Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણી-અનુટીકા • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā

    દુતિયજ્ઝાનકથાવણ્ણના

    Dutiyajjhānakathāvaṇṇanā

    ૧૬૧-૧૬૨. દિટ્ઠાદીનવસ્સ તંતંઝાનક્ખણે અનુપ્પજ્જનધમ્મતાપાદનં વૂપસમનં વિરજ્જનં પહાનઞ્ચાતિ ઇધાધિપ્પેતવિતક્કાદયોયેવ ઝાનઙ્ગભૂતા તથા કરીયન્તિ, ન તંસમ્પયુત્તફસ્સાદયોતિ વિતક્કાદીનંયેવ વૂપસમાદિવચનં ઞાયાગતં. યસ્મા પન વિતક્કાદયો વિય તંસમ્પયુત્તધમ્માપિ એતેન એતં ઓળારિકન્તિ દિટ્ઠાદીનવા એવ, તસ્મા અવિસેસેન વિતક્કાદીનં તંસહજાતાનઞ્ચ વૂપસમાદિકે વત્તબ્બે વિતક્કવિચારાદીનંયેવ વૂપસમાદિકં વુચ્ચમાનં ‘‘અધિકવચનમઞ્ઞમત્થં બોધેતી’’તિ કિઞ્ચિ વિસેસં દીપેતીતિ તં દસ્સેન્તો ‘‘યેહિ વિતક્કવિચારેહી’’તિઆદિમાહ. વિસું વિસું ઠિતાનિપિ વિતક્કવિચારસમતિક્કમવચનાદીનિ પહેય્યઙ્ગનિદ્દેસતાસામઞ્ઞેન ચિત્તેન સમૂહતો ગહેત્વા અવયવેન સમુદાયોપલક્ખણં કતન્તિ દસ્સેન્તો ‘‘તેસં…પે॰… તં દીપકન્તિ વુત્ત’’ન્તિ આહ. ઇદાનિ અવયવેન સમુદાયોપલક્ખણં વિના વિતક્કવિચારવૂપસમવચનેન પીતિવિરાગાદિવચનાનં સવિસયે સમાનબ્યાપારતં દસ્સેન્તો ‘‘અથ વા’’તિઆદિમાહ.

    161-162. Diṭṭhādīnavassa taṃtaṃjhānakkhaṇe anuppajjanadhammatāpādanaṃ vūpasamanaṃ virajjanaṃ pahānañcāti idhādhippetavitakkādayoyeva jhānaṅgabhūtā tathā karīyanti, na taṃsampayuttaphassādayoti vitakkādīnaṃyeva vūpasamādivacanaṃ ñāyāgataṃ. Yasmā pana vitakkādayo viya taṃsampayuttadhammāpi etena etaṃ oḷārikanti diṭṭhādīnavā eva, tasmā avisesena vitakkādīnaṃ taṃsahajātānañca vūpasamādike vattabbe vitakkavicārādīnaṃyeva vūpasamādikaṃ vuccamānaṃ ‘‘adhikavacanamaññamatthaṃ bodhetī’’ti kiñci visesaṃ dīpetīti taṃ dassento ‘‘yehi vitakkavicārehī’’tiādimāha. Visuṃ visuṃ ṭhitānipi vitakkavicārasamatikkamavacanādīni paheyyaṅganiddesatāsāmaññena cittena samūhato gahetvā avayavena samudāyopalakkhaṇaṃ katanti dassento ‘‘tesaṃ…pe… taṃ dīpakanti vutta’’nti āha. Idāni avayavena samudāyopalakkhaṇaṃ vinā vitakkavicāravūpasamavacanena pītivirāgādivacanānaṃ savisaye samānabyāpārataṃ dassento ‘‘atha vā’’tiādimāha.

    તસ્મિં દસ્સિતેતિ ‘‘યા સદ્ધા સદ્દહના’’તિઆદિના ઝાનવિભઙ્ગે સમ્પસાદને દસ્સિતે. સમાનાધિકરણનિદ્દેસેનેવાતિ તત્થેવ વિભઙ્ગે ઉદ્દેસપદુદ્ધારાદીસુ સદ્ધાઝાનાનં ‘‘સમ્પસાદન’’ન્તિ એકાધિકરણતાવચનેનેવ.

    Tasmiṃ dassiteti ‘‘yā saddhā saddahanā’’tiādinā jhānavibhaṅge sampasādane dassite. Samānādhikaraṇaniddesenevāti tattheva vibhaṅge uddesapaduddhārādīsu saddhājhānānaṃ ‘‘sampasādana’’nti ekādhikaraṇatāvacaneneva.

    ઓળારિકઙ્ગમુખેન ‘‘તદનુધમ્મતા સતી’’તિ વુત્તાય તંતંઝાનનિકન્તિયા વિક્ખમ્ભનં વિતક્કવિચારવૂપસમવચનાદીહિ પકાસિતન્તિ આહ ‘‘તણ્હાપ્પહાનં એતેસં વૂપસમન’’ન્તિ (વિભ॰ ૭૯૯). યતો વિતક્કવિચારેસુ વિરત્તભાવદીપકં વિતક્કવિચારવૂપસમવચનન્તિ તદુભયાભાવદીપનં પુન કતન્તિ દસ્સેતું ‘‘યે ચા’’તિઆદિ વુત્તં.

    Oḷārikaṅgamukhena ‘‘tadanudhammatā satī’’ti vuttāya taṃtaṃjhānanikantiyā vikkhambhanaṃ vitakkavicāravūpasamavacanādīhi pakāsitanti āha ‘‘taṇhāppahānaṃ etesaṃ vūpasamana’’nti (vibha. 799). Yato vitakkavicāresu virattabhāvadīpakaṃ vitakkavicāravūpasamavacananti tadubhayābhāvadīpanaṃ puna katanti dassetuṃ ‘‘ye cā’’tiādi vuttaṃ.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણીપાળિ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / રૂપાવચરકુસલં • Rūpāvacarakusalaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ધમ્મસઙ્ગણિ-અટ્ઠકથા • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / દુતિયજ્ઝાનં • Dutiyajjhānaṃ

    ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-મૂલટીકા • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / દુતિયજ્ઝાનકથાવણ્ણના • Dutiyajjhānakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact