Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi |
૨. દુકનિપાતો
2. Dukanipāto
૧. પઠમવગ્ગો
1. Paṭhamavaggo
૧. દુક્ખવિહારસુત્તં
1. Dukkhavihārasuttaṃ
૨૮. (દ્વે ધમ્મે અનુક્કટિ) 1 વુત્તઞ્હેતં ભગવતા, વુત્તમરહતાતિ મે સુતં –
28. (Dve dhamme anukkaṭi) 2 vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘દ્વીહિ, ભિક્ખવે, ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ભિક્ખુ દિટ્ઠેવ ધમ્મે દુક્ખં વિહરતિ સવિઘાતં સઉપાયાસં સપરિળાહં; કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા દુગ્ગતિ પાટિકઙ્ખા. કતમેહિ દ્વીહિ? ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારતાય 3 ચ, ભોજને અમત્તઞ્ઞુતાય 4 ચ. ઇમેહિ ખો, ભિક્ખવે, દ્વીહિ ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ભિક્ખુ દિટ્ઠેવ ધમ્મે દુક્ખં વિહરતિ સવિધાતં સઉપાયાસં સપરિળાહં; કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા દુગ્ગતિ પાટિકઙ્ખા’’તિ. એતમત્થં ભગવા અવોચ. તત્થેતં ઇતિ વુચ્ચતિ –
‘‘Dvīhi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā. Katamehi dvīhi? Indriyesu aguttadvāratāya 5 ca, bhojane amattaññutāya 6 ca. Imehi kho, bhikkhave, dvīhi dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savidhātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘ચક્ખુ સોતઞ્ચ ઘાનઞ્ચ, જિવ્હા કાયો તથા મનો;
‘‘Cakkhu sotañca ghānañca, jivhā kāyo tathā mano;
‘‘ભોજનમ્હિ અમત્તઞ્ઞૂ, ઇન્દ્રિયેસુ અસંવુતો;
‘‘Bhojanamhi amattaññū, indriyesu asaṃvuto;
કાયદુક્ખં ચેતોદુક્ખં, દુક્ખં સો અધિગચ્છતિ.
Kāyadukkhaṃ cetodukkhaṃ, dukkhaṃ so adhigacchati.
‘‘ડય્હમાનેન કાયેન, ડય્હમાનેન ચેતસા;
‘‘Ḍayhamānena kāyena, ḍayhamānena cetasā;
દિવા વા યદિ વા રત્તિં, દુક્ખં વિહરતિ તાદિસો’’તિ.
Divā vā yadi vā rattiṃ, dukkhaṃ viharati tādiso’’ti.
અયમ્પિ અત્થો વુત્તો ભગવતા, ઇતિ મે સુતન્તિ. પઠમં.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ૧. દુક્ખવિહારસુત્તવણ્ણના • 1. Dukkhavihārasuttavaṇṇanā