| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೬. ದುತಿಯಕಾಮಭೂಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Dutiyakāmabhūsuttavaṇṇanā
೩೪೮. ನಿರೋಧಂ ವಲಞ್ಜೇತಿ ಅನಾಗಾಮಿಭಾವತೋ। ಇಮೇ ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ಇಮೇ ‘‘ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತಯೋ ಸಙ್ಖಾರಾ। ಸದ್ದತೋಪಿ, ಅತ್ಥತೋಪಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮಿಸ್ಸಾ, ತತೋ ಏವ ಆಲುಳಿತಾ ಆಕುಲಾ, ಅವಿಭೂತಾ ದುಬ್ಬಿಭಾವನಾ, ದುದ್ದೀಪನಾ ಅಸಙ್ಕರತೋ ದೀಪೇತುಂ ದುಕ್ಕರಾ। ತಥಾ ಹಿ ಕುಸಲಚೇತನಾ ಏವ ‘‘ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ‘‘ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿಪಿ, ‘‘ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿಪಿ। ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾಪಿ ಕತ್ಥಚಿ ‘‘ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾಪಿ ‘‘ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಸಞ್ಞಾವೇದನಾಪಿ ‘‘ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಥಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಗಹಣಂ ಆದಾನಂ, ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಕರಣಂ ಗಹಣಂ, ಗಹಿತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಮುಞ್ಚನಂ, ಫನ್ದನಂ ಚೋಪನಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ। ಹನುಸಞ್ಚೋಪನನ್ತಿ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಹನುಸಞ್ಚೋಪನಂ ಕತ್ವಾ। ಏವಞ್ಹಿ ವಚೀಭೇದಕರಣಂ। ಏವಂ ಇಮೇತಿಆದಿ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ನಿಗಮನಂ।
348.Nirodhaṃvalañjeti anāgāmibhāvato. Ime saṅkhārāti ime ‘‘kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittasaṅkhāro’’ti vuccamānā tayo saṅkhārā. Saddatopi, atthatopi aññamaññaṃ missā, tato eva āluḷitā ākulā, avibhūtā dubbibhāvanā, duddīpanā asaṅkarato dīpetuṃ dukkarā. Tathā hi kusalacetanā eva ‘‘kāyasaṅkhāro’’tipi vuccati, ‘‘vacīsaṅkhāro’’tipi, ‘‘cittasaṅkhāro’’tipi. Assāsapassāsāpi katthaci ‘‘kāyasaṅkhāro’’ti, vitakkavicārāpi ‘‘vacīsaṅkhāro’’ti vuccanti, saññāvedanāpi ‘‘cittasaṅkhāro’’ti vuccanti. Tena vuttaṃ ‘‘tathā hī’’tiādi. Tattha ākaḍḍhitvā gahaṇaṃ ādānaṃ, sampattassa hatthe karaṇaṃ gahaṇaṃ, gahitassa vissajjanaṃ muñcanaṃ, phandanaṃ copanaṃ pāpetvā nipphādetvā. Hanusañcopananti kāyaviññattivasena pubbabhāge hanusañcopanaṃ katvā. Evañhi vacībhedakaraṇaṃ. Evaṃ imetiādi yathāvuttassa atthassa nigamanaṃ.
ಪದತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛತಿ ಇತರಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಪದತ್ಥತೋ ವಿಸೇಸಂ ಕಥಾಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಕಾಯನಿಸ್ಸಿತಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಾಯನಿಸ್ಸಿತತಾ ಚ ನೇಸಂ ತಬ್ಭಾವಭಾವಿತಾಯ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ನ ಕಾಯಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯತಾವಸೇನಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಕಾಯೇ ಸತಿ ಹೋನ್ತಿ, ಅಸತಿ ನ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಕಾಯೋತಿ ಚೇತ್ಥ ಕರಜಕಾಯೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಚಿತ್ತನಿಸ್ಸಿತಾತಿ ಚಿತ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಂ ನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ।
Padatthaṃ pucchati itarasaṅkhārehi padatthato visesaṃ kathāpessāmīti. Kāyanissitāti ettha kāyanissitatā ca nesaṃ tabbhāvabhāvitāya veditabbā, na kāyassa nissayapaccayatāvasenāti dassento ‘‘kāye sati honti, asati na hontī’’ti āha. Kāyoti cettha karajakāyo daṭṭhabbo. Cittanissitāti cittaṃ nissāya taṃ nissayapaccayabhūtaṃ labhitvā uppannā.
‘‘ಸಮಾಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ‘‘ಸಮಾಪಜ್ಜಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಪದಂ ಆಸನ್ನಾನಾಗತಕಾಲವಾಚೀ ಏವ ಭವಿತುಂ ಯುತ್ತಂ, ನ ಇತರನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಪದದ್ವಯೇನ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಕಾಲೋ ಕಥಿತೋ’’ತಿ। ತಯಿದಂ ತಸ್ಸ ತಥಾ ವತ್ತಬ್ಬತಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ಪನ ತಸ್ಸ ತಥಾ ಚಿತ್ತಪವತ್ತಿಸಮ್ಭವತೋ। ಸಮಾಪನ್ನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪುರಿಮೇಹೀತಿ ‘‘ಸಮಾಪಜ್ಜಿಸ್ಸಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ದ್ವೀಹಿ ಪದೇಹಿ। ಪಚ್ಛಿಮೇನಾತಿ ‘‘ಸಮಾಪನ್ನೋ’’ತಿ ಪದೇನ।
‘‘Samāpajjāmī’’ti padassa samīpe vuccamānaṃ ‘‘samāpajjissa’’nti padaṃ āsannānāgatakālavācī eva bhavituṃ yuttaṃ, na itaranti āha – ‘‘padadvayena nevasaññānāsaññāyatanasamāpattikālo kathito’’ti. Tayidaṃ tassa tathā vattabbatāya vuttaṃ, na pana tassa tathā cittapavattisambhavato. Samāpannepi eseva nayo. Purimehīti ‘‘samāpajjissaṃ samāpajjāmī’’ti dvīhi padehi. Pacchimenāti ‘‘samāpanno’’ti padena.
ಭಾವಿತಂ ಹೋತಿ ಉಪ್ಪಾದಿತಂ ಹೋತಿ ನಿರೋಧಸಮಾಪನ್ನತ್ಥಾಯ। ಅನುಪುಬ್ಬಸಮಾಪತ್ತಿಸಮಾಪಜ್ಜನಸಙ್ಖಾತಾಯ ನಿರೋಧಭಾವನಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವಿತಂ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಂ ತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ದುತಿಯಜ್ಝಾನೇಯೇವಾತಿ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಕ್ಖಣೇ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತತ್ಥ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ಅನುಪ್ಪಾದನತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ನಿರೋಧೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಚತುನ್ನಂ ಅರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ತಜ್ಜಾ ಪರಿಕಮ್ಮಸಿದ್ಧಾ ಯಾ ಅಪ್ಪವತ್ತಿ , ತತ್ಥ ‘‘ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞಾ’’ತಿ, ಯಾ ನೇಸಂ ತಥಾ ಅಪ್ಪವತ್ತಿ। ಸಾ ‘‘ಅನ್ತೋನಿರೋಧೇ ನಿರುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ।
Bhāvitaṃ hoti uppāditaṃ hoti nirodhasamāpannatthāya. Anupubbasamāpattisamāpajjanasaṅkhātāya nirodhabhāvanāya taṃ cittaṃ bhāvitaṃ hoti. Tenāha ‘‘yaṃ ta’’ntiādi. Dutiyajjhāneyevāti dutiyajjhānakkhaṇe nirujjhati. Tattha anuppajjanato anuppādanato heṭṭhā nirodhoti adhippeto. Catunnaṃ arūpakkhandhānaṃ tajjā parikammasiddhā yā appavatti , tattha ‘‘nirodhasamāpattisaññā’’ti, yā nesaṃ tathā appavatti. Sā ‘‘antonirodhe nirujjhatī’’ti vuttā.
‘‘ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ ನಿರುದ್ಧೋ’’ತಿ ವಚನತೋ ತದಞ್ಞೇಸಂ ಅನಿರೋಧಂ ಇಚ್ಛನ್ತಾನಂ ವಾದಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ ನಿರುದ್ಧೋತಿ ವಚನತೋ’’ತಿಆದಿಂ ವತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅತಿಪ್ಪಸಙ್ಗದಸ್ಸನಮುಖೇನ ತಂ ವಾದಂ ನಿಸೇಧೇತುಂ ‘‘ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಅಕತ್ವಾತಿ ಯಥಾಗತೇ ಬ್ಯಞ್ಜನಮತ್ತೇ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಅಕತ್ವಾ। ಆಚರಿಯಾನಂ ನಯೇತಿ ಆಚರಿಯಾನಂ ಪರಮ್ಪರಾಗತೇ ಧಮ್ಮನಯೇ ಧಮ್ಮನೇತ್ತಿಯಂ ಠತ್ವಾ।
‘‘Cittasaṅkhāro niruddho’’ti vacanato tadaññesaṃ anirodhaṃ icchantānaṃ vādaṃ dassento ‘‘cittasaṅkhāro niruddhoti vacanato’’tiādiṃ vatvā tattha atippasaṅgadassanamukhena taṃ vādaṃ nisedhetuṃ ‘‘te vattabbā’’tiādimāha. Abhinivesaṃ akatvāti yathāgate byañjanamatte abhinivesaṃ akatvā. Ācariyānaṃ nayeti ācariyānaṃ paramparāgate dhammanaye dhammanettiyaṃ ṭhatvā.
ಕಿರಿಯಮಯಪವತ್ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪರಿತ್ತಭೂಮಕಕುಸಲಾಕುಸಲಧಮ್ಮಪಬನ್ಧೇ ವತ್ತಮಾನೇ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ವತ್ತಮಾನೇ ಕಾಯಿಕ-ವಾಚಸಿಕ-ಕಿರಿಯಸಮ್ಪವತ್ತಿ ಹೋತಿ, ದಸ್ಸನ-ಸವನಾದಿವಸೇನ ಆರಮ್ಮಣಗ್ಗಹಣೇ ಪವತ್ತಮಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣೇಸು ಪಸಾದೇ ಘಟ್ಟೇನ್ತೇಸೂ’’ತಿ। ಮಕ್ಖಿತಾನಿ ವಿಯಾತಿ ಪುಞ್ಛಿತಾನಿ ವಿಯ ಹೋನ್ತಿ ಘಟ್ಟನಾಯ ವಿಬಾಧಿತತ್ತಾ। ಏತೇನಾಯಂ ಘಟ್ಟನಾ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ವೇಗಸಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಾಯ ನ ಆರಮ್ಮಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಅನ್ತೋನಿರೋಧೇ ಪಞ್ಚ ಪಸಾದಾ ಅತಿವಿಯ ವಿರೋಚನ್ತೀ’’ತಿ।
Kiriyamayapavattasminti parittabhūmakakusalākusaladhammapabandhe vattamāne. Tasmiñhi vattamāne kāyika-vācasika-kiriyasampavatti hoti, dassana-savanādivasena ārammaṇaggahaṇe pavattamāneti attho. Tenāha – ‘‘bahiddhārammaṇesu pasāde ghaṭṭentesū’’ti. Makkhitāni viyāti puñchitāni viya honti ghaṭṭanāya vibādhitattā. Etenāyaṃ ghaṭṭanā pañcadvārikaviññāṇānaṃ vegasā uppajjanāya na ārammaṇanti dasseti. Tenevāha – ‘‘antonirodhe pañca pasādā ativiya virocantī’’ti.
ತತೋ ಪರಂ ಸಚಿತ್ತಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಇದಂ ಅತ್ಥತೋ ಆಪನ್ನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಚಿತ್ತಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏತೇನೇವ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ತಾ। ಯಂ ಏವಂ ಭಾವಿತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವಿಸುಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಭಾವನಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅದ್ಧಾನಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಕಾತಬ್ಬಪರಿಕಮ್ಮಭಾವನಾಯ ಏವ ತಸ್ಸ ಸಿಜ್ಝನತೋ।
Tato paraṃ sacittako bhavissāmīti idaṃ atthato āpannaṃ gahetvā vuttaṃ – ‘‘ettakaṃ kālaṃ acittako bhavissāmī’’ti eteneva tassa atthassa siddhattā. Yaṃ evaṃ bhāvitanti ettha visuṃ cittassa bhāvanā nāma natthi, addhānaparicchedaṃ pana katvā nirodhasamāpattatthāya kātabbaparikammabhāvanāya eva tassa sijjhanato.
ಸಾ ಪನೇಸಾ ನಿರೋಧಕಥಾ। ದ್ವೀಹಿ ಬಲೇಹೀತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಬಲೇಹಿ। ತಯೋ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾನನ್ತಿ ತಿಣ್ಣಂ ಕಾಯವಚೀಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ। ಸೋಳಸಹಿ ಞಾಣಚರಿಯಾಹೀತಿ ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾದೀನಂ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಅನುಪಸ್ಸನಾಞಾಣಾನಂ, ಅಟ್ಠನ್ನಞ್ಚ ಮಗ್ಗಫಲಞಾಣಾನಂ ವಸೇನ ಇಮಾಹಿ ಸೋಳಸಹಿ ಞಾಣಪ್ಪವತ್ತೀಹಿ। ನವಹಿ ಸಮಾಧಿಚರಿಯಾಹೀತಿ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಧಿಚರಿಯಾ, ತಾಸಂ ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿ ಸಮಾಧಿಭಾವಸಾಮಞ್ಞೇನ ಏಕಾ ಸಮಾಧಿಚರಿಯಾತಿ ಏವಂ ನವಹಿ ಸಮಾಧಿಚರಿಯಾಹಿ। ವಸೀಭಾವತಾಪಞ್ಞಾತಿ ವಸೀಭಾವತಾಸಙ್ಖಾತಾ ಪಞ್ಞಾ। ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಕಥಿತಾ, ತೇ ತಾವ ಆಕಾರಾ ತಿಟ್ಠನ್ತು, ಸರೂಪಮತ್ತಸ್ಸ ಪನಸ್ಸ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಕೋ ಪನಾಯಂ ನಿರೋಧೋ ನಾಮಾ’’ತಿ। ಯದಿ ಖನ್ಧಾನಂ ಅಪ್ಪವತ್ತಿ, ಅಥ ಕಿಮತ್ಥಮೇತಂ ಝಾನಸುಖಾದಿಂ ವಿಯ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಙ್ಖಾರಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ।
Sā panesā nirodhakathā. Dvīhi balehīti samathavipassanābalehi. Tayo ca saṅkhārānanti tiṇṇaṃ kāyavacīcittasaṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā. Soḷasahi ñāṇacariyāhīti aniccānupassanādīnaṃ aṭṭhannaṃ anupassanāñāṇānaṃ, aṭṭhannañca maggaphalañāṇānaṃ vasena imāhi soḷasahi ñāṇappavattīhi. Navahi samādhicariyāhīti aṭṭha samāpattiyo aṭṭha samādhicariyā, tāsaṃ upacārasamādhi samādhibhāvasāmaññena ekā samādhicariyāti evaṃ navahi samādhicariyāhi. Vasībhāvatāpaññāti vasībhāvatāsaṅkhātā paññā. Sabbākārena visuddhimagge kathitā, te tāva ākārā tiṭṭhantu, sarūpamattassa panassa vattabbanti āha – ‘‘ko panāyaṃ nirodho nāmā’’ti. Yadi khandhānaṃ appavatti, atha kimatthametaṃ jhānasukhādiṃ viya samāpajjantīti āha ‘‘saṅkhārāna’’ntiādi.
ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಚಿತ್ತನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಂ ಅನಾಗಾಮಿಫಲಚಿತ್ತಂ। ‘‘ತತೋ ಪರಂ ಭವಙ್ಗಸಮಯೇ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಕಿಂ ಪನ…ಪೇ॰… ನ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತೀ’’ತಿ। ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ ರೂಪಸಮುಪ್ಪಾದಕತ್ತಾ। ಇಮಸ್ಸಾತಿ ನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನಭಿಕ್ಖುನೋ। ಸಾ ನ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ಸಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕಾ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ನ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇ। ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕಭಾವೋ ಕಥಂ ನಿಚ್ಛಿತೋತಿ ಆಹ – ‘‘ಕಿಂ ವಾ ಏತೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ವಕ್ಖಮಾನಾಕಾರೇನಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ಹೋತೀತಿ। ಸನ್ತಸಮಾಪತ್ತಿತೋತಿ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಅತಿಸುಖುಮಸಭಾವತ್ತಾ, ಸಞ್ಜೀವತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭವಙ್ಗಸಮಯೇನೇವೇತಂ ಕಥಿತ’’ನ್ತಿ।
Phalasamāpatticittanti arahattaṃ anāgāmiphalacittaṃ. ‘‘Tato paraṃ bhavaṅgasamaye’’ti vuttattā āha ‘‘kiṃ pana…pe… na samuṭṭhāpetī’’ti. Samuṭṭhāpeti rūpasamuppādakattā. Imassāti nirodhaṃ samāpannabhikkhuno. Sā na samuṭṭhāpetīti sā catutthajjhānikā phalasamāpatti na samuṭṭhāpeti assāsapassāse. Phalasamāpattiyā catutthajjhānikabhāvo kathaṃ nicchitoti āha – ‘‘kiṃ vā etenā’’tiādi. Vakkhamānākārenapi parihāro hotīti. Santasamāpattitoti nirodhasamāpattimeva sandhāya vadati. Abbohārikā honti atisukhumasabhāvattā, sañjīvattherassa pubbe samāpattikkhaṇe assāsapassāsā abbohārikabhāvaṃ gacchanti. Tena vuttaṃ ‘‘bhavaṅgasamayenevetaṃ kathita’’nti.
ಕಿರಿಯಮಯ …ಪೇ॰… ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ? ನನು ಭವಙ್ಗುಪ್ಪತ್ತಿಕಾಲಮ್ಪಿ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೇವಾತಿ? ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ವಚೀಸಙ್ಖಾರಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತಾ ಪನ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕಿಂ ಭವಙ್ಗ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Kiriyamaya…pe… uppajjatīti kasmā vuttaṃ? Nanu bhavaṅguppattikālampi vitakkavicārā uppajjantevāti? Kiñcāpi uppajjanti, vacīsaṅkhāralakkhaṇappattā pana na hontīti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘kiṃ bhavaṅga’’ntiādi vuttaṃ.
ಸುಞ್ಞತೋ ಫಸ್ಸೋತಿಆದಯೋ ಸಗುಣೇನಪಿ ಆರಮ್ಮಣೇನಾತಿ ಆರಮ್ಮಣಭೂತಮೇತಂ। ಸುಞ್ಞತಾ ನಾಮ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ನಿಚ್ಚಸುಖಅತ್ತಸಭಾವತೋ ಸುಞ್ಞತ್ತಾ। ‘‘ಸುಞ್ಞತೋ ಫಸ್ಸೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಸುಞ್ಞಸಭಾವತ್ತಾ। ಅನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ರಾಗನಿಮಿತ್ತಾದೀನಂ ಅಭಾವತೋ। ಅಪ್ಪಣಿಹಿತಾ ನಾಮ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ರಾಗಪಣಿಧಿಆದೀನಮಭಾವತೋ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅನಿಮಿತ್ತಪ್ಪಣಿಹಿತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ’’ತಿ। ರಾಗನಿಮಿತ್ತಾದೀನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಖಾರನಿಮಿತ್ತಸ್ಸಪಿ ಸಙ್ಗಹೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಯದಗ್ಗೇನ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಸುಞ್ಞತೋ ನಾಮ, ತದಗ್ಗೇನ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಪಿ ಸುಞ್ಞತಾ ನಾಮ, ಫಸ್ಸಸೀಸೇನ ಪನ ದೇಸನಾ ಆಗತಾತಿ ತಥಾ ವುತ್ತಂ। ಅನಿಮಿತ್ತಪ್ಪಣಿಹಿತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Suññato phassotiādayo saguṇenapi ārammaṇenāti ārammaṇabhūtametaṃ. Suññatā nāma phalasamāpatti niccasukhaattasabhāvato suññattā. ‘‘Suññato phasso’’ti vuttaṃ vuttanayena suññasabhāvattā. Animittā nāma phalasamāpatti rāganimittādīnaṃ abhāvato. Appaṇihitā nāma phalasamāpatti rāgapaṇidhiādīnamabhāvato. Sesaṃ vuttanayameva. Tenāha ‘‘animittappaṇihitesupi eseva nayo’’ti. Rāganimittādīnanti ettha ādi-saddena saṅkhāranimittassapi saṅgaho daṭṭhabbo. Yadaggena phalasamāpattisamphasso suññato nāma, tadaggena phalasamāpattipi suññatā nāma, phassasīsena pana desanā āgatāti tathā vuttaṃ. Animittappaṇihitesupi eseva nayo.
ಆಗಮನಂ ಏತ್ಥ, ಏತಾಯಾತಿ ವಾ ಆಗಮನಿಕಾ, ಸಾ ಏವ ಆಗಮನಿಯಾ ಕ-ಕಾರಸ್ಸ ಯ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ। ವುಟ್ಠಾತಿ ನಿಮಿತ್ತತೋ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದನೇನ। ಅನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ನಿಚ್ಚನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಉಗ್ಘಾಟನತೋ। ಏತ್ಥ ಚ ವುಟ್ಠಾನಮೇವ ಪಮಾಣಂ, ನ ಪರಿಗ್ಗಹದಸ್ಸನಾನಿ। ಅಪ್ಪಣಿಹಿತಾ ನಾಮ ಸುಖಪಣಿಧಿಯಾ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ। ಸುಞ್ಞತಾ ನಾಮ ಅತ್ತದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಜುಪಟಿಪಕ್ಖತ್ತಾ ಸತ್ತಸುಞ್ಞತಾಯ ಸುದಿಟ್ಠತ್ತಾ। ಮಗ್ಗೋ ಅನಿಮಿತ್ತೋ ನಾಮ ವಿಪಸ್ಸನಾಗಮನತೋ। ಫಲಂ ಅನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ ಮಗ್ಗಾಗಮನತೋ। ವಿಕಪ್ಪೋ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಆಗಮನಸ್ಸ ವವತ್ಥಾನಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ, ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಅನಿಮಿತ್ತಾದಿನಾಮಲಾಭೋ ಅವವತ್ಥಿತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಾ ಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನಕಾಲೇ ಏವರೂಪಾಪಿ ಹೋತೀತಿ ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಮಗ್ಗಫಲಾನಂ ವಿಯ ಫಸ್ಸಸ್ಸಪಿ ಪವತ್ತಿರೂಪತ್ತಾ ಯಥಾವುತ್ತೋ ವಿಕಪ್ಪೋ ಅನವಸರೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಯೋ ಫಸ್ಸಾ ಫುಸನ್ತೀತಿ ಪುಗ್ಗಲಭೇದವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ನ ಹಿ ಏಕಂಯೇವ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತಯೋ ಫಸ್ಸಾ ಫುಸನ್ತಿ। ‘‘ತಿವಿಧೋ ಫಸ್ಸೋ ಫುಸತೀ’’ತಿ ವಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ‘‘ನಿರೋಧಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ಯಸ್ಸ ಯಥಾವುತ್ತಾ ತಯೋ ಏವ ಫಸ್ಸಾ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಅನವಸೇಸಗ್ಗಹಣವಸೇನೇವ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಯೋ ಫಸ್ಸಾ ಫುಸನ್ತೀ’’ತಿ।
Āgamanaṃ ettha, etāyāti vā āgamanikā, sā eva āgamaniyā ka-kārassa ya-kāraṃ katvā. Vuṭṭhāti nimittato maggassa uppādanena. Animittā nāma niccanimittassa ugghāṭanato. Ettha ca vuṭṭhānameva pamāṇaṃ, na pariggahadassanāni. Appaṇihitā nāma sukhapaṇidhiyā paṭipakkhato. Suññatā nāma attadiṭṭhiyā ujupaṭipakkhattā sattasuññatāya sudiṭṭhattā. Maggo animitto nāma vipassanāgamanato. Phalaṃ animittaṃ nāma maggāgamanato. Vikappo āpajjeyya āgamanassa vavatthānassa abhāvena, vipassanāya animittādināmalābho avavatthitoti adhippāyo. Tena vuttaṃ ‘‘tasmā’’tiādi. Yasmā pana sā maggavuṭṭhānakāle evarūpāpi hotīti tassa vasena maggaphalānaṃ viya phassassapi pavattirūpattā yathāvutto vikappo anavasaroti daṭṭhabbaṃ. Tayo phassā phusantīti puggalabhedavasena vuttaṃ. Na hi ekaṃyeva puggalaṃ etasmiṃ khaṇe tayo phassā phusanti. ‘‘Tividho phasso phusatī’’ti vā bhavitabbaṃ. Yasmā pana ‘‘nirodhaphalasamāpattiyā vuṭṭhitassā’’tiādi yassa yathāvuttā tayo eva phassā sambhavanti, tassa anavasesaggahaṇavaseneva vuttaṃ ‘‘tayo phassā phusantī’’ti.
ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಿವೇಕೋ ನಾಮ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರವಿವಿತ್ತಭಾವತೋ। ತಸ್ಮಿಂ ವಿವೇಕೇ ಏಕನ್ತೇನೇವ ನಿನ್ನಪೋಣತ್ತಾ ಏವ ಹಿ ತೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಸಬ್ಬುಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಉತ್ತಮಪುರಿಸಾ ಚತುನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಅನವಸೇಸಗ್ಗಹಣಲಕ್ಖಣಂ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ।
Nibbānaṃ viveko nāma sabbasaṅkhāravivittabhāvato. Tasmiṃ viveke ekanteneva ninnapoṇattā eva hi te paṭippassaddhasabbussukkā uttamapurisā catunnaṃ khandhānaṃ appavattiṃ anavasesaggahaṇalakkhaṇaṃ nirodhasamāpattiṃ samāpajjantīti.
ದುತಿಯಕಾಮಭೂಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyakāmabhūsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೬. ದುತಿಯಕಾಮಭೂಸುತ್ತಂ • 6. Dutiyakāmabhūsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ದುತಿಯಕಾಮಭೂಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Dutiyakāmabhūsuttavaṇṇanā
