Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౨. దుక్కరకారికపఞ్హో
2. Dukkarakārikapañho
౨. ‘‘భన్తే నాగసేన, సబ్బేవ బోధిసత్తా దుక్కరకారికం కరోన్తి, ఉదాహు గోతమేనేవ బోధిసత్తేన దుక్కరకారికా కతా’’తి? ‘‘నత్థి, మహారాజ , సబ్బేసం బోధిసత్తానం దుక్కరకారికా, గోతమేనేవ బోధిసత్తేన దుక్కరకారికా కతా’’తి.
2. ‘‘Bhante nāgasena, sabbeva bodhisattā dukkarakārikaṃ karonti, udāhu gotameneva bodhisattena dukkarakārikā katā’’ti? ‘‘Natthi, mahārāja , sabbesaṃ bodhisattānaṃ dukkarakārikā, gotameneva bodhisattena dukkarakārikā katā’’ti.
‘‘భన్తే నాగసేన, యది ఏవం అయుత్తం, యం బోధిసత్తానం బోధిసత్తేహి వేమత్తతా హోతీ’’తి. ‘‘చతూహి , మహారాజ, ఠానేహి బోధిసత్తానం బోధిసత్తేహి వేమత్తతా హోతి. కతమేహి చతూహి? కులవేమత్తతా పధానవేమత్తతా 1 ఆయువేమత్తతా పమాణవేమత్తతాతి. ఇమేహి ఖో, మహారాజ, చతూహి ఠానేహి బోధిసత్తానం బోధిసత్తేహి వేమత్తతా హోతి. సబ్బేసమ్పి, మహారాజ, బుద్ధానం రూపే సీలే సమాధిమ్హి పఞ్ఞాయ విముత్తియా విముత్తిఞాణదస్సనే చతువేసారజ్జే దసతథాగతబలే ఛఅసాధారణఞాణే చుద్దసబుద్ధఞాణే అట్ఠారసబుద్ధధమ్మే కేవలే చ బుద్ధగుణే 2 నత్థి వేమత్తతా, సబ్బేపి బుద్ధా బుద్ధధమ్మేహి సమసమా’’తి.
‘‘Bhante nāgasena, yadi evaṃ ayuttaṃ, yaṃ bodhisattānaṃ bodhisattehi vemattatā hotī’’ti. ‘‘Catūhi , mahārāja, ṭhānehi bodhisattānaṃ bodhisattehi vemattatā hoti. Katamehi catūhi? Kulavemattatā padhānavemattatā 3 āyuvemattatā pamāṇavemattatāti. Imehi kho, mahārāja, catūhi ṭhānehi bodhisattānaṃ bodhisattehi vemattatā hoti. Sabbesampi, mahārāja, buddhānaṃ rūpe sīle samādhimhi paññāya vimuttiyā vimuttiñāṇadassane catuvesārajje dasatathāgatabale chaasādhāraṇañāṇe cuddasabuddhañāṇe aṭṭhārasabuddhadhamme kevale ca buddhaguṇe 4 natthi vemattatā, sabbepi buddhā buddhadhammehi samasamā’’ti.
‘‘యది, భన్తే నాగసేన, సబ్బేపి బుద్ధా బుద్ధధమ్మేహి సమసమా, కేన కారణేన గోతమేనేవ బోధిసత్తేన దుక్కరకారికా కతా’’తి? ‘‘అపరిపక్కే, మహారాజ, ఞాణే అపరిపక్కాయ బోధియా గోతమో బోధిసత్తో నేక్ఖమ్మమభినిక్ఖన్తో అపరిపక్కం ఞాణం పరిపాచయమానేన దుక్కరకారికా కతా’’తి.
‘‘Yadi, bhante nāgasena, sabbepi buddhā buddhadhammehi samasamā, kena kāraṇena gotameneva bodhisattena dukkarakārikā katā’’ti? ‘‘Aparipakke, mahārāja, ñāṇe aparipakkāya bodhiyā gotamo bodhisatto nekkhammamabhinikkhanto aparipakkaṃ ñāṇaṃ paripācayamānena dukkarakārikā katā’’ti.
