Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણિ-અટ્ઠકથા • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā

    દુતિયચિત્તં

    Dutiyacittaṃ

    ૩૯૯. દુતિયચિત્તે સસઙ્ખારેનાતિ પદં વિસેસં. તમ્પિ હેટ્ઠા વુત્તત્થમેવ. ઇદં પન ચિત્તં કિઞ્ચાપિ છસુ આરમ્મણેસુ સોમનસ્સિતસ્સ લોભં ઉપ્પાદેત્વા ‘સત્તો સત્તો’તિઆદિના નયેન પરામસન્તસ્સ ઉપ્પજ્જતિ, તથાપિ સસઙ્ખારિકત્તા સપ્પયોગેન સઉપાયેન ઉપ્પજ્જનતો – યદા કુલપુત્તો મિચ્છાદિટ્ઠિકસ્સ કુલસ્સ કુમારિકં પત્થેતિ. તે ચ ‘અઞ્ઞદિટ્ઠિકા તુમ્હે’તિ કુમારિકં ન દેન્તિ. અથઞ્ઞે ઞાતકા ‘યં તુમ્હે કરોથ તમેવાયં કરિસ્સતી’તિ દાપેન્તિ. સો તેહિ સદ્ધિં તિત્થિયે ઉપસઙ્કમતિ. આદિતોવ વેમતિકો હોતિ. ગચ્છન્તે ગચ્છન્તે કાલે એતેસં કિરિયા મનાપાતિ લદ્ધિં રોચેતિ, દિટ્ઠિં ગણ્હાતિ – એવરૂપે કાલે ઇદં લબ્ભતીતિ વેદિતબ્બં.

    399. Dutiyacitte sasaṅkhārenāti padaṃ visesaṃ. Tampi heṭṭhā vuttatthameva. Idaṃ pana cittaṃ kiñcāpi chasu ārammaṇesu somanassitassa lobhaṃ uppādetvā ‘satto satto’tiādinā nayena parāmasantassa uppajjati, tathāpi sasaṅkhārikattā sappayogena saupāyena uppajjanato – yadā kulaputto micchādiṭṭhikassa kulassa kumārikaṃ pattheti. Te ca ‘aññadiṭṭhikā tumhe’ti kumārikaṃ na denti. Athaññe ñātakā ‘yaṃ tumhe karotha tamevāyaṃ karissatī’ti dāpenti. So tehi saddhiṃ titthiye upasaṅkamati. Āditova vematiko hoti. Gacchante gacchante kāle etesaṃ kiriyā manāpāti laddhiṃ roceti, diṭṭhiṃ gaṇhāti – evarūpe kāle idaṃ labbhatīti veditabbaṃ.

    યેવાપનકેસુ પનેત્થ થિનમિદ્ધં અધિકં. તત્થ થિનનતા ‘થિનં’. મિદ્ધનતા ‘મિદ્ધં’; અનુસ્સાહસંહનનતા અસત્તિવિઘાતો ચાતિ અત્થો. થિનઞ્ચ મિદ્ધઞ્ચ થિનમિદ્ધં. તત્થ થિનં અનુસ્સાહલક્ખણં, વીરિયવિનોદનરસં, સંસીદનપચ્ચુપટ્ઠાનં. મિદ્ધં અકમ્મઞ્ઞતાલક્ખણં, ઓનહનરસં, લીનભાવપચ્ચુપટ્ઠાનં પચલાયિકાનિદ્દાપચ્ચુપટ્ઠાનં વા. ઉભયમ્પિ અરતિતન્દીવિજમ્ભિતાદીસુ અયોનિસોમનસિકારપદટ્ઠાનન્તિ.

    Yevāpanakesu panettha thinamiddhaṃ adhikaṃ. Tattha thinanatā ‘thinaṃ’. Middhanatā ‘middhaṃ’; anussāhasaṃhananatā asattivighāto cāti attho. Thinañca middhañca thinamiddhaṃ. Tattha thinaṃ anussāhalakkhaṇaṃ, vīriyavinodanarasaṃ, saṃsīdanapaccupaṭṭhānaṃ. Middhaṃ akammaññatālakkhaṇaṃ, onahanarasaṃ, līnabhāvapaccupaṭṭhānaṃ pacalāyikāniddāpaccupaṭṭhānaṃ vā. Ubhayampi aratitandīvijambhitādīsu ayonisomanasikārapadaṭṭhānanti.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણીપાળિ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / દ્વાદસ અકુસલાનિ • Dvādasa akusalāni

    ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-મૂલટીકા • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / દુતિયચિત્તવણ્ણના • Dutiyacittavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact