| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
૫. દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદવણ્ણના
5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
૧૧૬. દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદે એત્તકમેવ વુત્તન્તિ અટ્ઠકથાસુ વુત્તં. ‘‘ઇદઞ્ચ અટ્ઠકથાસુ તથાવુત્તભાવદસ્સનત્થં વુત્તં, અઞ્ઞમ્પિ તાદિસં મઞ્ચપીઠેસુ અત્થરિતં પચ્ચત્થરણમેવા’’તિ તીસુપિ ગણ્ઠિપદેસુ વુત્તં. માતિકાટ્ઠકથાયં પન ‘‘પચ્ચત્થરણં નામ પાવારો કોજવોતિ એત્તકમેવા’’તિ નિયમેત્વા વુત્તં, તસ્મા ગણ્ઠિપદેસુ વુત્તં ઇમિના ન સમેતિ, વીમંસિત્વા ગહેતબ્બં. સેનાસનતોતિ સબ્બપચ્છિમસેનાસનતો. યો કોચીતિ તસ્સ ઞાતકો વા અઞ્ઞાતકો વા યો કોચિ.
116. Dutiyasenāsanasikkhāpade ettakameva vuttanti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. ‘‘Idañca aṭṭhakathāsu tathāvuttabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ, aññampi tādisaṃ mañcapīṭhesu attharitaṃ paccattharaṇamevā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Mātikāṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘paccattharaṇaṃ nāma pāvāro kojavoti ettakamevā’’ti niyametvā vuttaṃ, tasmā gaṇṭhipadesu vuttaṃ iminā na sameti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Senāsanatoti sabbapacchimasenāsanato. Yo kocīti tassa ñātako vā aññātako vā yo koci.
૧૧૭. પરિવેણન્તિ એકેકસ્સ વિહારસ્સ પરિક્ખેપબ્ભન્તરં. કુરુન્દટ્ઠકથાયં વુત્તમેવત્થં સવિસેસં કત્વા દસ્સેતું ‘‘કિઞ્ચાપિ વુત્તો’’તિઆદિ આરદ્ધં. ‘‘અપરિચ્છન્ને મણ્ડપે’’તિ વિસું યોજેતબ્બં. તેનેવ માતિકાટ્ઠકથાયં (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદવણ્ણના) ‘‘અપરિચ્છન્નમણ્ડપે વા પરિચ્છન્ને વાપિ બહૂનં સન્નિપાતભૂતે’’તિ વુત્તં. ભોજનસાલાયમ્પિ અયં વિસેસો લબ્ભતિયેવ. વત્તબ્બં નત્થીતિ વિસેસેત્વા કિઞ્ચિ વત્તબ્બં નત્થિ. પલુજ્જતીતિ વિનસ્સતિ. નસ્સેય્યાતિ ચોરાદીહિ વિનસ્સેય્ય.
117.Pariveṇanti ekekassa vihārassa parikkhepabbhantaraṃ. Kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttamevatthaṃ savisesaṃ katvā dassetuṃ ‘‘kiñcāpi vutto’’tiādi āraddhaṃ. ‘‘Aparicchanne maṇḍape’’ti visuṃ yojetabbaṃ. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘aparicchannamaṇḍape vā paricchanne vāpi bahūnaṃ sannipātabhūte’’ti vuttaṃ. Bhojanasālāyampi ayaṃ viseso labbhatiyeva. Vattabbaṃ natthīti visesetvā kiñci vattabbaṃ natthi. Palujjatīti vinassati. Nasseyyāti corādīhi vinasseyya.
૧૧૮. યેન મઞ્ચં વા પીઠં વા વિનન્તિ, તં મઞ્ચપીઠકવાનં. સિલુચ્ચયલેણન્તિ સિલુચ્ચયે લેણં, પબ્બતગુહાતિ અત્થો. ‘‘સેનાસનં ઉપચિકાહિ ખાયિત’’ન્તિ ઇમસ્મિં વત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તત્તા વત્થુઅનુરૂપવસેન અટ્ઠકથાયં ઉપચિકાસઙ્કાય અભાવે અનાપત્તિ વુત્તા. વત્તક્ખન્ધકે ગમિકવત્તં પઞ્ઞપેન્તેન ‘‘સેનાસનં આપુચ્છિતબ્બ’’ન્તિ વુત્તત્તા કેવલં ઇતિકત્તબ્બાકારમત્તદસ્સનત્થં ‘‘આપુચ્છનં પન વત્ત’’ન્તિ વુત્તં, ન પન વત્તભેદેન દુક્કટન્તિ દસ્સનત્થં. તેનેવ અન્ધકટ્ઠકથાયં ‘‘સેનાસનં આપુચ્છિતબ્બ’’ન્તિ એત્થ ‘‘યં પાસાણપિટ્ઠિયં વા પાસાણત્થમ્ભેસુ વા કતસેનાસનં યત્થ ઉપચિકા નારોહન્તિ, તં અનાપુચ્છન્તસ્સપિ અનાપત્તી’’તિ વક્ખતિ, તસ્મા યં વુત્તં ગણ્ઠિપદે ‘‘તાદિસે સેનાસને અનાપુચ્છા ગચ્છન્તસ્સ પાચિત્તિયં નત્થિ, ગમિકવત્તવસેન પન અનાપુચ્છા ગચ્છતો વત્તભેદો હોતિ, તસ્મા દુક્કટં આપજ્જતી’’તિ, તં ન ગહેતબ્બં.
118. Yena mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā vinanti, taṃ mañcapīṭhakavānaṃ. Siluccayaleṇanti siluccaye leṇaṃ, pabbataguhāti attho. ‘‘Senāsanaṃ upacikāhi khāyita’’nti imasmiṃ vatthusmiṃ paññattattā vatthuanurūpavasena aṭṭhakathāyaṃ upacikāsaṅkāya abhāve anāpatti vuttā. Vattakkhandhake gamikavattaṃ paññapentena ‘‘senāsanaṃ āpucchitabba’’nti vuttattā kevalaṃ itikattabbākāramattadassanatthaṃ ‘‘āpucchanaṃ pana vatta’’nti vuttaṃ, na pana vattabhedena dukkaṭanti dassanatthaṃ. Teneva andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘senāsanaṃ āpucchitabba’’nti ettha ‘‘yaṃ pāsāṇapiṭṭhiyaṃ vā pāsāṇatthambhesu vā katasenāsanaṃ yattha upacikā nārohanti, taṃ anāpucchantassapi anāpattī’’ti vakkhati, tasmā yaṃ vuttaṃ gaṇṭhipade ‘‘tādise senāsane anāpucchā gacchantassa pācittiyaṃ natthi, gamikavattavasena pana anāpucchā gacchato vattabhedo hoti, tasmā dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti, taṃ na gahetabbaṃ.
પચ્છિમસ્સ આભોગેન મુત્તિ નત્થીતિ તસ્સ પચ્છતો ગચ્છન્તસ્સ અઞ્ઞસ્સ અભાવતો વુત્તં. એકં વા પેસેત્વા આપુચ્છિતબ્બન્તિ એત્થ ગમનચિત્તસ્સ ઉપ્પન્નટ્ઠાનતો અનાપુચ્છિત્વા ગચ્છતો દુતિયપાદુદ્ધારે પાચિત્તિયં. કિઞ્ચાપિ મઞ્ચં વા પીઠં વા અજ્ઝોકાસે નિક્ખિપિત્વા ગચ્છન્તસ્સ ઇધ વિસું આપત્તિ ન વુત્તા, તથાપિ અકાલે અજ્ઝોકાસે મઞ્ચપીઠાનિ પઞ્ઞપેત્વા ગચ્છન્તસ્સ લેડ્ડુપાતાતિક્કમે પુરિમસિક્ખાપદેન પાચિત્તિયં, પરિક્ખેપાતિક્કમે ઇમિના દુક્કટન્તિ વેદિતબ્બં. ‘‘મણ્ડપે વા રુક્ખમૂલે વા’’તિ ઇમિના અજ્ઝોકાસોપિ સઙ્ગહિતોયેવાતિ તત્થાપિ દુક્કટં ઇધ વુત્તમેવાતિ દટ્ઠબ્બં. સેય્યં પન અજ્ઝોકાસે સન્થરિત્વા ગચ્છન્તસ્સ ઉભયેનપિ દુક્કટમેવ. ‘‘સઙ્ઘિકે વિહારે સઙ્ઘિકંયેવ સેય્યં સન્થરિત્વા પક્કમન્તસ્સ પાચિત્તિયં વુત્તન્તિ ઉભોસુ એકેકસ્મિં સઙ્ઘિકે દુક્કટ’’ન્તિ વદન્તિ. સેસમેત્થ ઉત્તાનમેવ. વુત્તલક્ખણસેય્યા, તસ્સા સઙ્ઘિકતા, વુત્તલક્ખણે વિહારે સન્થરણં વા સન્થરાપનં વા, અપલિબુદ્ધતા, આપદાય અભાવો, અનપેક્ખસ્સ દિસાપક્કમનં, ઉપચારસીમાતિક્કમોતિ ઇમાનિ પનેત્થ સત્ત અઙ્ગાનિ.
Pacchimassa ābhogena mutti natthīti tassa pacchato gacchantassa aññassa abhāvato vuttaṃ. Ekaṃ vā pesetvā āpucchitabbanti ettha gamanacittassa uppannaṭṭhānato anāpucchitvā gacchato dutiyapāduddhāre pācittiyaṃ. Kiñcāpi mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā ajjhokāse nikkhipitvā gacchantassa idha visuṃ āpatti na vuttā, tathāpi akāle ajjhokāse mañcapīṭhāni paññapetvā gacchantassa leḍḍupātātikkame purimasikkhāpadena pācittiyaṃ, parikkhepātikkame iminā dukkaṭanti veditabbaṃ. ‘‘Maṇḍape vā rukkhamūle vā’’ti iminā ajjhokāsopi saṅgahitoyevāti tatthāpi dukkaṭaṃ idha vuttamevāti daṭṭhabbaṃ. Seyyaṃ pana ajjhokāse santharitvā gacchantassa ubhayenapi dukkaṭameva. ‘‘Saṅghike vihāre saṅghikaṃyeva seyyaṃ santharitvā pakkamantassa pācittiyaṃ vuttanti ubhosu ekekasmiṃ saṅghike dukkaṭa’’nti vadanti. Sesamettha uttānameva. Vuttalakkhaṇaseyyā, tassā saṅghikatā, vuttalakkhaṇe vihāre santharaṇaṃ vā santharāpanaṃ vā, apalibuddhatā, āpadāya abhāvo, anapekkhassa disāpakkamanaṃ, upacārasīmātikkamoti imāni panettha satta aṅgāni.
દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૨. ભૂતગામવગ્ગો • 2. Bhūtagāmavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૫. દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદવણ્ણના • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૫. દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદવણ્ણના • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૫. દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદવણ્ણના • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૫. દુતિયસેનાસનસિક્ખાપદં • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadaṃ
