| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / उदानपाळि • Udānapāḷi |
१०. दुतियदब्बसुत्तं
10. Dutiyadabbasuttaṃ
८०. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तत्र खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘भिक्खवो’’ति। ‘‘भदन्ते’’ति ते भिक्खू भगवतो पच्चस्सोसुं। भगवा एतदवोच –
80. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘दब्बस्स, भिक्खवे, मल्लपुत्तस्स वेहासं अब्भुग्गन्त्वा आकासे अन्तलिक्खे पल्लङ्केन निसीदित्वा तेजोधातुं समापज्जित्वा वुट्ठहित्वा परिनिब्बुतस्स सरीरस्स झायमानस्स डय्हमानस्स नेव छारिका पञ्ञायित्थ न मसि। सेय्यथापि नाम सप्पिस्स वा तेलस्स वा झायमानस्स डय्हमानस्स नेव छारिका पञ्ञायति न मसि; एवमेव खो, भिक्खवे, दब्बस्स मल्लपुत्तस्स वेहासं अब्भुग्गन्त्वा आकासे अन्तलिक्खे पल्लङ्केन निसीदित्वा तेजोधातुं समापज्जित्वा वुट्ठहित्वा परिनिब्बुतस्स सरीरस्स झायमानस्स डय्हमानस्स नेव छारिका पञ्ञायित्थ न मसी’’ति।
‘‘Dabbassa, bhikkhave, mallaputtassa vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīditvā tejodhātuṃ samāpajjitvā vuṭṭhahitvā parinibbutassa sarīrassa jhāyamānassa ḍayhamānassa neva chārikā paññāyittha na masi. Seyyathāpi nāma sappissa vā telassa vā jhāyamānassa ḍayhamānassa neva chārikā paññāyati na masi; evameva kho, bhikkhave, dabbassa mallaputtassa vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīditvā tejodhātuṃ samāpajjitvā vuṭṭhahitvā parinibbutassa sarīrassa jhāyamānassa ḍayhamānassa neva chārikā paññāyittha na masī’’ti.
अथ खो भगवा एतमत्थं विदित्वा तायं वेलायं इमं उदानं उदानेसि –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
अनुपुब्बूपसन्तस्स, यथा न ञायते गति॥
Anupubbūpasantassa, yathā na ñāyate gati.
एवं सम्माविमुत्तानं, कामबन्धोघतारिनं।
Evaṃ sammāvimuttānaṃ, kāmabandhoghatārinaṃ;
पञ्ञापेतुं गति नत्थि, पत्तानं अचलं सुख’’न्ति॥ दसमं।
Paññāpetuṃ gati natthi, pattānaṃ acalaṃ sukha’’nti. dasamaṃ;
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
निब्बाना चतुरो वुत्ता, चुन्दो पाटलिगामिया।
Nibbānā caturo vuttā, cundo pāṭaligāmiyā;
द्विधापथो विसाखा च, दब्बेन सह ते दसाति॥
Dvidhāpatho visākhā ca, dabbena saha te dasāti.
उदाने वग्गानमुद्दानं –
Udāne vaggānamuddānaṃ –
वग्गमिदं पठमं वरबोधि, वग्गमिदं दुतियं मुचलिन्दो।
Vaggamidaṃ paṭhamaṃ varabodhi, vaggamidaṃ dutiyaṃ mucalindo;
नन्दकवग्गवरो ततियो तु, मेघियवग्गवरो च चतुत्थो॥
Nandakavaggavaro tatiyo tu, meghiyavaggavaro ca catuttho.
पञ्चमवग्गवरन्तिध सोणो, छट्ठमवग्गवरन्ति जच्चन्धो 5।
Pañcamavaggavarantidha soṇo, chaṭṭhamavaggavaranti jaccandho 6;
सत्तमवग्गवरन्ति च चूळो, पाटलिगामियमट्ठमवग्गो 7॥
Sattamavaggavaranti ca cūḷo, pāṭaligāmiyamaṭṭhamavaggo 8.
असीतिमनूनकसुत्तवरं, वग्गमिदट्ठकं सुविभत्तं।
Asītimanūnakasuttavaraṃ, vaggamidaṭṭhakaṃ suvibhattaṃ;
दस्सितं चक्खुमता विमलेन, अद्धा हि तं उदानमितीदमाहु 9॥
Dassitaṃ cakkhumatā vimalena, addhā hi taṃ udānamitīdamāhu 10.
उदानपाळि निट्ठिता।
Udānapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / उदान-अट्ठकथा • Udāna-aṭṭhakathā / १०. दुतियदब्बसुत्तवण्णना • 10. Dutiyadabbasuttavaṇṇanā
