Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
૮. દુબ્બણ્ણકરણસિક્ખાપદવણ્ણના
8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
લાભસદ્દોયં કમ્મસાધનો ‘‘કો ભવતા લાભો લદ્ધો’’તિઆદીસુ વિય, સો ચેત્થ અતીતકાલિકોતિ આહ ‘‘અલબ્ભીતિ લભો’’તિ , લદ્ધન્તિ અત્થો. ‘‘લભો એવ લાભો’’તિ ઇમિના સકત્થે ણપચ્ચયોતિ દસ્સેતિ. કિં અલબ્ભીતિ કિં લદ્ધં. નવન્તિ અભિનવં. એત્તાવતા ચ નવઞ્ચ તં ચીવરઞ્ચાતિ નવચીવરં, નવચીવરં લાભો એતેનાતિ નવચીવરલાભોતિ એવમેત્થ સમાસો દટ્ઠબ્બોતિ. યદિ એવં કથં ‘‘નવં ચીવરલાભેના’’તિ વુત્તન્તિ આહ ‘‘ઇતિ નવચીવરલાભેના’’તિઆદિ. એત્થ ચ ‘‘વિકપ્પનુપગં પચ્છિમ’’ન્તિ ન વુત્તત્તા ચીવરન્તિ યં નિવાસેતું વા પારુપિતું વા સક્કા હોતિ, તદેવ વેદિતબ્બન્તિ આહ ‘‘નિવાસનપારુપનુપગં ચીવર’’ન્તિ. ‘‘દુબ્બણ્ણકરણં આદાતબ્બ’’ન્તિ એતં કપ્પબિન્દું સન્ધાય વુત્તં, ન નીલાદીહિ સકલચીવરં દુબ્બણ્ણકરણં, તઞ્ચ પન કપ્પં આદિયન્તેન ચીવરં રજિત્વા ચતૂસુ વા કોણેસુ, તીસુ વા દ્વીસુ વા એકસ્મિં વા કોણે મોરસ્સ અક્ખિમણ્ડલમત્તં વા મઙ્ગુલપિટ્ઠિમત્તં વા આદાતબ્બન્તિ આહ ‘‘તસ્સા’’તિઆદિ. કંસનીલેનાતિ ચમ્મકારનીલેન. મહાપચ્ચરિયં પન ‘‘અયોમલં લોહમલં, એતં કંસનીલં નામા’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૩૬૮) વુત્તં . પત્તનીલેનાતિ યેન કેનચિ નીલવણ્ણેન પણ્ણરસેન. કપ્પબિન્દું આદિયિત્વાતિ વટ્ટં એકં કપ્પબિન્દું આદિયિત્વા.
Lābhasaddoyaṃ kammasādhano ‘‘ko bhavatā lābho laddho’’tiādīsu viya, so cettha atītakālikoti āha ‘‘alabbhīti labho’’ti , laddhanti attho. ‘‘Labho eva lābho’’ti iminā sakatthe ṇapaccayoti dasseti. Kiṃ alabbhīti kiṃ laddhaṃ. Navanti abhinavaṃ. Ettāvatā ca navañca taṃ cīvarañcāti navacīvaraṃ, navacīvaraṃ lābho etenāti navacīvaralābhoti evamettha samāso daṭṭhabboti. Yadi evaṃ kathaṃ ‘‘navaṃ cīvaralābhenā’’ti vuttanti āha ‘‘iti navacīvaralābhenā’’tiādi. Ettha ca ‘‘vikappanupagaṃ pacchima’’nti na vuttattā cīvaranti yaṃ nivāsetuṃ vā pārupituṃ vā sakkā hoti, tadeva veditabbanti āha ‘‘nivāsanapārupanupagaṃ cīvara’’nti. ‘‘Dubbaṇṇakaraṇaṃ ādātabba’’nti etaṃ kappabinduṃ sandhāya vuttaṃ, na nīlādīhi sakalacīvaraṃ dubbaṇṇakaraṇaṃ, tañca pana kappaṃ ādiyantena cīvaraṃ rajitvā catūsu vā koṇesu, tīsu vā dvīsu vā ekasmiṃ vā koṇe morassa akkhimaṇḍalamattaṃ vā maṅgulapiṭṭhimattaṃ vā ādātabbanti āha ‘‘tassā’’tiādi. Kaṃsanīlenāti cammakāranīlena. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘ayomalaṃ lohamalaṃ, etaṃ kaṃsanīlaṃ nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 368) vuttaṃ . Pattanīlenāti yena kenaci nīlavaṇṇena paṇṇarasena. Kappabinduṃ ādiyitvāti vaṭṭaṃ ekaṃ kappabinduṃ ādiyitvā.
પાળિકપ્પકણ્ણિકકપ્પાદયો પન સબ્બટ્ઠકથાસુ પટિસિદ્ધા. અગ્ગળાદીનિ કપ્પકતચીવરે પન પચ્છા આરોપેત્વા કપ્પકરણકિચ્ચં નત્થીતિ આહ ‘‘પચ્છા આરોપિતેસૂ’’તિઆદિ. અગ્ગળઅનુવાતપરિભણ્ડેસૂતિ ઉદ્ધરિત્વા અલ્લિયાપનકખણ્ડપિટ્ઠિઅનુવાતકુચ્છિઅનુવાતેસુ. કિરિયાકિરિયન્તિ નિવાસનપારુપનતો, કપ્પસ્સ અનાદાનતો કિરિયાકિરિયં.
Pāḷikappakaṇṇikakappādayo pana sabbaṭṭhakathāsu paṭisiddhā. Aggaḷādīni kappakatacīvare pana pacchā āropetvā kappakaraṇakiccaṃ natthīti āha ‘‘pacchā āropitesū’’tiādi. Aggaḷaanuvātaparibhaṇḍesūti uddharitvā alliyāpanakakhaṇḍapiṭṭhianuvātakucchianuvātesu. Kiriyākiriyanti nivāsanapārupanato, kappassa anādānato kiriyākiriyaṃ.
દુબ્બણ્ણકરણસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.