Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-ပုရာဏ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā

    ၉. ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

    9. Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā

    ဒုတိယဥပက္ခဋေန ကိံ ပယောဇနန္တိ စေ? နတ္ထိ ပယောဇနံ, ကေဝလံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ပန ပညတ္တံ ဘိက္ခုနိယာ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ ဝိယ။ ဧဝံ သန္တေ သင္ဂီတိကာရကေဟိ သင္ဂီတိံ အနာရောပေတဗ္ဗံ ဘဝေယ္ယ ဝိနာပိ တေန တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော, အနိသ္သရတ္တာ, အနာရောပေတုံ အနုညာတတ္တာ စ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ‘‘အာကင္ခမာနော, အာနန္ဒ, သင္ဃော။ပေ.။ သမူဟနေယ္ယာ’’တိ (ဒီ. နိ. ၂.၂၁၆; စူဠဝ. ၄၄၁)။ ဣဒံ သဗ္ဗမကာရဏံ။ န ဟိ ဗုဒ္ဓာ အပ္ပယောဇနံ ဝစနံ နိစ္ဆာရေန္တိ, ပဂေဝ သိက္ခာပဒံ။ တေနေဝာဟ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဒဉ္ဟိ ပုရိမသ္သ အနုပညတ္တိသဒိသ’’န္တိအာဒိ။ အနုပညတ္တိ စ နိပ္ပယောဇနံ နတ္ထိ။ တံသဒိသဉ္စေတံ, န နိပ္ပယောဇနန္တိ ဒသ္သိတံ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေ ကော ပနေတ္ထ အတ္ထဝိသေသောတိ? တတော အာဟ ‘‘ကေဝလံ တတ္ထ ဧကသ္သ ပီဠာ ကတာ, ဣဓ ဒ္ဝိန္နံ, အယမေတ္ထ ဝိသေသော’’တိ။ ဣမိနာ အတ္ထဝိသေသေန ကော ပနညော အတိရေကတ္ထော ဒသ္သိတောတိ? ပောရာဏဂဏ္ဌိပဒေ တာဝ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကသ္မိမ္ပိ ဝတ္ထုသ္မိံ ဥဘိန္နမ္ပိ ပီဠာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အယမတိရေကတ္ထော ဒသ္သိတော’’တိ။ တေနေတံ ဒီပေတိ ‘‘န ကေဝလံ ပဋိလဒ္ဓစီဝရဂဏနာယ ဧဝ အာပတ္တိဂဏနာ, ပီဠိတပုဂ္ဂလသင္ခာတဝတ္ထုဂဏနာယပီ’’တိ။

    Dutiyaupakkhaṭena kiṃ payojananti ce? Natthi payojanaṃ, kevalaṃ aṭṭhuppattivasena pana paññattaṃ bhikkhuniyā rahonisajjasikkhāpadaṃ viya. Evaṃ sante saṅgītikārakehi saṅgītiṃ anāropetabbaṃ bhaveyya vināpi tena tadatthasiddhito, anissarattā, anāropetuṃ anuññātattā ca. Vuttañhetaṃ ‘‘ākaṅkhamāno, ānanda, saṅgho…pe… samūhaneyyā’’ti (dī. ni. 2.216; cūḷava. 441). Idaṃ sabbamakāraṇaṃ. Na hi buddhā appayojanaṃ vacanaṃ nicchārenti, pageva sikkhāpadaṃ. Tenevāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘imināva nayena attho veditabbo. Idañhi purimassa anupaññattisadisa’’ntiādi. Anupaññatti ca nippayojanaṃ natthi. Taṃsadisañcetaṃ, na nippayojananti dassitaṃ hoti. Evaṃ sante ko panettha atthavisesoti? Tato āha ‘‘kevalaṃ tattha ekassa pīḷā katā, idha dvinnaṃ, ayamettha viseso’’ti. Iminā atthavisesena ko panañño atirekattho dassitoti? Porāṇagaṇṭhipade tāva vuttaṃ ‘‘ekasmimpi vatthusmiṃ ubhinnampi pīḷā kātuṃ na vaṭṭatīti ayamatirekattho dassito’’ti. Tenetaṃ dīpeti ‘‘na kevalaṃ paṭiladdhacīvaragaṇanāya eva āpattigaṇanā, pīḷitapuggalasaṅkhātavatthugaṇanāyapī’’ti.

    ဟောန္တိ စေတ္ထ –

    Honti cettha –

    ‘‘ဝတ္ထုတော ဂဏနာယပိ၊ သိယာ အာပတ္တိ နေကတာ။

    ‘‘Vatthuto gaṇanāyapi, siyā āpatti nekatā;

    ဣတိ သန္ဒသ္သနတ္ထဉ္စ၊ ဒုတိယူပက္ခဋံ ဣဓ။

    Iti sandassanatthañca, dutiyūpakkhaṭaṃ idha.

    ‘‘ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာယ၊ ဝိဘင္ဂေ ဝိယ ကိန္တေတံ။

    ‘‘Kāyasaṃsaggasikkhāya, vibhaṅge viya kintetaṃ;

    ဧကိတ္ထိယာပိ နေကတာ၊ အာပတ္တီနံ ပယောဂတော’’တိ။ (ဝဇိရ. ဋီ. ပာရာဇိက ၅၃၂)။

    Ekitthiyāpi nekatā, āpattīnaṃ payogato’’ti. (vajira. ṭī. pārājika 532);

    အပိစေတံ သိက္ခာပဒံ တံဇာတိကေသု သိက္ခာပဒေသု သဗ္ဗေသုပိ ဂဟေတဗ္ဗဝိနိစ္ဆယသ္သ ဒသ္သနပ္ပယောဇနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာဟ စ –

    Apicetaṃ sikkhāpadaṃ taṃjātikesu sikkhāpadesu sabbesupi gahetabbavinicchayassa dassanappayojananti veditabbaṃ. Āha ca –

    ‘‘အညာတိကာယ ဗဟုတာယ ဝိမိသ္သတာယ။

    ‘‘Aññātikāya bahutāya vimissatāya;

    အာပတ္တိယာပိ ဗဟုတာ စ ဝိမိသ္သတာ စ။

    Āpattiyāpi bahutā ca vimissatā ca;

    ဣစ္စေဝမာဒိဝိဓိသမ္ဘဝဒသ္သနတ္ထံ ။

    Iccevamādividhisambhavadassanatthaṃ ;

    သတ္ထာ ဥပက္ခဋမိဒံ ဒုတိယံ အဝောစာ’’တိ။ (ဝဇိရ. ဋီ. ပာရာဇိက ၅၃၂)။

    Satthā upakkhaṭamidaṃ dutiyaṃ avocā’’ti. (vajira. ṭī. pārājika 532);

    တသ္သာယံ သင္ခေပတော အဓိပ္ပာယပုဗ္ဗင္ဂမာ ဝိစာရဏာ – ပုရာဏစီဝရံ ဧကမေဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီဟိ ဒ္ဝီဟိ, ဗဟူဟိ ဝာ ဓောဝာပေတိ, ဘိက္ခုနိဂဏနာယ ပာစိတ္တိယဂဏနာ။ တထာ ဒ္ဝိန္နံ, ဗဟူနံ ဝာ သာဓာရဏံ ဧကမေဝ စီဝရံ အညတ္ရ ပာရိဝတ္တကာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, ဣဓာပိ တထာ ဒ္ဝိန္နံ, ဗဟူနံ ဝာ သာဓာရဏမေကံ ဝိညာပေတိ, ဝိညတ္တပုဂ္ဂလဂဏနာယ အာပတ္တိဂဏနာ။ တထာ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု သိက္ခာပဒေသု နယော နေတဗ္ဗော။ အယံ တာဝ ဗဟုတာယ နယော။

    Tassāyaṃ saṅkhepato adhippāyapubbaṅgamā vicāraṇā – purāṇacīvaraṃ ekameva bhikkhu bhikkhunīhi dvīhi, bahūhi vā dhovāpeti, bhikkhunigaṇanāya pācittiyagaṇanā. Tathā dvinnaṃ, bahūnaṃ vā sādhāraṇaṃ ekameva cīvaraṃ aññatra pārivattakā paṭiggaṇhāti, idhāpi tathā dvinnaṃ, bahūnaṃ vā sādhāraṇamekaṃ viññāpeti, viññattapuggalagaṇanāya āpattigaṇanā. Tathā aññesupi evarūpesu sikkhāpadesu nayo netabbo. Ayaṃ tāva bahutāya nayo.

    ဝိမိသ္သတာယ ပန ဉာတိကာယ, အညာတိကာယ စ ဧကံ ဓောဝာပေတိ, ဧကတော နိဋ္ဌာပနေ ဧကံ ပာစိတ္တိယံ။ အထ ဉာတိကာ ပဌမံ ထောကံ ဓောဝိတ္ဝာ ဌိတာ, ပုန အညာတိကာ သုဓောတံ ကရောတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ အထ အညာတိကာ ပဌမံ ဓောဝတိ, ပစ္ဆာ ဉာတိကာ သုဓောတံ ကရောတိ, အညာတိကာယ ပယောဂဝသေန ဘိက္ခုနော ဒုက္ကဋမေဝ။ အညာတိကာယ, ဉာတိကာယ စ အညာတိကသညီ, ဝေမတိကော, ဉာတိကသညီ ဝာ ဓောဝာပေတိ, ယထာဝုတ္တနယေန နိသ္သဂ္ဂိယဒုက္ကဋာဒိအာပတ္တိဘေဒဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ အညာတိကာယ, ဉာတိကာယ စ သန္တကံ စီဝရံ ဥဘောဟိ ဧကတော ဒိယ္ယမာနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, နိသ္သဂ္ဂိယမေဝ။ အထ အညာတိကာယ ဧဝ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, နိသ္သဂ္ဂိယမေဝ။ အထ ဉာတိကာယ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, အနာပတ္တိ။ အထ ဥဘောသု အညာတိကာဒိသညီ, ဝုတ္တနယေနေဝ နိသ္သဂ္ဂိယဒုက္ကဋာဒိအာပတ္တိဘေဒဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ အညာတိကဝိညတ္တိအာဒီသုပိ ယထာသမ္ဘဝံ နယော နေတဗ္ဗော။ အယံ ဝိမိသ္သတာယ နယော။

    Vimissatāya pana ñātikāya, aññātikāya ca ekaṃ dhovāpeti, ekato niṭṭhāpane ekaṃ pācittiyaṃ. Atha ñātikā paṭhamaṃ thokaṃ dhovitvā ṭhitā, puna aññātikā sudhotaṃ karoti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Atha aññātikā paṭhamaṃ dhovati, pacchā ñātikā sudhotaṃ karoti, aññātikāya payogavasena bhikkhuno dukkaṭameva. Aññātikāya, ñātikāya ca aññātikasaññī, vematiko, ñātikasaññī vā dhovāpeti, yathāvuttanayena nissaggiyadukkaṭādiāpattibhedagaṇanā veditabbā. Tathā aññātikāya, ñātikāya ca santakaṃ cīvaraṃ ubhohi ekato diyyamānaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyameva. Atha aññātikāya eva hatthato paṭiggaṇhāti, nissaggiyameva. Atha ñātikāya hatthato paṭiggaṇhāti, anāpatti. Atha ubhosu aññātikādisaññī, vuttanayeneva nissaggiyadukkaṭādiāpattibhedagaṇanā veditabbā. Tathā aññātikaviññattiādīsupi yathāsambhavaṃ nayo netabbo. Ayaṃ vimissatāya nayo.

    အာဒိသဒ္ဒေန ပန အနေကေ အညာတိကာ ဝိညတ္တာ, ဝိညတ္တပုဂ္ဂလဂဏနာယ ဒုက္ကဋံ။ ဧကော ဒေတိ, ဧကော န ဒေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ။ အထ အဝိညတ္တော ဒေတိ, န နိသဂ္ဂိယံ။ အထ ဝိညတ္တာဝိညတ္တာနံ သာဓာရဏံ ဝိညတ္တော ဒေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ။ ဥဘော ဒေန္တိ, နိသ္သဂ္ဂိယမေဝ။ အဝိညတ္တော ဒေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယေန အနာပတ္တိ။ ဝိညတ္တသ္သ ဝစနေန အဝိညတ္တော ဒေတိ, အနာပတ္တိ ဧဝ။ တထာ ဥပက္ခဋာဒီသုပိ ယထာသမ္ဘဝံ နယော နေတဗ္ဗော။

    Ādisaddena pana aneke aññātikā viññattā, viññattapuggalagaṇanāya dukkaṭaṃ. Eko deti, eko na deti, nissaggiyaṃ. Atha aviññatto deti, na nisaggiyaṃ. Atha viññattāviññattānaṃ sādhāraṇaṃ viññatto deti, nissaggiyaṃ. Ubho denti, nissaggiyameva. Aviññatto deti, nissaggiyena anāpatti. Viññattassa vacanena aviññatto deti, anāpatti eva. Tathā upakkhaṭādīsupi yathāsambhavaṃ nayo netabbo.

    ဧတ္တာဝတာ သင္ခေပတော အညာတိကာယာဒိဂာထာ ဝုတ္တာဓိပ္ပာယာ ဟောတိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဘိက္ခုနိယာ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ နိပ္ပယောဇနတာယ နိဒသ္သနံ ဝုတ္တံ, တသ္သ ပယောဇနဝိသေသော တသ္မိံယေဝ အာဝိဘဝိသ္သတီတိ ။ ဧဝမေဝ အညတ္ထပိ ဝစနေန, ဝိသေသအဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန စ သိက္ခာပဒေသု ဉာတဗ္ဗံ ဝိသေသပ္ပယောဇနန္တိ။

    Ettāvatā saṅkhepato aññātikāyādigāthā vuttādhippāyā hoti. Yaṃ panettha bhikkhuniyā rahonisajjasikkhāpadaṃ nippayojanatāya nidassanaṃ vuttaṃ, tassa payojanaviseso tasmiṃyeva āvibhavissatīti . Evameva aññatthapi vacanena, visesaaṭṭhuppattivasena ca sikkhāpadesu ñātabbaṃ visesappayojananti.

    ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact