Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౨. ధుతఙ్గపఞ్హో
2. Dhutaṅgapañho
‘‘పస్సతారఞ్ఞకే భిక్ఖూ, అజ్ఝోగాళ్హే ధుతే గుణే;
‘‘Passatāraññake bhikkhū, ajjhogāḷhe dhute guṇe;
పున పస్సతి గిహీ రాజా, అనాగామిఫలే ఠితే.
Puna passati gihī rājā, anāgāmiphale ṭhite.
‘‘ఉభోపి తే విలోకేత్వా, ఉప్పజ్జి సంసయో మహా;
‘‘Ubhopi te viloketvā, uppajji saṃsayo mahā;
బుజ్ఝేయ్య చే గిహీ ధమ్మే, ధుతఙ్గం నిప్ఫలం సియా.
Bujjheyya ce gihī dhamme, dhutaṅgaṃ nipphalaṃ siyā.
‘‘పరవాదివాదమథనం, నిపుణం పిటకత్తయే;
‘‘Paravādivādamathanaṃ, nipuṇaṃ piṭakattaye;
హన్ద పుచ్ఛే కథిసేట్ఠం, సో మే కఙ్ఖం వినేస్సతీ’’తి.
Handa pucche kathiseṭṭhaṃ, so me kaṅkhaṃ vinessatī’’ti.
అథ ఖో మిలిన్దో రాజా యేనాయస్మా నాగసేనో తేనుపసఙ్కమి, ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం నాగసేనం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది, ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో మిలిన్దో రాజా ఆయస్మన్తం నాగసేనం ఏతదవోచ ‘‘భన్తే నాగసేన, అత్థి కోచి గిహీ అగారికో కామభోగీ పుత్తదారసమ్బాధసయనం అజ్ఝావసన్తో కాసికచన్దనం పచ్చనుభోన్తో మాలాగన్ధవిలేపనం ధారయన్తో జాతరూపరజతం సాదియన్తో మణిముత్తాకఞ్చనవిచిత్తమోళిబద్ధో యేన సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికత’’న్తి?
Atha kho milindo rājā yenāyasmā nāgaseno tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgasenaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho milindo rājā āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavoca ‘‘bhante nāgasena, atthi koci gihī agāriko kāmabhogī puttadārasambādhasayanaṃ ajjhāvasanto kāsikacandanaṃ paccanubhonto mālāgandhavilepanaṃ dhārayanto jātarūparajataṃ sādiyanto maṇimuttākañcanavicittamoḷibaddho yena santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikata’’nti?
‘‘న, మహారాజ, ఏకఞ్ఞేవ సతం న ద్వే సతాని న తీణి చత్తారి పఞ్చ సతాని న సహస్సం న సతసహస్సం న కోటిసతం న కోటిసహస్సం న కోటిసతసహస్సం, తిట్ఠతు మహారాజ దసన్నం వీసతియా సతస్స సహస్సస్స అభిసమయో, కతమేన తే పరియాయేన అనుయోగం దమ్మీ’’తి.
‘‘Na, mahārāja, ekaññeva sataṃ na dve satāni na tīṇi cattāri pañca satāni na sahassaṃ na satasahassaṃ na koṭisataṃ na koṭisahassaṃ na koṭisatasahassaṃ, tiṭṭhatu mahārāja dasannaṃ vīsatiyā satassa sahassassa abhisamayo, katamena te pariyāyena anuyogaṃ dammī’’ti.
‘‘త్వమేవేతం బ్రూహీ’’తి. ‘‘తేనహి తే, మహారాజ, కథయిస్సామి సతేన వా సహస్సేన వా సతసహస్సేన వా కోటియా వా కోటిసతేన వా కోటిసహస్సేన వా కోటిసతసహస్సేన వా, యా కాచి నవఙ్గే బుద్ధవచనే సల్లేఖితాచారప్పటిపత్తిధుతవరఙ్గగుణనిస్సితా 1 థా, తా సబ్బా ఇధ సమోసరిస్సన్తి. యథా, మహారాజ, నిన్నున్నతసమవిసమథలాథలదేసభాగే అభివుట్ఠం ఉదకం, సబ్బం తం తతో వినిగళిత్వా మహోదధిం సాగరం సమోసరతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, సమ్పాదకే సతి యా కాచి నవఙ్గే బుద్ధవచనే సల్లేఖితాచారప్పటిపత్తిధుతఙ్గగుణధరనిస్సితా కథా, తా సబ్బా ఇధ సమోసరిస్సన్తి.
‘‘Tvamevetaṃ brūhī’’ti. ‘‘Tenahi te, mahārāja, kathayissāmi satena vā sahassena vā satasahassena vā koṭiyā vā koṭisatena vā koṭisahassena vā koṭisatasahassena vā, yā kāci navaṅge buddhavacane sallekhitācārappaṭipattidhutavaraṅgaguṇanissitā 2 thā, tā sabbā idha samosarissanti. Yathā, mahārāja, ninnunnatasamavisamathalāthaladesabhāge abhivuṭṭhaṃ udakaṃ, sabbaṃ taṃ tato vinigaḷitvā mahodadhiṃ sāgaraṃ samosarati, evameva kho, mahārāja, sampādake sati yā kāci navaṅge buddhavacane sallekhitācārappaṭipattidhutaṅgaguṇadharanissitā kathā, tā sabbā idha samosarissanti.
‘‘మయ్హమ్పేత్థ , మహారాజ, పరిబ్యత్తతాయ బుద్ధియా కారణపరిదీపనం సమోసరిస్సతి, తేనేసో అత్థో సువిభత్తో విచిత్తో పరిపుణ్ణో పరిసుద్ధో సమానీతో భవిస్సతి. యథా, మహారాజ, కుసలో లేఖాచరియో అనుసిట్ఠో లేఖం ఓసారేన్తో అత్తనో బ్యత్తతాయ బుద్ధియా కారణపరిదీపనేన లేఖం పరిపూరేతి, ఏవం సా లేఖా సమత్తా పరిపుణ్ణా అనూనికా భవిస్సతి. ఏవమేవ మయ్హమ్పేత్థ పరిబ్యత్తతాయ బుద్ధియా కారణపరిదీపనం సమోసరిస్సతి, తేనేసో అత్థో సువిభత్తో విచిత్తో పరిపుణ్ణో పరిసుద్ధో సమానీతో భవిస్సతి.
‘‘Mayhampettha , mahārāja, paribyattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanaṃ samosarissati, teneso attho suvibhatto vicitto paripuṇṇo parisuddho samānīto bhavissati. Yathā, mahārāja, kusalo lekhācariyo anusiṭṭho lekhaṃ osārento attano byattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanena lekhaṃ paripūreti, evaṃ sā lekhā samattā paripuṇṇā anūnikā bhavissati. Evameva mayhampettha paribyattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanaṃ samosarissati, teneso attho suvibhatto vicitto paripuṇṇo parisuddho samānīto bhavissati.
‘‘నగరే, మహారాజ, సావత్థియా పఞ్చకోటిమత్తా అరియసావకా భగవతో ఉపాసకఉపాసికాయో సత్తపణ్ణాససహస్సాని తీణి చ సతసహస్సాని అనాగామిఫలే పతిట్ఠితా, తే సబ్బేపి గిహీ యేవ, న పబ్బజితా. పున తత్థేవ కణ్డమ్బమూలే యమకపాటిహారియే వీసతి పాణకోటియో అభిసమింసు, పున చూళరాహులోవాదే 3, మహామఙ్గలసుత్తన్తే, సమచిత్తపరియాయే, పరాభవసుత్తన్తే, పురాభేదసుత్తన్తే, కలహవివాదసుత్తన్తే, చూళబ్యూహసుత్తన్తే, మహాబ్యూహసుత్తన్తే, తువటకసుత్తన్తే, సారిపుత్తసుత్తన్తే గణనపథమతీతానం దేవతానం ధమ్మాభిసమయో అహోసి.
‘‘Nagare, mahārāja, sāvatthiyā pañcakoṭimattā ariyasāvakā bhagavato upāsakaupāsikāyo sattapaṇṇāsasahassāni tīṇi ca satasahassāni anāgāmiphale patiṭṭhitā, te sabbepi gihī yeva, na pabbajitā. Puna tattheva kaṇḍambamūle yamakapāṭihāriye vīsati pāṇakoṭiyo abhisamiṃsu, puna cūḷarāhulovāde 4, mahāmaṅgalasuttante, samacittapariyāye, parābhavasuttante, purābhedasuttante, kalahavivādasuttante, cūḷabyūhasuttante, mahābyūhasuttante, tuvaṭakasuttante, sāriputtasuttante gaṇanapathamatītānaṃ devatānaṃ dhammābhisamayo ahosi.
‘‘నగరే రాజగహే పఞ్ఞాససహస్సాని తీణి చ సతసహస్సాని అరియసావకా భగవతో ఉపాసకఉపాసికాయో, పున తత్థేవ ధనపాలహత్థినాగదమనే నవుతి పాణకోటియో, పారాయనసమాగమే పాసాణకచేతియే చుద్దస పాణకోటియో, పున ఇన్దసాలగుహాయం అసీతి దేవతాకోటియో, పున బారాణసియం ఇసిపతనే మిగదాయే పఠమే ధమ్మదేసనే అట్ఠారస బ్రహ్మకోటియో అపరిమాణా చ దేవతాయో, పున తావతింసభవనే పణ్డుకమ్బలసిలాయం అభిధమ్మదేసనాయ అసీతి దేవతాకోటియో, దేవోరోహణే సఙ్కస్సనగరద్వారే లోకవివరణపాటిహారియే పసన్నానం నరమరూనం తింస కోటియో అభిసమింసు.
‘‘Nagare rājagahe paññāsasahassāni tīṇi ca satasahassāni ariyasāvakā bhagavato upāsakaupāsikāyo, puna tattheva dhanapālahatthināgadamane navuti pāṇakoṭiyo, pārāyanasamāgame pāsāṇakacetiye cuddasa pāṇakoṭiyo, puna indasālaguhāyaṃ asīti devatākoṭiyo, puna bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye paṭhame dhammadesane aṭṭhārasa brahmakoṭiyo aparimāṇā ca devatāyo, puna tāvatiṃsabhavane paṇḍukambalasilāyaṃ abhidhammadesanāya asīti devatākoṭiyo, devorohaṇe saṅkassanagaradvāre lokavivaraṇapāṭihāriye pasannānaṃ naramarūnaṃ tiṃsa koṭiyo abhisamiṃsu.
పున సక్కేసు కపిలవత్థుస్మిం నిగ్రోధారామే బుద్ధవంసదేసనాయ మహాసమయసుత్తన్తదేసనాయ చ గణనపథమతీతానం దేవతానం ధమ్మాభిసమయో అహోసి . పున సుమనమాలాకారసమాగమే, గరహదిన్నసమాగమే, ఆనన్దసేట్ఠిసమాగమే, జమ్బుకాజీవకసమాగమే, మణ్డుకదేవపుత్తసమాగమే, మట్ఠకుణ్డలిదేవపుత్తసమాగమే, సులసానగరసోభినిసమాగమే, సిరిమానగరసోభినిసమాగమే, పేసకారధీతుసమాగమే, చూళసుభద్దాసమాగమే, సాకేతబ్రాహ్మణస్స ఆళాహనదస్సనసమాగమే, సూనాపరన్తకసమాగమే, సక్కపఞ్హసమాగమే, తిరోకుట్టసమాగమే 5, రతనసుత్తసమాగమే పచ్చేకం చతురాసీతియా పాణసహస్సానం ధమ్మాభిసమయో అహోసి, యావతా, మహారాజ, భగవా లోకే అట్ఠాసి, తావ తీసు మణ్డలేసు సోళససు మహాజనపదేసు యత్థ యత్థ భగవా విహాసి, తత్థ తత్థ యేభుయ్యేన ద్వే తయో చత్తారో పఞ్చ సతం సహస్సం సతసహస్సం దేవా చ మనుస్సా చ సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరింసు. యే తే, మహారాజ, దేవా గిహీ యేవ, న తే పబ్బజితా, ఏతాని చేవ, మహారాజ, అఞ్ఞాని చ అనేకాని దేవతాకోటిసతసహస్సాని గిహీ అగారికా కామభోగినో సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరింసూ’’తి.
Puna sakkesu kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme buddhavaṃsadesanāya mahāsamayasuttantadesanāya ca gaṇanapathamatītānaṃ devatānaṃ dhammābhisamayo ahosi . Puna sumanamālākārasamāgame, garahadinnasamāgame, ānandaseṭṭhisamāgame, jambukājīvakasamāgame, maṇḍukadevaputtasamāgame, maṭṭhakuṇḍalidevaputtasamāgame, sulasānagarasobhinisamāgame, sirimānagarasobhinisamāgame, pesakāradhītusamāgame, cūḷasubhaddāsamāgame, sāketabrāhmaṇassa āḷāhanadassanasamāgame, sūnāparantakasamāgame, sakkapañhasamāgame, tirokuṭṭasamāgame 6, ratanasuttasamāgame paccekaṃ caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi, yāvatā, mahārāja, bhagavā loke aṭṭhāsi, tāva tīsu maṇḍalesu soḷasasu mahājanapadesu yattha yattha bhagavā vihāsi, tattha tattha yebhuyyena dve tayo cattāro pañca sataṃ sahassaṃ satasahassaṃ devā ca manussā ca santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikariṃsu. Ye te, mahārāja, devā gihī yeva, na te pabbajitā, etāni ceva, mahārāja, aññāni ca anekāni devatākoṭisatasahassāni gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikariṃsū’’ti.
‘‘యది, భన్తే నాగసేన, గిహీ అగారికా కామభోగినో సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి, అథ ఇమాని ధుతఙ్గాని కిమత్థం సాధేన్తి, తేన కారణేన ధుతఙ్గాని అకిచ్చకరాని హోన్తి. యది, భన్తే నాగసేన, వినా మన్తోసధేహి బ్యాధయో వూపసమన్తి, కిం వమనవిరేచనాదినా సరీరదుబ్బలకరణేన? యది ముట్ఠీహి పటిసత్తునిగ్గహో భవతి, కిం అసిసత్తిసరధనుకోదణ్డలగుళముగ్గరేహి? యది గణ్ఠికుటిలసుసిరకణ్టలతాసాఖా ఆలమ్బిత్వా రుక్ఖమభిరూహనం భవతి, కిం దీఘదళ్హనిస్సేణిపరియేసనేన? యది థణ్డిలసేయ్యాయ ధాతుసమతా భవతి, కిం సుఖసమ్ఫస్సమహతిమహాసిరిసయనపరియేసనేన? యది ఏకకో సాసఙ్కసప్పటిభయవిసమకన్తారతరణసమత్థో భవతి, కిం సన్నద్ధసజ్జమహతిమహాసత్థపరియేసనేన? యది నదిసరం బాహునా తరితుం సమత్థో భవతి, కిం ధువసేతునావాపరియేసనేన? యది సకసన్తకేన ఘాసచ్ఛాదనం కాతుం పహోతి, కిం పరూపసేవనపియసముల్లాపపచ్ఛాపురేధావనేన? యది అఖాతతళాకే ఉదకం లభతి, కిం ఉదపానతళాకపోక్ఖరణిఖణనేన? ఏవమేవ ఖో, భన్తే నాగసేన, యది గిహీ అగారికా కామభోగినో సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి, కిం ధుతగుణవరసమాదియనేనా’’తి?
‘‘Yadi, bhante nāgasena, gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, atha imāni dhutaṅgāni kimatthaṃ sādhenti, tena kāraṇena dhutaṅgāni akiccakarāni honti. Yadi, bhante nāgasena, vinā mantosadhehi byādhayo vūpasamanti, kiṃ vamanavirecanādinā sarīradubbalakaraṇena? Yadi muṭṭhīhi paṭisattuniggaho bhavati, kiṃ asisattisaradhanukodaṇḍalaguḷamuggarehi? Yadi gaṇṭhikuṭilasusirakaṇṭalatāsākhā ālambitvā rukkhamabhirūhanaṃ bhavati, kiṃ dīghadaḷhanisseṇipariyesanena? Yadi thaṇḍilaseyyāya dhātusamatā bhavati, kiṃ sukhasamphassamahatimahāsirisayanapariyesanena? Yadi ekako sāsaṅkasappaṭibhayavisamakantārataraṇasamattho bhavati, kiṃ sannaddhasajjamahatimahāsatthapariyesanena? Yadi nadisaraṃ bāhunā tarituṃ samattho bhavati, kiṃ dhuvasetunāvāpariyesanena? Yadi sakasantakena ghāsacchādanaṃ kātuṃ pahoti, kiṃ parūpasevanapiyasamullāpapacchāpuredhāvanena? Yadi akhātataḷāke udakaṃ labhati, kiṃ udapānataḷākapokkharaṇikhaṇanena? Evameva kho, bhante nāgasena, yadi gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, kiṃ dhutaguṇavarasamādiyanenā’’ti?
‘‘అట్ఠవీసతి ఖో పనిమే, మహారాజ, ధుతఙ్గగుణా యథాభుచ్చగుణా, యేహి గుణేహి ధుతఙ్గాని సబ్బబుద్ధానం పిహయితాని పత్థితాని. కతమే అట్ఠవీసతి? ఇధ, మహారాజ, ధుతఙ్గం సుద్ధాజీవం సుఖఫలం అనవజ్జం న పరదుక్ఖాపనం అభయం అసమ్పీళనం ఏకన్తవడ్ఢికం అపరిహానియం అమాయం ఆరక్ఖా పత్థితదదం సబ్బసత్తదమనం సంవరహితం పతిరూపం అనిస్సితం విప్పముత్తం రాగక్ఖయం దోసక్ఖయం మోహక్ఖయం మానప్పహానం కువితక్కచ్ఛేదనం కఙ్ఖావితరణం కోసజ్జవిద్ధంసనం అరతిప్పహానం ఖమనం అతులం అప్పమాణం సబ్బదుక్ఖక్ఖయగమనం, ఇమే ఖో, మహారాజ, అట్ఠవీసతి ధుతఙ్గగుణా యథాభుచ్చగుణా యేహి గుణేహి ధుతఙ్గాని సబ్బబుద్ధానం పిహయితాని పత్థితాని.
‘‘Aṭṭhavīsati kho panime, mahārāja, dhutaṅgaguṇā yathābhuccaguṇā, yehi guṇehi dhutaṅgāni sabbabuddhānaṃ pihayitāni patthitāni. Katame aṭṭhavīsati? Idha, mahārāja, dhutaṅgaṃ suddhājīvaṃ sukhaphalaṃ anavajjaṃ na paradukkhāpanaṃ abhayaṃ asampīḷanaṃ ekantavaḍḍhikaṃ aparihāniyaṃ amāyaṃ ārakkhā patthitadadaṃ sabbasattadamanaṃ saṃvarahitaṃ patirūpaṃ anissitaṃ vippamuttaṃ rāgakkhayaṃ dosakkhayaṃ mohakkhayaṃ mānappahānaṃ kuvitakkacchedanaṃ kaṅkhāvitaraṇaṃ kosajjaviddhaṃsanaṃ aratippahānaṃ khamanaṃ atulaṃ appamāṇaṃ sabbadukkhakkhayagamanaṃ, ime kho, mahārāja, aṭṭhavīsati dhutaṅgaguṇā yathābhuccaguṇā yehi guṇehi dhutaṅgāni sabbabuddhānaṃ pihayitāni patthitāni.
‘‘యే ఖో తే, మహారాజ, ధుతగుణే సమ్మా ఉపసేవన్తి, తే అట్ఠారసహి గుణేహి సముపేతా భవన్తి. కతమేహి అట్ఠారసహి? ఆచారో తేసం సువిసుద్ధో హోతి, పటిపదా సుపూరితా హోతి, కాయికం వాచసికం సురక్ఖితం హోతి, మనోసమాచారో సువిసుద్ధో హోతి, వీరియం సుపగ్గహితం హోతి, భయం వూపసమ్మతి, అత్తానుదిట్ఠిబ్యపగతా హోతి, ఆఘాతో ఉపరతో హోతి, మేత్తా ఉపట్ఠితా హోతి, ఆహారో పరిఞ్ఞాతో హోతి, సబ్బసత్తానం గరుకతో హోతి, భోజనే మత్తఞ్ఞూ హోతి, జాగరియమనుయుత్తో హోతి, అనికేతో హోతి, యత్థ ఫాసు తత్థ విహారీ హోతి, పాపజేగుచ్ఛీ హోతి, వివేకారామో హోతి, సతతం అప్పమత్తో హోతి, యే తే, మహారాజ, ధుతగుణే సమ్మా ఉపసేవన్తి, తే ఇమేహి అట్ఠారసహి గుణేహి సముపేతా భవన్తి.
‘‘Ye kho te, mahārāja, dhutaguṇe sammā upasevanti, te aṭṭhārasahi guṇehi samupetā bhavanti. Katamehi aṭṭhārasahi? Ācāro tesaṃ suvisuddho hoti, paṭipadā supūritā hoti, kāyikaṃ vācasikaṃ surakkhitaṃ hoti, manosamācāro suvisuddho hoti, vīriyaṃ supaggahitaṃ hoti, bhayaṃ vūpasammati, attānudiṭṭhibyapagatā hoti, āghāto uparato hoti, mettā upaṭṭhitā hoti, āhāro pariññāto hoti, sabbasattānaṃ garukato hoti, bhojane mattaññū hoti, jāgariyamanuyutto hoti, aniketo hoti, yattha phāsu tattha vihārī hoti, pāpajegucchī hoti, vivekārāmo hoti, satataṃ appamatto hoti, ye te, mahārāja, dhutaguṇe sammā upasevanti, te imehi aṭṭhārasahi guṇehi samupetā bhavanti.
‘‘దస ఇమే, మహారాజ, పుగ్గలా ధుతగుణారహా. కతమే దస? సద్ధో హోతి హిరిమా ధితిమా అకుహో అత్థవసీ అలోలో సిక్ఖాకామో దళ్హసమాదానో అనుజ్ఝానబహులో మేత్తావిహారీ, ఇమే ఖో, మహారాజ, దస పుగ్గలా ధుతగుణారహా.
‘‘Dasa ime, mahārāja, puggalā dhutaguṇārahā. Katame dasa? Saddho hoti hirimā dhitimā akuho atthavasī alolo sikkhākāmo daḷhasamādāno anujjhānabahulo mettāvihārī, ime kho, mahārāja, dasa puggalā dhutaguṇārahā.
‘‘యే తే, మహారాజ, గిహీ అగారికా కామభోగినో సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి, సబ్బే తే పురిమాసు జాతీసు తేరససు ధుతగుణేసు కతూపాసనా కతభూమికమ్మా, తే తత్థ చారఞ్చ పటిపత్తిఞ్చ సోధయిత్వా అజ్జేతరహి గిహీ యేవ సన్తా సన్తం పరమత్తం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి.
‘‘Ye te, mahārāja, gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, sabbe te purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattha cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramattaṃ nibbānaṃ sacchikaronti.
‘‘యథా , మహారాజ, కుసలో ఇస్సాసో అన్తేవాసికే పఠమం తావ ఉపాసనసాలాయం చాపభేదచాపారోపనగ్గహణముట్ఠిప్పటిపీళనఅఙ్గులివినామనపాదఠపనసరగ్గహణసన్నహనఆకడ్ఢన సద్ధారణలక్ఖనియమనఖిపనే తిణపురిసకఛకణ 7 తిణపలాలమత్తికాపుఞ్జఫలకలక్ఖవేధే అనుసిక్ఖాపేత్వా రఞ్ఞో సన్తికే ఉపాసనం ఆరాధయిత్వా ఆజఞ్ఞరథగజతురఙ్గధనధఞ్ఞహిరఞ్ఞసువణ్ణదాసిదాసభరియగామవరం లభతి , ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యే తే గిహీ అగారికా కామభోగినో సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి, తే సబ్బే పురిమాసు జాతీసు తేరససు ధుతగుణేసు కతూపాసనా కతభూమికమ్మా, తే తత్థేవ చారఞ్చ పటిపత్తిఞ్చ సోధయిత్వా అజ్జేతరహి గిహీ యేవ సన్తా సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి. న, మహారాజ, ధుతగుణేసు పుబ్బాసేవనం వినా ఏకిస్సా యేవ జాతియా అరహత్తం సచ్ఛికిరియా హోతి, ఉత్తమేన పన వీరియేన ఉత్తమాయ పటిపత్తియా తథారూపేన ఆచరియేన కల్యాణమిత్తేన అరహత్తం సచ్ఛికిరియా హోతి.
‘‘Yathā , mahārāja, kusalo issāso antevāsike paṭhamaṃ tāva upāsanasālāyaṃ cāpabhedacāpāropanaggahaṇamuṭṭhippaṭipīḷanaaṅgulivināmanapādaṭhapanasaraggahaṇasannahanaākaḍḍhana saddhāraṇalakkhaniyamanakhipane tiṇapurisakachakaṇa 8 tiṇapalālamattikāpuñjaphalakalakkhavedhe anusikkhāpetvā rañño santike upāsanaṃ ārādhayitvā ājaññarathagajaturaṅgadhanadhaññahiraññasuvaṇṇadāsidāsabhariyagāmavaraṃ labhati , evameva kho, mahārāja, ye te gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, te sabbe purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattheva cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti. Na, mahārāja, dhutaguṇesu pubbāsevanaṃ vinā ekissā yeva jātiyā arahattaṃ sacchikiriyā hoti, uttamena pana vīriyena uttamāya paṭipattiyā tathārūpena ācariyena kalyāṇamittena arahattaṃ sacchikiriyā hoti.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, భిసక్కో సల్లకత్తో ఆచరియం ధనేన వా వత్తప్పటిపత్తియా వా ఆరాధేత్వా సత్తగ్గహణఛేదనలేఖనవేధనసల్లుద్ధరణవణధోవనసోసనభేసజ్జానులిమ్పనవమన విరేచనానువాసనకిరియమనుసిక్ఖిత్వా విజ్జాసు కతసిక్ఖో కతూపాసనో కతహత్థో ఆతురే ఉపసఙ్కమతి తికిచ్ఛాయ, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యే తే గిహీ అగారికా కామభోగినో సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి, తే సబ్బే పురిమాసు జాతీసు తేరససు ధుతగుణేసు కతూపాసనా కతభూమికమ్మా, తే తత్థేవ చారఞ్చ పటిపత్తిఞ్చ సోధయిత్వా అజ్జేతరహి గిహీ యేవ సన్తా సన్తం పరమత్థం నిబ్బానం సచ్ఛికరోన్తి, న, మహారాజ, ధుతగుణేహి అవిసుద్ధానం ధమ్మాభిసమయో హోతి.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, bhisakko sallakatto ācariyaṃ dhanena vā vattappaṭipattiyā vā ārādhetvā sattaggahaṇachedanalekhanavedhanasalluddharaṇavaṇadhovanasosanabhesajjānulimpanavamana virecanānuvāsanakiriyamanusikkhitvā vijjāsu katasikkho katūpāsano katahattho āture upasaṅkamati tikicchāya, evameva kho, mahārāja, ye te gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, te sabbe purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattheva cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, na, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo hoti.
‘‘యథా, మహారాజ, ఉదకస్స అసేచనేన బీజానం అవిరూహనం హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ధుతగుణేహి అవిసుద్ధానం ధమ్మాభిసమయో న హోతి.
‘‘Yathā, mahārāja, udakassa asecanena bījānaṃ avirūhanaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo na hoti.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, అకతకుసలానం అకతకల్యాణానం సుగతిగమనం న హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ధుతగుణేహి అవిసుద్ధానం ధమ్మాభిసమయో న హోతి.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, akatakusalānaṃ akatakalyāṇānaṃ sugatigamanaṃ na hoti, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo na hoti.
‘‘పథవిసమం , మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం పతిట్ఠానట్ఠేన. ఆపోసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బకిలేసమలధోవనట్ఠేన. తేజోసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బకిలేసవనజ్ఝాపనట్ఠేన . వాయోసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బకిలేసమలరజోపవాహనట్ఠేన. అగదసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బకిలేసబ్యాధివూపసమనట్ఠేన. అమతసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బకిలేసవిసనాసనట్ఠేన. ఖేత్తసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బసామఞ్ఞగుణసస్సవిరూహనట్ఠేన. మనోహరసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం పత్థితిచ్ఛితసబ్బసమ్పత్తివరదదట్ఠేన. నావాసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సంసారమహణ్ణవపారగమనట్ఠేన. భీరుత్తాణసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం జరామరణభీతానం అస్సాసకరణట్ఠేన. మాతుసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం కిలేసదుక్ఖప్పటిపీళితానం అనుగ్గాహకట్ఠేన. పితుసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం కుసలవడ్ఢికామానం సబ్బసామఞ్ఞగుణజనకట్ఠేన. మిత్తసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బసామఞ్ఞగుణపరియేసనఅవిసంవాదకట్ఠేన. పదుమసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బకిలేసమలేహి అనుపలిత్తట్ఠేన. చతుజ్జాతియవరగన్ధసమం , మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం కిలేసదుగ్గన్ధపటివినోదనట్ఠేన. గిరిరాజవరసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం అట్ఠలోకధమ్మవాతేహి అకమ్పియట్ఠేన. ఆకాససమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బత్థ గహణాపగతఉరువిసటవిత్థతమహన్తట్ఠేన. నదీసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం కిలేసమలపవాహనట్ఠేన. సుదేసకసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం జాతికన్తారకిలేసవనగహననిత్థరణట్ఠేన. మహాసత్థవాహసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సబ్బభయసుఞ్ఞఖేమఅభయవరపవరనిబ్బాననగరసమ్పాపనట్ఠేన . సుమజ్జితవిమలాదాససమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం సఙ్ఖారానం సభావదస్సనట్ఠేన. ఫలకసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం కిలేసలగుళసరసత్తిపటిబాహనట్ఠేన. ఛత్తసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం కిలేసవస్సతివిధగ్గిసన్తాపాతపపటిబాహనట్ఠేన. చన్దసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం పిహయితపత్థితట్ఠేన. సూరియసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం మోహతమతిమిరనాసనట్ఠేన. సాగరసమం, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం అనేకవిధసామఞ్ఞగుణవరరతనుట్ఠానట్ఠేన, అపరిమితఅసఙ్ఖ్యేయ్యఅప్పమేయ్యట్ఠేన చ. ఏవం ఖో, మహారాజ, ధుతగుణం విసుద్ధికామానం బహూపకారం సబ్బదరథపరిళాహనుదం అరతినుదం భయనుదం భవనుదం ఖీలనుదం మలనుదం సోకనుదం దుక్ఖనుదం రాగనుదం దోసనుదం మోహనుదం మాననుదం దిట్ఠినుదం సబ్బాకుసలధమ్మనుదం యసావహం హితావహం సుఖావహం ఫాసుకరం పీతికరం యోగక్ఖేమకరం అనవజ్జం ఇట్ఠసుఖవిపాకం గుణరాసిగుణపుఞ్జం అపరిమితఅసఙ్ఖ్యేయ్య అప్పమేయ్యగుణం వరం పవరం అగ్గం.
‘‘Pathavisamaṃ , mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ patiṭṭhānaṭṭhena. Āposamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamaladhovanaṭṭhena. Tejosamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesavanajjhāpanaṭṭhena . Vāyosamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamalarajopavāhanaṭṭhena. Agadasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesabyādhivūpasamanaṭṭhena. Amatasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesavisanāsanaṭṭhena. Khettasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇasassavirūhanaṭṭhena. Manoharasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ patthiticchitasabbasampattivaradadaṭṭhena. Nāvāsamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ saṃsāramahaṇṇavapāragamanaṭṭhena. Bhīruttāṇasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ jarāmaraṇabhītānaṃ assāsakaraṇaṭṭhena. Mātusamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesadukkhappaṭipīḷitānaṃ anuggāhakaṭṭhena. Pitusamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kusalavaḍḍhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇajanakaṭṭhena. Mittasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇapariyesanaavisaṃvādakaṭṭhena. Padumasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamalehi anupalittaṭṭhena. Catujjātiyavaragandhasamaṃ , mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesaduggandhapaṭivinodanaṭṭhena. Girirājavarasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ aṭṭhalokadhammavātehi akampiyaṭṭhena. Ākāsasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbattha gahaṇāpagatauruvisaṭavitthatamahantaṭṭhena. Nadīsamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesamalapavāhanaṭṭhena. Sudesakasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ jātikantārakilesavanagahananittharaṇaṭṭhena. Mahāsatthavāhasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbabhayasuññakhemaabhayavarapavaranibbānanagarasampāpanaṭṭhena . Sumajjitavimalādāsasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ saṅkhārānaṃ sabhāvadassanaṭṭhena. Phalakasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesalaguḷasarasattipaṭibāhanaṭṭhena. Chattasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesavassatividhaggisantāpātapapaṭibāhanaṭṭhena. Candasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ pihayitapatthitaṭṭhena. Sūriyasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ mohatamatimiranāsanaṭṭhena. Sāgarasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ anekavidhasāmaññaguṇavararatanuṭṭhānaṭṭhena, aparimitaasaṅkhyeyyaappameyyaṭṭhena ca. Evaṃ kho, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ bahūpakāraṃ sabbadarathapariḷāhanudaṃ aratinudaṃ bhayanudaṃ bhavanudaṃ khīlanudaṃ malanudaṃ sokanudaṃ dukkhanudaṃ rāganudaṃ dosanudaṃ mohanudaṃ mānanudaṃ diṭṭhinudaṃ sabbākusaladhammanudaṃ yasāvahaṃ hitāvahaṃ sukhāvahaṃ phāsukaraṃ pītikaraṃ yogakkhemakaraṃ anavajjaṃ iṭṭhasukhavipākaṃ guṇarāsiguṇapuñjaṃ aparimitaasaṅkhyeyya appameyyaguṇaṃ varaṃ pavaraṃ aggaṃ.
‘‘యథా , మహారాజ, మనుస్సా ఉపత్థమ్భవసేన భోజనం ఉపసేవన్తి, హితవసేన భేసజ్జం ఉపసేవన్తి, ఉపకారవసేన మిత్తం ఉపసేవన్తి, తారణవసేన నావం ఉపసేవన్తి, సుగన్ధవసేన మాలాగన్ధం ఉపసేవన్తి, అభయవసేన భీరుత్తాణం ఉపసేవన్తి, పతిట్ఠావసేన 9 పథవిం ఉపసేవన్తి, సిప్పవసేన ఆచరియం ఉపసేవన్తి, యసవసేన రాజానం ఉపసేవన్తి, కామదదవసేన మణిరతనం ఉపసేవన్తి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, సబ్బసామఞ్ఞగుణదదవసేన అరియా ధుతగుణం ఉపసేవన్తి.
‘‘Yathā , mahārāja, manussā upatthambhavasena bhojanaṃ upasevanti, hitavasena bhesajjaṃ upasevanti, upakāravasena mittaṃ upasevanti, tāraṇavasena nāvaṃ upasevanti, sugandhavasena mālāgandhaṃ upasevanti, abhayavasena bhīruttāṇaṃ upasevanti, patiṭṭhāvasena 10 pathaviṃ upasevanti, sippavasena ācariyaṃ upasevanti, yasavasena rājānaṃ upasevanti, kāmadadavasena maṇiratanaṃ upasevanti, evameva kho, mahārāja, sabbasāmaññaguṇadadavasena ariyā dhutaguṇaṃ upasevanti.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, ఉదకం బీజవిరూహనాయ, అగ్గి ఝాపనాయ, ఆహారో బలాహరణాయ, లతా బన్ధనాయ, సత్థం ఛేదనాయ, పానీయం పిపాసావినయనాయ, నిధి అస్సాసకరణాయ, నావా తీరసమ్పాపనాయ, భేసజ్జం బ్యాధివూపసమనాయ, యానం సుఖగమనాయ, భీరుత్తాణం భయవినోదనాయ, రాజా ఆరక్ఖత్థాయ, ఫలకం దణ్డలేడ్డులగుళసరసత్తిపటిబాహనాయ, ఆచరియో అనుసాసనాయ, మాతా పోసనాయ, ఆదాసో ఓలోకనాయ, అలఙ్కారో సోభనాయ, వత్థం పటిచ్ఛాదనాయ, నిస్సేణీ ఆరోహనాయ, తులా విసమవిక్ఖేపనాయ 11, మన్తం పరిజప్పనాయ, ఆవుధం తజ్జనీయపటిబాహనాయ , పదీపో అన్ధకారవిధమనాయ, వాతో పరిళాహనిబ్బాపనాయ, సిప్పం వుత్తినిప్ఫాదనాయ, అగదం జీవితరక్ఖణాయ, ఆకరో రతనుప్పాదనాయ, రతనం అలఙ్కరాయ, ఆణా అనతిక్కమనాయ, ఇస్సరియం వసవత్తనాయ, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ధుతగుణం సామఞ్ఞబీజవిరూహనాయ, కిలేసమలఝాపనాయ, ఇద్ధిబలాహరణాయ, సతిసంవరనిబన్ధనాయ, విమతివిచికిచ్ఛాసముచ్ఛేదనాయ, తణ్హాపిపాసావినయనాయ, అభిసమయఅస్సాసకరణాయ, చతురోఘనిత్థరణాయ, కిలేసబ్యాధివూపసమాయ, నిబ్బానసుఖప్పటిలాభాయ, జాతిజరాబ్యాధిమరణసోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసభయవినోదనాయ, సామఞ్ఞగుణపరిరక్ఖణాయ, అరతికువితక్కపటిబాహనాయ, సకలసామఞ్ఞత్థానుసాసనాయ, సబ్బసామఞ్ఞగుణపోసనాయ, సమథవిపస్సనామగ్గఫలనిబ్బానదస్సనాయ, సకలలోకథుతథోమితమహతిమహాసోభనకరణాయ, సబ్బాపాయపిదహనాయ, సామఞ్ఞత్థసేలసిఖరముద్ధని అభిరూహనాయ, వఙ్కకుటిలవిసమచిత్తవిక్ఖేపనాయ 12, సేవితబ్బాసేవితబ్బధమ్మే సాధుసజ్ఝాయకరణాయ, సబ్బకిలేసపటిసత్తుతజ్జనాయ , అవిజ్జన్ధకారవిధమనాయ, తివిధగ్గిసన్తాపపరిళాహనిబ్బాపనాయ, సణ్హసుఖుమసన్తసమాపత్తినిప్ఫాదనాయ, సకలసామఞ్ఞగుణపరిరక్ఖణాయ, బోజ్ఝఙ్గవరరతనుప్పాదనాయ, యోగిజనాలఙ్కరణాయ, అనవజ్జనిపుణసుఖుమసన్తిసుఖమనతిక్కమనాయ , సకలసామఞ్ఞఅరియధమ్మవసవత్తనాయ. ఇతి, మహారాజ, ఇమేసం గుణానం అధిగమాయ యదిదం ఏకమేకం ధుతగుణం, ఏవం, మహారాజ, అతులియం ధుతగుణం అప్పమేయ్యం అసమం అప్పటిసమం అప్పటిభాగం అప్పటిసేట్ఠం ఉత్తరం సేట్ఠం విసిట్ఠం అధికం ఆయతం పుథులం విసటం విత్థతం గరుకం భారియం మహన్తం.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, udakaṃ bījavirūhanāya, aggi jhāpanāya, āhāro balāharaṇāya, latā bandhanāya, satthaṃ chedanāya, pānīyaṃ pipāsāvinayanāya, nidhi assāsakaraṇāya, nāvā tīrasampāpanāya, bhesajjaṃ byādhivūpasamanāya, yānaṃ sukhagamanāya, bhīruttāṇaṃ bhayavinodanāya, rājā ārakkhatthāya, phalakaṃ daṇḍaleḍḍulaguḷasarasattipaṭibāhanāya, ācariyo anusāsanāya, mātā posanāya, ādāso olokanāya, alaṅkāro sobhanāya, vatthaṃ paṭicchādanāya, nisseṇī ārohanāya, tulā visamavikkhepanāya 13, mantaṃ parijappanāya, āvudhaṃ tajjanīyapaṭibāhanāya , padīpo andhakāravidhamanāya, vāto pariḷāhanibbāpanāya, sippaṃ vuttinipphādanāya, agadaṃ jīvitarakkhaṇāya, ākaro ratanuppādanāya, ratanaṃ alaṅkarāya, āṇā anatikkamanāya, issariyaṃ vasavattanāya, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇaṃ sāmaññabījavirūhanāya, kilesamalajhāpanāya, iddhibalāharaṇāya, satisaṃvaranibandhanāya, vimativicikicchāsamucchedanāya, taṇhāpipāsāvinayanāya, abhisamayaassāsakaraṇāya, caturoghanittharaṇāya, kilesabyādhivūpasamāya, nibbānasukhappaṭilābhāya, jātijarābyādhimaraṇasokaparidevadukkhadomanassupāyāsabhayavinodanāya, sāmaññaguṇaparirakkhaṇāya, aratikuvitakkapaṭibāhanāya, sakalasāmaññatthānusāsanāya, sabbasāmaññaguṇaposanāya, samathavipassanāmaggaphalanibbānadassanāya, sakalalokathutathomitamahatimahāsobhanakaraṇāya, sabbāpāyapidahanāya, sāmaññatthaselasikharamuddhani abhirūhanāya, vaṅkakuṭilavisamacittavikkhepanāya 14, sevitabbāsevitabbadhamme sādhusajjhāyakaraṇāya, sabbakilesapaṭisattutajjanāya , avijjandhakāravidhamanāya, tividhaggisantāpapariḷāhanibbāpanāya, saṇhasukhumasantasamāpattinipphādanāya, sakalasāmaññaguṇaparirakkhaṇāya, bojjhaṅgavararatanuppādanāya, yogijanālaṅkaraṇāya, anavajjanipuṇasukhumasantisukhamanatikkamanāya , sakalasāmaññaariyadhammavasavattanāya. Iti, mahārāja, imesaṃ guṇānaṃ adhigamāya yadidaṃ ekamekaṃ dhutaguṇaṃ, evaṃ, mahārāja, atuliyaṃ dhutaguṇaṃ appameyyaṃ asamaṃ appaṭisamaṃ appaṭibhāgaṃ appaṭiseṭṭhaṃ uttaraṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ adhikaṃ āyataṃ puthulaṃ visaṭaṃ vitthataṃ garukaṃ bhāriyaṃ mahantaṃ.
‘‘యో ఖో, మహారాజ, పుగ్గలో పాపిచ్ఛో ఇచ్ఛాపకతో కుహకో లుద్ధో ఓదరికో లాభకామో యసకామో కిత్తికామో అయుత్తో అప్పత్తో అననుచ్ఛవికో అనరహో అప్పతిరూపో ధుతఙ్గం 15 సమాదియతి, సో దిగుణం దణ్డమాపజ్జతి, సబ్బగుణఘాతమాపజ్జతి, దిట్ఠధమ్మికం హీళనం ఖీళనం గరహనం ఉప్పణ్డనం ఖిపనం అసమ్భోగం నిస్సారణం నిచ్ఛుభనం పవాహనం పబ్బాజనం పటిలభతి, సమ్పరాయేపి సతయోజనికే అవీచిమహానిరయే ఉణ్హకఠితతత్తసన్తత్తఅచ్చిజాలామాలకే అనేకవస్సకోటిసతసహస్సాని ఉద్ధమధో తిరియం ఫేణుద్దేహకం సమ్పరివత్తకం పచ్చతి, తతో ముచ్చిత్వా 16 కిసఫరుసకాళఙ్గపచ్చఙ్గో సూనుద్ధుమాతసుసిరుత్తమఙ్గో 17 ఛాతో పిపాసితో విసమభీమరూపవణ్ణో భగ్గకణ్ణసోతో ఉమ్మీలితనిమీలితనేత్తనయనో అరుగత్తపక్కగత్తో పుళవాకిణ్ణసబ్బకాయో వాతముఖే జలమానో వియ అగ్గిక్ఖన్ధో అన్తో జలమానో పజ్జలమానో అతాణో అసరణో ఆరుణ్ణరుణ్ణకారుఞ్ఞరవం పరిదేవమానో నిజ్ఝామతణ్హికో సమణమహాపేతో హుత్వా ఆహిణ్డమానో మహియా అట్టస్సరం కరోతి.
‘‘Yo kho, mahārāja, puggalo pāpiccho icchāpakato kuhako luddho odariko lābhakāmo yasakāmo kittikāmo ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo dhutaṅgaṃ 18 samādiyati, so diguṇaṃ daṇḍamāpajjati, sabbaguṇaghātamāpajjati, diṭṭhadhammikaṃ hīḷanaṃ khīḷanaṃ garahanaṃ uppaṇḍanaṃ khipanaṃ asambhogaṃ nissāraṇaṃ nicchubhanaṃ pavāhanaṃ pabbājanaṃ paṭilabhati, samparāyepi satayojanike avīcimahāniraye uṇhakaṭhitatattasantattaaccijālāmālake anekavassakoṭisatasahassāni uddhamadho tiriyaṃ pheṇuddehakaṃ samparivattakaṃ paccati, tato muccitvā 19 kisapharusakāḷaṅgapaccaṅgo sūnuddhumātasusiruttamaṅgo 20 chāto pipāsito visamabhīmarūpavaṇṇo bhaggakaṇṇasoto ummīlitanimīlitanettanayano arugattapakkagatto puḷavākiṇṇasabbakāyo vātamukhe jalamāno viya aggikkhandho anto jalamāno pajjalamāno atāṇo asaraṇo āruṇṇaruṇṇakāruññaravaṃ paridevamāno nijjhāmataṇhiko samaṇamahāpeto hutvā āhiṇḍamāno mahiyā aṭṭassaraṃ karoti.
‘‘యథా , మహారాజ, కోచి అయుత్తో అప్పత్తో అననుచ్ఛవికో అనరహో అప్పతిరూపో హీనో కుజాతికో ఖత్తియాభిసేకేన అభిసిఞ్చతి, సో లభతి హత్థచ్ఛేదం పాదచ్ఛేదం హత్థపాదచ్ఛేదం కణ్ణచ్ఛేదం నాసచ్ఛేదం కణ్ణనాసచ్ఛేదం బిలఙ్గథాలికం సఙ్ఖముణ్డికం రాహుముఖం జోతిమాలికం హత్థపజ్జోతికం ఏరకవత్తికం చీరకవాసికం ఏణేయ్యకం బళిసమంసికం కహాపణకం ఖారాపతచ్ఛికం పలిఘపరివత్తికం పలాలపీఠకం తత్తేన తేలేన ఓసిఞ్చనం సునఖేహి ఖాదాపనం జీవసూలారోపనం అసినా సీసచ్ఛేదం అనేకవిహితమ్పి కమ్మకారణం అనుభవతి. కిం కారణా? అయుత్తో అప్పత్తో అననుచ్ఛవికో అనరహో అప్పతిరూపో హీనో కుజాతికో మహన్తే ఇస్సరియే ఠానే అత్తానం ఠపేసి, వేలం ఘాతేసి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యో కోచి పుగ్గలో పాపిచ్ఛో…పే॰… మహియా అట్టస్సరం కరోతి.
‘‘Yathā , mahārāja, koci ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo hīno kujātiko khattiyābhisekena abhisiñcati, so labhati hatthacchedaṃ pādacchedaṃ hatthapādacchedaṃ kaṇṇacchedaṃ nāsacchedaṃ kaṇṇanāsacchedaṃ bilaṅgathālikaṃ saṅkhamuṇḍikaṃ rāhumukhaṃ jotimālikaṃ hatthapajjotikaṃ erakavattikaṃ cīrakavāsikaṃ eṇeyyakaṃ baḷisamaṃsikaṃ kahāpaṇakaṃ khārāpatacchikaṃ palighaparivattikaṃ palālapīṭhakaṃ tattena telena osiñcanaṃ sunakhehi khādāpanaṃ jīvasūlāropanaṃ asinā sīsacchedaṃ anekavihitampi kammakāraṇaṃ anubhavati. Kiṃ kāraṇā? Ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo hīno kujātiko mahante issariye ṭhāne attānaṃ ṭhapesi, velaṃ ghātesi, evameva kho, mahārāja, yo koci puggalo pāpiccho…pe… mahiyā aṭṭassaraṃ karoti.
‘‘యో పన, మహారాజ, పుగ్గలో యుత్తో పత్తో అనుచ్ఛవికో అరహో పతిరూపో అప్పిచ్ఛో సన్తుట్ఠో పవివిత్తో అసంసట్ఠో ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో అసఠో అమాయో అనోదరికో అలాభకామో అయసకామో అకిత్తికామో సద్ధో సద్ధాపబ్బజితో జరామరణా ముచ్చితుకామో ‘సాసనం పగ్గణ్హిస్సామీ’తి ధుతఙ్గం సమాదియతి, సో దిగుణం పూజం అరహతి దేవానఞ్చ పియో హోతి మనాపో పిహయితో పత్థితో, జాతిసుమనమల్లికాదీనం వియ పుప్ఫం నహాతానులిత్తస్స, జిఘచ్ఛితస్స వియ పణీతభోజనం, పిపాసితస్స వియ సీతలవిమలసురభిపానీయం, విసగతస్స వియ ఓసధవరం, సీఘగమనకామస్స వియ ఆజఞ్ఞరథవరుత్తమం, అత్థకామస్స వియ మనోహరమణిరతనం, అభిసిఞ్చితుకామస్స వియ పణ్డరవిమలసేతచ్ఛత్తం, ధమ్మకామస్స వియ అరహత్తఫలాధిగమమనుత్తరం. తస్స చత్తారో సతిపట్ఠానా భావనాపారిపూరిం గచ్ఛన్తి, చత్తారో సమ్మప్పధానా చత్తారో ఇద్ధిపాదా పఞ్చిన్ద్రియాని పఞ్చ బలాని సత్త బోజ్ఝఙ్గా అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో భావనాపారిపూరిం గచ్ఛతి, సమథవిపస్సనా అధిగచ్ఛతి, అధిగమప్పటిపత్తి పరిణమతి, చత్తారి సామఞ్ఞఫలాని చతస్సో పటిసమ్భిదా తిస్సో విజ్జా ఛళభిఞ్ఞా కేవలో చ సమణధమ్మో సబ్బే తస్సాధేయ్యా హోన్తి, విముత్తిపణ్డరవిమలసేతచ్ఛత్తేన అభిసిఞ్చతి.
‘‘Yo pana, mahārāja, puggalo yutto patto anucchaviko araho patirūpo appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho āraddhavīriyo pahitatto asaṭho amāyo anodariko alābhakāmo ayasakāmo akittikāmo saddho saddhāpabbajito jarāmaraṇā muccitukāmo ‘sāsanaṃ paggaṇhissāmī’ti dhutaṅgaṃ samādiyati, so diguṇaṃ pūjaṃ arahati devānañca piyo hoti manāpo pihayito patthito, jātisumanamallikādīnaṃ viya pupphaṃ nahātānulittassa, jighacchitassa viya paṇītabhojanaṃ, pipāsitassa viya sītalavimalasurabhipānīyaṃ, visagatassa viya osadhavaraṃ, sīghagamanakāmassa viya ājaññarathavaruttamaṃ, atthakāmassa viya manoharamaṇiratanaṃ, abhisiñcitukāmassa viya paṇḍaravimalasetacchattaṃ, dhammakāmassa viya arahattaphalādhigamamanuttaraṃ. Tassa cattāro satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati, samathavipassanā adhigacchati, adhigamappaṭipatti pariṇamati, cattāri sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidā tisso vijjā chaḷabhiññā kevalo ca samaṇadhammo sabbe tassādheyyā honti, vimuttipaṇḍaravimalasetacchattena abhisiñcati.
‘‘యథా, మహారాజ, రఞ్ఞో ఖత్తియస్స అభిజాతకులకులీనస్స ఖత్తియాభిసేకేన అభిసిత్తస్స పరిచరన్తి సరట్ఠనేగమజానపదభటబలా 21 అట్ఠత్తింసా చ రాజపరిసా నటనచ్చకా ముఖమఙ్గలికా సోత్థివాచకా సమణబ్రాహ్మణసబ్బపాసణ్డగణా అభిగచ్ఛన్తి, యం కిఞ్చి పథవియా పట్టనరతనాకరనగరసుఙ్కట్ఠానవేరజ్జకఛేజ్జభేజ్జజనమనుసాసనం సబ్బత్థ సామికో భవతి, ఏవమేవ ఖో , మహారాజ, యో కోచి పుగ్గలో యుత్తో పత్తో…పే॰… విముత్తిపణ్డరవిమలసేతచ్ఛత్తేన అభిసిఞ్చతి.
‘‘Yathā, mahārāja, rañño khattiyassa abhijātakulakulīnassa khattiyābhisekena abhisittassa paricaranti saraṭṭhanegamajānapadabhaṭabalā 22 aṭṭhattiṃsā ca rājaparisā naṭanaccakā mukhamaṅgalikā sotthivācakā samaṇabrāhmaṇasabbapāsaṇḍagaṇā abhigacchanti, yaṃ kiñci pathaviyā paṭṭanaratanākaranagarasuṅkaṭṭhānaverajjakachejjabhejjajanamanusāsanaṃ sabbattha sāmiko bhavati, evameva kho , mahārāja, yo koci puggalo yutto patto…pe… vimuttipaṇḍaravimalasetacchattena abhisiñcati.
‘‘తేరసిమాని , మహారాజ, ధుతఙ్గాని, యేహి సుద్ధికతో నిబ్బానమహాసముద్దం పవిసిత్వా బహువిధం ధమ్మకీళమభికీళతి, రూపారూపఅట్ఠసమాపత్తియో వళఞ్జేతి, ఇద్ధివిధం దిబ్బసోతధాతుం పరచిత్తవిజాననం పుబ్బేనివాసానుస్సతిం దిబ్బచక్ఖుం సబ్బాసవక్ఖయఞ్చ పాపుణాతి. కతమే తేరస? పంసుకూలికఙ్గం తేచీవరికఙ్గం పిణ్డపాతికఙ్గం సపదానచారికఙ్గం ఏకాసనికఙ్గం పత్తపిణ్డికఙ్గం ఖలుపచ్ఛాభత్తికఙ్గం ఆరఞ్ఞికఙ్గం రుక్ఖమూలికఙ్గం అబ్భోకాసికఙ్గం సోసానికఙ్గం యథాసన్థతికఙ్గం నేసజ్జికఙ్గం, ఇమేహి ఖో, మహారాజ, తేరసహి ధుతగుణేహి పుబ్బే ఆసేవితేహి నిసేవితేహి చిణ్ణేహి పరిచిణ్ణేహి చరితేహి ఉపచరితేహి పరిపూరితేహి కేవలం సామఞ్ఞం పటిలభతి, తస్సాధేయ్యా హోన్తి కేవలా సన్తా సుఖా సమాపత్తియో.
‘‘Terasimāni , mahārāja, dhutaṅgāni, yehi suddhikato nibbānamahāsamuddaṃ pavisitvā bahuvidhaṃ dhammakīḷamabhikīḷati, rūpārūpaaṭṭhasamāpattiyo vaḷañjeti, iddhividhaṃ dibbasotadhātuṃ paracittavijānanaṃ pubbenivāsānussatiṃ dibbacakkhuṃ sabbāsavakkhayañca pāpuṇāti. Katame terasa? Paṃsukūlikaṅgaṃ tecīvarikaṅgaṃ piṇḍapātikaṅgaṃ sapadānacārikaṅgaṃ ekāsanikaṅgaṃ pattapiṇḍikaṅgaṃ khalupacchābhattikaṅgaṃ āraññikaṅgaṃ rukkhamūlikaṅgaṃ abbhokāsikaṅgaṃ sosānikaṅgaṃ yathāsanthatikaṅgaṃ nesajjikaṅgaṃ, imehi kho, mahārāja, terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi kevalaṃ sāmaññaṃ paṭilabhati, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘యథా, మహారాజ, సధనో నావికో పట్టనే సుట్ఠు కతసుఙ్కో మహాసముద్దం పవిసిత్వా వఙ్గం తక్కోలం చీనం సోవీరం సురట్ఠం అలసన్దం కోలపట్టనం సువణ్ణభూమిం గచ్ఛతి అఞ్ఞమ్పి యం కిఞ్చి నావాసఞ్చరణం, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఇమేహి తేరసహి ధుతగుణేహి పుబ్బే ఆసేవితేహి నిసేవితేహి చిణ్ణేహి పరిచిణ్ణేహి చరితేహి ఉపచరితేహి పరిపూరితేహి కేవలం సామఞ్ఞం పటిలభతి, తస్సాధేయ్యా హోన్తి కేవలా సన్తా సుఖా సమాపత్తియో.
‘‘Yathā, mahārāja, sadhano nāviko paṭṭane suṭṭhu katasuṅko mahāsamuddaṃ pavisitvā vaṅgaṃ takkolaṃ cīnaṃ sovīraṃ suraṭṭhaṃ alasandaṃ kolapaṭṭanaṃ suvaṇṇabhūmiṃ gacchati aññampi yaṃ kiñci nāvāsañcaraṇaṃ, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi kevalaṃ sāmaññaṃ paṭilabhati, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘యథా, మహారాజ, కస్సకో పఠమం ఖేత్తదోసం తిణకట్ఠపాసాణం అపనేత్వా కసిత్వా వపిత్వా సమ్మా ఉదకం పవేసేత్వా రక్ఖిత్వా గోపేత్వా లవనమద్దనేన బహుధఞ్ఞకో హోతి, తస్సాధేయ్యా భవన్తి యే కేచి అధనా కపణా దలిద్దా దుగ్గతజనా, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఇమేహి తేరసహి ధుతగుణేహి పుబ్బే ఆసేవితేహి…పే॰… కేవలా సన్తా సుఖా సమాపత్తియో.
‘‘Yathā, mahārāja, kassako paṭhamaṃ khettadosaṃ tiṇakaṭṭhapāsāṇaṃ apanetvā kasitvā vapitvā sammā udakaṃ pavesetvā rakkhitvā gopetvā lavanamaddanena bahudhaññako hoti, tassādheyyā bhavanti ye keci adhanā kapaṇā daliddā duggatajanā, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi…pe… kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, ఖత్తియో ముద్ధావసిత్తో అభిజాతకులీనో ఛేజ్జభేజ్జజనమనుసాసనే ఇస్సరో హోతి వసవత్తీ సామికో ఇచ్ఛాకరణో, కేవలా చ మహాపథవీ తస్సాధేయ్యా హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఇమేహి తేరసహి ధుతగుణేహి పుబ్బే ఆసేవితేహి నిసేవితేహి చిణ్ణేహి పరిచిణ్ణేహి చరితేహి ఉపచరితేహి పరిపూరితేహి జినసాసనవరే ఇస్సరో హోతి వసవత్తీ సామికో ఇచ్ఛాకరణో, కేవలా చ సమణగుణా తస్సాధేయ్యా హోన్తి.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, khattiyo muddhāvasitto abhijātakulīno chejjabhejjajanamanusāsane issaro hoti vasavattī sāmiko icchākaraṇo, kevalā ca mahāpathavī tassādheyyā hoti, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi jinasāsanavare issaro hoti vasavattī sāmiko icchākaraṇo, kevalā ca samaṇaguṇā tassādheyyā honti.
‘‘నను , మహారాజ, థేరో ఉపసేనో వఙ్గన్తపుత్తో సల్లేఖధుతగుణే పరిపూరకారితాయ అనాదియిత్వా సావత్థియా సఙ్ఘస్స కతికం సపరిసో నరదమ్మసారథిం పటిసల్లానగతం ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతో పాదే సిరసా వన్దిత్వా ఏకమన్తం నిసీది, భగవా చ తం సువినీతం పరిసం ఓలోకేత్వా హట్ఠతుట్ఠో పముదితో ఉదగ్గో పరిసాయ సద్ధిం సల్లాపం సల్లపిత్వా అసమ్భిన్నేన బ్రహ్మస్సరేన ఏతదవోచ ‘పాసాదికా ఖో పన త్యాయం ఉపసేన పరిసా, కతం త్వం ఉపసేన పరిసం వినేసీ’తి. సోపి సబ్బఞ్ఞునా దసబలేన దేవాతిదేవేన పుట్ఠో యథాభూతసభావగుణవసేన భగవన్తం ఏతదవోచ –
‘‘Nanu , mahārāja, thero upaseno vaṅgantaputto sallekhadhutaguṇe paripūrakāritāya anādiyitvā sāvatthiyā saṅghassa katikaṃ sapariso naradammasārathiṃ paṭisallānagataṃ upasaṅkamitvā bhagavato pāde sirasā vanditvā ekamantaṃ nisīdi, bhagavā ca taṃ suvinītaṃ parisaṃ oloketvā haṭṭhatuṭṭho pamudito udaggo parisāya saddhiṃ sallāpaṃ sallapitvā asambhinnena brahmassarena etadavoca ‘pāsādikā kho pana tyāyaṃ upasena parisā, kataṃ tvaṃ upasena parisaṃ vinesī’ti. Sopi sabbaññunā dasabalena devātidevena puṭṭho yathābhūtasabhāvaguṇavasena bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘యో కోచి మం, భన్తే, ఉపసఙ్కమిత్వా పబ్బజ్జం వా నిస్సయం వా యాచతి, తమహం ఏవం వదామి ‘‘అహం ఖో ఆవుసో ఆరఞ్ఞికో పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో తేచీవరికో. సచే త్వమ్పి ఆరఞ్ఞికో భవిస్ససి పిణ్డపాతికో పంసుకూలికో తేచీవరికో, ఏవాహం తం పబ్బాజేస్సామి నిస్సయం దస్సామీ’’తి, సచే సో మే, భన్తే, పటిస్సుణిత్వా నన్దతి ఓరమతి, ఏవాహం తం పబ్బాజేమి నిస్సయం దేమి, సచే న నన్దతి న ఓరమతి, న తం పబ్బాజేమి, న నిస్సయం దేమి, ఏవాహం, భన్తే, పరిసం వినేమీ’’తి. ఏవం ఖో 23, మహారాజ, ధుతగుణవరసమాదిణ్ణో జినసాసనవరే ఇస్సరో హోతి. వసవత్తీ సామికో ఇచ్ఛాకరణో, తస్సాధేయ్యా హోన్తి కేవలా సన్తా సుఖా సమాపత్తియో.
‘‘Yo koci maṃ, bhante, upasaṅkamitvā pabbajjaṃ vā nissayaṃ vā yācati, tamahaṃ evaṃ vadāmi ‘‘ahaṃ kho āvuso āraññiko piṇḍapātiko paṃsukūliko tecīvariko. Sace tvampi āraññiko bhavissasi piṇḍapātiko paṃsukūliko tecīvariko, evāhaṃ taṃ pabbājessāmi nissayaṃ dassāmī’’ti, sace so me, bhante, paṭissuṇitvā nandati oramati, evāhaṃ taṃ pabbājemi nissayaṃ demi, sace na nandati na oramati, na taṃ pabbājemi, na nissayaṃ demi, evāhaṃ, bhante, parisaṃ vinemī’’ti. Evaṃ kho 24, mahārāja, dhutaguṇavarasamādiṇṇo jinasāsanavare issaro hoti. Vasavattī sāmiko icchākaraṇo, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘యథా, మహారాజ, పదుమం అభివుద్ధపరిసుద్ధఉదిచ్చజాతిప్పభవం సినిద్ధం ముదు లోభనీయం సుగన్ధం పియం పత్థితం పసత్థం జలకద్దమమనుపలిత్తం అణుపత్తకేసరకణ్ణికాభిమణ్డితం భమరగణసేవితం సీతలసలిలసంవద్ధం, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఇమేహి తేరసహి ధుతగుణేహి పుబ్బే ఆసేవితేహి నిసేవితేహి చిణ్ణేహి పరిచిణ్ణేహి చరితేహి ఉపచరితేహి పరిపూరితేహి అరియసావకో తింసగుణవరేహి సముపేతో హోతి.
‘‘Yathā, mahārāja, padumaṃ abhivuddhaparisuddhaudiccajātippabhavaṃ siniddhaṃ mudu lobhanīyaṃ sugandhaṃ piyaṃ patthitaṃ pasatthaṃ jalakaddamamanupalittaṃ aṇupattakesarakaṇṇikābhimaṇḍitaṃ bhamaragaṇasevitaṃ sītalasalilasaṃvaddhaṃ, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi ariyasāvako tiṃsaguṇavarehi samupeto hoti.
‘‘కతమేహి తింసగుణవరేహి? సినిద్ధముదుమద్దవమేత్తచిత్తో హోతి, ఘాతితహతవిహతకిలేసో హోతి, హతనిహతమానదబ్బో హోతి, అచలదళ్హనివిట్ఠనిబ్బేమతికసద్ధో హోతి, పరిపుణ్ణపీణితపహట్ఠలోభనీయసన్తసుఖసమాపత్తిలాభీ హోతి, సీలవరపవరఅసమసుచిగన్ధపరిభావితో హోతి, దేవమనుస్సానం పియో హోతి మనాపో, ఖీణాసవఅరియవరపుగ్గలపత్థితో, దేవమనుస్సానం వన్దితపూజితో, బుధవిబుధపణ్డితజనానం థుతథవితథోమితపసత్థో , ఇధ వా హురం వా లోకేన అనుపలిత్తో, అప్పథోకవజ్జేపి 25 భయదస్సావీ, విపులవరసమ్పత్తికామానం మగ్గఫలవరత్థసాధనో, ఆయాచితవిపులపణీతపచ్చయభాగీ, అనికేతసయనో, ఝానజ్ఝోసితతప్పవరవిహారీ , విజటితకిలేసజాలవత్థు, భిన్నభగ్గసఙ్కుటితసఞ్ఛిన్నగతినీవరణో, అకుప్పధమ్మో, అభినీతవాసో, అనవజ్జభోగీ , గతివిముత్తో, ఉత్తిణ్ణసబ్బవిచికిచ్ఛో, విముత్తిజ్ఝోసితత్థో 26, దిట్ఠధమ్మో, అచలదళ్హభీరుత్తాణముపగతో, సముచ్ఛిన్నానుసయో, సబ్బాసవక్ఖయం పత్తో, సన్తసుఖసమాపత్తివిహారబహులో, సబ్బసమణగుణసముపేతో, ఇమేహి తింసగుణవరేహి సముపేతో హోతి.
‘‘Katamehi tiṃsaguṇavarehi? Siniddhamudumaddavamettacitto hoti, ghātitahatavihatakileso hoti, hatanihatamānadabbo hoti, acaladaḷhaniviṭṭhanibbematikasaddho hoti, paripuṇṇapīṇitapahaṭṭhalobhanīyasantasukhasamāpattilābhī hoti, sīlavarapavaraasamasucigandhaparibhāvito hoti, devamanussānaṃ piyo hoti manāpo, khīṇāsavaariyavarapuggalapatthito, devamanussānaṃ vanditapūjito, budhavibudhapaṇḍitajanānaṃ thutathavitathomitapasattho , idha vā huraṃ vā lokena anupalitto, appathokavajjepi 27 bhayadassāvī, vipulavarasampattikāmānaṃ maggaphalavaratthasādhano, āyācitavipulapaṇītapaccayabhāgī, aniketasayano, jhānajjhositatappavaravihārī , vijaṭitakilesajālavatthu, bhinnabhaggasaṅkuṭitasañchinnagatinīvaraṇo, akuppadhammo, abhinītavāso, anavajjabhogī , gativimutto, uttiṇṇasabbavicikiccho, vimuttijjhositattho 28, diṭṭhadhammo, acaladaḷhabhīruttāṇamupagato, samucchinnānusayo, sabbāsavakkhayaṃ patto, santasukhasamāpattivihārabahulo, sabbasamaṇaguṇasamupeto, imehi tiṃsaguṇavarehi samupeto hoti.
‘‘నను, మహారాజ, థేరో సారిపుత్తో దససహస్సిలోకధాతుయా అగ్గపురిసో ఠపేత్వా దసబలం లోకాచరియం, సోపి అపరిమితమసఙ్ఖ్యేయ్యకప్పే సమాచితకుసలమూలో 29 బ్రాహ్మణకులకులీనో మనాపికం కామరతిం అనేకసతసఙ్ఖం ధనవరఞ్చ ఓహాయ జినసాసనే పబ్బజిత్వా ఇమేహి తేరసహి ధుతగుణేహి కాయవచీచిత్తం దమయిత్వా అజ్జేతరహి అనన్తగుణసమన్నాగతో గోతమస్స భగవతో సాసనవరే ధమ్మచక్కమనుప్పవత్తకో జాతో. భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా దేవాతిదేవేన ఏకఙ్గుత్తరనికాయవరలఞ్ఛకే –
‘‘Nanu, mahārāja, thero sāriputto dasasahassilokadhātuyā aggapuriso ṭhapetvā dasabalaṃ lokācariyaṃ, sopi aparimitamasaṅkhyeyyakappe samācitakusalamūlo 30 brāhmaṇakulakulīno manāpikaṃ kāmaratiṃ anekasatasaṅkhaṃ dhanavarañca ohāya jinasāsane pabbajitvā imehi terasahi dhutaguṇehi kāyavacīcittaṃ damayitvā ajjetarahi anantaguṇasamannāgato gotamassa bhagavato sāsanavare dhammacakkamanuppavattako jāto. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena ekaṅguttaranikāyavaralañchake –
‘‘నాహం, భిక్ఖవే, అఞ్ఞం ఏకపుగ్గలమ్పి సమనుపస్సామి, యో ఏవం తథాగతేన అనుత్తరం ధమ్మచక్కం పవత్తితం సమ్మదేవ అనుప్పవత్తేతి, యథయిదం భిక్ఖవే, సారిపుత్తో, సారిపుత్తో. భిక్ఖవే, తథాగతేన అనుత్తరం ధమ్మచక్కం పవత్తితం సమ్మదేవ అనుప్పవత్తేతీ’’’తి.
‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekapuggalampi samanupassāmi, yo evaṃ tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavatteti, yathayidaṃ bhikkhave, sāriputto, sāriputto. Bhikkhave, tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavattetī’’’ti.
‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, యం కిఞ్చి నవఙ్గం బుద్ధవచనం, యా చ లోకుత్తరా కిరియా, యా చ లోకే అధిగమవిపులవరసమ్పత్తియో, సబ్బం తం తేరససు ధుతగుణేసు సమోధానోపగత’’ 31 న్తి.
‘‘Sādhu, bhante nāgasena, yaṃ kiñci navaṅgaṃ buddhavacanaṃ, yā ca lokuttarā kiriyā, yā ca loke adhigamavipulavarasampattiyo, sabbaṃ taṃ terasasu dhutaguṇesu samodhānopagata’’ 32 nti.
ధుతఙ్గపఞ్హో దుతియో.
Dhutaṅgapañho dutiyo.
అనుమానవగ్గో చతుత్థో.
Anumānavaggo catuttho.
Footnotes: