Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પટિસમ્ભિદામગ્ગપાળિ • Paṭisambhidāmaggapāḷi

    ૫૪. દિબ્બચક્ખુઞાણનિદ્દેસો

    54. Dibbacakkhuñāṇaniddeso

    ૧૦૬. કથં ઓભાસવસેન નાનત્તેકત્તરૂપનિમિત્તાનં દસ્સનટ્ઠે પઞ્ઞા દિબ્બચક્ખુઞાણં? ઇધ ભિક્ખુ છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ, વીરિયસમાધિ…પે॰… ચિત્તસમાધિ…પે॰… વીમંસાસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ. સો ઇમેસુ ચતૂસુ ઇદ્ધિપાદેસુ ચિત્તં પરિભાવેતિ પરિદમેતિ, મુદું કરોતિ કમ્મનિયં. સો ઇમેસુ ચતૂસુ ઇદ્ધિપાદેસુ ચિત્તં પરિભાવેત્વા પરિદમેત્વા, મુદું કરિત્વા કમ્મનિયં આલોકસઞ્ઞં મનસિ કરોતિ, દિવાસઞ્ઞં અધિટ્ઠાતિ – ‘‘યથા દિવા તથા રત્તિં, યથા રત્તિં તથા દિવા’’. ઇતિ વિવટેન ચેતસા અપરિયોનદ્ધેન સપ્પભાસં ચિત્તં ભાવેતિ. સો તથાભાવિતેન ચિત્તેન પરિસુદ્ધેન પરિયોદાતેન સત્તાનં ચુતૂપપાતઞાણાય ચિત્તં અભિનીહરતિ અભિનિન્નામેતિ. સો દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન, સત્તે પસ્સતિ ચવમાને ઉપપજ્જમાને હીને પણીતે સુવણ્ણે દુબ્બણ્ણે સુગતે દુગ્ગતે યથાકમ્મૂપગે સત્તે પજાનાતિ – ‘‘ઇમે વત ભોન્તો સત્તા કાયદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા, વચીદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા, મનોદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા, અરિયાનં ઉપવાદકા, મિચ્છાદિટ્ઠિકા, મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના; તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપન્ના. ઇમે વા પન ભોન્તો સત્તા કાયસુચરિતેન સમન્નાગતા, વચીસુચરિતેન સમન્નાગતા, મનોસુચરિતેન સમન્નાગતા અરિયાનં અનુપવાદકા, સમ્માદિટ્ઠિકા સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના; તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપન્ના’’તિ. ઇતિ દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સત્તે પસ્સતિ ચવમાને ઉપપજ્જમાને હીને પણીતે સુવણ્ણે દુબ્બણ્ણે, સુગતે દુગ્ગતે યથાકમ્મૂપગે સત્તે પજાનાતિ. તં ઞાતટ્ઠેન ઞાણં, પજાનનટ્ઠેન પઞ્ઞા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘ઓભાસવસેન નાનત્તેકત્તરૂપનિમિત્તાનં દસ્સનટ્ઠે પઞ્ઞા દિબ્બચક્ખુઞાણં’’.

    106. Kathaṃ obhāsavasena nānattekattarūpanimittānaṃ dassanaṭṭhe paññā dibbacakkhuñāṇaṃ? Idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhi…pe… cittasamādhi…pe… vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. So imesu catūsu iddhipādesu cittaṃ paribhāveti paridameti, muduṃ karoti kammaniyaṃ. So imesu catūsu iddhipādesu cittaṃ paribhāvetvā paridametvā, muduṃ karitvā kammaniyaṃ ālokasaññaṃ manasi karoti, divāsaññaṃ adhiṭṭhāti – ‘‘yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā’’. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti. So tathābhāvitena cittena parisuddhena pariyodātena sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena, satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena samannāgatā, manoduccaritena samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā, micchādiṭṭhikā, micchādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā, vacīsucaritena samannāgatā, manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā, sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘obhāsavasena nānattekattarūpanimittānaṃ dassanaṭṭhe paññā dibbacakkhuñāṇaṃ’’.

    દિબ્બચક્ખુઞાણનિદ્દેસો ચતુપઞ્ઞાસમો.

    Dibbacakkhuñāṇaniddeso catupaññāsamo.







    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / પટિસમ્ભિદામગ્ગ-અટ્ઠકથા • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ૫૪. દિબ્બચક્ખુઞાણનિદ્દેસવણ્ણના • 54. Dibbacakkhuñāṇaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact