Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
൩. ദുട്ഠുല്ലവാചാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
൨൮൩. തതിയേ തയോ സങ്ഘാദിസേസവാരാ തയോ ഥുല്ലച്ചയവാരാ തയോ ദുക്കടവാരാ തയോ കായപടിബദ്ധവാരാതി ദ്വാദസ വാരാ സരൂപേന ആഗതാ. തത്ഥ തയോ സങ്ഘാദിസേസവാരാ ദുതിയസിക്ഖാപദേ വുത്താതി തിണ്ണം വീസതികാനം ഏകേകമൂലാ വാരാതി വേദിതബ്ബാ, തസ്മാ ഇധ വിസേസാതി പണ്ണാസ വാരാ സംഖിത്താ ഹോന്തി, അഞ്ഞഥാ ഇത്ഥീ ച ഹോതി വേമതികോ സാരത്തോ ച, ഭിക്ഖു ച നം ഇത്ഥിയാ വച്ചമഗ്ഗം പസ്സാവമഗ്ഗം ആദിസ്സ വണ്ണമ്പി ഭണതി…പേ॰… ആപത്തി ഥുല്ലച്ചയസ്സ. ഇത്ഥീ ച ഹോതി പണ്ഡകപുരിസസഞ്ഞീ തിരച്ഛാനഗതസഞ്ഞീ സാരത്തോ ച, ഭിക്ഖു ച നം ഇത്ഥിയാ വച്ചമഗ്ഗം പസ്സാവമഗ്ഗം ആദിസ്സ വണ്ണമ്പി ഭണതി അക്കോസതിപി, ആപത്തി ഥുല്ലച്ചയസ്സ. പണ്ഡകോ ച ഹോതി പണ്ഡകസഞ്ഞീ സാരത്തോ ച, ഭിക്ഖു ച നം പണ്ഡകസ്സ വച്ചമഗ്ഗം ആദിസ്സ വണ്ണമ്പി ഭണതി, ആപത്തി ഥുല്ലച്ചയസ്സാതി ഏവമാദീനം ആപത്തിട്ഠാനാനം അനാപത്തിട്ഠാനതാ ആപജ്ജേയ്യ, ന ചാപജ്ജതി, പണ്ഡകേ ഇത്ഥിസഞ്ഞിസ്സ ദുക്കടന്തി ദീപേതും ‘‘ഇത്ഥീ ച പണ്ഡകോ ച ഉഭിന്നം ഇത്ഥിസഞ്ഞീ ആപത്തി സങ്ഘാദിസേസേന ദുക്കടസ്സാ’’തി വുത്തത്താ ‘‘പണ്ഡകേ പണ്ഡകസഞ്ഞിസ്സ ഥുല്ലച്ചയ’’ന്തി വുത്തമേവ ഹോതി, തസ്മാ സബ്ബത്ഥ സംഖിത്തവാരേസു ഥുല്ലച്ചയട്ഠാനേ ഥുല്ലച്ചയം, ദുക്കടട്ഠാനേ ദുക്കടമ്പി വുത്തമേവ ഹോതീതി വേദിതബ്ബം. തഥാ ‘‘ഇത്ഥീ ച ഹോതി വേമതികോ സാരത്തോ ച, ഭിക്ഖു ച നം ഇത്ഥിയാ വച്ചമഗ്ഗം പസ്സാവമഗ്ഗം ഠപേത്വാ അധക്ഖകം ഉബ്ഭജാണുമണ്ഡലം ആദിസ്സ വണ്ണമ്പി ഭണതി…പേ॰… ഥുല്ലച്ചയസ്സാ’’തിആദിനാ നയേന ഥുല്ലച്ചയഖേത്തേപി യഥാസമ്ഭവം ഉദ്ധരിതബ്ബാ. തഥാ ‘‘ഇത്ഥീ ച ഹോതി വേമതികോ സാരത്തോ ച, ഭിക്ഖു ച നം ഇത്ഥിയാ കായപടിബദ്ധം ആദിസ്സ വണ്ണമ്പി ഭണതി…പേ॰… ദുക്കടസ്സാ’’തിആദിനാ നയേന കായപടിബദ്ധവാരാപി യഥാസമ്ഭവം ഉദ്ധരിതബ്ബാ. കായപ്പടിബദ്ധവാരത്തികം വിയ നിസ്സഗ്ഗിയവാരത്തികം ലബ്ഭമാനമ്പി ആപത്തിവിസേസാഭാവതോ ന ഉദ്ധടം. കായപ്പടിബദ്ധവാരത്തികേ പന ദിന്നനയത്താ തമ്പി തദനുലോമാ വാരാ ച ഉദ്ധരിതബ്ബാ. സബ്ബത്ഥ ന-വിഞ്ഞൂ തരുണദാരികാ, മഹല്ലികാ ഉമ്മത്തികാദികാ ച അനധിപ്പേതാ, പഗേവ പാകതികാ തിരച്ഛാനഗതിത്ഥീനം, തഥാ പണ്ഡകാദയോപീതി വേദിതബ്ബാ. സേസം ദുതിയേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം.
283. Tatiye tayo saṅghādisesavārā tayo thullaccayavārā tayo dukkaṭavārā tayo kāyapaṭibaddhavārāti dvādasa vārā sarūpena āgatā. Tattha tayo saṅghādisesavārā dutiyasikkhāpade vuttāti tiṇṇaṃ vīsatikānaṃ ekekamūlā vārāti veditabbā, tasmā idha visesāti paṇṇāsa vārā saṃkhittā honti, aññathā itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… āpatti thullaccayassa. Itthī ca hoti paṇḍakapurisasaññī tiracchānagatasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati akkosatipi, āpatti thullaccayassa. Paṇḍako ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa vaccamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati, āpatti thullaccayassāti evamādīnaṃ āpattiṭṭhānānaṃ anāpattiṭṭhānatā āpajjeyya, na cāpajjati, paṇḍake itthisaññissa dukkaṭanti dīpetuṃ ‘‘itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī āpatti saṅghādisesena dukkaṭassā’’ti vuttattā ‘‘paṇḍake paṇḍakasaññissa thullaccaya’’nti vuttameva hoti, tasmā sabbattha saṃkhittavāresu thullaccayaṭṭhāne thullaccayaṃ, dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭampi vuttameva hotīti veditabbaṃ. Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… thullaccayassā’’tiādinā nayena thullaccayakhettepi yathāsambhavaṃ uddharitabbā. Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… dukkaṭassā’’tiādinā nayena kāyapaṭibaddhavārāpi yathāsambhavaṃ uddharitabbā. Kāyappaṭibaddhavārattikaṃ viya nissaggiyavārattikaṃ labbhamānampi āpattivisesābhāvato na uddhaṭaṃ. Kāyappaṭibaddhavārattike pana dinnanayattā tampi tadanulomā vārā ca uddharitabbā. Sabbattha na-viññū taruṇadārikā, mahallikā ummattikādikā ca anadhippetā, pageva pākatikā tiracchānagatitthīnaṃ, tathā paṇḍakādayopīti veditabbā. Sesaṃ dutiye vuttanayeneva veditabbaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൩. ദുട്ഠുല്ലവാചാസിക്ഖാപദം • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൩. ദുട്ഠുല്ലവാചാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൩. ദുട്ഠുല്ലവാചാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā