Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၂. ဒုတိယဂိလာနသုတ္တံ
2. Dutiyagilānasuttaṃ
၇၅. အထ ခော အညတရော ဘိက္ခု။ပေ.။ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အမုကသ္မိံ, ဘန္တေ, ဝိဟာရေ အညတရော ဘိက္ခု နဝော အပ္ပညာတော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠ္ဟဂိလာနော။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။
75. Atha kho aññataro bhikkhu…pe… bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘amukasmiṃ, bhante, vihāre aññataro bhikkhu navo appaññāto ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Sādhu, bhante, bhagavā yena so bhikkhu tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ နဝဝာဒဉ္စ သုတ္ဝာ ဂိလာနဝာဒဉ္စ, ‘‘အပ္ပညာတော ဘိက္ခူ’’တိ ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန မဉ္စကေ သမဓောသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ တ္ဝံ မဉ္စကေ သမဓောသိ။ သန္တိမာနိ အာသနာနိ ပညတ္တာနိ, တတ္ထာဟံ နိသီဒိသ္သာမီ’’တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခော ဘဂဝာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဘိက္ခု, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိက္ကမန္တိ နော အဘိက္ကမန္တိ, ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော အဘိက္ကမော’’တိ?
Atha kho bhagavā navavādañca sutvā gilānavādañca, ‘‘appaññāto bhikkhū’’ti iti viditvā yena so bhikkhu tenupasaṅkami. Addasā kho so bhikkhu bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna mañcake samadhosi. Atha kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhu, mā tvaṃ mañcake samadhosi. Santimāni āsanāni paññattāni, tatthāhaṃ nisīdissāmī’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘kacci te, bhikkhu, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti, paṭikkamosānaṃ paññāyati no abhikkamo’’ti?
‘‘န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ, န ယာပနီယံ။ပေ.။ န ခော မံ 1, ဘန္တေ, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတီ’’တိ။
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ…pe… na kho maṃ 2, bhante, attā sīlato upavadatī’’ti.
‘‘နော စေ ကိရ တေ, ဘိက္ခု, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတိ, အထ ကိဉ္စ တေ ကုက္ကုစ္စံ ကော စ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ?
‘‘No ce kira te, bhikkhu, attā sīlato upavadati, atha kiñca te kukkuccaṃ ko ca vippaṭisāro’’ti?
‘‘န ခ္ဝာဟံ, ဘန္တေ, သီလဝိသုဒ္ဓတ္ထံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမီ’’တိ။
‘‘Na khvāhaṃ, bhante, sīlavisuddhatthaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘နော စေ ကိရ တ္ဝံ, ဘိက္ခု, သီလဝိသုဒ္ဓတ္ထံ မယာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာသိ, အထ ကိမတ္ထံ စရဟိ တ္ဝံ, ဘိက္ခု, မယာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာသီ’’တိ?
‘‘No ce kira tvaṃ, bhikkhu, sīlavisuddhatthaṃ mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsi, atha kimatthaṃ carahi tvaṃ, bhikkhu, mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsī’’ti?
‘‘အနုပာဒာပရိနိဗ္ဗာနတ္ထံ ခ္ဝာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမီ’’တိ။
‘‘Anupādāparinibbānatthaṃ khvāhaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခော တ္ဝံ, ဘိက္ခု, အနုပာဒာပရိနိဗ္ဗာနတ္ထံ မယာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာသိ။ အနုပာဒာပရိနိဗ္ဗာနတ္ထော ဟိ, ဘိက္ခု, မယာ ဓမ္မော ဒေသိတော။
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Sādhu kho tvaṃ, bhikkhu, anupādāparinibbānatthaṃ mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsi. Anupādāparinibbānattho hi, bhikkhu, mayā dhammo desito.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဘိက္ခု, စက္ခု နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhikkhu, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘အနိစ္စံ , ဘန္တေ’’။
‘‘Aniccaṃ , bhante’’.
‘‘ယံ။ပေ.။ သောတံ။ ဃာနံ။ ဇိဝ္ဟာ။ ကာယော။ မနော။ မနောဝိညာဏံ။ မနောသမ္ဖသ္သော။ ယမ္ပိဒံ မနောသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ?
‘‘Yaṃ…pe… sotaṃ… ghānaṃ… jivhā… kāyo… mano… manoviññāṇaṃ… manosamphasso… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝာ တံ သုခံ ဝာ’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပသ္သိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ဧဝံ ပသ္သံ, ဘိက္ခု, သုတဝာ အရိယသာဝကော စက္ခုသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ပေ.။ မနသ္မိမ္ပိ။ မနောဝိညာဏေပိ။ မနောသမ္ဖသ္သေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ ယမ္ပိဒံ မနောသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ; ဝိရာဂာ ဝိမုစ္စတိ; ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhu, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati…pe… manasmimpi… manoviññāṇepi… manosamphassepi nibbindati. Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနော သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ။ ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယ္ယာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ တသ္သ ဘိက္ခုသ္သ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စီတိ 3။ ဒုတိယံ။
Idamavoca bhagavā. Attamano so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinandi. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne tassa bhikkhussa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccīti 4. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁-၅. ပဌမဂိလာနသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-5. Paṭhamagilānasuttādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၁-၅. ပဌမဂိလာနသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-5. Paṭhamagilānasuttādivaṇṇanā