‘‘భన్తే నాగసేన, కేన కారణేన బోధిసత్తో అపరిపక్కే ఞాణే అపరిపక్కాయ బోధియా మహాభినిక్ఖమనం నిక్ఖన్తో, నను నామ ఞాణం పరిపాచేత్వా పరిపక్కే ఞాణే నిక్ఖమితబ్బ’’న్తి?
‘‘Bhante nāgasena, kena kāraṇena bodhisatto aparipakke ñāṇe aparipakkāya bodhiyā mahābhinikkhamanaṃ nikkhanto, nanu nāma ñāṇaṃ paripācetvā paripakke ñāṇe nikkhamitabba’’nti?
‘‘బోధిసత్తో, మహారాజ, విపరీతం ఇత్థాగారం దిస్వా విప్పటిసారీ అహోసి, తస్స విప్పటిసారిస్స అరతి ఉప్పజ్జి, అరతిచిత్తం ఉప్పన్నం దిస్వా అఞ్ఞతరో మారకాయికో దేవపుత్తో ‘అయం ఖో కాలో అరతిచిత్తస్స వినోదనాయా’తి వేహాసే ఠత్వా ఇదం వచనమబ్రవి –
‘‘Bodhisatto, mahārāja, viparītaṃ itthāgāraṃ disvā vippaṭisārī ahosi, tassa vippaṭisārissa arati uppajji, araticittaṃ uppannaṃ disvā aññataro mārakāyiko devaputto ‘ayaṃ kho kālo araticittassa vinodanāyā’ti vehāse ṭhatvā idaṃ vacanamabravi –
‘‘మారిస, మా ఖో త్వం ఉక్కణ్ఠితో అహోసి, ఇతో తే సత్తమే దివసే దిబ్బం చక్కరతనం పాతుభవిస్సతి సహస్సారం సనేమికం సనాభికం సబ్బాకారపరిపూరం, పథవిగతాని చ తే రతనాని ఆకాసట్ఠాని చ సయమేవ ఉపగచ్ఛిస్సన్తి, ద్విసహస్సపరిత్తదీపపరివారేసు చతూసు మహాదీపేసు ఏకముఖేన ఆణా పవత్తిస్సతి, పరోసహస్సఞ్చ తే పుత్తా భవిస్సన్తి సూరా వీరఙ్గరూపా పరసేనప్పమద్దనా , తేహి పుత్తేహి పరికిణ్ణో సత్తరతనసమన్నాగతో చతుద్దీపమనుసాసిస్ససీ’తి.
‘‘Mārisa, mā kho tvaṃ ukkaṇṭhito ahosi, ito te sattame divase dibbaṃ cakkaratanaṃ pātubhavissati sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūraṃ, pathavigatāni ca te ratanāni ākāsaṭṭhāni ca sayameva upagacchissanti, dvisahassaparittadīpaparivāresu catūsu mahādīpesu ekamukhena āṇā pavattissati, parosahassañca te puttā bhavissanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā , tehi puttehi parikiṇṇo sattaratanasamannāgato catuddīpamanusāsissasī’ti.
‘‘యథా నామ దివససన్తత్తం అయోసూలం సబ్బత్థ ఉపడహన్తం కణ్ణసోతం పవిసేయ్య, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తస్స తం వచనం కణ్ణసోతం పవిసిత్థ, ఇతి సో పకతియావ ఉక్కణ్ఠితో తస్సా దేవతాయ వచనేన భియ్యోసోమత్తాయ ఉబ్బిజ్జి సంవిజ్జి సంవేగమాపజ్జి.
‘‘Yathā nāma divasasantattaṃ ayosūlaṃ sabbattha upaḍahantaṃ kaṇṇasotaṃ paviseyya, evameva kho, mahārāja, bodhisattassa taṃ vacanaṃ kaṇṇasotaṃ pavisittha, iti so pakatiyāva ukkaṇṭhito tassā devatāya vacanena bhiyyosomattāya ubbijji saṃvijji saṃvegamāpajji.
‘‘యథా పన, మహారాజ, మహతిమహాఅగ్గిక్ఖన్ధో జలమానో అఞ్ఞేన కట్ఠేన ఉపడహితో భియ్యోసోమత్తాయ జలేయ్య, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తో పకతియావ ఉక్కణ్ఠితో తస్సా దేవతాయ వచనేన భియ్యోసోమత్తాయ ఉబ్బిజ్జి సంవిజ్జి సంవేగమాపజ్జి.
‘‘Yathā pana, mahārāja, mahatimahāaggikkhandho jalamāno aññena kaṭṭhena upaḍahito bhiyyosomattāya jaleyya, evameva kho, mahārāja, bodhisatto pakatiyāva ukkaṇṭhito tassā devatāya vacanena bhiyyosomattāya ubbijji saṃvijji saṃvegamāpajji.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, మహాపథవీ పకతితిన్తా నిబ్బత్తహరితసద్దలా ఆసిత్తోదకా చిక్ఖల్లజాతా పునదేవ మహామేఘే అభివుట్ఠే భియ్యోసోమత్తాయ చిక్ఖల్లతరా అస్స, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తో పకతియావ ఉక్కణ్ఠితో తస్సా దేవతాయ వచనేన భియ్యోసోమత్తాయ ఉబ్బిజ్జి సంవిజ్జి సంవేగమాపజ్జీ’’తి.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, mahāpathavī pakatitintā nibbattaharitasaddalā āsittodakā cikkhallajātā punadeva mahāmeghe abhivuṭṭhe bhiyyosomattāya cikkhallatarā assa, evameva kho, mahārāja, bodhisatto pakatiyāva ukkaṇṭhito tassā devatāya vacanena bhiyyosomattāya ubbijji saṃvijji saṃvegamāpajjī’’ti.
‘‘అపి ను ఖో, భన్తే నాగసేన, బోధిసత్తస్స యది సత్తమే దివసే దిబ్బం చక్కరతనం నిబ్బత్తేయ్య, పటినివత్తేయ్య బోధిసత్తో దిబ్బే చక్కరతనే నిబ్బత్తే’’తి? ‘‘న హి, మహారాజ, సత్తమే దివసే బోధిసత్తస్స దిబ్బం చక్కరతనం నిబ్బత్తేయ్య, అపి చ పలోభనత్థాయ తాయ దేవతాయ ముసా భణితం, యదిపి, మహారాజ, సత్తమే దివసే దిబ్బం చక్కరతనం నిబ్బత్తేయ్య, బోధిసత్తో న నివత్తేయ్య. కిం కారణం? ‘అనిచ్చ’న్తి, మహారాజ, బోధిసత్తో దళ్హం అగ్గహేసి, ‘దుక్ఖం అనత్తా’తి దళ్హం అగ్గహేసి, ఉపాదానక్ఖయం పత్తో.
‘‘Api nu kho, bhante nāgasena, bodhisattassa yadi sattame divase dibbaṃ cakkaratanaṃ nibbatteyya, paṭinivatteyya bodhisatto dibbe cakkaratane nibbatte’’ti? ‘‘Na hi, mahārāja, sattame divase bodhisattassa dibbaṃ cakkaratanaṃ nibbatteyya, api ca palobhanatthāya tāya devatāya musā bhaṇitaṃ, yadipi, mahārāja, sattame divase dibbaṃ cakkaratanaṃ nibbatteyya, bodhisatto na nivatteyya. Kiṃ kāraṇaṃ? ‘Anicca’nti, mahārāja, bodhisatto daḷhaṃ aggahesi, ‘dukkhaṃ anattā’ti daḷhaṃ aggahesi, upādānakkhayaṃ patto.
‘‘యథా, మహారాజ, అనోతత్తదహతో ఉదకం గఙ్గం నదిం పవిసతి, గఙ్గాయ నదియా మహాసముద్దం పవిసతి, మహాసముద్దతో పాతాలముఖం పవిసతి, అపి ను, మహారాజ, తం ఉదకం పాతాలముఖగతం పటినివత్తిత్వా మహాసముద్దం పవిసేయ్య, మహాసముద్దతో గఙ్గం నదిం పవిసేయ్య, గఙ్గాయ నదియా పున అనోతత్తం పవిసేయ్యా’’తి? ‘‘న హి, భన్తే’’తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తేన కప్పానం సతసహస్సం చతురో చ అసఙ్ఖ్యేయ్యే కుసలం పరిపాచితం ఇమస్స భవస్స కారణా, సోయం అన్తిమభవో అనుప్పత్తో పరిపక్కం బోధిఞాణం ఛహి వస్సేహి బుద్ధో భవిస్సతి సబ్బఞ్ఞూ లోకే అగ్గపుగ్గలో, అపి ను ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తో చక్కరతనకారణా 5 పటినివత్తేయ్యా’’తి 6? ‘‘న హి, భన్తే’’తి.
‘‘Yathā, mahārāja, anotattadahato udakaṃ gaṅgaṃ nadiṃ pavisati, gaṅgāya nadiyā mahāsamuddaṃ pavisati, mahāsamuddato pātālamukhaṃ pavisati, api nu, mahārāja, taṃ udakaṃ pātālamukhagataṃ paṭinivattitvā mahāsamuddaṃ paviseyya, mahāsamuddato gaṅgaṃ nadiṃ paviseyya, gaṅgāya nadiyā puna anotattaṃ paviseyyā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, bodhisattena kappānaṃ satasahassaṃ caturo ca asaṅkhyeyye kusalaṃ paripācitaṃ imassa bhavassa kāraṇā, soyaṃ antimabhavo anuppatto paripakkaṃ bodhiñāṇaṃ chahi vassehi buddho bhavissati sabbaññū loke aggapuggalo, api nu kho, mahārāja, bodhisatto cakkaratanakāraṇā 7 paṭinivatteyyā’’ti 8? ‘‘Na hi, bhante’’ti.
‘‘అపి చ, మహారాజ, మహాపథవీ పరివత్తేయ్య సకాననా సపబ్బతా, నత్వేవ బోధిసత్తో పటినివత్తేయ్య అపత్వా సమ్మాసమ్బోధిం. ఆరోహేయ్యపి చే, మహారాజ, గఙ్గాయ ఉదకం పటిసోతం, నత్వేవ బోధిసత్తో పటినివత్తేయ్య అపత్వా సమ్మాసమ్బోధిం; విసుస్సేయ్యపి చే, మహారాజ, మహాసముద్దో అపరిమితజలధరో గోపదే ఉదకం వియ, నత్వేవ బోధిసత్తో పటినివత్తేయ్య అపత్వా సమ్మాసమ్బోధిం; ఫలేయ్యపి చే, మహారాజ, సినేరుపబ్బతరాజా సతధా వా సహస్సధా వా, నత్వేవ బోధిసత్తో పటినివత్తేయ్య అపత్వా సమ్మాసమ్బోధిం; పతేయ్యుమ్పి చే, మహారాజ, చన్దిమసూరియా సతారకా లేడ్డు వియ ఛమాయం, నత్వేవ బోధిసత్తో పటినివత్తేయ్య అపత్వా సమ్మాసమ్బోధిం; సంవత్తేయ్యపి చే, మహారాజ, ఆకాసో కిలఞ్జమివ, నత్వేవ బోధిసత్తో పటినివత్తేయ్య అపత్వా సమ్మాసమ్బోధిం. కిం కారణా? పదాలితత్తా సబ్బబన్ధనాన’’న్తి.
‘‘Api ca, mahārāja, mahāpathavī parivatteyya sakānanā sapabbatā, natveva bodhisatto paṭinivatteyya apatvā sammāsambodhiṃ. Āroheyyapi ce, mahārāja, gaṅgāya udakaṃ paṭisotaṃ, natveva bodhisatto paṭinivatteyya apatvā sammāsambodhiṃ; visusseyyapi ce, mahārāja, mahāsamuddo aparimitajaladharo gopade udakaṃ viya, natveva bodhisatto paṭinivatteyya apatvā sammāsambodhiṃ; phaleyyapi ce, mahārāja, sinerupabbatarājā satadhā vā sahassadhā vā, natveva bodhisatto paṭinivatteyya apatvā sammāsambodhiṃ; pateyyumpi ce, mahārāja, candimasūriyā satārakā leḍḍu viya chamāyaṃ, natveva bodhisatto paṭinivatteyya apatvā sammāsambodhiṃ; saṃvatteyyapi ce, mahārāja, ākāso kilañjamiva, natveva bodhisatto paṭinivatteyya apatvā sammāsambodhiṃ. Kiṃ kāraṇā? Padālitattā sabbabandhanāna’’nti.
‘‘భన్తే నాగసేన, కతి లోకే బన్ధనానీ’’తి? ‘‘దస ఖో పనిమాని, మహారాజ, లోకే బన్ధనాని, యేహి బన్ధనేహి బద్ధా సత్తా న నిక్ఖమన్తి, నిక్ఖమిత్వాపి పటినివత్తన్తి. కతమాని దస? మాతా, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, పితా, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, భరియా, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, పుత్తా, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, ఞాతీ, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, మిత్తం, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, ధనం, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, లాభసక్కారో, మహారాజ , లోకే బన్ధనం, ఇస్సరియం, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, పఞ్చ కామగుణా, మహారాజ, లోకే బన్ధనం, ఇమాని ఖో మహారాజ దస లోకే బన్ధనాని, యేహి బన్ధనేహి బద్ధా సత్తా న నిక్ఖమన్తి, నిక్ఖమిత్వాపి పటినివత్తన్తి, తాని దస బన్ధనాని బోధిసత్తస్స ఛిన్నాని పదాలితాని, తస్మా, మహారాజ, బోధిసత్తో న పటినివత్తతీ’’తి.
‘‘Bhante nāgasena, kati loke bandhanānī’’ti? ‘‘Dasa kho panimāni, mahārāja, loke bandhanāni, yehi bandhanehi baddhā sattā na nikkhamanti, nikkhamitvāpi paṭinivattanti. Katamāni dasa? Mātā, mahārāja, loke bandhanaṃ, pitā, mahārāja, loke bandhanaṃ, bhariyā, mahārāja, loke bandhanaṃ, puttā, mahārāja, loke bandhanaṃ, ñātī, mahārāja, loke bandhanaṃ, mittaṃ, mahārāja, loke bandhanaṃ, dhanaṃ, mahārāja, loke bandhanaṃ, lābhasakkāro, mahārāja , loke bandhanaṃ, issariyaṃ, mahārāja, loke bandhanaṃ, pañca kāmaguṇā, mahārāja, loke bandhanaṃ, imāni kho mahārāja dasa loke bandhanāni, yehi bandhanehi baddhā sattā na nikkhamanti, nikkhamitvāpi paṭinivattanti, tāni dasa bandhanāni bodhisattassa chinnāni padālitāni, tasmā, mahārāja, bodhisatto na paṭinivattatī’’ti.
‘‘భన్తే నాగసేన, యది బోధిసత్తో ఉప్పన్నే అరతిచిత్తే దేవతాయ వచనేన అపరిపక్కే ఞాణే అపరిపక్కాయ బోధియా నేక్ఖమ్మమభినిక్ఖన్తో, కిం తస్స దుక్కరకారికాయ కతాయ, నను నామ సబ్బభక్ఖేన భవితబ్బం ఞాణపరిపాకం ఆగమయమానేనా’’తి?
‘‘Bhante nāgasena, yadi bodhisatto uppanne araticitte devatāya vacanena aparipakke ñāṇe aparipakkāya bodhiyā nekkhammamabhinikkhanto, kiṃ tassa dukkarakārikāya katāya, nanu nāma sabbabhakkhena bhavitabbaṃ ñāṇaparipākaṃ āgamayamānenā’’ti?
‘‘దస ఖో పనిమే, మహారాజ, పుగ్గలా లోకస్మిం ఓఞ్ఞాతా అవఞ్ఞాతా హీళితా ఖీళితా గరహితా పరిభూతా అచిత్తీకతా. కతమే దస? ఇత్థీ, మహారాజ, విధవా లోకస్మిం ఓఞ్ఞాతా అవఞ్ఞాతా హీళితా ఖీళితా గరహితా పరిభూతా అచిత్తీకతా. దుబ్బలో, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… అమిత్తఞాతి, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… మహగ్ఘసో, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… అగరుకులవాసికో, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… పాపమిత్తో, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… ధనహీనో, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… ఆచారహీనో, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… కమ్మహీనో, మహారాజ, పుగ్గలో…పే॰… పయోగహీనో, మహారాజ, పుగ్గలో లోకస్మిం ఓఞ్ఞాతో అవఞ్ఞాతో హీళితో ఖీళితో గరహితో పరిభూతో అచిత్తీకతో. ఇమే ఖో, మహారాజ, దస పుగ్గలా లోకస్మిం ఓఞ్ఞాతా అవఞ్ఞాతా హీళితా ఖీళితా గరహితా పరిభూతా అచిత్తీకతా. ఇమాని ఖో, మహారాజ, దస ఠానాని అనుస్సరమానస్స బోధిసత్తస్స ఏవం సఞ్ఞా ఉప్పజ్జి ‘మాహం కమ్మహీనో అస్సం పయోగహీనో గరహితో దేవమనుస్సానం, యంనూనాహం కమ్మస్సామీ అస్సం కమ్మగరు కమ్మాధిపతేయ్యో కమ్మసీలో కమ్మధోరయ్హో కమ్మనికేతవా అప్పమత్తో విహరేయ్య’న్తి, ఏవం ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తో ఞాణం పరిపాచేన్తో దుక్కరకారికం అకాసీ’’తి.
