| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ဒုတိယသင္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ
Dutiyasaṅgītikathāvaṇṇanā
ဧဝံ ပဌမမဟာသင္ဂီတိံ ဒသ္သေတ္ဝာ ယဒတ္ထံ သာ ဣဓ ဒသ္သိတာ, တံ နိဂမနဝသေန ဒသ္သေန္တော ဣမိသ္သာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ရာယံ အာစရိယပရမ္ပရာတိ တသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေ အယံ အာစရိယာနံ ပဝေဏီ ပဋိပာဋိ။ ဝိဇိတာဝိနောတိ ဝိဇိတသဗ္ဗကိလေသပဋိပက္ခတ္တာ ဝိဇိတဝန္တော။ ဇမ္ဗုသိရိဝ္ဟယေတိ ဇမ္ဗုသဒိသော သိရိမန္တော အဝ္ဟယော နာမံ ယသ္သ ဒီပသ္သ, တသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မဟန္တေန ဟိ ဇမ္ဗုရုက္ခေန အဘိလက္ခိတတ္တာ ဒီပောပိ ‘‘ဇမ္ဗူ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အစ္ဆိဇ္ဇမာနံ အဝိနသ္သမာနံ ကတ္ဝာ။ ဝိနယဝံသန္တိအာဒီဟိ တီဟိ ဝိနယပာဠိယေဝ ကထိတာ ပရိယာယဝစနတ္တာ တေသံ။ ပကတညုတန္တိ ဝေယ္ယတ္တိယံ, ပဋုဘာဝန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဓုရဂ္ဂာဟောတိ ပဓာနဂ္ဂာဟီ, သဗ္ဗေသံ ပာမောက္ခော ဟုတ္ဝာ ဂဏ္ဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူနံ သမုဒာယော သမူဟော ဘိက္ခုသမုဒာယော။
Evaṃ paṭhamamahāsaṅgītiṃ dassetvā yadatthaṃ sā idha dassitā, taṃ nigamanavasena dassento imissātiādimāha. Tatrāyaṃ ācariyaparamparāti tasmiṃ jambudīpe ayaṃ ācariyānaṃ paveṇī paṭipāṭi. Vijitāvinoti vijitasabbakilesapaṭipakkhattā vijitavanto. Jambusirivhayeti jambusadiso sirimanto avhayo nāmaṃ yassa dīpassa, tasmiṃ jambudīpeti vuttaṃ hoti. Mahantena hi jamburukkhena abhilakkhitattā dīpopi ‘‘jambū’’ti vuccati. Acchijjamānaṃ avinassamānaṃ katvā. Vinayavaṃsantiādīhi tīhi vinayapāḷiyeva kathitā pariyāyavacanattā tesaṃ. Pakataññutanti veyyattiyaṃ, paṭubhāvanti vuttaṃ hoti. Dhuraggāhoti padhānaggāhī, sabbesaṃ pāmokkho hutvā gaṇhīti vuttaṃ hoti. Bhikkhūnaṃ samudāyo samūho bhikkhusamudāyo.
ယဒာတိ နိဗ္ဗာယိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇောတယိတ္ဝာ စ သဗ္ဗဓီတိ တမေဝ သဒ္ဓမ္မံ သဗ္ဗတ္ထ ပကာသယိတ္ဝာ။ ဇုတိမန္တောတိ ပညာဇုတိယာ ယုတ္တာ, တေဇဝန္တော ဝာ, မဟာနုဘာဝာတိ အတ္ထော။ နိဗ္ဗာယိံသူတိ အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ နိဗ္ဗာယိံသု။ အနာလယာတိ အသင္ဂာ။
Yadāti nibbāyiṃsūti sambandho. Jotayitvā ca sabbadhīti tameva saddhammaṃ sabbattha pakāsayitvā. Jutimantoti paññājutiyā yuttā, tejavanto vā, mahānubhāvāti attho. Nibbāyiṃsūti anupādisesāya nibbānadhātuyā nibbāyiṃsu. Anālayāti asaṅgā.
အထာတိ ပစ္ဆာ, ယဒာ ပရိနိဗ္ဗာယိံသု, တတော ပရန္တိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ သိင္ဂီလောဏကပ္ပောတိ ဧတ္ထ ကပ္ပ-သဒ္ဒော ဝိကပ္ပတ္ထော, တေန သိင္ဂီလောဏဝိကပ္ပောပိ ကပ္ပတိ။ ဣဒမ္ပိ ပက္ခန္တရံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော, ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။ တတ္ထ သိင္ဂေန လောဏံ ပရိဟရိတ္ဝာ အလောဏကပိဏ္ဍပာတေန သဒ္ဓိံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတိ , သန္နိဓိံ န ကရောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ကပ္ပတိ ဒ္ဝင္ဂုလကပ္ပောတိ ဒ္ဝင္ဂုလံ အတိက္ကန္တာယ ဆာယာယ ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ ဂာမန္တရကပ္ပောတိ ‘‘ဂာမန္တရံ ဂမိသ္သာမီ’’တိ ပဝာရိတေန အနတိရိတ္တဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ အာဝာသကပ္ပောတိ ဧကသီမာယ နာနာသေနာသနေသု ဝိသုံ ဝိသုံ ဥပောသထာဒီနိ သင္ဃကမ္မာနိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ အနုမတိကပ္ပောတိ ‘‘အနာဂတာနံ အာဂတကာလေ အနုမတိံ ဂဟေသ္သာမာ’’တိ တေသု အနာဂတေသုယေဝ ဝဂ္ဂေန သင္ဃေန ကမ္မံ ကတ္ဝာ ပစ္ဆာ အနုမတိံ ဂဟေတုံ ကပ္ပတိ, ဝဂ္ဂကမ္မံ န ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ကပ္ပတိ အာစိဏ္ဏကပ္ပောတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ အာစိဏ္ဏော ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ သော ပန ဧကစ္စော ကပ္ပတိ ဓမ္မိကော, ဧကစ္စော န ကပ္ပတိ အဓမ္မိကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကပ္ပတိ အမထိတကပ္ပောတိ ယံ ခီရံ ခီရဘာဝံ ဝိဇဟိတံ ဒဓိဘာဝံ အသမ္ပတ္တံ, တံ ဘုတ္တာဝိနာ ပဝာရိတေန အနတိရိတ္တံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ ဇဠောဂိံ ပာတုန္တိ ဧတ္ထ ဇဠောဂီတိ တရုဏသုရာ, ယံ မဇ္ဇသမ္ဘာရံ ဧကတော ကတံ မဇ္ဇဘာဝမသမ္ပတ္တံ, တံ ပာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဇာတရူပရဇတန္တိ ဧတ္ထ သရသတော ဝိကာရံ အနာပဇ္ဇိတ္ဝာ သဗ္ဗဒာ ဇာတရူပမေဝ ဟောတီတိ ဇာတံ ရူပံ ဧတသ္သာတိ ဇာတရူပံ, သုဝဏ္ဏံ။ ဓဝလသဘာဝတာယ ရာဇတီတိ ရဇတံ, ရူပိယံ။ သုသုနာဂပုတ္တောတိ သုသုနာဂသ္သ ပုတ္တော။ ကာကဏ္ဍကပုတ္တောတိ ကာကဏ္ဍကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပုတ္တော။ ဝဇ္ဇီသူတိ ဇနပဒနာမတ္တာ ဗဟုဝစနံ ကတံ။
Athāti pacchā, yadā parinibbāyiṃsu, tato paranti attho. Kappati siṅgīloṇakappoti ettha kappa-saddo vikappattho, tena siṅgīloṇavikappopi kappati. Idampi pakkhantaraṃ kappatīti attho, evaṃ sabbattha. Tattha siṅgena loṇaṃ pariharitvā aloṇakapiṇḍapātena saddhiṃ bhuñjituṃ kappati , sannidhiṃ na karotīti adhippāyo. Kappati dvaṅgulakappoti dvaṅgulaṃ atikkantāya chāyāya vikāle bhojanaṃ bhuñjituṃ kappatīti attho. Kappati gāmantarakappoti ‘‘gāmantaraṃ gamissāmī’’ti pavāritena anatirittabhojanaṃ bhuñjituṃ kappatīti attho. Kappati āvāsakappoti ekasīmāya nānāsenāsanesu visuṃ visuṃ uposathādīni saṅghakammāni kātuṃ vaṭṭatīti attho. Kappati anumatikappoti ‘‘anāgatānaṃ āgatakāle anumatiṃ gahessāmā’’ti tesu anāgatesuyeva vaggena saṅghena kammaṃ katvā pacchā anumatiṃ gahetuṃ kappati, vaggakammaṃ na hotīti adhippāyo. Kappati āciṇṇakappoti ācariyupajjhāyehi āciṇṇo kappatīti attho. So pana ekacco kappati dhammiko, ekacco na kappati adhammikoti veditabbo. Kappati amathitakappoti yaṃ khīraṃ khīrabhāvaṃ vijahitaṃ dadhibhāvaṃ asampattaṃ, taṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ bhuñjituṃ kappatīti attho. Kappati jaḷogiṃ pātunti ettha jaḷogīti taruṇasurā, yaṃ majjasambhāraṃ ekato kataṃ majjabhāvamasampattaṃ, taṃ pātuṃ vaṭṭatīti adhippāyo. Jātarūparajatanti ettha sarasato vikāraṃ anāpajjitvā sabbadā jātarūpameva hotīti jātaṃ rūpaṃ etassāti jātarūpaṃ, suvaṇṇaṃ. Dhavalasabhāvatāya rājatīti rajataṃ, rūpiyaṃ. Susunāgaputtoti susunāgassa putto. Kākaṇḍakaputtoti kākaṇḍakassa brāhmaṇassa putto. Vajjīsūti janapadanāmattā bahuvacanaṃ kataṃ.
တဒဟုပောသထေတိ ဧတ္ထ တဒဟူတိ တသ္မိံ အဟနိ။ ဥပဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ ဥပောသထော, ဥပဝသန္တီတိ စ သီလသမာဒာနေန ဝာ အနသနာဒိနာ ဝာ ဥပေတာ ဟုတ္ဝာ ဝသန္တီတိ အတ္ထော။ ကံသပာတိန္တိ သုဝဏ္ဏပာတိံ။ မာသကရူပန္တိ မာသကော ဧဝ။ သဗ္ဗံ တာဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ. ၄၄၆ အာဒယော) အာဂတာ သဗ္ဗာပိ ပာဠိ ဣဓ အာနေတ္ဝာ ဝတ္တဗ္ဗာတိ ဒသ္သေတိ။ သင္ဂာယိတသဒိသမေဝ သင္ဂာယိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။
Tadahuposatheti ettha tadahūti tasmiṃ ahani. Upavasanti etthāti uposatho, upavasantīti ca sīlasamādānena vā anasanādinā vā upetā hutvā vasantīti attho. Kaṃsapātinti suvaṇṇapātiṃ. Māsakarūpanti māsako eva. Sabbaṃ tāva vattabbanti iminā sattasatikakkhandhake (cūḷava. 446 ādayo) āgatā sabbāpi pāḷi idha ānetvā vattabbāti dasseti. Saṅgāyitasadisameva saṅgāyiṃsūti sambandho.
သာ ပနာယံ သင္ဂီတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသူတိ တေသု သင္ဂီတိကာရကေသု ထေရေသု။ ဝိသ္သုတာ ဧတေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဉေယ္ယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာဏသမ္ဘူတောတိ သာဏဒေသဝာသီ သမ္ဘူတတ္ထေရော။ ဒုတိယော သင္ဂဟောတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ပန္နဘာရာတိ ပတိတက္ခန္ဓဘာရာ။
Sā panāyaṃ saṅgītīti sambandho. Tesūti tesu saṅgītikārakesu theresu. Vissutā ete saddhivihārikā ñeyyāti sambandho. Sāṇasambhūtoti sāṇadesavāsī sambhūtatthero. Dutiyo saṅgahoti sambandhitabbaṃ. Pannabhārāti patitakkhandhabhārā.
အဗ္ဗုဒန္တိ ဥပဒ္ဒဝံ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဘဂဝတော ဝစနံ ထေနေတ္ဝာ အတ္တနော ဝစနသ္သ ဒီပနတော အဗ္ဗုဒန္တိ စောရကမ္မ’’န္တိ ဧကေ။ ဣဒန္တိ ဝက္ခမာနနိဒသ္သနံ။ သန္ဒိသ္သမာနာ မုခာ သမ္မုခာ။ ဘာဝိတမဂ္ဂန္တိ ဥပ္ပာဒိတဇ္ဈာနံ။ သာဓု သပ္ပုရိသာတိ ဧတ္ထ သာဓူတိ အာယာစနတ္ထေ နိပာတော, တံ ယာစာမီတိ အတ္ထော။ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌောတိ ပုနပ္ပုနံ သန္တုဋ္ဌော။ ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂောတိ သရီရဝိကာရုပ္ပာဒနပီတိဝသေန ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂော, ပီတိမာ ဟိ ပုဂ္ဂလော ကာယစိတ္တာနံ ဥဂ္ဂတတ္တာ ‘‘ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂော’’တိ ဝုစ္စတိ။
Abbudanti upaddavaṃ vadanti. ‘‘Bhagavato vacanaṃ thenetvā attano vacanassa dīpanato abbudanti corakamma’’nti eke. Idanti vakkhamānanidassanaṃ. Sandissamānā mukhā sammukhā. Bhāvitamagganti uppāditajjhānaṃ. Sādhu sappurisāti ettha sādhūti āyācanatthe nipāto, taṃ yācāmīti attho. Haṭṭhapahaṭṭhoti punappunaṃ santuṭṭho. Udaggudaggoti sarīravikāruppādanapītivasena udaggudaggo, pītimā hi puggalo kāyacittānaṃ uggatattā ‘‘udaggudaggo’’ti vuccati.
တေန ခော ပန သမယေနာတိ ယသ္မိံ သမယေ ဒုတိယံ သင္ဂီတိံ အကရိံသု, တသ္မိံ သမယေတိ အတ္ထော။ တံ အဓိကရဏံ န သမ္ပာပုဏိံသူတိ တံ ဝဇ္ဇိပုတ္တကေဟိ ဥပ္ပာဒိတံ အဓိကရဏံ ဝိနိစ္ဆိနိတုံ န သမ္ပာပုဏိံသု နာဂမိံသု။ နော အဟုဝတ္ထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာဝတာယုကံ ဌတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗုတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိံ ပန ကတ္ဝာ ထေရာ ပရိနိဗ္ဗုတာတိ? အာဟ ဒုတိယံ သင္ဂဟံ ကတ္ဝာတိအာဒိ။ အနိစ္စတာဝသန္တိ အနိစ္စတာဓီနတံ။ ဇမ္မိန္တိ လာမကံ။ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ အနဘိဘဝနီယံ အတိက္ကမိတုံ အသက္ကုဏေယ္ယံ အနိစ္စတံ ဧဝံ ဉတ္ဝာတိ သမ္ဗန္ဓော။
Tena kho pana samayenāti yasmiṃ samaye dutiyaṃ saṅgītiṃ akariṃsu, tasmiṃ samayeti attho. Taṃ adhikaraṇaṃ na sampāpuṇiṃsūti taṃ vajjiputtakehi uppāditaṃ adhikaraṇaṃ vinicchinituṃ na sampāpuṇiṃsu nāgamiṃsu. No ahuvatthāti sambandho. Yāvatāyukaṃ ṭhatvā parinibbutāti sambandho. Kiṃ pana katvā therā parinibbutāti? Āha dutiyaṃ saṅgahaṃ katvātiādi. Aniccatāvasanti aniccatādhīnataṃ. Jamminti lāmakaṃ. Durabhisambhavaṃ anabhibhavanīyaṃ atikkamituṃ asakkuṇeyyaṃ aniccataṃ evaṃ ñatvāti sambandho.
ဒုတိယသင္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။
Dutiyasaṅgītikathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
