| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
೭. ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
೫೮೧. ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪುರಾಣಚೀವರಧೋವನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೫೦೭) ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ವುತ್ತಂ। ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಾದಿನಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ಏಕೇ। ಸಾ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ಮೂಲಾಪತ್ತಿತೋ ಏವ, ನ ಇಮಮ್ಹಾತಿ ಏಕೇ। ಏಳಕಲೋಮಾನಂ ಅಪರಿಕ್ಖಾರತ್ತಾ ಭಟ್ಠಂ ಅಗ್ಗಹಣಮೇವಾತಿ ಏಕೇ। ಇಮಸ್ಸ ಅನ್ತಿಮನಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನತ್ಥಂ ಇದಂ ಪಞ್ಹಾಕಮ್ಮಂ – ‘‘ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ಇದಂ ರಜಾಪನವಿಜಟಾಪನಗ್ಗಹಣೇನ ನಿಪ್ಪದೇಸವಾಚಿಪದಂ, ಉದಾಹು ಅಗ್ಗಹಣೇನ ಸಪ್ಪದೇಸವಾಚಿಪದಂ। ಕಿಞ್ಚೇತ್ಥ ಯದಿ ನಿಪ್ಪದೇಸವಾಚಿಪದಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಇದಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ನ ಇತರಾನಿ। ಅಥ ಸಪ್ಪದೇಸವಾಚಿಪದಂ, ‘‘ಅವುತ್ತಾ ಧೋವತಿ, ಅಪರಿಭುತ್ತಂ ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವಿರೋಧೋ। ‘‘ಅವುತ್ತಾ ರಜತಿ ವಿಜಟೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯ’’ನ್ತಿ ಅನಿಟ್ಠಪ್ಪಸಙ್ಗತೋತಿ? ದೇಸನಾವಿಲಾಸಮತ್ತಂ ಭಗವತೋ ವಚನಂ, ಕತ್ಥಚಿ ತಿಕಪದವಚನಂ, ಕತ್ಥಚಿ ಏಕಪದವಚನಂ, ನಿಪ್ಪದೇಸಪದಮೇವ ತೇ ವದನ್ತೀತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಕತಭಣ್ಡಂ ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಪಟಿವಿರೋಧೋ, ‘‘ಕತಭಣ್ಡಂ ವಿಜಟಾಪೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಅನಿಟ್ಠಪ್ಪಸಙ್ಗತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ ಏವಾತಿ ಚೇ? ನ, ಅಕತಭಣ್ಡಸ್ಸ ಸುದ್ಧಲೋಮಸ್ಸ ವಿಜಟಾಪನಂ ಇತೋ ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಉದಕಾದಿಧೋವನವಸೇನ ಪಿಣ್ಡೇತ್ವಾ ಠಿತಾನಂ ವಿಜಟಾಪನಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಚೇ? ಪುರಾಣಸನ್ಥತಸ್ಸ ವಿಜಟಾಪನೇ ಅನಾಪತ್ತಿಯಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ತಂ ಯುತ್ತಂ ‘‘ಅಪರಿಭುತ್ತಂ ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ। ತೇನ ಪರಿಭುತ್ತಂ ಧೋವಾಪೇತಿ ರಜಾಪೇತಿ ವಿಜಟಾಪೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮೇವಾತಿ ಸಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚ ಪರಿಭುತ್ತಂ ನಾಮ ಕತಭಣ್ಡಮೇವ ಹೋತಿ। ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಏಳಕಲೋಮಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ಅಞ್ಞಥಾ ‘‘ಪರಿಭುತ್ತಂ ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ವಚನಂ ನಿರತ್ಥಕಂ ಹೋತಿ। ನ ಹಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪುರಾಣಾನಿ ಏಳಕಲೋಮಾನಿ ಧೋವಾಪೇಯ್ಯ ವಾ’’ತಿ ವಚನಂ ಅತ್ಥಿ ಪುರಾಣಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವಿಯ। ತತ್ಥ ಆದಿನ್ನಕಪ್ಪವಸೇನ, ಇಧ ತಂ ಲಿಖಿತಂ। ಲೇಖದೋಸೋತಿ ಚೇ? ನ, ವಿಸೇಸಹೇತುನೋ ಅಭಾವಾ, ಪುರಾಣಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅಪರಿಭುತ್ತಂ ಕತಭಣ್ಡಂ ನಾಮ, ‘‘ಕಮ್ಬಲಕೋಜವಸನ್ಥತಾದಿ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಚ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಇಮಿನಾ ಸದ್ದೇನ ಅಯಮತ್ಥೋ ಸಿದ್ಧೋ, ‘‘ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಪನ ಸಿಯಾ ನಿಪ್ಪದೇಸಂ। ಸಿಯಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ। ತಞ್ಹಿ ‘‘ಅವುತ್ತಾ ಧೋವತೀ’’ತಿಆದೀಸು ನಿಪ್ಪದೇಸಂ। ‘‘ಕತಭಣ್ಡಂ ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಪ್ಪದೇಸಂ। ‘‘ಅಕತಭಣ್ಡಂ ಧೋವಾಪೇತಿ ರಜಾಪೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ‘‘ವಿಜಟಾಪೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವಚನಪ್ಪಮಾಣತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ ಏವಾತಿ ಚೇ? ನ, ವಚನಪ್ಪಮಾಣತೋ ಏವ ಆಪತ್ತೀತಿ ಆಪಜ್ಜನತೋ। ‘‘ಅಪರಿಭುತ್ತಂ ಧೋವಾಪೇತೀ’’ತಿ ವಚನಮೇವ ಹಿ ತಂ ಅಪರಿಭುತ್ತಂ ಸನ್ಥತಂ ವಿಜಟಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ದೀಪೇತಿ ಚೇ? ಸಿದ್ಧಂ ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಿಜಟಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ಏವಾತಿ।
581. Kiñcāpi purāṇacīvaradhovanasikkhāpade cīvaraṃ ṭhapetvā ‘‘aññaṃ parikkhāraṃ dhovāpetī’’ti (pārā. 507) anāpattivāre vuttaṃ. Imassa pana sikkhāpadassa uppannakālato paṭṭhāya eḷakalomadhovāpanādinā āpattīti eke. Sā vā anāpatti mūlāpattito eva, na imamhāti eke. Eḷakalomānaṃ aparikkhārattā bhaṭṭhaṃ aggahaṇamevāti eke. Imassa antimanayassa atthappakāsanatthaṃ idaṃ pañhākammaṃ – ‘‘dhovāpetī’’ti idaṃ rajāpanavijaṭāpanaggahaṇena nippadesavācipadaṃ, udāhu aggahaṇena sappadesavācipadaṃ. Kiñcettha yadi nippadesavācipadaṃ, sabbattha idameva vattabbaṃ, na itarāni. Atha sappadesavācipadaṃ, ‘‘avuttā dhovati, aparibhuttaṃ dhovāpetī’’ti ettha virodho. ‘‘Avuttā rajati vijaṭeti, nissaggiya’’nti aniṭṭhappasaṅgatoti? Desanāvilāsamattaṃ bhagavato vacanaṃ, katthaci tikapadavacanaṃ, katthaci ekapadavacanaṃ, nippadesapadameva te vadantīti. Sace ‘‘katabhaṇḍaṃ dhovāpetī’’ti ettha paṭivirodho, ‘‘katabhaṇḍaṃ vijaṭāpeti, anāpattī’’ti aniṭṭhappasaṅgato anāpatti evāti ce? Na, akatabhaṇḍassa suddhalomassa vijaṭāpanaṃ ito vā dātabbaṃ. Udakādidhovanavasena piṇḍetvā ṭhitānaṃ vijaṭāpanaṃ labbhatīti ce? Purāṇasanthatassa vijaṭāpane anāpattiyā bhavitabbaṃ, na ca taṃ yuttaṃ ‘‘aparibhuttaṃ dhovāpetī’’ti vacanato. Tena paribhuttaṃ dhovāpeti rajāpeti vijaṭāpeti, nissaggiyamevāti siddhaṃ hoti, tañca paribhuttaṃ nāma katabhaṇḍameva hoti. Na hi sakkā eḷakalomāni paribhuñjituṃ, aññathā ‘‘paribhuttaṃ dhovāpetī’’ti vacanaṃ niratthakaṃ hoti. Na hi ettha ‘‘purāṇāni eḷakalomāni dhovāpeyya vā’’ti vacanaṃ atthi purāṇacīvarasikkhāpade viya. Tattha ādinnakappavasena, idha taṃ likhitaṃ. Lekhadosoti ce? Na, visesahetuno abhāvā, purāṇacīvarasikkhāpade aparibhuttaṃ katabhaṇḍaṃ nāma, ‘‘kambalakojavasanthatādi’’nti vacanato ca. Kiñcāpi iminā saddena ayamattho siddho, ‘‘dhovāpetī’’ti idaṃ pana siyā nippadesaṃ. Siyā sappadesaṃ. Tañhi ‘‘avuttā dhovatī’’tiādīsu nippadesaṃ. ‘‘Katabhaṇḍaṃ dhovāpetī’’ti ettha sappadesaṃ. ‘‘Akatabhaṇḍaṃ dhovāpeti rajāpeti, anāpattī’’ti ‘‘vijaṭāpeti, anāpattī’’ti vacanappamāṇato anāpatti evāti ce? Na, vacanappamāṇato eva āpattīti āpajjanato. ‘‘Aparibhuttaṃ dhovāpetī’’ti vacanameva hi taṃ aparibhuttaṃ santhataṃ vijaṭāpentassa anāpattīti dīpeti ce? Siddhaṃ paribhuttaṃ vijaṭāpentassa āpatti evāti.
ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೭. ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೭. ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