‘‘Dasa kho panime, mahārāja, puggalā lokasmiṃ oññātā avaññātā hīḷitā khīḷitā garahitā paribhūtā acittīkatā. Katame dasa? Itthī, mahārāja, vidhavā lokasmiṃ oññātā avaññātā hīḷitā khīḷitā garahitā paribhūtā acittīkatā. Dubbalo, mahārāja, puggalo…pe… amittañāti, mahārāja, puggalo…pe… mahagghaso, mahārāja, puggalo…pe… agarukulavāsiko, mahārāja, puggalo…pe… pāpamitto, mahārāja, puggalo…pe… dhanahīno, mahārāja, puggalo…pe… ācārahīno, mahārāja, puggalo…pe… kammahīno, mahārāja, puggalo…pe… payogahīno, mahārāja, puggalo lokasmiṃ oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito paribhūto acittīkato. Ime kho, mahārāja, dasa puggalā lokasmiṃ oññātā avaññātā hīḷitā khīḷitā garahitā paribhūtā acittīkatā. Imāni kho, mahārāja, dasa ṭhānāni anussaramānassa bodhisattassa evaṃ saññā uppajji ‘māhaṃ kammahīno assaṃ payogahīno garahito devamanussānaṃ, yaṃnūnāhaṃ kammassāmī assaṃ kammagaru kammādhipateyyo kammasīlo kammadhorayho kammaniketavā appamatto vihareyya’nti, evaṃ kho, mahārāja, bodhisatto ñāṇaṃ paripācento dukkarakārikaṃ akāsī’’ti.
‘‘భన్తే నాగసేన, బోధిసత్తో దుక్కరకారికం కరోన్తో ఏవమాహ ‘న ఖో పనాహం ఇమాయ కటుకాయ దుక్కరకారికాయ అధిగచ్ఛామి ఉత్తరిమనుస్సధమ్మం అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం, సియా ను ఖో అఞ్ఞో మగ్గో బోధాయా’తి. అపి ను తస్మిం సమయే బోధిసత్తస్స మగ్గం ఆరబ్భ సతిసమ్మోసో అహోసీ’’తి?
‘‘Bhante nāgasena, bodhisatto dukkarakārikaṃ karonto evamāha ‘na kho panāhaṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya adhigacchāmi uttarimanussadhammaṃ alamariyañāṇadassanavisesaṃ, siyā nu kho añño maggo bodhāyā’ti. Api nu tasmiṃ samaye bodhisattassa maggaṃ ārabbha satisammoso ahosī’’ti?
‘‘పఞ్చవీసతి ఖో పనిమే, మహారాజ, చిత్తదుబ్బలీకరణా ధమ్మా, యేహి దుబ్బలీకతం చిత్తం న సమ్మా సమాధియతి ఆసవానం ఖయాయ. కతమే పఞ్చవీసతి? కోధో, మహారాజ, చిత్తదుబ్బలీకరణో ధమ్మో, యేన దుబ్బలీకతం చిత్తం న సమ్మా సమాధియతి ఆసవానం ఖయాయ, ఉపనాహో…పే॰… మక్ఖో…పే॰… పళాసో…పే॰… ఇస్సా…పే॰… మచ్ఛరియం…పే॰… మాయా…పే॰… సాఠేయ్యం…పే॰… థమ్భో…పే॰… సారమ్భో…పే॰… మానో…పే॰… అతిమానో …పే॰… మదో…పే॰… పమాదో…పే॰… థినమిద్ధం…పే॰… తన్ది 9 …పే॰… ఆలస్యం…పే॰… పాపమిత్తతా…పే॰… రూపా…పే॰… సద్దా…పే॰… గన్ధా…పే॰… రసా…పే॰… ఫోట్ఠబ్బా…పే॰… ఖుదాపిపాసా…పే॰… అరతి, మహారాజ, చిత్తదుబ్బలీకరణో ధమ్మో, యేన దుబ్బలీకతం చిత్తం న సమ్మా సమాధియతి ఆసవానం ఖయాయ. ఇమే ఖో, మహారాజ, పఞ్చవీసతి చిత్తదుబ్బలీకరణా ధమ్మా, యేహి దుబ్బలీకతం చిత్తం న సమ్మా సమాధియతి ఆసవానం ఖయాయ.
‘‘Pañcavīsati kho panime, mahārāja, cittadubbalīkaraṇā dhammā, yehi dubbalīkataṃ cittaṃ na sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya. Katame pañcavīsati? Kodho, mahārāja, cittadubbalīkaraṇo dhammo, yena dubbalīkataṃ cittaṃ na sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya, upanāho…pe… makkho…pe… paḷāso…pe… issā…pe… macchariyaṃ…pe… māyā…pe… sāṭheyyaṃ…pe… thambho…pe… sārambho…pe… māno…pe… atimāno …pe… mado…pe… pamādo…pe… thinamiddhaṃ…pe… tandi 10 …pe… ālasyaṃ…pe… pāpamittatā…pe… rūpā…pe… saddā…pe… gandhā…pe… rasā…pe… phoṭṭhabbā…pe… khudāpipāsā…pe… arati, mahārāja, cittadubbalīkaraṇo dhammo, yena dubbalīkataṃ cittaṃ na sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya. Ime kho, mahārāja, pañcavīsati cittadubbalīkaraṇā dhammā, yehi dubbalīkataṃ cittaṃ na sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya.
బోధిసత్తస్స ఖో, మహారాజ, ఖుదాపిపాసా 11 కాయం పరియాదియింసు, కాయే పరియాదిన్నే చిత్తం న సమ్మా సమాధియతి ఆసవానం ఖయాయ. సతసహస్సం, మహారాజ, కప్పానం 12 చతురో చ అసఙ్ఖ్యేయ్యే కప్పే బోధిసత్తో చతున్నం యేవ అరియసచ్చానం అభిసమయం అన్వేసి తాసు తాసు జాతీసు, కిం పనస్స పచ్ఛిమే భవే అభిసమయజాతియం మగ్గం ఆరబ్భ సతిసమ్మోసో హేస్సతి? అపి చ, మహారాజ, బోధిసత్తస్స సఞ్ఞామత్తం ఉప్పజ్జి ‘సియా ను ఖో అఞ్ఞో మగ్గో బోధాయా’తి. పుబ్బే ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తో ఏకమాసికో సమానో పితు సక్కస్స కమ్మన్తే సీతాయ జమ్బుచ్ఛాయాయ సిరిసయనే పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా నిసిన్నో వివిచ్చేవ కామేహి విచిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసి…పే॰… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహాసీ’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, ఏవమేతం తథా సమ్పటిచ్ఛామి, ఞాణం పరిపాచేన్తో బోధిసత్తో దుక్కరకారికం అకాసీ’’తి.
Bodhisattassa kho, mahārāja, khudāpipāsā 13 kāyaṃ pariyādiyiṃsu, kāye pariyādinne cittaṃ na sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya. Satasahassaṃ, mahārāja, kappānaṃ 14 caturo ca asaṅkhyeyye kappe bodhisatto catunnaṃ yeva ariyasaccānaṃ abhisamayaṃ anvesi tāsu tāsu jātīsu, kiṃ panassa pacchime bhave abhisamayajātiyaṃ maggaṃ ārabbha satisammoso hessati? Api ca, mahārāja, bodhisattassa saññāmattaṃ uppajji ‘siyā nu kho añño maggo bodhāyā’ti. Pubbe kho, mahārāja, bodhisatto ekamāsiko samāno pitu sakkassa kammante sītāya jambucchāyāya sirisayane pallaṅkaṃ ābhujitvā nisinno vivicceva kāmehi vicicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsi…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmi, ñāṇaṃ paripācento bodhisatto dukkarakārikaṃ akāsī’’ti.
దుక్కరకారికపఞ్హో దుతియో.
Dukkarakārikapañho dutiyo.
Footnotes: