Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౧౦౫] ౫. దుబ్బలకట్ఠజాతకవణ్ణనా
[105] 5. Dubbalakaṭṭhajātakavaṇṇanā
బహుమ్పేతం వనే కట్ఠన్తి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం ఉత్తసితభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. సో కిర సావత్థివాసీ ఏకో కులపుత్తో సత్థు ధమ్మదేసనం సుత్వా పబ్బజిత్వా మరణభీరుకో అహోసి, రత్తిట్ఠానదివాట్ఠానేసు వాతస్స వా వీజన్తస్స సుక్ఖదణ్డకస్స వా పతన్తస్స పక్ఖిచతుప్పదానం వా సద్దం సుత్వా మరణభయతజ్జితో మహారవం రవన్తో పలాయతి. తస్స హి ‘‘మరితబ్బం మయా’’తి సతిమత్తమ్పి నత్థి. సచే హి సో ‘‘అహం మరిస్సామీ’’తి జానేయ్య, న మరణం భాయేయ్య. మరణస్సతికమ్మట్ఠానస్స పన తస్స అభావితత్తావ భాయతి . తస్స సో మరణభీరుకభావో భిక్ఖుసఙ్ఘే పాకటో జాతో.
Bahumpetaṃvane kaṭṭhanti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ uttasitabhikkhuṃ ārabbha kathesi. So kira sāvatthivāsī eko kulaputto satthu dhammadesanaṃ sutvā pabbajitvā maraṇabhīruko ahosi, rattiṭṭhānadivāṭṭhānesu vātassa vā vījantassa sukkhadaṇḍakassa vā patantassa pakkhicatuppadānaṃ vā saddaṃ sutvā maraṇabhayatajjito mahāravaṃ ravanto palāyati. Tassa hi ‘‘maritabbaṃ mayā’’ti satimattampi natthi. Sace hi so ‘‘ahaṃ marissāmī’’ti jāneyya, na maraṇaṃ bhāyeyya. Maraṇassatikammaṭṭhānassa pana tassa abhāvitattāva bhāyati . Tassa so maraṇabhīrukabhāvo bhikkhusaṅghe pākaṭo jāto.
అథేకదివసం ధమ్మసభాయం భిక్ఖూ కథం సముట్ఠాపేసుం ‘‘ఆవుసో, అసుకో నామ భిక్ఖు మరణభీరుకో మరణం భాయతి, భిక్ఖునా నామ ‘అవస్సం మయా మరితబ్బ’న్తి మరణస్సతికమ్మట్ఠానం భావేతుం వట్టతీ’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే తం భిక్ఖుం పక్కోసాపేత్వా ‘‘సచ్చం కిర త్వం మరణభీరుకో’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘సచ్చం, భన్తే’’తి వుత్తే ‘‘భిక్ఖవే, మా ఏతస్స భిక్ఖునో అనత్తమనా హోథ, నాయం ఇదానేవ మరణభీరుకో, పుబ్బేపి మరణభీరుకోయేవా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.
Athekadivasaṃ dhammasabhāyaṃ bhikkhū kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, asuko nāma bhikkhu maraṇabhīruko maraṇaṃ bhāyati, bhikkhunā nāma ‘avassaṃ mayā maritabba’nti maraṇassatikammaṭṭhānaṃ bhāvetuṃ vaṭṭatī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte taṃ bhikkhuṃ pakkosāpetvā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ maraṇabhīruko’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhave, mā etassa bhikkhuno anattamanā hotha, nāyaṃ idāneva maraṇabhīruko, pubbepi maraṇabhīrukoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో హిమవన్తే రుక్ఖదేవతా హుత్వా నిబ్బత్తి. తస్మిం కాలే బారాణసిరాజా అత్తనో మఙ్గలహత్థిం ఆనేఞ్జకారణం సిక్ఖాపేతుం హత్థాచరియానం అదాసి. తం ఆళానే నిచ్చలం బన్ధిత్వా తోమరహత్థా మనుస్సా పరివారేత్వా ఆనేఞ్జకారణం కారేన్తి. సో తం కారణం కారియమానో వేదనం అధివాసేతుం అసక్కోన్తో ఆళానం భిన్దిత్వా మనుస్సే పలాపేత్వా హిమవన్తం పావిసి. మనుస్సా తం గహేతుం అసక్కోన్తా నివత్తింసు. సో తత్థ మరణభీరుకో అహోసి, వాతసద్దాని సుత్వా కమ్పమానో మరణభయతజ్జితో సోణ్డం విధునిత్వా వేగేన పలాయతి, ఆళానే బన్ధిత్వా ఆనేఞ్జకారణం కరణకాలో వియస్స హోతి, కాయస్సాదం వా చిత్తస్సాదం వా అలభన్తో కమ్పమానో విచరతి.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto himavante rukkhadevatā hutvā nibbatti. Tasmiṃ kāle bārāṇasirājā attano maṅgalahatthiṃ āneñjakāraṇaṃ sikkhāpetuṃ hatthācariyānaṃ adāsi. Taṃ āḷāne niccalaṃ bandhitvā tomarahatthā manussā parivāretvā āneñjakāraṇaṃ kārenti. So taṃ kāraṇaṃ kāriyamāno vedanaṃ adhivāsetuṃ asakkonto āḷānaṃ bhinditvā manusse palāpetvā himavantaṃ pāvisi. Manussā taṃ gahetuṃ asakkontā nivattiṃsu. So tattha maraṇabhīruko ahosi, vātasaddāni sutvā kampamāno maraṇabhayatajjito soṇḍaṃ vidhunitvā vegena palāyati, āḷāne bandhitvā āneñjakāraṇaṃ karaṇakālo viyassa hoti, kāyassādaṃ vā cittassādaṃ vā alabhanto kampamāno vicarati.
రుక్ఖదేవతా తం దిస్వా ఖన్ధవిటపే ఠత్వా ఇమం గాథమాహ –
Rukkhadevatā taṃ disvā khandhaviṭape ṭhatvā imaṃ gāthamāha –
౧౦౫.
105.
‘‘బహుమ్పేతం వనే కట్ఠం, వాతో భఞ్జతి దుబ్బలం;
‘‘Bahumpetaṃ vane kaṭṭhaṃ, vāto bhañjati dubbalaṃ;
తస్స చే భాయసి నాగ, కిసో నూన భవిస్ససీ’’తి.
Tassa ce bhāyasi nāga, kiso nūna bhavissasī’’ti.
తత్థాయం పిణ్డత్థో – యం ఏతం దుబ్బలం కట్ఠం పురత్థిమాదిభేదో వాతో భఞ్జతి, తం ఇమస్మిం వనే బహుం సులభం, తత్థ తత్థ సంవిజ్జతి. సచే త్వం తస్స భాయసి, ఏవం సన్తే నిచ్చం భీతో మంసలోహితక్ఖయం పత్వా కిసో నూన భవిస్ససి, ఇమస్మిం పన వనే తవ భయం నామ నత్థి, తస్మా ఇతో పట్ఠాయ మా భాయీతి.
Tatthāyaṃ piṇḍattho – yaṃ etaṃ dubbalaṃ kaṭṭhaṃ puratthimādibhedo vāto bhañjati, taṃ imasmiṃ vane bahuṃ sulabhaṃ, tattha tattha saṃvijjati. Sace tvaṃ tassa bhāyasi, evaṃ sante niccaṃ bhīto maṃsalohitakkhayaṃ patvā kiso nūna bhavissasi, imasmiṃ pana vane tava bhayaṃ nāma natthi, tasmā ito paṭṭhāya mā bhāyīti.
ఏవం దేవతా తస్స ఓవాదం అదాసి, సోపి తతో పట్ఠాయ నిబ్భయో అహోసి.
Evaṃ devatā tassa ovādaṃ adāsi, sopi tato paṭṭhāya nibbhayo ahosi.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే సో భిక్ఖు సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహి. ‘‘తదా నాగో అయం భిక్ఖు అహోసి, రుక్ఖదేవతా పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne so bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. ‘‘Tadā nāgo ayaṃ bhikkhu ahosi, rukkhadevatā pana ahameva ahosi’’nti.
దుబ్బలకట్ఠజాతకవణ్ణనా పఞ్చమా.
Dubbalakaṭṭhajātakavaṇṇanā pañcamā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౦౫. దుబ్బలకట్ఠజాతకం • 105. Dubbalakaṭṭhajātakaṃ