Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ૭. દુતિયનાવાવિમાનવણ્ણના

    7. Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā

    સુવણ્ણચ્છદનં નાવન્તિ દુતિયનાવાવિમાનં. તસ્સ કા ઉપ્પત્તિ? ભગવતિ સાવત્થિયં વિહરન્તે અઞ્ઞતરો ખીણાસવત્થેરો ઉપકટ્ઠાય વસ્સૂપનાયિકાય ગામકાવાસે વસ્સં ઉપગન્તુકામો સાવત્થિતો તં ગામં ઉદ્દિસ્સ પચ્છાભત્તં અદ્ધાનમગ્ગપટિપન્નો, મગ્ગપરિસ્સમેન કિલન્તો તસિતો અન્તરામગ્ગે અઞ્ઞતરં ગામં સમ્પત્તો, બહિગામે તાદિસં છાયૂદકસમ્પન્નટ્ઠાનં અપસ્સન્તો પરિસ્સમેન ચ અભિભુય્યમાનો ચીવરં પારુપિત્વા ગામં પવિસિત્વા ધુરગેહસ્સેવ દ્વારે અટ્ઠાસિ. તત્થ અઞ્ઞતરા ઇત્થી થેરં પસ્સિત્વા ‘‘કુતો, ભન્તે, આગતત્થા’’તિ પુચ્છિત્વા મગ્ગપરિસ્સમં પિપાસિતભાવઞ્ચ ઞત્વા ‘‘એથ, ભન્તે’’તિ ગેહં પવેસેત્વા ‘‘ઇધ નિસીદથા’’તિ આસનં પઞ્ઞાપેત્વા અદાસિ. તત્થ નિસિન્ને પાદોદકં પાદબ્ભઞ્જનતેલઞ્ચ દત્વા તાલવણ્ટં ગહેત્વા બીજિ. પરિળાહે વૂપસન્તે મધુરં સીતલં સુગન્ધં પાનકં યોજેત્વા અદાસિ. થેરો તં પિવિત્વા પટિપ્પસ્સદ્ધકિલમથો અનુમોદનં કત્વા પક્કામિ. સા અપરભાગે કાલં કત્વા તાવતિંસભવને નિબ્બત્તીતિ સબ્બં અનન્તરવિમાનસદિસન્તિ વેદિતબ્બં. ગાથાસુપિ અપુબ્બં નત્થિ. તેન વુત્તં –

    Suvaṇṇacchadanaṃnāvanti dutiyanāvāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati sāvatthiyaṃ viharante aññataro khīṇāsavatthero upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya gāmakāvāse vassaṃ upagantukāmo sāvatthito taṃ gāmaṃ uddissa pacchābhattaṃ addhānamaggapaṭipanno, maggaparissamena kilanto tasito antarāmagge aññataraṃ gāmaṃ sampatto, bahigāme tādisaṃ chāyūdakasampannaṭṭhānaṃ apassanto parissamena ca abhibhuyyamāno cīvaraṃ pārupitvā gāmaṃ pavisitvā dhuragehasseva dvāre aṭṭhāsi. Tattha aññatarā itthī theraṃ passitvā ‘‘kuto, bhante, āgatatthā’’ti pucchitvā maggaparissamaṃ pipāsitabhāvañca ñatvā ‘‘etha, bhante’’ti gehaṃ pavesetvā ‘‘idha nisīdathā’’ti āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Tattha nisinne pādodakaṃ pādabbhañjanatelañca datvā tālavaṇṭaṃ gahetvā bīji. Pariḷāhe vūpasante madhuraṃ sītalaṃ sugandhaṃ pānakaṃ yojetvā adāsi. Thero taṃ pivitvā paṭippassaddhakilamatho anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbattīti sabbaṃ anantaravimānasadisanti veditabbaṃ. Gāthāsupi apubbaṃ natthi. Tena vuttaṃ –

    ૫૩.

    53.

    ‘‘સુવણ્ણચ્છદનં નાવં, નારિ આરુય્હ તિટ્ઠસિ;

    ‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;

    ઓગાહસિ પોક્ખરણિં, પદ્મં છિન્દસિ પાણિના.

    Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.

    ૫૪.

    54.

    ‘‘કેન તેતાદિસો વણ્ણો, કેન તે ઇધ મિજ્ઝતિ;

    ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

    ઉપ્પજ્જન્તિ ચ તે ભોગા, યે કેચિ મનસો પિયા.

    Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

    ૫૫.

    55.

    ‘‘પુચ્છામિ તં દેવિ મહાનુભાવે, મનુસ્સભૂતા કિમકાસિ પુઞ્ઞં;

    ‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

    કેનાસિ એવં જલિતાનુભાવા, વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

    Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

    ૫૬.

    56.

    ‘‘સા દેવતા અત્તમના, મોગ્ગલ્લાનેન પુચ્છિતા;

    ‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

    પઞ્હં પુટ્ઠા વિયાકાસિ, યસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલં’’.

    Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.

    ૫૭.

    57.

    ‘‘અહં મનુસ્સેસુ મનુસ્સભૂતા, પુરિમાય જાતિયા મનુસ્સલોકે;

    ‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;

    દિસ્વાન ભિક્ખું તસિતં કિલન્તં, ઉટ્ઠાય પાતું ઉદકં અદાસિં.

    Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.

    ૫૮.

    58.

    ‘‘યો વે કિલન્તસ્સ પિપાસિતસ્સ, ટ્ઠાય પાતું ઉદકં દદાતિ;

    ‘‘Yo ve kilantassa pipāsitassa, ṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;

    સીતોદકા તસ્સ ભવન્તિ નજ્જો, પહૂતમલ્યા બહુપુણ્ડરીકા.

    Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.

    ૫૯.

    59.

    ‘‘તં આપગા અનુપરિયન્તિ સબ્બદા, સીતોદકા વાલુકસન્થતા નદી;

    ‘‘Taṃ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;

    અમ્બા ચ સાલા તિલકા ચ જમ્બુયો, ઉદ્દાલકા પાટલિયો ચ ફુલ્લા.

    Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.

    ૬૦.

    60.

    ‘‘તંભૂમિભાગેહિ ઉપેતરૂપં, વિમાનસેટ્ઠં ભુસ સોભમાનં;

    ‘‘Taṃbhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusa sobhamānaṃ;

    તસ્સીધ કમ્મસ્સ અયં વિપાકો, એતાદિસં પુઞ્ઞકતા લભન્તિ.

    Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.

    ૬૧.

    61.

    ‘‘તેન મેતાદિસો વણ્ણો, તેન મે ઇધ મિજ્ઝતિ;

    ‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

    ઉપ્પજ્જન્તિ ચ મે ભોગા, યે કેચિ મનસો પિયા.

    Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

    ૬૨.

    62.

    ‘‘અક્ખામિ તે ભિક્ખુ મહાનુભાવ, મનુસ્સભૂતા યમકાસિ પુઞ્ઞં;

    ‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

    તેનમ્હિ એવં જલિતાનુભાવા, વણ્ણો ચ મે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

    Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

    અત્થવણ્ણનાસુપિ ઇધ એકોવ થેરોતિ અપુબ્બં નત્થિ.

    Atthavaṇṇanāsupi idha ekova theroti apubbaṃ natthi.

    દુતિયનાવાવિમાનવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi / ૭. દુતિયનાવાવિમાનવત્થુ • 7. Dutiyanāvāvimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact