| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ದುಕಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಣ್ಣನಾ
Dukaatthuddhāravaṇṇanā
೧೪೪೧. ಹೇತುಗೋಚ್ಛಕನಿದ್ದೇಸೇ ತಯೋ ಕುಸಲಹೇತೂತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಹೇತೂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ತೇಯೇವ ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ಚತೂಸು ಭೂಮೀಸು ಕುಸಲೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಇಮಿನಾ ಉಪಾಯೇನ ಸೇಸಗೋಚ್ಛಕೇಸುಪಿ ದೇಸನಾನಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
1441. Hetugocchakaniddese tayo kusalahetūtiādinā nayena hetū dassetvā puna teyeva uppattiṭṭhānato dassetuṃ catūsu bhūmīsu kusalesu uppajjantītiādi vuttaṃ. Iminā upāyena sesagocchakesupi desanānayo veditabbo.
೧೪೭೩. ಯತ್ಥ ದ್ವೇ ತಯೋ ಆಸವಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ತಿವಿಧೇನ ಆಸವಾನಂ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಚತೂಸು ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇಸು ಅವಿಜ್ಜಾಸವೇನ, ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಸು ದಿಟ್ಠಾಸವಅವಿಜ್ಜಾಸವೇಹಿ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಕಾಮಾಸವೋ ದುವಿಧೇನ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಭವಾಸವೋ ಚತೂಸು ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇಸು ಅವಿಜ್ಜಾಸವೇನ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಏಕಧಾವ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಯಥಾ ಚೇತ್ಥ ಏವಂ ಯತ್ಥ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಏಕತೋ ದಸಧಾ ಭವೇ। ತತ್ಥ ಕಾಮರಾಗೋ ಚತುಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಪಟಿಘೋ ತಿಧಾ, ಮಾನೋ ಏಕಧಾ। ತಥಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಚೇವ ಭವರಾಗೋ ಚ। ಕಥಂ? ಕಾಮರಾಗೋ ತಾವ ಮಾನಸಂಯೋಜನಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಚೇವ, ದಿಟ್ಠಿಸಂಯೋಜನಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಚ, ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಚ, ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನಮತ್ತೇನೇವ ಚ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಏವಂ ಚತುಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಪಟಿಘೋ ಪನ ಇಸ್ಸಾಸಂಯೋಜನಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಚೇವ, ಮಚ್ಛರಿಯಸಂಯೋಜನಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಚ, ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನಮತ್ತೇನೇವ ಚ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಏವಂ ತಿಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಮಾನೋ ಭವರಾಗಾವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಧಾವ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ । ತಥಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ। ಸಾ ಹಿ ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಭವರಾಗೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋತಿ। ಏವಮೇತ್ಥ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ।
1473. Yattha dve tayo āsavā ekato uppajjantīti ettha tividhena āsavānaṃ ekato uppatti veditabbā. Tattha catūsu diṭṭhivippayuttesu avijjāsavena, diṭṭhisampayuttesu diṭṭhāsavaavijjāsavehi saddhinti kāmāsavo duvidhena ekato uppajjati. Bhavāsavo catūsu diṭṭhivippayuttesu avijjāsavena saddhinti ekadhāva ekato uppajjati. Yathā cettha evaṃ yattha dve tīṇi saṃyojanāni ekato uppajjantīti etthāpi saṃyojanānaṃ uppatti ekato dasadhā bhave. Tattha kāmarāgo catudhā ekato uppajjati, paṭigho tidhā, māno ekadhā. Tathā vicikicchā ceva bhavarāgo ca. Kathaṃ? Kāmarāgo tāva mānasaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ceva, diṭṭhisaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ca, sīlabbataparāmāsaavijjāsaṃyojanehi ca, avijjāsaṃyojanamatteneva ca saddhinti evaṃ catudhā ekato uppajjati. Paṭigho pana issāsaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ceva, macchariyasaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ca, avijjāsaṃyojanamatteneva ca saddhinti evaṃ tidhā ekato uppajjati. Māno bhavarāgāvijjāsaṃyojanehi saddhiṃ ekadhāva ekato uppajjati . Tathā vicikicchā. Sā hi avijjāsaṃyojanena saddhiṃ ekadhā uppajjati. Bhavarāgepi eseva nayoti. Evamettha dve tīṇi saṃyojanāni ekato uppajjanti.
೧೫೧೧. ಯಂ ಪನೇತಂ ನೀವರಣಗೋಚ್ಛಕೇ ಯತ್ಥ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ನೀವರಣಾನಿ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥಾಪಿ ಅಟ್ಠಧಾ ನೀವರಣಾನಂ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏತೇಸು ಹಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ದುವಿಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಚತುಧಾ, ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಏಕಧಾ। ತಥಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ। ಕಥಂ? ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ತಾವ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಚಿತ್ತೇಸು ಉದ್ಧಚ್ಚನೀವರಣಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣೇಹಿ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕೇಸು ಥಿನಮಿದ್ಧಉದ್ಧಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ದುವಿಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಯಂ ಪನೇತಂ ದ್ವೇ ತೀಣೀತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ವಚನಂ ಯುಜ್ಜತಿ ಏವ। ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಪನ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಚಿತ್ತೇ ಉದ್ಧಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣೇಹಿ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕೇ ಥಿನಮಿದ್ಧಉದ್ಧಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣೇಹಿ, ಅಸಙ್ಖಾರಿಕೇಯೇವ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣೇಹಿ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕೇಯೇವ ಥಿನಮಿದ್ಧಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣೇಹಿ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಚತುಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಪನ ಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣಮತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಧಾವ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛುದ್ಧಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಧಾವ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ।
1511. Yaṃ panetaṃ nīvaraṇagocchake yattha dve tīṇi nīvaraṇāni ekato uppajjantīti vuttaṃ, tatthāpi aṭṭhadhā nīvaraṇānaṃ ekato uppatti veditabbā. Etesu hi kāmacchando duvidhā ekato uppajjati, byāpādo catudhā, uddhaccaṃ ekadhā. Tathā vicikicchā. Kathaṃ? Kāmacchando tāva asaṅkhārikacittesu uddhaccanīvaraṇaavijjānīvaraṇehi, sasaṅkhārikesu thinamiddhauddhaccaavijjānīvaraṇehi saddhiṃ duvidhā ekato uppajjati. Yaṃ panetaṃ dve tīṇīti vuttaṃ, taṃ heṭṭhimaparicchedavasena vuttaṃ. Tasmā catunnampi ekato uppajjatīti vacanaṃ yujjati eva. Byāpādo pana asaṅkhārikacitte uddhaccaavijjānīvaraṇehi, sasaṅkhārike thinamiddhauddhaccaavijjānīvaraṇehi, asaṅkhārikeyeva uddhaccakukkuccaavijjānīvaraṇehi, sasaṅkhārikeyeva thinamiddhauddhaccakukkuccaavijjānīvaraṇehi saddhinti catudhā ekato uppajjati. Uddhaccaṃ pana avijjānīvaraṇamattena saddhiṃ ekadhāva ekato uppajjati. Vicikicchuddhaccaavijjānīvaraṇehi saddhiṃ ekadhāva ekato uppajjati.
೧೫೭೭. ಯಮ್ಪಿದಂ ಕಿಲೇಸಗೋಚ್ಛಕೇ ಯತ್ಥ ದ್ವೇ ತಯೋ ಕಿಲೇಸಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥ ‘ದ್ವೇ ಕಿಲೇಸಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ, ತಯೋ ವಾ ಕಿಲೇಸಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕಸ್ಮಾ? ದ್ವಿನ್ನಂ ತಿಣ್ಣಂಯೇವ ವಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅಸಮ್ಭವತೋ।
1577. Yampidaṃ kilesagocchake yattha dve tayo kilesā ekato uppajjantīti vuttaṃ, tattha ‘dve kilesā aññehi, tayo vā kilesā aññehi kilesehi saddhiṃ uppajjantī’ti evamattho veditabbo. Kasmā? Dvinnaṃ tiṇṇaṃyeva vā ekato uppattiyā asambhavato.
ತತ್ಥ ದಸಧಾ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಲೋಭೋ ಛಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಪಟಿಘೋ ದ್ವಿಧಾ। ತಥಾ ಮೋಹೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕಥಂ? ಲೋಭೋ ತಾವ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕೇ ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇ ಮೋಹಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕೇ ಮೋಹಥಿನಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ, ಅಸಙ್ಖಾರಿಕೇಯೇವ ಮೋಹಮಾನುದ್ಧಚ್ಚಾಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ , ಸಸಙ್ಖಾರಿಕೇಯೇವ ಮೋಹಮಾನಥಿನಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ, ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತೇ ಪನ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕೇ ಮೋಹಉದ್ಧಚ್ಚದಿಟ್ಠಿಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕೇ ಮೋಹದಿಟ್ಠಿಥಿನಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಛಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ।
Tattha dasadhā kilesānaṃ ekato uppatti hoti. Ettha hi lobho chadhā ekato uppajjati. Paṭigho dvidhā. Tathā mohoti veditabbo. Kathaṃ? Lobho tāva asaṅkhārike diṭṭhivippayutte mohauddhaccaahirikānottappehi, sasaṅkhārike mohathinauddhaccaahirikānottappehi, asaṅkhārikeyeva mohamānuddhaccāhirikānottappehi , sasaṅkhārikeyeva mohamānathinauddhaccaahirikānottappehi, diṭṭhisampayutte pana asaṅkhārike mohauddhaccadiṭṭhiahirikānottappehi, sasaṅkhārike mohadiṭṭhithinauddhaccaahirikānottappehi saddhinti chadhā ekato uppajjati.
ಪಟಿಘೋ ಪನ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕೇ ಮೋಹಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕೇ ಮೋಹಥಿನಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಏವಂ ದ್ವಿಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಮೋಹೋ ಪನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಮ್ಪಯುತ್ತೇ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛುದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ, ಉದ್ಧಚ್ಚಸಮ್ಪಯುತ್ತೇ ಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪೇಹಿ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಏವಂ ದ್ವಿಧಾ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
Paṭigho pana asaṅkhārike mohauddhaccaahirikānottappehi, sasaṅkhārike mohathinauddhaccaahirikānottappehi saddhinti evaṃ dvidhā ekato uppajjati. Moho pana vicikicchāsampayutte vicikicchuddhaccaahirikānottappehi, uddhaccasampayutte uddhaccaahirikānottappehi saddhinti evaṃ dvidhā ekato uppajjati. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ಅಟ್ಠಸಾಲಿನಿಯಾ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಹಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Aṭṭhasāliniyā dhammasaṅgahaaṭṭhakathāya
ಅಟ್ಠಕಥಾಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aṭṭhakathākaṇḍavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀಪಾಳಿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ದುಕಅತ್ಥುದ್ಧಾರೋ • Dukaatthuddhāro
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ದುಕಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಣ್ಣನಾ • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ದುಕಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಣ್ಣನಾ • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
