Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမာနဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
၁၁. ဒုတိယနာဂဝိမာနဝဏ္ဏနာ
11. Dutiyanāgavimānavaṇṇanā
မဟန္တံ နာဂံ အဘိရုယ္ဟာတိ ဒုတိယနာဂဝိမာနံ။ တသ္သ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ။ တေန သမယေန ရာဇဂဟေ အညတရော ဥပာသကော သဒ္ဓော ပသန္နော ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌိတော ဥပောသထဒိဝသေသု ဥပောသထသီလံ သမာဒိယိတ္ဝာ ပုရေဘတ္တံ အတ္တနော ဝိဘဝာနုရူပံ ဘိက္ခူနံ ဒာနာနိ ဒတ္ဝာ သယံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ သုဒ္ဓဝတ္ထနိဝတ္ထော သုဒ္ဓုတ္တရာသင္ဂော ပစ္ဆာဘတ္တံ ယေဘုယ္ယေန အဋ္ဌ ပာနာနိ ဂာဟာပေတ္ဝာ ဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ နိယ္ယာဒေတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဓမ္မံ သုဏာတိ။ ဧဝံ သော သက္ကစ္စံ ဒာနမယံ သီလမယဉ္စ ဗဟုံ သုစရိတံ ဥပစိနိတ္ဝာ ဣတော စုတော တာဝတိံသေသု ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တသ္သ ပုညာနုဘာဝေန သဗ္ဗသေတော မဟန္တော ဒိဗ္ဗော ဟတ္ထိနာဂော ပာတုရဟောသိ။ သော တံ အဘိရုယ္ဟ မဟန္တေန ပရိဝာရေန မဟန္တေန ဒိဗ္ဗာနုဘာဝေန ကာလေန ကာလံ ဥယ္ယာနကီဠံ ဂစ္ဆတိ။
Mahantaṃ nāgaṃ abhiruyhāti dutiyanāgavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena rājagahe aññataro upāsako saddho pasanno pañcasu sīlesu patiṭṭhito uposathadivasesu uposathasīlaṃ samādiyitvā purebhattaṃ attano vibhavānurūpaṃ bhikkhūnaṃ dānāni datvā sayaṃ bhuñjitvā suddhavatthanivattho suddhuttarāsaṅgo pacchābhattaṃ yebhuyyena aṭṭha pānāni gāhāpetvā vihāraṃ gantvā bhikkhusaṅghassa niyyādetvā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ suṇāti. Evaṃ so sakkaccaṃ dānamayaṃ sīlamayañca bahuṃ sucaritaṃ upacinitvā ito cuto tāvatiṃsesu uppajji. Tassa puññānubhāvena sabbaseto mahanto dibbo hatthināgo pāturahosi. So taṃ abhiruyha mahantena parivārena mahantena dibbānubhāvena kālena kālaṃ uyyānakīḷaṃ gacchati.
အထေကဒိဝသံ ကတညုတာယ စောဒိယမာနော အဍ္ဎရတ္တိသမယေ တံ ဒိဗ္ဗနာဂံ အဘိရုယ္ဟ မဟတာ ပရိဝာရေန ‘‘ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိသ္သာမီ’’တိ ဒေဝလောကတော အာဂန္တ္ဝာ ကေဝလကပ္ပံ ဝေဠုဝနံ ဩဘာသေတ္ဝာ ဟတ္ထိက္ခန္ဓတော ဩရုယ္ဟ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အဘိဝာဒေတ္ဝာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယ္ဟ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ ။ တံ ဘဂဝတော သမီပေ ဌိတော အာယသ္မာ ဝင္ဂီသော ဘဂဝတော အနုညာယ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ပုစ္ဆိ –
Athekadivasaṃ kataññutāya codiyamāno aḍḍharattisamaye taṃ dibbanāgaṃ abhiruyha mahatā parivārena ‘‘bhagavantaṃ vandissāmī’’ti devalokato āgantvā kevalakappaṃ veḷuvanaṃ obhāsetvā hatthikkhandhato oruyha bhagavantaṃ upasaṅkamitvā abhivādetvā añjaliṃ paggayha ekamantaṃ aṭṭhāsi . Taṃ bhagavato samīpe ṭhito āyasmā vaṅgīso bhagavato anuññāya imāhi gāthāhi pucchi –
၉၆၈.
968.
‘‘မဟန္တံ နာဂံ အဘိရုယ္ဟ၊ သဗ္ဗသေတံ ဂဇုတ္တမံ။
‘‘Mahantaṃ nāgaṃ abhiruyha, sabbasetaṃ gajuttamaṃ;
ဝနာ ဝနံ အနုပရိယာသိ၊ နာရီဂဏပုရက္ခတော။
Vanā vanaṃ anupariyāsi, nārīgaṇapurakkhato;
ဩဘာသေန္တော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
Obhāsento disā sabbā, osadhī viya tārakā.
၉၆၉.
969.
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော။ပေ.။
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
တတ္ထာ ပုစ္ဆိတော သောပိ တသ္သ ဂာထာဟိ ဧဝ ဗ္ယာကာသိ။
Tatthā pucchito sopi tassa gāthāhi eva byākāsi.
၉၇၁.
971.
‘‘သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော၊ ဝင္ဂီသေနေဝ ပုစ္ဆိတော။
‘‘So devaputto attamano, vaṅgīseneva pucchito;
ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ၊ ယသ္သ ကမ္မသ္သိဒံ ဖလံ’’။
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
၉၇၂.
972.
‘‘အဟံ မနုသ္သေသု မနုသ္သဘူတော၊ ဥပာသကော စက္ခုမတော အဟောသိံ။
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, upāsako cakkhumato ahosiṃ;
ပာဏာတိပာတာ ဝိရတော အဟောသိံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိသ္သံ။
Pāṇātipātā virato ahosiṃ, loke adinnaṃ parivajjayissaṃ.
၉၇၃.
973.
‘‘အမဇ္ဇပော နော စ မုသာ အဘာဏိံ၊ သကေန ဒာရေန စ တုဋ္ဌော အဟောသိံ။
‘‘Amajjapo no ca musā abhāṇiṃ, sakena dārena ca tuṭṭho ahosiṃ;
အန္နဉ္စ ပာနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒာနံ ဝိပုလံ အဒာသိံ။
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
၉၇၄.
974.
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော။ပေ.။
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
တတ္ထ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ, သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
Tattha apubbaṃ natthi, sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.
ဒုတိယနာဂဝိမာနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Dutiyanāgavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဝိမာနဝတ္ထုပာဠိ • Vimānavatthupāḷi / ၁၁. ဒုတိယနာဂဝိမာနဝတ္ထု • 11. Dutiyanāgavimānavatthu