Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पेतवत्थु-अट्ठकथा • Petavatthu-aṭṭhakathā

    ८. दुतियमिगलुद्दकपेतवत्थुवण्णना

    8. Dutiyamigaluddakapetavatthuvaṇṇanā

    कूटागारे च पासादेति इदं भगवति वेळुवने विहरन्ते अपरं मिगलुद्दकपेतं आरब्भ वुत्तं। राजगहे किर अञ्‍ञतरो मागविको माणवो विभवसम्पन्‍नोपि समानो भोगसुखं पहाय रत्तिन्दिवं मिगे हनन्तो विचरति। तस्स सहायभूतो एको उपासको अनुद्दयं पटिच्‍च – ‘‘साधु, सम्म, पाणातिपाततो विरमाहि, मा ते अहोसि दीघरत्तं अहिताय दुक्खाया’’ति ओवादं अदासि। सो तं अनादियि। अथ सो उपासको अञ्‍ञतरं अत्तनो मनोभावनीयं खीणासवत्थेरं याचि – ‘‘साधु, भन्ते, असुकपुरिसस्स तथा धम्मं देसेथ, यथा सो पाणातिपाततो विरमेय्या’’ति।

    Kūṭāgāre ca pāsādeti idaṃ bhagavati veḷuvane viharante aparaṃ migaluddakapetaṃ ārabbha vuttaṃ. Rājagahe kira aññataro māgaviko māṇavo vibhavasampannopi samāno bhogasukhaṃ pahāya rattindivaṃ mige hananto vicarati. Tassa sahāyabhūto eko upāsako anuddayaṃ paṭicca – ‘‘sādhu, samma, pāṇātipātato viramāhi, mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti ovādaṃ adāsi. So taṃ anādiyi. Atha so upāsako aññataraṃ attano manobhāvanīyaṃ khīṇāsavattheraṃ yāci – ‘‘sādhu, bhante, asukapurisassa tathā dhammaṃ desetha, yathā so pāṇātipātato virameyyā’’ti.

    अथेकदिवसं सो थेरो राजगहे पिण्डाय चरन्तो तस्स गेहद्वारे अट्ठासि। तं दिस्वा सो मागविको सञ्‍जातबहुमानो पच्‍चुग्गन्त्वा गेहं पवेसेत्वा आसनं पञ्‍ञापेत्वा अदासि। निसीदि थेरो पञ्‍ञत्ते आसने, सोपि थेरं उपसङ्कमित्वा निसीदि। तस्स थेरो पाणातिपाते आदीनवं, ततो विरतिया आनिसंसञ्‍च पकासेसि। सो तं सुत्वापि ततो विरमितुं न इच्छि। अथ नं थेरो आह – ‘‘सचे, त्वं आवुसो, सब्बेन सब्बं विरमितुं न सक्‍कोसि, रत्तिम्पि ताव विरमस्सू’’ति, सो ‘‘साधु, भन्ते, विरमामि रत्ति’’न्ति ततो विरमि। सेसं अनन्तरवत्थुसदिसं। गाथासु पन –

    Athekadivasaṃ so thero rājagahe piṇḍāya caranto tassa gehadvāre aṭṭhāsi. Taṃ disvā so māgaviko sañjātabahumāno paccuggantvā gehaṃ pavesetvā āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Nisīdi thero paññatte āsane, sopi theraṃ upasaṅkamitvā nisīdi. Tassa thero pāṇātipāte ādīnavaṃ, tato viratiyā ānisaṃsañca pakāsesi. So taṃ sutvāpi tato viramituṃ na icchi. Atha naṃ thero āha – ‘‘sace, tvaṃ āvuso, sabbena sabbaṃ viramituṃ na sakkosi, rattimpi tāva viramassū’’ti, so ‘‘sādhu, bhante, viramāmi ratti’’nti tato virami. Sesaṃ anantaravatthusadisaṃ. Gāthāsu pana –

    ४८८.

    488.

    ‘‘कूटागारे च पासादे, पल्‍लङ्के गोनकत्थते।

    ‘‘Kūṭāgāre ca pāsāde, pallaṅke gonakatthate;

    पञ्‍चङ्गिकेन तुरियेन, रमसि सुप्पवादिते॥

    Pañcaṅgikena turiyena, ramasi suppavādite.

    ४८९.

    489.

    ‘‘ततो रत्या विवसाने, सूरियुग्गमनं पति।

    ‘‘Tato ratyā vivasāne, sūriyuggamanaṃ pati;

    अपविद्धो सुसानस्मिं, बहुदुक्खं निगच्छसि॥

    Apaviddho susānasmiṃ, bahudukkhaṃ nigacchasi.

    ४९०.

    490.

    ‘‘किं नु कायेन वाचाय, मनसा दुक्‍कटं कतं।

    ‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;

    किस्सकम्मविपाकेन, इदं दुक्खं निगच्छसी’’ति॥ –

    Kissakammavipākena, idaṃ dukkhaṃ nigacchasī’’ti. –

    तीहि गाथाहि नारदत्थेरो नं पटिपुच्छि। अथस्स पेतो –

    Tīhi gāthāhi nāradatthero naṃ paṭipucchi. Athassa peto –

    ४९१.

    491.

    ‘‘अहं राजगहे रम्मे, रमणीये गिरिब्बजे।

    ‘‘Ahaṃ rājagahe ramme, ramaṇīye giribbaje;

    मिगलुद्दो पुरे आसिं, लुद्दो चासिमसञ्‍ञतो॥

    Migaluddo pure āsiṃ, luddo cāsimasaññato.

    ४९२.

    492.

    ‘‘तस्स मे सहायो सुहदयो, सद्धो आसि उपासको।

    ‘‘Tassa me sahāyo suhadayo, saddho āsi upāsako;

    तस्स कुलूपको भिक्खु, आसि गोतमसावको।

    Tassa kulūpako bhikkhu, āsi gotamasāvako;

    सोपि मं अनुकम्पन्तो, निवारेसि पुनप्पुनं॥

    Sopi maṃ anukampanto, nivāresi punappunaṃ.

    ४९३.

    493.

    ‘‘‘माकासि पापकं कम्मं, मा तात दुग्गतिं अगा।

    ‘‘‘Mākāsi pāpakaṃ kammaṃ, mā tāta duggatiṃ agā;

    सचे इच्छसि पेच्‍च सुखं, विरम पाणवधा असंयमा’॥

    Sace icchasi pecca sukhaṃ, virama pāṇavadhā asaṃyamā’.

    ४९४.

    494.

    ‘‘तस्साहं वचनं सुत्वा, सुखकामस्स हितानुकम्पिनो।

    ‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, sukhakāmassa hitānukampino;

    नाकासिं सकलानुसासनिं, चिरपापाभिरतो अबुद्धिमा॥

    Nākāsiṃ sakalānusāsaniṃ, cirapāpābhirato abuddhimā.

    ४९५.

    495.

    ‘‘सो मं पुन भूरिसुमेधसो, अनुकम्पाय संयमे निवेसयि।

    ‘‘So maṃ puna bhūrisumedhaso, anukampāya saṃyame nivesayi;

    ‘सचे दिवा हनसि पाणिनो, अथ ते रत्तिं भवतु संयमो’॥

    ‘Sace divā hanasi pāṇino, atha te rattiṃ bhavatu saṃyamo’.

    ४९६.

    496.

    ‘‘स्वाहं दिवा हनित्वा पाणिनो, विरतो रत्तिमहोसि सञ्‍ञतो।

    ‘‘Svāhaṃ divā hanitvā pāṇino, virato rattimahosi saññato;

    रत्ताहं परिचारेमि, दिवा खज्‍जामि दुग्गतो॥

    Rattāhaṃ paricāremi, divā khajjāmi duggato.

    ४९७.

    497.

    ‘‘तस्स कम्मस्स कुसलस्स, अनुभोमि रत्तिं अमानुसिं।

    ‘‘Tassa kammassa kusalassa, anubhomi rattiṃ amānusiṃ;

    दिवा पटिहताव कुक्‍कुरा, उपधावन्ति समन्ता खादितुं॥

    Divā paṭihatāva kukkurā, upadhāvanti samantā khādituṃ.

    ४९८.

    498.

    ‘‘ये च ते सततानुयोगिनो, धुवं पयुत्ता सुगतस्स सासने।

    ‘‘Ye ca te satatānuyogino, dhuvaṃ payuttā sugatassa sāsane;

    मञ्‍ञामि ते अमतमेव केवलं, अधिगच्छन्ति पदं असङ्खत’’न्ति॥ –

    Maññāmi te amatameva kevalaṃ, adhigacchanti padaṃ asaṅkhata’’nti. –

    तमत्थं आचिक्खि। तासं अत्थो हेट्ठा वुत्तनयोव।

    Tamatthaṃ ācikkhi. Tāsaṃ attho heṭṭhā vuttanayova.

    दुतियमिगलुद्दकपेतवत्थुवण्णना निट्ठिता।

    Dutiyamigaluddakapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / पेतवत्थुपाळि • Petavatthupāḷi / ८. दुतियमिगलुद्दकपेतवत्थु • 8. Dutiyamigaluddakapetavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact