Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૮. દુતિયસમયસુત્તં
8. Dutiyasamayasuttaṃ
૨૮. એકં સમયં સમ્બહુલા થેરા ભિક્ખૂ બારાણસિયં વિહરન્તિ ઇસિપતને મિગદાયે. અથ ખો તેસં થેરાનં ભિક્ખૂનં પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તાનં મણ્ડલમાળે સન્નિસિન્નાનં સન્નિપતિતાનં અયમન્તરાકથા ઉદપાદિ – ‘‘કો નુ ખો, આવુસો, સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતુ’’ન્તિ?
28. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho tesaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘ko nu kho, āvuso, samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti?
એવં વુત્તે અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ થેરે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘યસ્મિં, આવુસો, સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો પાદે પક્ખાલેત્વા નિસિન્નો હોતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા, સો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતુ’’ન્તિ.
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto pāde pakkhāletvā nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
એવં વુત્તે અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ તં ભિક્ખું એતદવોચ – ‘‘ન ખો, આવુસો , સો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું. યસ્મિં, આવુસો, સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો પાદે પક્ખાલેત્વા નિસિન્નો હોતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા, ચારિત્તકિલમથોપિસ્સ તસ્મિં સમયે અપ્પટિપ્પસ્સદ્ધો હોતિ, ભત્તકિલમથોપિસ્સ તસ્મિં સમયે અપ્પટિપ્પસ્સદ્ધો હોતિ. તસ્મા સો અસમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું. યસ્મિં, આવુસો, સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો વિહારપચ્છાયાયં નિસિન્નો હોતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા, સો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતુ’’ન્તિ.
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso , so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ. Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto pāde pakkhāletvā nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, cārittakilamathopissa tasmiṃ samaye appaṭippassaddho hoti, bhattakilamathopissa tasmiṃ samaye appaṭippassaddho hoti. Tasmā so asamayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ. Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito vihārapacchāyāyaṃ nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
એવં વુત્તે અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ તં ભિક્ખું એતદવોચ – ‘‘ન ખો, આવુસો, સો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું. યસ્મિં, આવુસો, સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો વિહારપચ્છાયાયં નિસિન્નો હોતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા, યદેવસ્સ દિવા સમાધિનિમિત્તં મનસિકતં હોતિ તદેવસ્સ તસ્મિં સમયે સમુદાચરતિ. તસ્મા સો અસમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું. યસ્મિં, આવુસો, સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ રત્તિયા પચ્ચૂસસમયં પચ્ચુટ્ઠાય નિસિન્નો હોતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા, સો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતુ’’ન્તિ.
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ. Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito vihārapacchāyāyaṃ nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, yadevassa divā samādhinimittaṃ manasikataṃ hoti tadevassa tasmiṃ samaye samudācarati. Tasmā so asamayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ. Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
એવં વુત્તે અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ તં ભિક્ખું એતદવોચ – ‘‘ન ખો, આવુસો, સો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું. યસ્મિં, આવુસો, સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ રત્તિયા પચ્ચૂસસમયં પચ્ચુટ્ઠાય નિસિન્નો હોતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા, ઓજટ્ઠાયિસ્સ તસ્મિં સમયે કાયો હોતિ ફાસુસ્સ હોતિ બુદ્ધાનં સાસનં મનસિ કાતું. તસ્મા સો અસમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતુ’’ન્તિ.
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso, so samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ. Yasmiṃ, āvuso, samaye manobhāvanīyo bhikkhu rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā, ojaṭṭhāyissa tasmiṃ samaye kāyo hoti phāsussa hoti buddhānaṃ sāsanaṃ manasi kātuṃ. Tasmā so asamayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
એવં વુત્તે આયસ્મા મહાકચ્ચાનો થેરે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘સમ્મુખા મેતં, આવુસો, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘છયિમે, ભિક્ખુ, સમયા મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું’’’.
Evaṃ vutte āyasmā mahākaccāno there bhikkhū etadavoca – ‘‘sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘chayime, bhikkhu, samayā manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ’’’.
‘‘કતમે છ? ઇધ, ભિક્ખુ, યસ્મિં સમયે ભિક્ખુ કામરાગપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ કામરાગપરેતેન, ઉપ્પન્નસ્સ ચ કામરાગસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, તસ્મિં સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ ઉપસઙ્કમિત્વા એવમસ્સ વચનીયો – ‘અહં ખો, આવુસો, કામરાગપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરામિ કામરાગપરેતેન, ઉપ્પન્નસ્સ ચ કામરાગસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં નપ્પજાનામિ. સાધુ વત મે આયસ્મા કામરાગસ્સ પહાનાય ધમ્મં દેસેતૂ’તિ. તસ્સ મનોભાવનીયો ભિક્ખુ કામરાગસ્સ પહાનાય ધમ્મં દેસેતિ. અયં, ભિક્ખુ, પઠમો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું.
‘‘Katame cha? Idha, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharāmi kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāmi. Sādhu vata me āyasmā kāmarāgassa pahānāya dhammaṃ desetū’ti. Tassa manobhāvanīyo bhikkhu kāmarāgassa pahānāya dhammaṃ deseti. Ayaṃ, bhikkhu, paṭhamo samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખુ, યસ્મિં સમયે ભિક્ખુ બ્યાપાદપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ…પે॰… થિનમિદ્ધપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ… ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ… વિચિકિચ્છાપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ… યં નિમિત્તં આગમ્મ યં નિમિત્તં મનસિકરોતો અનન્તરા આસવાનં ખયો હોતિ, તં નિમિત્તં ન જાનાતિ ન પસ્સતિ, તસ્મિં સમયે મનોભાવનીયો ભિક્ખુ ઉપસઙ્કમિત્વા એવમસ્સ વચનીયો – ‘અહં ખો, આવુસો, યં નિમિત્તં આગમ્મ યં નિમિત્તં મનસિકરોતો અનન્તરા આસવાનં ખયો હોતિ તં નિમિત્તં ન જાનામિ ન પસ્સામિ. સાધુ વત મે આયસ્મા આસવાનં ખયાય ધમ્મં દેસેતૂ’તિ. તસ્સ મનોભાવનીયો ભિક્ખુ આસવાનં ખયાય ધમ્મં દેસેતિ. અયં, ભિક્ખુ, છટ્ઠો સમયો મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, yasmiṃ samaye bhikkhu byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati…pe… thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati… uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati… vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati… yaṃ nimittaṃ āgamma yaṃ nimittaṃ manasikaroto anantarā āsavānaṃ khayo hoti, taṃ nimittaṃ na jānāti na passati, tasmiṃ samaye manobhāvanīyo bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ kho, āvuso, yaṃ nimittaṃ āgamma yaṃ nimittaṃ manasikaroto anantarā āsavānaṃ khayo hoti taṃ nimittaṃ na jānāmi na passāmi. Sādhu vata me āyasmā āsavānaṃ khayāya dhammaṃ desetū’ti. Tassa manobhāvanīyo bhikkhu āsavānaṃ khayāya dhammaṃ deseti. Ayaṃ, bhikkhu, chaṭṭho samayo manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘સમ્મુખા મેતં, આવુસો, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘ઇમે ખો, ભિક્ખુ, છ સમયા મનોભાવનીયસ્સ ભિક્ખુનો દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતુ’’’ન્તિ. અટ્ઠમં.
‘‘Sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘ime kho, bhikkhu, cha samayā manobhāvanīyassa bhikkhuno dassanāya upasaṅkamitu’’’nti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૮. દુતિયસમયસુત્તવણ્ણના • 8. Dutiyasamayasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૮. દુતિયસમયસુત્તવણ્ણના • 8. Dutiyasamayasuttavaṇṇanā