Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
౯. దుట్ఠుల్లారోచనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
౭౮. నవమే దుట్ఠుల్లసద్దత్థదస్సనత్థన్తి దుట్ఠుల్లసద్దస్స అత్థదస్సనత్థం. అత్థే హి దస్సితే సద్దోపి ‘‘అయం ఏతేసు అత్థేసు వత్తతీ’’తి దస్సితోయేవ హోతి. ‘‘యం యం దుట్ఠుల్లసద్దేన అభిధీయతి, తం సబ్బం దస్సేతుం పారాజికాని వుత్తానీ’’తి అయఞ్హేత్థ అధిప్పాయో. తత్రాయం విచారణాతి తత్ర పాళియం అయం విచారణా, తత్ర పాళిఅట్ఠకథాసు వా అయం విచారణా. తత్థ భవేయ్యాతి తత్థ కస్సచి విమతి ఏవం భవేయ్య. అనుపసమ్పన్నస్స దుట్ఠుల్లారోచనే వియ దుక్కటేన భవితబ్బన్తి ఆహ ‘‘దుక్కటం ఆపజ్జతీ’’తి. అక్కోసన్తోపి దుక్కటం ఆపజ్జేయ్యాతి ఓమసవాదేన దుక్కటం ఆపజ్జేయ్య. అధిప్పాయం అజానన్తేనపి అట్ఠకథాచరియానం వచనేయేవ ఠాతబ్బన్తి దీపనత్థం ‘‘అట్ఠకథాచరియావ ఏత్థ పమాణ’’న్తి వుత్తం. పునపి అట్ఠకథావచనమేవ ఉపపత్తితో దళ్హం కత్వా పతిట్ఠపేన్తో ‘‘ఇమినాపి చేత’’న్తిఆదిమాహ.
78. Navame duṭṭhullasaddatthadassanatthanti duṭṭhullasaddassa atthadassanatthaṃ. Atthe hi dassite saddopi ‘‘ayaṃ etesu atthesu vattatī’’ti dassitoyeva hoti. ‘‘Yaṃ yaṃ duṭṭhullasaddena abhidhīyati, taṃ sabbaṃ dassetuṃ pārājikāni vuttānī’’ti ayañhettha adhippāyo. Tatrāyaṃ vicāraṇāti tatra pāḷiyaṃ ayaṃ vicāraṇā, tatra pāḷiaṭṭhakathāsu vā ayaṃ vicāraṇā. Tattha bhaveyyāti tattha kassaci vimati evaṃ bhaveyya. Anupasampannassa duṭṭhullārocane viya dukkaṭena bhavitabbanti āha ‘‘dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti. Akkosantopi dukkaṭaṃ āpajjeyyāti omasavādena dukkaṭaṃ āpajjeyya. Adhippāyaṃ ajānantenapi aṭṭhakathācariyānaṃ vacaneyeva ṭhātabbanti dīpanatthaṃ ‘‘aṭṭhakathācariyāva ettha pamāṇa’’nti vuttaṃ. Punapi aṭṭhakathāvacanameva upapattito daḷhaṃ katvā patiṭṭhapento ‘‘imināpi ceta’’ntiādimāha.
౮౦. ‘‘అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా’’తి వుత్తత్తా సమ్ముతి అత్థీతి గహేతబ్బాతి ఆహ ‘‘ఇధ వుత్తత్తాయేవా’’తిఆది.
80. ‘‘Aññatra bhikkhusammutiyā’’ti vuttattā sammuti atthīti gahetabbāti āha ‘‘idha vuttattāyevā’’tiādi.
౮౨. ఆదితో పఞ్చ సిక్ఖాపదానీతి పాణాతిపాతాదీని పఞ్చ సిక్ఖాపదాని. ‘‘సేసానీతి వికాలభోజనాదీని పఞ్చా’’తి వదన్తి. కేచి పన ‘‘ఆదితో పట్ఠాయ పఞ్చ సిక్ఖాపదానీతి సుక్కవిస్సట్ఠిఆదీని పఞ్చా’’తి వదన్తి, తం న గహేతబ్బం. పాణాతిపాతాదీని హి దసేవ సిక్ఖాపదాని సామణేరానం పఞ్ఞత్తాని. వుత్తఞ్హేతం –
82.Ādito pañca sikkhāpadānīti pāṇātipātādīni pañca sikkhāpadāni. ‘‘Sesānīti vikālabhojanādīni pañcā’’ti vadanti. Keci pana ‘‘ādito paṭṭhāya pañca sikkhāpadānīti sukkavissaṭṭhiādīni pañcā’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ. Pāṇātipātādīni hi daseva sikkhāpadāni sāmaṇerānaṃ paññattāni. Vuttañhetaṃ –
‘‘అథ ఖో సామణేరానం ఏతదహోసి ‘కతి ను ఖో అమ్హాకం సిక్ఖాపదాని, కత్థ చ అమ్హేహి సిక్ఖితబ్బ’న్తి? భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అనుజానామి, భిక్ఖవే, సామణేరానం దస సిక్ఖాపదాని, తేసు చ సామణేరేహి సిక్ఖితుం, పాణాతిపాతా వేరమణీ అదిన్నాదానా వేరమణీ’’తిఆది (మహావ॰ ౧౦౬).
‘‘Atha kho sāmaṇerānaṃ etadahosi ‘kati nu kho amhākaṃ sikkhāpadāni, kattha ca amhehi sikkhitabba’nti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sāmaṇerānaṃ dasa sikkhāpadāni, tesu ca sāmaṇerehi sikkhituṃ, pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī’’tiādi (mahāva. 106).
తేసం పఞ్ఞత్తేసుయేవ సిక్ఖాపదేసు దుట్ఠుల్లాదుట్ఠుల్లవిచారణా కాతబ్బా, న చ సుక్కవిస్సట్ఠిఆదీని విసుం తేసం పఞ్ఞత్తాని అత్థీతి. అథ భిక్ఖునో దుట్ఠుల్లసఙ్ఖాతాని సుక్కవిస్సట్ఠిఆదీని అనుపసమ్పన్నస్స కిం నామ హోన్తీతి ఆహ ‘‘సుక్కవిస్సట్ఠి…పే॰… అజ్ఝాచారో నామాతి వుత్త’’న్తి. ఇమినాపి చేతం సిద్ధం ‘‘అనుపసమ్పన్నస్స సుక్కవిస్సట్ఠిఆది దుట్ఠుల్లం నామ న హోతీ’’తి. అజ్ఝాచారో నామాతి హి వదన్తో అనుపసమ్పన్నస్స సుక్కవిస్సట్ఠిఆది కేవలం అజ్ఝాచారో నామ హోతి, న పన దుట్ఠుల్లో నామ అజ్ఝాచారోతి దీపేతి. ‘‘అజ్ఝాచారో నామాతి చ అట్ఠకథాయం వుత్తత్తా అకత్తబ్బరూపత్తా చ అనుపసమ్పన్నస్స సుక్కవిస్సట్ఠిఆదీని దణ్డకమ్మవత్థుపక్ఖం భజన్తి, తాని చ అఞ్ఞస్స అనుపసమ్పన్నస్స అవణ్ణకామతాయ ఆరోచేన్తో భిక్ఖు దుక్కటం ఆపజ్జతీ’’తి వదన్తి. ఇధ పన అనుపసమ్పన్నగ్గహణేన సామణేరసామణేరీసిక్ఖమానానం గహణం వేదితబ్బం. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ. అన్తిమవత్థుం అనజ్ఝాపన్నస్స భిక్ఖునో సవత్థుకో సఙ్ఘాదిసేసో, అనుపసమ్పన్నస్స ఆరోచనం, భిక్ఖుసమ్ముతియా అభావోతి ఇమాని పనేత్థ తీణి అఙ్గాని.
Tesaṃ paññattesuyeva sikkhāpadesu duṭṭhullāduṭṭhullavicāraṇā kātabbā, na ca sukkavissaṭṭhiādīni visuṃ tesaṃ paññattāni atthīti. Atha bhikkhuno duṭṭhullasaṅkhātāni sukkavissaṭṭhiādīni anupasampannassa kiṃ nāma hontīti āha ‘‘sukkavissaṭṭhi…pe… ajjhācāro nāmāti vutta’’nti. Imināpi cetaṃ siddhaṃ ‘‘anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādi duṭṭhullaṃ nāma na hotī’’ti. Ajjhācāro nāmāti hi vadanto anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādi kevalaṃ ajjhācāro nāma hoti, na pana duṭṭhullo nāma ajjhācāroti dīpeti. ‘‘Ajjhācāro nāmāti ca aṭṭhakathāyaṃ vuttattā akattabbarūpattā ca anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādīni daṇḍakammavatthupakkhaṃ bhajanti, tāni ca aññassa anupasampannassa avaṇṇakāmatāya ārocento bhikkhu dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti vadanti. Idha pana anupasampannaggahaṇena sāmaṇerasāmaṇerīsikkhamānānaṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ. Sesamettha uttānameva. Antimavatthuṃ anajjhāpannassa bhikkhuno savatthuko saṅghādiseso, anupasampannassa ārocanaṃ, bhikkhusammutiyā abhāvoti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
దుట్ఠుల్లారోచనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౧. ముసావాదవగ్గో • 1. Musāvādavaggo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౯. దుట్ఠుల్లారోచనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౯. దుట్ఠుల్లారోచనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౯. దుట్ఠుల్లారోచనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౯. దుట్ఠుల్లారోచనసిక్ఖాపదం • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