Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૬. દુતિયસઞ્ઞાસુત્તં
6. Dutiyasaññāsuttaṃ
૪૯. ‘‘સત્તિમા, ભિક્ખવે, સઞ્ઞા ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોન્તિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના. કતમા સત્ત? અસુભસઞ્ઞા, મરણસઞ્ઞા, આહારે પટિકૂલસઞ્ઞા, સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞા, અનિચ્ચસઞ્ઞા, અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞા, દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞા. ઇમા ખો, ભિક્ખવે, સત્ત સઞ્ઞા ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોન્તિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાનાતિ.
49. ‘‘Sattimā, bhikkhave, saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā. Katamā satta? Asubhasaññā, maraṇasaññā, āhāre paṭikūlasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā. Imā kho, bhikkhave, satta saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānāti.
‘‘‘અસુભસઞ્ઞા , ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ. ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? અસુભસઞ્ઞાપરિચિતેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ચેતસા બહુલં વિહરતો મેથુનધમ્મસમાપત્તિયા ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, કુક્કુટપત્તં વા ન્હારુદદ્દુલં વા અગ્ગિમ્હિ પક્ખિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ. એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અસુભસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો મેથુનધમ્મસમાપત્તિયા ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ.
‘‘‘Asubhasaññā , bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Asubhasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti. Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno asubhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
‘‘સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અસુભસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો મેથુનધમ્મસમાપત્તિયા ચિત્તં અનુસન્દહતિ 1 અપ્પટિકુલ્યતા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘અભાવિતા મે અસુભસઞ્ઞા, નત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, અપ્પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અસુભસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો મેથુનધમ્મસમાપત્તિયા ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં , ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘સુભાવિતા મે અસુભસઞ્ઞા, અત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. ‘અસુભસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno asubhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ anusandahati 2 appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me asubhasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno asubhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ , bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me asubhasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. ‘Asubhasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘મરણસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? મરણસઞ્ઞાપરિચિતેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ચેતસા બહુલં વિહરતો જીવિતનિકન્તિયા ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, કુક્કુટપત્તં વા ન્હારુદદ્દુલં વા અગ્ગિમ્હિ પક્ખિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ. એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો મરણસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો જીવિતનિકન્તિયા ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ.
‘‘‘Maraṇasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Maraṇasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti. Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno maraṇasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
‘‘સચે , ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો મરણસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો જીવિતનિકન્તિયા ચિત્તં અનુસન્દહતિ અપ્પટિકુલ્યતા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘અભાવિતા મે મરણસઞ્ઞા, નત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, અપ્પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો મરણસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો જીવિતનિકન્તિયા ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘સુભાવિતા મે મરણસઞ્ઞા, અત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. ‘મરણસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘Sace , bhikkhave, bhikkhuno maraṇasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me maraṇasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno maraṇasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me maraṇasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. ‘Maraṇasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘આહારે પટિકૂલસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં, કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? આહારે પટિકૂલસઞ્ઞાપરિચિતેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ચેતસા બહુલં વિહરતો રસતણ્હાય ચિત્તં પતિલીયતિ …પે॰… ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, કુક્કુટપત્તં વા ન્હારુદદ્દુલં વા અગ્ગિમ્હિ પક્ખિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ. એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો આહારે પટિકૂલસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો રસતણ્હાય ચિત્તં પતિલીયતિ…પે॰… ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ .
‘‘‘Āhāre paṭikūlasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Āhāre paṭikūlasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ patilīyati …pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti. Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno āhāre paṭikūlasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti .
‘‘સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો આહારે પટિકૂલસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો રસતણ્હાય ચિત્તં અનુસન્દહતિ અપ્પટિકુલ્યતા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘અભાવિતા મે આહારે પટિકૂલસઞ્ઞા, નત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, અપ્પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો આહારે પટિકૂલસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો રસતણ્હાય ચિત્તં પતિલીયતિ…પે॰… ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘સુભાવિતા મે આહારે પટિકૂલસઞ્ઞા, અત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. ‘આહારે પટિકૂલસઞ્ઞા , ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno āhāre paṭikūlasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me āhāre paṭikūlasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno āhāre paṭikūlasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me āhāre paṭikūlasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. ‘Āhāre paṭikūlasaññā , bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞાપરિચિતેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ચેતસા બહુલં વિહરતો લોકચિત્રેસુ ચિત્તં પતિલીયતિ…પે॰… સેય્યથાપિ ભિક્ખવે…પે॰… પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ. એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો લોકચિત્રેસુ ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ.
‘‘‘Sabbaloke anabhiratasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Sabbaloke anabhiratasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ patilīyati…pe… seyyathāpi bhikkhave…pe… patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
‘‘સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો લોકચિત્રેસુ ચિત્તં અનુસન્દહતિ અપ્પટિકુલ્યતા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘અભાવિતા મે સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞા, નત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, અપ્પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો લોકચિત્રેસુ ચિત્તં પતિલીયતિ…પે॰… ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘સુભાવિતા મે સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞા, અત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. ‘સબ્બલોકે અનભિરતસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me sabbaloke anabhiratasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me sabbaloke anabhiratasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. ‘Sabbaloke anabhiratasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘અનિચ્ચસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? અનિચ્ચસઞ્ઞાપરિચિતેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ચેતસા બહુલં વિહરતો લાભસક્કારસિલોકે ચિત્તં પતિલીયતિ…પે॰… ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, કુક્કુટપત્તં વા ન્હારુદદ્દુલં વા અગ્ગિમ્હિ પક્ખિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ ન સમ્પસારિયતિ. એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અનિચ્ચસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો લાભસક્કારસિલોકે ચિત્તં પતિલીયતિ…પે॰… ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ.
‘‘‘Aniccasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Aniccasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti. Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati na sampasāriyati. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno aniccasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
‘‘સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અનિચ્ચસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો લાભસક્કારસિલોકે ચિત્તં અનુસન્દહતિ અપ્પટિકુલ્યતા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘અભાવિતા મે અનિચ્ચસઞ્ઞા, નત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, અપ્પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અનિચ્ચસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો લાભસક્કારસિલોકે ચિત્તં પતિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવત્તતિ, ન સમ્પસારિયતિ ઉપેક્ખા વા પાટિકુલ્યતા વા સણ્ઠાતિ; વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘સુભાવિતા મે અનિચ્ચસઞ્ઞા, અત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. ‘અનિચ્ચસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno aniccasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me aniccasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno aniccasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me aniccasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. ‘Aniccasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞાપરિચિતેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ચેતસા બહુલં વિહરતો આલસ્યે કોસજ્જે વિસ્સટ્ઠિયે પમાદે અનનુયોગે અપચ્ચવેક્ખણાય તિબ્બા ભયસઞ્ઞા પચ્ચુપટ્ઠિતા હોતિ, સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, ઉક્ખિત્તાસિકે વધકે.
‘‘‘Anicce dukkhasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Anicce dukkhasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato ālasye kosajje vissaṭṭhiye pamāde ananuyoge apaccavekkhaṇāya tibbā bhayasaññā paccupaṭṭhitā hoti, seyyathāpi, bhikkhave, ukkhittāsike vadhake.
‘‘સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો આલસ્યે કોસજ્જે વિસ્સટ્ઠિયે પમાદે અનનુયોગે અપચ્ચવેક્ખણાય તિબ્બા ભયસઞ્ઞા, ન પચ્ચુપટ્ઠિતા હોતિ, સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, ઉક્ખિત્તાસિકે વધકે. વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘અભાવિતા મે અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞા, નત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, અપ્પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો આલસ્યે કોસજ્જે વિસ્સટ્ઠિયે પમાદે અનનુયોગે અપચ્ચવેક્ખણાય તિબ્બા ભયસઞ્ઞા પચ્ચુપટ્ઠિતા હોતિ, સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, ઉક્ખિત્તાસિકે વધકે. વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘સુભાવિતા મે અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞા, અત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. ‘અનિચ્ચે દુક્ખસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno anicce dukkhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato ālasye kosajje vissaṭṭhiye pamāde ananuyoge apaccavekkhaṇāya tibbā bhayasaññā, na paccupaṭṭhitā hoti, seyyathāpi, bhikkhave, ukkhittāsike vadhake. Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me anicce dukkhasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno anicce dukkhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato ālasye kosajje vissaṭṭhiye pamāde ananuyoge apaccavekkhaṇāya tibbā bhayasaññā paccupaṭṭhitā hoti, seyyathāpi, bhikkhave, ukkhittāsike vadhake. Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me anicce dukkhasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. ‘Anicce dukkhasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞાપરિચિતેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ચેતસા બહુલં વિહરતો ઇમસ્મિઞ્ચ સવિઞ્ઞાણકે કાયે બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેસુ અહઙ્કારમમઙ્કારમાનાપગતં માનસં હોતિ વિધાસમતિક્કન્તં સન્તં સુવિમુત્તં.
‘‘‘Dukkhe anattasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Dukkhe anattasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānāpagataṃ mānasaṃ hoti vidhāsamatikkantaṃ santaṃ suvimuttaṃ.
‘‘સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો ઇમસ્મિઞ્ચ સવિઞ્ઞાણકે કાયે બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેસુ ન અહઙ્કારમમઙ્કારમાનાપગતં માનસં હોતિ વિધાસમતિક્કન્તં સન્તં સુવિમુત્તં. વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘અભાવિતા મે દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞા , નત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, અપ્પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno dukkhe anattasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu na ahaṅkāramamaṅkāramānāpagataṃ mānasaṃ hoti vidhāsamatikkantaṃ santaṃ suvimuttaṃ. Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me dukkhe anattasaññā , natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti.
‘‘સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞાપરિચિતેન ચેતસા બહુલં વિહરતો ઇમસ્મિઞ્ચ સવિઞ્ઞાણકે કાયે બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેસુ અહઙ્કારમમઙ્કારમાનાપગતં માનસં હોતિ વિધાસમતિક્કન્તં સન્તં સુવિમુત્તં. વેદિતબ્બમેતં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના ‘સુભાવિતા મે દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞા, અત્થિ મે પુબ્બેનાપરં વિસેસો, પત્તં મે ભાવનાબલ’ન્તિ. ઇતિહ તત્થ સમ્પજાનો હોતિ. ‘દુક્ખે અનત્તસઞ્ઞા, ભિક્ખવે, ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોતિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’તિ, ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno dukkhe anattasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānāpagataṃ mānasaṃ hoti vidhāsamatikkantaṃ santaṃ suvimuttaṃ. Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me dukkhe anattasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti. Itiha tattha sampajāno hoti. ‘Dukkhe anattasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ઇમા ખો, ભિક્ખવે, સત્ત સઞ્ઞા ભાવિતા બહુલીકતા મહપ્ફલા હોન્તિ મહાનિસંસા અમતોગધા અમતપરિયોસાના’’તિ. છટ્ઠં.
‘‘Imā kho, bhikkhave, satta saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૫-૬. સઞ્ઞાસુત્તદ્વયવણ્ણના • 5-6. Saññāsuttadvayavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૬. દુતિયસઞ્ઞાસુત્તવણ્ણના • 6. Dutiyasaññāsuttavaṇṇanā