Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
૧૦. દુતિયરાગસુત્તવણ્ણના
10. Dutiyarāgasuttavaṇṇanā
૬૯. દસમે અતરીતિ તિણ્ણો, ન તિણ્ણો અતિણ્ણો. સમુદ્દન્તિ સંસારસમુદ્દં, ચક્ખાયતનાદિસમુદ્દં વા. તદુભયમ્પિ દુપ્પૂરણટ્ઠેન સમુદ્દો વિયાતિ સમુદ્દં. અથ વા સમુદ્દનટ્ઠેન સમુદ્દં, કિલેસવસ્સનેન સત્તસન્તાનસ્સ કિલેસસદનતોતિ અત્થો. સવીચિન્તિ કોધૂપાયાસવીચીહિ સવીચિં. વુત્તઞ્હેતં ‘‘વીચિભયન્તિ ખો, ભિક્ખુ, કોધૂપાયાસસ્સેતં અધિવચન’’ન્તિ (ઇતિવુ॰ ૧૦૯; મ॰ નિ॰ ૨.૧૬૨). સાવટ્ટન્તિ પઞ્ચકામગુણાવટ્ટેહિ સહ આવટ્ટં. વુત્તમ્પિ ચેતં ‘‘આવટ્ટભયન્તિ ખો, ભિક્ખુ, પઞ્ચન્નેતં કામગુણાનં અધિવચન’’ન્તિ (ઇતિવુ॰ ૧૦૯; મ॰ નિ॰ ૨.૧૬૪; અ॰ નિ॰ ૪.૧૨૨). સગહં સરક્ખસન્તિ અત્તનો ગોચરગતાનં અનત્થજનનતો ચણ્ડમકરમચ્છકચ્છપરક્ખસસદિસેહિ વિસભાગપુગ્ગલેહિ સહિતં. તથા ચાહ ‘‘સગહં સરક્ખસન્તિ ખો, ભિક્ખુ, માતુગામસ્સેતં અધિવચન’’ન્તિ (ઇતિવુ॰ ૧૦૯). અતરીતિ મગ્ગપઞ્ઞાનાવાય યથાવુત્તં સમુદ્દં ઉત્તરિ. તિણ્ણોતિ નિત્તિણ્ણો. પારઙ્ગતોતિ તસ્સ સમુદ્દસ્સ પારં પરતીરં નિરોધં ઉપગતો. થલે તિટ્ઠતીતિ તતો એવ સંસારમહોઘં કામાદિમહોઘઞ્ચ અતિક્કમિત્વા થલે પરતીરે નિબ્બાને બાહિતપાપબ્રાહ્મણો તિટ્ઠતીતિ વુચ્ચતિ.
69. Dasame atarīti tiṇṇo, na tiṇṇo atiṇṇo. Samuddanti saṃsārasamuddaṃ, cakkhāyatanādisamuddaṃ vā. Tadubhayampi duppūraṇaṭṭhena samuddo viyāti samuddaṃ. Atha vā samuddanaṭṭhena samuddaṃ, kilesavassanena sattasantānassa kilesasadanatoti attho. Savīcinti kodhūpāyāsavīcīhi savīciṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘vīcibhayanti kho, bhikkhu, kodhūpāyāsassetaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109; ma. ni. 2.162). Sāvaṭṭanti pañcakāmaguṇāvaṭṭehi saha āvaṭṭaṃ. Vuttampi cetaṃ ‘‘āvaṭṭabhayanti kho, bhikkhu, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109; ma. ni. 2.164; a. ni. 4.122). Sagahaṃ sarakkhasanti attano gocaragatānaṃ anatthajananato caṇḍamakaramacchakacchaparakkhasasadisehi visabhāgapuggalehi sahitaṃ. Tathā cāha ‘‘sagahaṃ sarakkhasanti kho, bhikkhu, mātugāmassetaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109). Atarīti maggapaññānāvāya yathāvuttaṃ samuddaṃ uttari. Tiṇṇoti nittiṇṇo. Pāraṅgatoti tassa samuddassa pāraṃ paratīraṃ nirodhaṃ upagato. Thale tiṭṭhatīti tato eva saṃsāramahoghaṃ kāmādimahoghañca atikkamitvā thale paratīre nibbāne bāhitapāpabrāhmaṇo tiṭṭhatīti vuccati.
ઇધાપિ ગાથા સુક્કપક્ખવસેનેવ આગતા. તત્થ ઊમિભયન્તિ યથાવુત્તઊમિભયં, ભાયિતબ્બં એતસ્માતિ તં ઊમિ ભયં. દુત્તરન્તિ દુરતિક્કમં. અચ્ચતારીતિ અતિક્કમિ.
Idhāpi gāthā sukkapakkhavaseneva āgatā. Tattha ūmibhayanti yathāvuttaūmibhayaṃ, bhāyitabbaṃ etasmāti taṃ ūmi bhayaṃ. Duttaranti duratikkamaṃ. Accatārīti atikkami.
સઙ્ગાતિગોતિ રાગાદીનં પઞ્ચન્નં સઙ્ગાનં અતિક્કન્તત્તા પહીનત્તા સઙ્ગાતિગો. અત્થઙ્ગતો સો ન પમાણમેતીતિ સો એવંભૂતો અરહા રાગાદીનં પમાણકરધમ્માનં અચ્ચન્તમેવ અત્થં ગતત્તા અત્થઙ્ગતો, તતો એવ સીલાદિધમ્મક્ખન્ધપારિપૂરિયા ચ ‘‘એદિસો સીલેન સમાધિના પઞ્ઞાયા’’તિ કેનચિ પમિણિતું અસક્કુણેય્યો પમાણં ન એતિ, અથ વા અનુપાદિસેસનિબ્બાનસઙ્ખાતં અત્થં ગતો સો અરહા ‘‘ઇમાય નામ ગતિયા ઠિતો, એદિસો ચ નામગોત્તેના’’તિ પમિણિતું અસક્કુણેય્યતાય પમાણં ન એતિ ન ઉપગચ્છતિ. તતો એવ અમોહયિ મચ્ચુરાજં, તેન અનુબન્ધિતું અસક્કુણેય્યોતિ વદામીતિ અનુપાદિસેસનિબ્બાનધાતુયાવ દેસનં નિટ્ઠાપેસિ. ઇતિ ઇમસ્મિં વગ્ગે પઠમપઞ્ચમછટ્ઠેસુ વટ્ટં કથિતં, દુતિયસત્તમઅટ્ઠમેસુ વિવટ્ટં, સેસેસુ વટ્ટવિવટ્ટં કથિતન્તિ વેદિતબ્બં.
Saṅgātigoti rāgādīnaṃ pañcannaṃ saṅgānaṃ atikkantattā pahīnattā saṅgātigo. Atthaṅgato so na pamāṇametīti so evaṃbhūto arahā rāgādīnaṃ pamāṇakaradhammānaṃ accantameva atthaṃ gatattā atthaṅgato, tato eva sīlādidhammakkhandhapāripūriyā ca ‘‘ediso sīlena samādhinā paññāyā’’ti kenaci pamiṇituṃ asakkuṇeyyo pamāṇaṃ na eti, atha vā anupādisesanibbānasaṅkhātaṃ atthaṃ gato so arahā ‘‘imāya nāma gatiyā ṭhito, ediso ca nāmagottenā’’ti pamiṇituṃ asakkuṇeyyatāya pamāṇaṃ na eti na upagacchati. Tato eva amohayi maccurājaṃ, tena anubandhituṃ asakkuṇeyyoti vadāmīti anupādisesanibbānadhātuyāva desanaṃ niṭṭhāpesi. Iti imasmiṃ vagge paṭhamapañcamachaṭṭhesu vaṭṭaṃ kathitaṃ, dutiyasattamaaṭṭhamesu vivaṭṭaṃ, sesesu vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitanti veditabbaṃ.
દસમસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
દુતિયવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi / ૧૦. દુતિયરાગસુત્તં • 10. Dutiyarāgasuttaṃ