Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ૨. દુતિયઅનિયતસિક્ખાપદવણ્ણના

    2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā

    નહેવ ખો પન પટિચ્છન્નન્તિ એત્થ પન યમ્પિ બહિ પરિક્ખિત્તં અન્તો વિવટં પરિવેણઙ્ગણાદિ, તમ્પિ અન્તોગધન્તિ વેદિતબ્બં. ‘‘એવરૂપઞ્હિ ઠાનં અપ્પટિચ્છન્નેયેવ ગહિત’’ન્તિ મહાપચ્ચરિયં (પારા॰ અટ્ઠ॰ ૨.૪૫૩) વુત્તં. સઙ્ઘાદિસેસેન વાતિ કાયસંસગ્ગદુટ્ઠુલ્લોભાસનસઙ્ખાતેન સઙ્ઘાદિસેસેન વા. તેનેવ હિ પદભાજને ‘‘સા ચે એવં વદેય્ય ‘અય્યો, મયા દિટ્ઠો નિસિન્નો માતુગામેન સદ્ધિં કાયસંસગ્ગં સમાપજ્જન્તો’’’તિઆદિ (પારા॰ ૪૫૫) વુત્તં. ઇદં સિક્ખાપદં દુટ્ઠુલ્લવાચાવસેન આગતં. દુટ્ઠુલ્લવાચઞ્ચ સુત્વા તં માતુગામોપિ ન પટિચ્છાદેતિ. તથા હિ દુટ્ઠુલ્લવાચાસિક્ખાપદે (પારા॰ ૨૮૩ આદયો) યા પન તા ઇત્થિયો હિરિમના, તા નિક્ખમિત્વા ભિક્ખૂ ઉજ્ઝાપેસું, તસ્મા ઇધ ઇત્થીપિ અનાપત્તિં કરોતીતિ આહ ‘‘ઇત્થીપી’’તિ. અથ વા ઇધ અપ્પટિચ્છન્નત્તા ઇત્થીપિ અનાપત્તિં કરોતિ, પઠમે પન પટિચ્છન્નત્તા ઇત્થિસતમ્પિ અનાપત્તિં ન કરોતીતિ એવમેત્થ અત્થો દટ્ઠબ્બો. અનન્ધો અબધિરોતિ એત્થ કાયસંસગ્ગવસેન અનન્ધો વુત્તો, દુટ્ઠુલ્લવાચાવસેન અબધિરો.

    Naheva kho pana paṭicchannanti ettha pana yampi bahi parikkhittaṃ anto vivaṭaṃ pariveṇaṅgaṇādi, tampi antogadhanti veditabbaṃ. ‘‘Evarūpañhi ṭhānaṃ appaṭicchanneyeva gahita’’nti mahāpaccariyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.453) vuttaṃ. Saṅghādisesena vāti kāyasaṃsaggaduṭṭhullobhāsanasaṅkhātena saṅghādisesena vā. Teneva hi padabhājane ‘‘sā ce evaṃ vadeyya ‘ayyo, mayā diṭṭho nisinno mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto’’’tiādi (pārā. 455) vuttaṃ. Idaṃ sikkhāpadaṃ duṭṭhullavācāvasena āgataṃ. Duṭṭhullavācañca sutvā taṃ mātugāmopi na paṭicchādeti. Tathā hi duṭṭhullavācāsikkhāpade (pārā. 283 ādayo) yā pana tā itthiyo hirimanā, tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpesuṃ, tasmā idha itthīpi anāpattiṃ karotīti āha ‘‘itthīpī’’ti. Atha vā idha appaṭicchannattā itthīpi anāpattiṃ karoti, paṭhame pana paṭicchannattā itthisatampi anāpattiṃ na karotīti evamettha attho daṭṭhabbo. Anandho abadhiroti ettha kāyasaṃsaggavasena anandho vutto, duṭṭhullavācāvasena abadhiro.

    સમુટ્ઠાનાદીસુ ઇદં સિક્ખાપદં તિસમુટ્ઠાનં – કાયચિત્તતો વાચાચિત્તતો કાયવાચાચિત્તતો સમુટ્ઠાતિ, કિરિયં, સઞ્ઞાવિમોક્ખં, સચિત્તકં, લોકવજ્જં, કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, અકુસલચિત્તં, સુખમજ્ઝત્તવેદનાહિ દ્વિવેદનં. તેનાહ ‘‘સમુટ્ઠાનાદીનિ પનેત્થ અદિન્નાદાનસદિસાનેવા’’તિ. એત્થ ચ કાયસંસગ્ગં સમાપજ્જન્તો દુટ્ઠુલ્લમ્પિ ભણતિ, દુટ્ઠુલ્લં ભણન્તો નિસીદતિ ચાતિ ‘‘કાયવાચાચિત્તતો ચ સમુટ્ઠાતી’’તિ વુત્તં, દુટ્ઠુલ્લમેવ વા સન્ધાય વુત્તન્તિ ગહેતબ્બં.

    Samuṭṭhānādīsu idaṃ sikkhāpadaṃ tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, sukhamajjhattavedanāhi dvivedanaṃ. Tenāha ‘‘samuṭṭhānādīni panettha adinnādānasadisānevā’’ti. Ettha ca kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto duṭṭhullampi bhaṇati, duṭṭhullaṃ bhaṇanto nisīdati cāti ‘‘kāyavācācittato ca samuṭṭhātī’’ti vuttaṃ, duṭṭhullameva vā sandhāya vuttanti gahetabbaṃ.

    દુતિયઅનિયતસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ‘‘અનિયતુદ્દેસો ચાયં દિટ્ઠાદિસમૂલકચોદનાય વત્થું પટિજાનમાનોવ આપત્તિયા કારેતબ્બો, ન ઇતરોતિ આપત્તિરોપનારોપનલક્ખણદસ્સનત્થં વુત્તો’’તિ વદન્તિ.

    ‘‘Aniyatuddeso cāyaṃ diṭṭhādisamūlakacodanāya vatthuṃ paṭijānamānova āpattiyā kāretabbo, na itaroti āpattiropanāropanalakkhaṇadassanatthaṃ vutto’’ti vadanti.

    ઇતિ કઙ્ખાવિતરણિયા પાતિમોક્ખવણ્ણનાય

    Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya

    વિનયત્થમઞ્જૂસાયં લીનત્થપ્પકાસનિયં

    Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ

    અનિયતવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Aniyatavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact