārissa santike.

    ൧൩൧.

    131.

    ‘‘സരഭേസു മനം കത്വാ, അജാ സോ നാവബുജ്ഝഥ;

    ‘‘Sarabhesu manaṃ katvā, ajā so nāvabujjhatha;

    ആഗച്ഛന്തീ വജന്തീ വാ, തസ്സ താ വിനസും അജാ.

    Āgacchantī vajantī vā, tassa tā vinasuṃ ajā.

    ൧൩൨.

    132.

    ‘‘സരഭാ സരദേ കാലേ, പഹീനമകസേ വനേ;

    ‘‘Sarabhā sarade kāle, pahīnamakase vane;

    പാവിസും ഗിരിദുഗ്ഗാനി, നദീനം പഭവാനി ച.

    Pāvisuṃ giriduggāni, nadīnaṃ pabhavāni ca.

    ൧൩൩.

    133.

    ‘‘സരഭേ ച ഗതേ ദിസ്വാ, അജാ ച വിഭവം ഗതാ;

    ‘‘Sarabhe ca gate disvā, ajā ca vibhavaṃ gatā;

    കിസോ ച വിവണ്ണോ ചാസി, പണ്ഡുരോഗീ ച ബ്രാഹ്മണോ.

    Kiso ca vivaṇṇo cāsi, paṇḍurogī ca brāhmaṇo.

    ൧൩൪.

    134.

    ‘‘ഏവം യോ സം നിരംകത്വാ, ആഗന്തും കുരുതേ പിയം;

    ‘‘Evaṃ yo saṃ niraṃkatvā, āgantuṃ kurute piyaṃ;

    സോ ഏകോ ബഹു സോചതി, ധൂമകാരീവ ബ്രാഹ്മണോ’’തി.

    So eko bahu socati, dhūmakārīva brāhmaṇo’’ti.

    തത്ഥ പഹൂതേജോതി പഹൂതഇന്ധനോ. ധൂമം അകാസീതി മക്ഖികപരിപന്ഥഹരണത്ഥായ അഗ്ഗിഞ്ച ധൂമഞ്ച അകാസി. വാസേട്ഠോതി തസ്സ ഗോത്തം. അതന്ദിതോതി അനലസോ ഹുത്വാ. തംധൂമഗന്ധേനാതി തേന ധൂമഗന്ധേന. സരഭാതി സരഭമിഗാ. മകസഡ്ഡിതാതി മകസേഹി ഉപദ്ദുതാ പീളിതാ. സേസമക്ഖികാപി മകസഗ്ഗഹണേനേവ ഗഹിതാ. വസ്സാവാസന്തി വസ്സാരത്തവാസം വസിംസു. മനം കത്വാതി സിനേഹം ഉപ്പാദേത്വാ. നാവബുജ്ഝഥാതി അരഞ്ഞതോ ചരിത്വാ വജം ആഗച്ഛന്തീ ചേവ വജതോ അരഞ്ഞം ഗച്ഛന്തീ ച ‘‘ഏത്തകാ ആഗതാ, ഏത്തകാ അനാഗതാ’’തി ന ജാനാതി. തസ്സ താ വിനസുന്തി തസ്സ താ ഏവം അപച്ചവേക്ഖന്തസ്സ സീഹപരിപന്ഥാദിതോ അരക്ഖിയമാനാ അജാ സീഹപരിപന്ഥാദീഹി വിനസ്സിംസു, സബ്ബാവ വിനട്ഠാ.

    Tattha pahūtejoti pahūtaindhano. Dhūmaṃ akāsīti makkhikaparipanthaharaṇatthāya aggiñca dhūmañca akāsi. Vāseṭṭhoti tassa gottaṃ. Atanditoti analaso hutvā. Taṃdhūmagandhenāti tena dhūmagandhena. Sarabhāti sarabhamigā. Makasaḍḍitāti makasehi upaddutā pīḷitā. Sesamakkhikāpi makasaggahaṇeneva gahitā. Vassāvāsanti vassārattavāsaṃ vasiṃsu. Manaṃ katvāti sinehaṃ uppādetvā. Nāvabujjhathāti araññato caritvā vajaṃ āgacchantī ceva vajato araññaṃ gacchantī ca ‘‘ettakā āgatā, ettakā anāgatā’’ti na jānāti. Tassa tā vinasunti tassa tā evaṃ apaccavekkhantassa sīhaparipanthādito arakkhiyamānā ajā sīhaparipanthādīhi vinassiṃsu, sabbāva vinaṭṭhā.

    നദീനം പഭവാനി ചാതി പബ്ബതേയ്യാനം നദീനം പഭവട്ഠാനാനി ച പവിട്ഠാ. വിഭവന്തി അഭാവം. അജാ ച വിനാസം പത്താ ദിസ്വാ ജാനിത്വാ. കിസോ ച വിവണ്ണോതി ഖീരാദിദായികാ അജാ പഹായ സരഭേ സങ്ഗണ്ഹിത്വാ തേപി അപസ്സന്തോ ഉഭതോ പരിഹീനോ സോകാഭിഭൂതോ കിസോ ചേവ ദുബ്ബണ്ണോ ച അഹോസി. ഏവം യോ സം നിരംകത്വാതി ഏവം മഹാരാജ, യോ സകം പോരാണം അജ്ഝത്തികം ജനം നീഹരിത്വാ പഹായ കിസ്മിഞ്ചി അഗണേത്വാ ആഗന്തുകം പിയം കരോതി, സോ തുമ്ഹാദിസോ ഏകോ ബഹു സോചതി, അയം തേ മയാ ദസ്സിതോ ധൂമകാരീ ബ്രാഹ്മണോ വിയ ബഹു സോചതീതി.

    Nadīnaṃ pabhavāni cāti pabbateyyānaṃ nadīnaṃ pabhavaṭṭhānāni ca paviṭṭhā. Vibhavanti abhāvaṃ. Ajā ca vināsaṃ pattā disvā jānitvā. Kiso ca vivaṇṇoti khīrādidāyikā ajā pahāya sarabhe saṅgaṇhitvā tepi apassanto ubhato parihīno sokābhibhūto kiso ceva dubbaṇṇo ca ahosi. Evaṃ yo saṃ niraṃkatvāti evaṃ mahārāja, yo sakaṃ porāṇaṃ ajjhattikaṃ janaṃ nīharitvā pahāya kismiñci agaṇetvā āgantukaṃ piyaṃ karoti, so tumhādiso eko bahu socati, ayaṃ te mayā dassito dhūmakārī brāhmaṇo viya bahu socatīti.

    ഏവം മഹാസത്തോ രാജാനം സഞ്ഞാപേന്തോ കഥേസി. സോപി സഞ്ഞത്തം ഗന്ത്വാ തസ്സ പസീദിത്വാ ബഹും ധനം അദാസി. തതോ പട്ഠായ ച അജ്ഝത്തികസങ്ഗഹമേവ കരോന്തോ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ സഗ്ഗപരായണോ അഹോസി.

    Evaṃ mahāsatto rājānaṃ saññāpento kathesi. Sopi saññattaṃ gantvā tassa pasīditvā bahuṃ dhanaṃ adāsi. Tato paṭṭhāya ca ajjhattikasaṅgahameva karonto dānādīni puññāni katvā saggaparāyaṇo ahosi.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ കോരബ്യരാജാ ആനന്ദോ അഹോസി, ധൂമകാരീ പസേനദികോസലോ, വിധുരപണ്ഡിതോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā korabyarājā ānando ahosi, dhūmakārī pasenadikosalo, vidhurapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.

    ധൂമകാരിജാതകവണ്ണനാ അട്ഠമാ.

    Dhūmakārijātakavaṇṇanā aṭṭhamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൧൩. ധൂമകാരിജാതകം • 413. Dhūmakārijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact