Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૨. દુતિયઆઘાતપટિવિનયસુત્તં
2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttaṃ
૧૬૨. તત્ર ખો આયસ્મા સારિપુત્તો ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘આવુસો ભિક્ખવે’’તિ. ‘‘આવુસો’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ પચ્ચસ્સોસું. આયસ્મા સારિપુત્તો એતદવોચ –
162. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘પઞ્ચિમે, આવુસો, આઘાતપટિવિનયા યત્થ ભિક્ખુનો ઉપ્પન્નો આઘાતો સબ્બસો પટિવિનેતબ્બો. કતમે પઞ્ચ? ઇધાવુસો, એકચ્ચો પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો હોતિ પરિસુદ્ધવચીસમાચારો; એવરૂપેપિ, આવુસો, પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો. ઇધ પનાવુસો, એકચ્ચો પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો હોતિ પરિસુદ્ધકાયસમાચારો; એવરૂપેપિ, આવુસો, પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો. ઇધ પનાવુસો, એકચ્ચો પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો હોતિ અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો, લભતિ ચ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં; એવરૂપેપિ, આવુસો, પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો. ઇધ પનાવુસો, એકચ્ચો પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો હોતિ અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો, ન ચ લભતિ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં; એવરૂપેપિ, આવુસો, પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો. ઇધ પનાવુસો, એકચ્ચો પુગ્ગલો પરિસુદ્ધકાયસમાચારો પરિસુદ્ધવચીસમાચારો, લભતિ ચ કાલેન વા કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં; એવરૂપેપિ, આવુસો, પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો.
‘‘Pañcime, āvuso, āghātapaṭivinayā yattha bhikkhuno uppanno āghāto sabbaso paṭivinetabbo. Katame pañca? Idhāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti parisuddhavacīsamācāro; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhavacīsamācāro hoti parisuddhakāyasamācāro; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti aparisuddhavacīsamācāro, labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti aparisuddhavacīsamācāro, na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, labhati ca kālena vā kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘તત્રાવુસો, ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો પરિસુદ્ધવચીસમાચારો, કથં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો? સેય્યથાપિ, આવુસો, ભિક્ખુ પંસુકૂલિકો રથિયાય નન્તકં દિસ્વા વામેન પાદેન નિગ્ગણ્હિત્વા દક્ખિણેન પાદેન પત્થરિત્વા 1, યો તત્થ સારો તં પરિપાતેત્વા આદાય પક્કમેય્ય; એવમેવં ખ્વાવુસો, ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો પરિસુદ્ધવચીસમાચારો, યાસ્સ અપરિસુદ્ધકાયસમાચારતા ન સાસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા, યા ચ ખ્વાસ્સ પરિસુદ્ધવચીસમાચારતા સાસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા. એવં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, bhikkhu paṃsukūliko rathiyāya nantakaṃ disvā vāmena pādena niggaṇhitvā dakkhiṇena pādena pattharitvā 2, yo tattha sāro taṃ paripātetvā ādāya pakkameyya; evamevaṃ khvāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, yāssa aparisuddhakāyasamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā, yā ca khvāssa parisuddhavacīsamācāratā sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘તત્રાવુસો, ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો પરિસુદ્ધકાયસમાચારો, કથં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો? સેય્યથાપિ, આવુસો, પોક્ખરણી સેવાલપણકપરિયોનદ્ધા. અથ પુરિસો આગચ્છેય્ય ઘમ્માભિતત્તો ઘમ્મપરેતો કિલન્તો તસિતો પિપાસિતો. સો તં પોક્ખરણિં ઓગાહેત્વા ઉભોહિ હત્થેહિ ઇતિચિતિ ચ સેવાલપણકં અપવિયૂહિત્વા અઞ્જલિના પિવિત્વા પક્કમેય્ય. એવમેવં ખો, આવુસો , ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો પરિસુદ્ધકાયસમાચારો, યાસ્સ અપરિસુદ્ધવચીસમાચારતા ન સાસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા, યા ચ ખ્વાસ્સ પરિસુદ્ધકાયસમાચારતા સાસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા. એવં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhavacīsamācāro parisuddhakāyasamācāro, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, pokkharaṇī sevālapaṇakapariyonaddhā. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. So taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā ubhohi hatthehi iticiti ca sevālapaṇakaṃ apaviyūhitvā añjalinā pivitvā pakkameyya. Evamevaṃ kho, āvuso , yvāyaṃ puggalo aparisuddhavacīsamācāro parisuddhakāyasamācāro, yāssa aparisuddhavacīsamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā, yā ca khvāssa parisuddhakāyasamācāratā sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘તત્રાવુસો, ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો લભતિ ચ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, કથં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો? સેય્યથાપિ, આવુસો, પરિત્તં ગોપદે 3 ઉદકં. અથ પુરિસો આગચ્છેય્ય ઘમ્માભિતત્તો ઘમ્મપરેતો કિલન્તો તસિતો પિપાસિતો. તસ્સ એવમસ્સ – ‘ઇદં ખો પરિત્તં ગોપદે ઉદકં. સચાહં અઞ્જલિના વા પિવિસ્સામિ ભાજનેન વા ખોભેસ્સામિપિ તં લોળેસ્સામિપિ તં અપેય્યમ્પિ તં કરિસ્સામિ. યંનૂનાહં ચતુક્કુણ્ડિકો 4 નિપતિત્વા ગોપીતકં પિવિત્વા પક્કમેય્ય’ન્તિ. સો ચતુક્કુણ્ડિકો નિપતિત્વા ગોપીતકં પિવિત્વા પક્કમેય્ય. એવમેવં ખો, આવુસો, ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો લભતિ ચ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, યાસ્સ અપરિસુદ્ધકાયસમાચારતા ન સાસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા; યાપિસ્સ અપરિસુદ્ધવચીસમાચારતા ન સાપિસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા. યઞ્ચ ખો સો લભતિ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, તમેવસ્સ 5 તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બં. એવં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, parittaṃ gopade 6 udakaṃ. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tassa evamassa – ‘idaṃ kho parittaṃ gopade udakaṃ. Sacāhaṃ añjalinā vā pivissāmi bhājanena vā khobhessāmipi taṃ loḷessāmipi taṃ apeyyampi taṃ karissāmi. Yaṃnūnāhaṃ catukkuṇḍiko 7 nipatitvā gopītakaṃ pivitvā pakkameyya’nti. So catukkuṇḍiko nipatitvā gopītakaṃ pivitvā pakkameyya. Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, yāssa aparisuddhakāyasamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yāpissa aparisuddhavacīsamācāratā na sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Yañca kho so labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, tamevassa 8 tasmiṃ samaye manasi kātabbaṃ. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘તત્રાવુસો , ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો ન ચ લભતિ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, કથં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો? સેય્યથાપિ, આવુસો, પુરિસો આબાધિકો દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો અદ્ધાનમગ્ગપ્પટિપન્નો. તસ્સ પુરતોપિસ્સ દૂરે ગામો પચ્છતોપિસ્સ દૂરે ગામો. સો ન લભેય્ય સપ્પાયાનિ ભોજનાનિ, ન લભેય્ય સપ્પાયાનિ ભેસજ્જાનિ, ન લભેય્ય પતિરૂપં ઉપટ્ઠાકં, ન લભેય્ય ગામન્તનાયકં. તમેનં અઞ્ઞતરો પુરિસો પસ્સેય્ય અદ્ધાનમગ્ગપ્પટિપન્નો. સો તસ્મિં પુરિસે કારુઞ્ઞંયેવ ઉપટ્ઠાપેય્ય, અનુદ્દયંયેવ ઉપટ્ઠાપેય્ય, અનુકમ્પંયેવ ઉપટ્ઠાપેય્ય – ‘અહો વતાયં પુરિસો લભેય્ય સપ્પાયાનિ ભોજનાનિ, લભેય્ય સપ્પાયાનિ ભેસજ્જાનિ, લભેય્ય પતિરૂપં ઉપટ્ઠાકં, લભેય્ય ગામન્તનાયકં! તં કિસ્સ હેતુ? માયં 9 પુરિસો ઇધેવ અનયબ્યસનં આપજ્જી’તિ 10! એવમેવં ખો, આવુસો, ય્વાયં પુગ્ગલો અપરિસુદ્ધકાયસમાચારો અપરિસુદ્ધવચીસમાચારો ન ચ લભતિ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, એવરૂપેપિ 11, આવુસો, પુગ્ગલે કારુઞ્ઞંયેવ ઉપટ્ઠાપેતબ્બં અનુદ્દયાયેવ ઉપટ્ઠાપેતબ્બા અનુકમ્પાયેવ ઉપટ્ઠાપેતબ્બા – ‘અહો વત અયમાયસ્મા કાયદુચ્ચરિતં પહાય કાયસુચરિતં ભાવેય્ય, વચીદુચ્ચરિતં પહાય વચીસુચરિતં ભાવેય્ય, મનોદુચ્ચરિતં પહાય મનોસુચરિતં ભાવેય્ય ! તં કિસ્સ હેતુ? માયં આયસ્મા 12 કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જી’તિ 13! એવં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો.
‘‘Tatrāvuso , yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, puriso ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno addhānamaggappaṭipanno. Tassa puratopissa dūre gāmo pacchatopissa dūre gāmo. So na labheyya sappāyāni bhojanāni, na labheyya sappāyāni bhesajjāni, na labheyya patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, na labheyya gāmantanāyakaṃ. Tamenaṃ aññataro puriso passeyya addhānamaggappaṭipanno. So tasmiṃ purise kāruññaṃyeva upaṭṭhāpeyya, anuddayaṃyeva upaṭṭhāpeyya, anukampaṃyeva upaṭṭhāpeyya – ‘aho vatāyaṃ puriso labheyya sappāyāni bhojanāni, labheyya sappāyāni bhesajjāni, labheyya patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, labheyya gāmantanāyakaṃ! Taṃ kissa hetu? Māyaṃ 14 puriso idheva anayabyasanaṃ āpajjī’ti 15! Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, evarūpepi 16, āvuso, puggale kāruññaṃyeva upaṭṭhāpetabbaṃ anuddayāyeva upaṭṭhāpetabbā anukampāyeva upaṭṭhāpetabbā – ‘aho vata ayamāyasmā kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveyya, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveyya, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveyya ! Taṃ kissa hetu? Māyaṃ āyasmā 17 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjī’ti 18! Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘તત્રાવુસો , ય્વાયં પુગ્ગલો પરિસુદ્ધકાયસમાચારો પરિસુદ્ધવચીસમાચારો લભતિ ચ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, કથં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો? સેય્યથાપિ, આવુસો, પોક્ખરણી અચ્છોદકા સાતોદકા સીતોદકા 19 સેતકા 20 સુપતિત્થા રમણીયા નાનારુક્ખેહિ સઞ્છન્ના. અથ પુરિસો આગચ્છેય્ય ઘમ્માભિતત્તો ઘમ્મપરેતો કિલન્તો તસિતો પિપાસિતો . સો તં પોક્ખરણિં ઓગાહેત્વા ન્હાત્વા ચ પિવિત્વા ચ પચ્ચુત્તરિત્વા તત્થેવ રુક્ખચ્છાયાય નિસીદેય્ય વા નિપજ્જેય્ય વા.
‘‘Tatrāvuso , yvāyaṃ puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā 21 setakā 22 supatitthā ramaṇīyā nānārukkhehi sañchannā. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito . So taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā tattheva rukkhacchāyāya nisīdeyya vā nipajjeyya vā.
એવમેવં ખો, આવુસો, ય્વાયં પુગ્ગલો પરિસુદ્ધકાયસમાચારો પરિસુદ્ધવચીસમાચારો લભતિ ચ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, યાપિસ્સ પરિસુદ્ધકાયસમાચારતા સાપિસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા; યાપિસ્સ પરિસુદ્ધવચીસમાચારતા સાપિસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બા; યમ્પિ લભતિ કાલેન કાલં ચેતસો વિવરં ચેતસો પસાદં, તમ્પિસ્સ તસ્મિં સમયે મનસિ કાતબ્બં. એવં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો. સમન્તપાસાદિકં, આવુસો, પુગ્ગલં આગમ્મ ચિત્તં પસીદતિ.
Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, yāpissa parisuddhakāyasamācāratā sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yāpissa parisuddhavacīsamācāratā sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yampi labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, tampissa tasmiṃ samaye manasi kātabbaṃ. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo. Samantapāsādikaṃ, āvuso, puggalaṃ āgamma cittaṃ pasīdati.
‘‘ઇમે ખો, આવુસો, પઞ્ચ આઘાતપટિવિનયા, યત્થ ભિક્ખુનો ઉપ્પન્નો આઘાતો સબ્બસો પટિવિનેતબ્બો’’તિ. દુતિયં.
‘‘Ime kho, āvuso, pañca āghātapaṭivinayā, yattha bhikkhuno uppanno āghāto sabbaso paṭivinetabbo’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૨. દુતિયઆઘાતપટિવિનયસુત્તવણ્ણના • 2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧-૫. પઠમઆઘાતપટિવિનયસુત્તાદિવણ્ણના • 1-5. Paṭhamaāghātapaṭivinayasuttādivaṇṇanā