| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
3. து³கதிகபட்டா²னவண்ணனா
3. Dukatikapaṭṭhānavaṇṇanā
து³கதிகபட்டா²னே ஹேதுங் குஸலங் த⁴ம்மங் படிச்ச ஹேது குஸலோ த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதி ஹேதுபச்சயாதி ஏவங் பஞ்ஹாமத்துத்³தா⁴ரவஸேனேவ ஸங்கே²பதோ தே³ஸனா கதா. ‘‘குஸலங் அலோப⁴ங் படிச்ச அதோ³ஸோ அமோஹோ’’திஆதி³னா பன நயேன வித்தா²ரோ வத்தப்³போ³ ஸியா, ஸோ ஹெட்டா² த³ஸ்ஸிதனயேன ஸக்கா அவுத்தோபி ஜானிதுந்தி ஏகபதே³பி ஏகபச்சயோ வா ந வுத்தோ. யா பனேஸா ஸங்கே²பதோ தே³ஸனா கதா, ஸா ஏவங் கதாதி வேதி³தப்³பா³. ஹேதுது³கேன ஹி ஸத்³தி⁴ங் குஸலபத³ங் யோஜெத்வா படிச்சவாரே அனுலோமஸ்ஸ சேவ பச்சனீயஸ்ஸ ச வஸேன ஸப்³பே³ லப்³ப⁴மானகபச்சயா த³ஸ்ஸிதா, அனுலோமபச்சனீயபச்சனீயானுலோமனயா சேவ ஸஹஜாதவாராத³யோ ச ந த³ஸ்ஸிதா, கேவலங் ‘‘படிச்சவாரஸதி³ஸங்யேவ வித்தா²ரேதப்³ப³’’ந்தி வுத்தங். பஞ்ஹாவாரே பஞ்ஹம்பி அவிஸ்ஸஜ்ஜெத்வா கேவலங் பஞ்ஹுத்³தா⁴ரமத்தங் கத்வா அனுலோமபச்சனீயவஸேனேவ லப்³ப⁴மானபச்சயா த³ஸ்ஸிதா. யதா² ச குஸலபத³ங், ஏவங் அகுஸலஅப்³யாகதபதா³னிபி ஹேதுது³கேன ஸத்³தி⁴ங் யோஜெத்வா ஹேதுகுஸலது³கதிகங் நித்³தி³ஸிதப்³ப³ந்தி வுத்தங்.
Dukatikapaṭṭhāne hetuṃ kusalaṃ dhammaṃ paṭicca hetu kusalo dhammo uppajjati hetupaccayāti evaṃ pañhāmattuddhāravaseneva saṅkhepato desanā katā. ‘‘Kusalaṃ alobhaṃ paṭicca adoso amoho’’tiādinā pana nayena vitthāro vattabbo siyā, so heṭṭhā dassitanayena sakkā avuttopi jānitunti ekapadepi ekapaccayo vā na vutto. Yā panesā saṅkhepato desanā katā, sā evaṃ katāti veditabbā. Hetudukena hi saddhiṃ kusalapadaṃ yojetvā paṭiccavāre anulomassa ceva paccanīyassa ca vasena sabbe labbhamānakapaccayā dassitā, anulomapaccanīyapaccanīyānulomanayā ceva sahajātavārādayo ca na dassitā, kevalaṃ ‘‘paṭiccavārasadisaṃyeva vitthāretabba’’nti vuttaṃ. Pañhāvāre pañhampi avissajjetvā kevalaṃ pañhuddhāramattaṃ katvā anulomapaccanīyavaseneva labbhamānapaccayā dassitā. Yathā ca kusalapadaṃ, evaṃ akusalaabyākatapadānipi hetudukena saddhiṃ yojetvā hetukusaladukatikaṃ niddisitabbanti vuttaṃ.
ததோ பரங் ஹேதுங் ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தங் த⁴ம்மந்திஆதி³னா நயேன ஹேதுவேத³னாது³கதிகாதீ³னி ஏகவீஸதி து³கதிகானி த³ஸ்ஸிதானி. யஸ்மா பன ஹேது நாம ஸனித³ஸ்ஸனஸப்படிகோ⁴ அனித³ஸ்ஸனஸப்படிகோ⁴ வா நத்தி², தஸ்மா ஹேதுபதே³ன ஸத்³தி⁴ங் ஸனித³ஸ்ஸனஸப்படிக⁴அனித³ஸ்ஸனஸப்படிக⁴பதா³னி ந யோஜிதானி. ஏவங் ஹேதுது³கேன ஸத்³தி⁴ங் லப்³ப⁴மானகவஸேன த்³வாவீஸதி திகே யோஜெத்வா புன தே ஸஹேதுகது³காதீ³ஹி ஸரணது³கபரியோஸானேஹி ஸப்³ப³து³கேஹி ஸத்³தி⁴ங் யோஜிதா. தத்த² யங் யங் பத³ங் யேன யேன பதே³ன ஸத்³தி⁴ங் யோஜனங் ந க³ச்ச²தி, தங் தங் பாளியங்யேவ ந லப்³ப⁴தீதி வுத்தங். ஏவமெத்த² ஏகேன து³கேன ஸத்³தி⁴ங் பா³வீஸதி திகே யோஜெத்வா புன அபரேன பா³வீஸதி, அபரேன பா³வீஸதீதி படிபாடியா து³கஸதே லப்³ப⁴மானது³கபதே³ஹி ஸத்³தி⁴ங் த்³வாவீஸதி திகா யோஜிதாதி த்³வாவீஸதி திகே க³ஹெத்வா து³கஸதே பக்கி²பித்வா து³கதிகபட்டா²னங் நாம தே³ஸிதங். தத்த² யேஸு யேஸு டா²னேஸு நயங் த³ஸ்ஸெத்வா பாளியா ஸங்கே²போ கதோ, தேஸு தேஸு டா²னேஸு த³ஸ்ஸிதனயானுரூபேன தஸ்ஸா வித்தா²ரோ வேதி³தப்³போ³தி.
Tato paraṃ hetuṃ sukhāya vedanāya sampayuttaṃ dhammantiādinā nayena hetuvedanādukatikādīni ekavīsati dukatikāni dassitāni. Yasmā pana hetu nāma sanidassanasappaṭigho anidassanasappaṭigho vā natthi, tasmā hetupadena saddhiṃ sanidassanasappaṭighaanidassanasappaṭighapadāni na yojitāni. Evaṃ hetudukena saddhiṃ labbhamānakavasena dvāvīsati tike yojetvā puna te sahetukadukādīhi saraṇadukapariyosānehi sabbadukehi saddhiṃ yojitā. Tattha yaṃ yaṃ padaṃ yena yena padena saddhiṃ yojanaṃ na gacchati, taṃ taṃ pāḷiyaṃyeva na labbhatīti vuttaṃ. Evamettha ekena dukena saddhiṃ bāvīsati tike yojetvā puna aparena bāvīsati, aparena bāvīsatīti paṭipāṭiyā dukasate labbhamānadukapadehi saddhiṃ dvāvīsati tikā yojitāti dvāvīsati tike gahetvā dukasate pakkhipitvā dukatikapaṭṭhānaṃ nāma desitaṃ. Tattha yesu yesu ṭhānesu nayaṃ dassetvā pāḷiyā saṅkhepo kato, tesu tesu ṭhānesu dassitanayānurūpena tassā vitthāro veditabboti.
து³கதிகபட்டா²னவண்ணனா.
Dukatikapaṭṭhānavaṇṇanā.
