Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
౭. దుతియసేఖసుత్తవణ్ణనా
7. Dutiyasekhasuttavaṇṇanā
౧౭. సత్తమే బాహిరన్తి అజ్ఝత్తసన్తానతో బహి భవం. కల్యాణమిత్తతాతి యస్స సీలాదిగుణసమ్పన్నో అఘస్స ఘాతా , హితస్స విధాతా సబ్బాకారేన ఉపకారకో మిత్తో హోతి, సో పుగ్గలో కల్యాణమిత్తో, తస్స భావో కల్యాణమిత్తతా. తత్రాయం కల్యాణమిత్తో పకతియా సద్ధాసమ్పన్నో హోతి సీలసమ్పన్నో సుతసమ్పన్నో చాగసమ్పన్నో వీరియసమ్పన్నో సతిసమ్పన్నో సమాధిసమ్పన్నో పఞ్ఞాసమ్పన్నో. తత్థ సద్ధాసమ్పత్తియా సద్దహతి తథాగతస్స బోధిం, తేన సమ్మాసమ్బోధిహేతుభూతం సత్తేసు హితసుఖేసితం న పరిచ్చజతి, సీలసమ్పత్తియా సబ్రహ్మచారీనం పియో హోతి గరు చ భావనీయో చోదకో పాపగరహీ వత్తా వచనక్ఖమో, సుతసమ్పత్తియా ఖన్ధాయతనసచ్చపటిచ్చసముప్పాదాదికానం గమ్భీరానం కథానం కత్తా హోతి, చాగసమ్పత్తియా అప్పిచ్ఛో హోతి సన్తుట్ఠో పవివిత్తో అసంసట్ఠో, వీరియసమ్పత్తియా అత్తనో పరేసఞ్చ హితప్పటిపత్తియం ఆరద్ధవీరియో హోతి, సతిసమ్పత్తియా ఉపట్ఠితస్సతి హోతి పరమేన సతినేపక్కేన సమన్నాగతో చిరకతమ్పి చిరభాసితమ్పి సరితా అనుస్సరితా, సమాధిసమ్పత్తియా అవిక్ఖిత్తో హోతి సమాహితో ఏకగ్గచిత్తో, పఞ్ఞాసమ్పత్తియా అవిపరీతం పజానాతి. సో సతియా కుసలాకుసలానం ధమ్మానం గతియో సమన్వేసన్తో పఞ్ఞాయ సత్తానం హితసుఖం యథాభూతం జానిత్వా సమాధినా తత్థ అబ్యగ్గచిత్తో హుత్వా వీరియేన సత్తే అహితతో నిసేధేత్వా ఏకన్తహితే నియోజేతి. తేనేవాహ –
17. Sattame bāhiranti ajjhattasantānato bahi bhavaṃ. Kalyāṇamittatāti yassa sīlādiguṇasampanno aghassa ghātā , hitassa vidhātā sabbākārena upakārako mitto hoti, so puggalo kalyāṇamitto, tassa bhāvo kalyāṇamittatā. Tatrāyaṃ kalyāṇamitto pakatiyā saddhāsampanno hoti sīlasampanno sutasampanno cāgasampanno vīriyasampanno satisampanno samādhisampanno paññāsampanno. Tattha saddhāsampattiyā saddahati tathāgatassa bodhiṃ, tena sammāsambodhihetubhūtaṃ sattesu hitasukhesitaṃ na pariccajati, sīlasampattiyā sabrahmacārīnaṃ piyo hoti garu ca bhāvanīyo codako pāpagarahī vattā vacanakkhamo, sutasampattiyā khandhāyatanasaccapaṭiccasamuppādādikānaṃ gambhīrānaṃ kathānaṃ kattā hoti, cāgasampattiyā appiccho hoti santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho, vīriyasampattiyā attano paresañca hitappaṭipattiyaṃ āraddhavīriyo hoti, satisampattiyā upaṭṭhitassati hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā, samādhisampattiyā avikkhitto hoti samāhito ekaggacitto, paññāsampattiyā aviparītaṃ pajānāti. So satiyā kusalākusalānaṃ dhammānaṃ gatiyo samanvesanto paññāya sattānaṃ hitasukhaṃ yathābhūtaṃ jānitvā samādhinā tattha abyaggacitto hutvā vīriyena satte ahitato nisedhetvā ekantahite niyojeti. Tenevāha –
‘‘పియో గరు భావనీయో, వత్తా చ వచనక్ఖమో;
‘‘Piyo garu bhāvanīyo, vattā ca vacanakkhamo;
గమ్భీరఞ్చ కథం కత్తా, నో చాట్ఠానే నియోజకో’’తి. (నేత్తి॰ ౧౧౩);
Gambhīrañca kathaṃ kattā, no cāṭṭhāne niyojako’’ti. (netti. 113);
కల్యాణమిత్తో , భిక్ఖవే, భిక్ఖు అకుసలం పజహతి, కుసలం భావేతీతి కల్యాణమిత్తో పుగ్గలో కల్యాణమిత్తం నిస్సాయ కమ్మస్సకతాఞాణం ఉప్పాదేతి, ఉప్పన్నం సద్ధం ఫాతిం కరోతి, సద్ధాజాతో ఉపసఙ్కమతి ఉపసఙ్కమిత్వా ధమ్మం సుణాతి. తం ధమ్మం సుత్వా తథాగతే సద్ధం పటిలభతి, తేన సద్ధాపటిలాభేన ఘరావాసం పహాయ పబ్బజ్జం అనుతిట్ఠతి, చతుపారిసుద్ధిసీలం సమ్పాదేతి, యథాబలం ధుతధమ్మే సమాదాయ వత్తతి, దసకథావత్థులాభీ హోతి, ఆరద్ధవీరియో విహరతి ఉపట్ఠితస్సతి సమ్పజానో పుబ్బరత్తాపరరత్తం బోధిపక్ఖియానం ధమ్మానం భావనానుయోగమనుయుత్తో, నచిరస్సేవ విపస్సనం ఉస్సుక్కాపేత్వా అరియమగ్గాధిగమేన సబ్బం అకుసలం సముచ్ఛిన్దతి, సబ్బఞ్చ కుసలం భావనాపారిపూరిం గమేన్తో వడ్ఢేతి. వుత్తఞ్హేతం –
Kalyāṇamitto, bhikkhave, bhikkhu akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāvetīti kalyāṇamitto puggalo kalyāṇamittaṃ nissāya kammassakatāñāṇaṃ uppādeti, uppannaṃ saddhaṃ phātiṃ karoti, saddhājāto upasaṅkamati upasaṅkamitvā dhammaṃ suṇāti. Taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati, tena saddhāpaṭilābhena gharāvāsaṃ pahāya pabbajjaṃ anutiṭṭhati, catupārisuddhisīlaṃ sampādeti, yathābalaṃ dhutadhamme samādāya vattati, dasakathāvatthulābhī hoti, āraddhavīriyo viharati upaṭṭhitassati sampajāno pubbarattāpararattaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanānuyogamanuyutto, nacirasseva vipassanaṃ ussukkāpetvā ariyamaggādhigamena sabbaṃ akusalaṃ samucchindati, sabbañca kusalaṃ bhāvanāpāripūriṃ gamento vaḍḍheti. Vuttañhetaṃ –
‘‘కల్యాణమిత్తస్సేతం, మేఘియ, భిక్ఖునో పాటికఙ్ఖం కల్యాణసహాయస్స కల్యాణసమ్పవఙ్కస్స ‘యం సీలవా భవిస్సతి, పాతిమోక్ఖసంవరసంవుతో విహరిస్సతి ఆచారగోచరసమ్పన్నో, అణుమత్తేసు వజ్జేసు, భయదస్సావీ సమాదాయ సిక్ఖిస్సతి, సిక్ఖాపదేసు’.
‘‘Kalyāṇamittassetaṃ, meghiya, bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ kalyāṇasahāyassa kalyāṇasampavaṅkassa ‘yaṃ sīlavā bhavissati, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharissati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu, bhayadassāvī samādāya sikkhissati, sikkhāpadesu’.
‘‘కల్యాణమిత్తస్సేతం…పే॰… కల్యాణసమ్పవఙ్కస్స ‘యం యాయం కథా అభిసల్లేఖికా చేతోవివరణసప్పాయా ఏకన్తనిబ్బిదాయ…పే॰… నిబ్బానాయ సంవత్తతి. సేయ్యథిదం – అప్పిచ్ఛకథా, సన్తుట్ఠికథా, పవివేకకథా, అసంసగ్గకథా, వీరియారమ్భకథా, సీలకథా, సమాధికథా…పే॰… విముత్తిఞాణదస్సనకథా. ఏవరూపాయ కథాయ నికామలాభీ భవిస్సతి అకిచ్ఛలాభీ అకసిరలాభీ’.
‘‘Kalyāṇamittassetaṃ…pe… kalyāṇasampavaṅkassa ‘yaṃ yāyaṃ kathā abhisallekhikā cetovivaraṇasappāyā ekantanibbidāya…pe… nibbānāya saṃvattati. Seyyathidaṃ – appicchakathā, santuṭṭhikathā, pavivekakathā, asaṃsaggakathā, vīriyārambhakathā, sīlakathā, samādhikathā…pe… vimuttiñāṇadassanakathā. Evarūpāya kathāya nikāmalābhī bhavissati akicchalābhī akasiralābhī’.
‘‘కల్యాణమిత్తస్సేతం …పే॰… కల్యాణసమ్పవఙ్కస్స ‘యం ఆరద్ధవీరియో విహరిస్సతి అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ కుసలానం ధమ్మానం ఉపసమ్పదాయ థామవా దళ్హపరక్కమో అనిక్ఖిత్తధురో కుసలేసు ధమ్మేసు’.
‘‘Kalyāṇamittassetaṃ …pe… kalyāṇasampavaṅkassa ‘yaṃ āraddhavīriyo viharissati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu’.
‘‘కల్యాణమిత్తస్సేతం…పే॰… కల్యాణసమ్పవఙ్కస్స ‘యం పఞ్ఞవా భవిస్సతి, ఉదయత్థగామినియా పఞ్ఞాయ సమన్నాగతో అరియాయ నిబ్బేధికాయ సమ్మా దుక్ఖక్ఖయగామినియా’’’తి (ఉదా॰ ౩౧).
‘‘Kalyāṇamittassetaṃ…pe… kalyāṇasampavaṅkassa ‘yaṃ paññavā bhavissati, udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā’’’ti (udā. 31).
ఏవం సకలవట్టదుక్ఖపరిముచ్చననిమిత్తం కల్యాణమిత్తతాతి వేదితబ్బం. తేనేవాహ –
Evaṃ sakalavaṭṭadukkhaparimuccananimittaṃ kalyāṇamittatāti veditabbaṃ. Tenevāha –
‘‘మమఞ్హి , ఆనన్ద, కల్యాణమిత్తం ఆగమ్మ జాతిధమ్మా సత్తా జాతియా పరిముచ్చన్తి, జరాధమ్మా సత్తా జరాయ పరిముచ్చన్తీ’’తిఆది (సం॰ ని॰ ౧.౧౨౯).
‘‘Mamañhi , ānanda, kalyāṇamittaṃ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccantī’’tiādi (saṃ. ni. 1.129).
తేన వుత్తం – ‘‘కల్యాణమిత్తో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు అకుసలం పజహతి, కుసలం భావేతీ’’తి.
Tena vuttaṃ – ‘‘kalyāṇamitto, bhikkhave, bhikkhu akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāvetī’’ti.
గాథాయ సప్పతిస్సోతి పతిస్సవసఙ్ఖాతేన సహ పతిస్సేనాతి సప్పతిస్సో, కల్యాణమిత్తస్స ఓవాదం సిరసా సమ్పటిచ్ఛకో సుబ్బచోతి అత్థో. అథ వా హితసుఖే పతిట్ఠాపనేన పతి ఇసేతీతి పతిస్సో, ఓవాదదాయకో. గరుఆదరయోగేన తేన పతిస్సేన సహ వత్తతీతి సప్పతిస్సో, గరూసు గరుచిత్తీకారబహులో. సగారవోతి ఛబ్బిధేనపి గారవేన యుత్తో. కరం మిత్తానం వచనన్తి కల్యాణమిత్తానం ఓవాదం కరోన్తో యథోవాదం పటిపజ్జన్తో. సమ్పజానోతి సత్తట్ఠానియేన సమ్పజఞ్ఞేన సమన్నాగతో. పతిస్సతోతి కమ్మట్ఠానం ఫాతిం , గమేతుం సమత్థాయ సతియా పతిస్సతో సతోకారీ. అనుపుబ్బేనాతి సీలాదివిసుద్ధిపటిపాటియా, తత్థ చ విపస్సనాపటిపాటియా చేవ మగ్గపటిపాటియా చ. సబ్బసంయోజనక్ఖయన్తి కామరాగసంయోజనాదీనం సబ్బేసం సంయోజనానం ఖేపనతో సబ్బసంయోజనక్ఖయసఙ్ఖాతస్స అరియమగ్గస్స పరియోసానభూతం అరహత్తం, తస్స ఆరమ్మణభూతం నిబ్బానమేవ వా. పాపుణే అధిగచ్ఛేయ్యాతి అత్థో. ఇతి ఇమేసు ద్వీసు సుత్తేసు అరియమగ్గాధిగమస్స సత్థారా పధానఙ్గం నామ గహితన్తి వేదితబ్బం.
Gāthāya sappatissoti patissavasaṅkhātena saha patissenāti sappatisso, kalyāṇamittassa ovādaṃ sirasā sampaṭicchako subbacoti attho. Atha vā hitasukhe patiṭṭhāpanena pati isetīti patisso, ovādadāyako. Garuādarayogena tena patissena saha vattatīti sappatisso, garūsu garucittīkārabahulo. Sagāravoti chabbidhenapi gāravena yutto. Karaṃ mittānaṃ vacananti kalyāṇamittānaṃ ovādaṃ karonto yathovādaṃ paṭipajjanto. Sampajānoti sattaṭṭhāniyena sampajaññena samannāgato. Patissatoti kammaṭṭhānaṃ phātiṃ , gametuṃ samatthāya satiyā patissato satokārī. Anupubbenāti sīlādivisuddhipaṭipāṭiyā, tattha ca vipassanāpaṭipāṭiyā ceva maggapaṭipāṭiyā ca. Sabbasaṃyojanakkhayanti kāmarāgasaṃyojanādīnaṃ sabbesaṃ saṃyojanānaṃ khepanato sabbasaṃyojanakkhayasaṅkhātassa ariyamaggassa pariyosānabhūtaṃ arahattaṃ, tassa ārammaṇabhūtaṃ nibbānameva vā. Pāpuṇe adhigaccheyyāti attho. Iti imesu dvīsu suttesu ariyamaggādhigamassa satthārā padhānaṅgaṃ nāma gahitanti veditabbaṃ.
సత్తమసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi / ౭. దుతియసేఖసుత్తం • 7. Dutiyasekhasuttaṃ