| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā |
एळकलोमसमुट्ठानवण्णना
Eḷakalomasamuṭṭhānavaṇṇanā
२६३. एळकलोमा द्वे सेय्याति एळकलोमसिक्खापदञ्चेव द्वे च सहसेय्यसिक्खापदानि। आहच्च पिण्डभोजनन्ति आहच्चपादकसिक्खापदञ्च आवसथपिण्डभोजनसिक्खापदञ्च। गणविकालसन्निधीति गणभोजनविकालभोजनसन्निधिकारकसिक्खापदत्तयं । दन्तपोनेन चेलकाति दन्तपोनसिक्खापदञ्च अचेलकसिक्खापदञ्च। उय्युत्तं सेनं उय्योधीति ‘‘उय्युत्तं सेनं दस्सनाय गच्छेय्य, सेनाय वसेय्य, उय्योधिकं वा…पे॰… अनीकदस्सनं वा गच्छेय्या’’ति वुत्तसिक्खापदत्तयं। सुरा ओरेन न्हायनाति सुरापानसिक्खापदञ्च ओरेनद्धमासनहानसिक्खापदञ्च। दुब्बण्णे द्वे देसनिकाति ‘‘तिण्णं दुब्बण्णकरणान’’न्ति वुत्तसिक्खापदञ्च वुत्तावसेसपाटिदेसनीयद्वयञ्च। लसुणुपतिट्ठे नच्चनाति लसुणसिक्खापदं, ‘‘भिक्खुस्स भुञ्जन्तस्स पानीयेन वा विधूपनेन वा उपतिट्ठेय्या’’ति वुत्तसिक्खापदं, ‘‘नच्चं वा गीतं वा वादितं वा दस्सनाय गच्छेय्या’’ति वुत्तसिक्खापदञ्च। इतो परं पाळिं विरज्झित्वा लिखन्ति। यथा पन अत्थं वण्णयिस्साम; एवमेत्थ अनुक्कमो वेदितब्बो।
263.Eḷakalomādve seyyāti eḷakalomasikkhāpadañceva dve ca sahaseyyasikkhāpadāni. Āhacca piṇḍabhojananti āhaccapādakasikkhāpadañca āvasathapiṇḍabhojanasikkhāpadañca. Gaṇavikālasannidhīti gaṇabhojanavikālabhojanasannidhikārakasikkhāpadattayaṃ . Dantaponena celakāti dantaponasikkhāpadañca acelakasikkhāpadañca. Uyyuttaṃ senaṃ uyyodhīti ‘‘uyyuttaṃ senaṃ dassanāya gaccheyya, senāya vaseyya, uyyodhikaṃ vā…pe… anīkadassanaṃ vā gaccheyyā’’ti vuttasikkhāpadattayaṃ. Surā orena nhāyanāti surāpānasikkhāpadañca orenaddhamāsanahānasikkhāpadañca. Dubbaṇṇe dve desanikāti ‘‘tiṇṇaṃ dubbaṇṇakaraṇāna’’nti vuttasikkhāpadañca vuttāvasesapāṭidesanīyadvayañca. Lasuṇupatiṭṭhe naccanāti lasuṇasikkhāpadaṃ, ‘‘bhikkhussa bhuñjantassa pānīyena vā vidhūpanena vā upatiṭṭheyyā’’ti vuttasikkhāpadaṃ, ‘‘naccaṃ vā gītaṃ vā vāditaṃ vā dassanāya gaccheyyā’’ti vuttasikkhāpadañca. Ito paraṃ pāḷiṃ virajjhitvā likhanti. Yathā pana atthaṃ vaṇṇayissāma; evamettha anukkamo veditabbo.
न्हानमत्थरणं सेय्याति ‘‘नग्गा नहायेय्य, एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेय्युं, एकमञ्चे तुवट्टेय्यु’’न्ति वुत्तसिक्खापदत्तयं। अन्तोरट्ठे तथा बहीति ‘‘अन्तोरट्ठे सासङ्कसम्मते, तिरोरट्ठे सासङ्कसम्मते’’ति वुत्तसिक्खापदद्वयं। अन्तोवस्सं चित्तागारन्ति ‘‘अन्तोवस्सं चारिकं पक्कमेय्य, राजागारं वा चित्तागारं वा…पे॰… पोक्खरणिं वा दस्सनाय गच्छेय्या’’ति च वुत्तसिक्खापदद्वयं। आसन्दिं सुत्तकन्तनाति ‘‘आसन्दिं वा पल्लङ्कं वा परिभुञ्जेय्य, सुत्तं कन्तेय्या’’ति वुत्तसिक्खापदद्वयं।
Nhānamattharaṇaṃseyyāti ‘‘naggā nahāyeyya, ekattharaṇapāvuraṇā tuvaṭṭeyyuṃ, ekamañce tuvaṭṭeyyu’’nti vuttasikkhāpadattayaṃ. Antoraṭṭhe tathā bahīti ‘‘antoraṭṭhe sāsaṅkasammate, tiroraṭṭhe sāsaṅkasammate’’ti vuttasikkhāpadadvayaṃ. Antovassaṃ cittāgāranti ‘‘antovassaṃ cārikaṃ pakkameyya, rājāgāraṃ vā cittāgāraṃ vā…pe… pokkharaṇiṃ vā dassanāya gaccheyyā’’ti ca vuttasikkhāpadadvayaṃ. Āsandiṃ suttakantanāti ‘‘āsandiṃ vā pallaṅkaṃ vā paribhuñjeyya, suttaṃ kanteyyā’’ti vuttasikkhāpadadvayaṃ.
वेय्यावच्चं सहत्था चाति ‘‘गिहिवेय्यावच्चं करेय्य, अगारिकस्स वा परिब्बाजकस्स वा परिब्बाजिकाय वा सहत्था खादनीयं वा भोजनीयं वा ददेय्या’’ति वुत्तसिक्खापदद्वयं। अभिक्खुकावासेन चाति ‘‘अभिक्खुके आवासे वस्सं वसेय्या’’ति इदमेतं सन्धाय वुत्तं। छत्तं यानञ्च सङ्घाणिन्ति ‘‘छत्तुपाहनं धारेय्य, यानेन यायेय्य, सङ्घाणिं धारेय्या’’ति वुत्तसिक्खापदत्तयं। अलङ्कारगन्धवासितन्ति ‘‘इत्थालङ्कारं धारेय्य, गन्धचुण्णकेन नहायेय्य, वासितकेन पिञ्ञाकेन नहायेय्या’’ति वुत्तसिक्खापदत्तयं। भिक्खुनीतिआदिना ‘‘भिक्खुनिया उम्मद्दापेय्या’’तिआदीनि चत्तारि सिक्खापदानि वुत्तानि। असङ्कच्चिका आपत्तीति ‘‘असङ्कच्चिका गामं पविसेय्य पाचित्तिय’’न्ति एवं वुत्तआपत्ति च। चत्तारीसा चतुत्तरीति एतानि सब्बानिपि चतुचत्तालीस सिक्खापदानि वुत्तानि।
Veyyāvaccaṃ sahatthā cāti ‘‘gihiveyyāvaccaṃ kareyya, agārikassa vā paribbājakassa vā paribbājikāya vā sahatthā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā dadeyyā’’ti vuttasikkhāpadadvayaṃ. Abhikkhukāvāsena cāti ‘‘abhikkhuke āvāse vassaṃ vaseyyā’’ti idametaṃ sandhāya vuttaṃ. Chattaṃ yānañca saṅghāṇinti ‘‘chattupāhanaṃ dhāreyya, yānena yāyeyya, saṅghāṇiṃ dhāreyyā’’ti vuttasikkhāpadattayaṃ. Alaṅkāragandhavāsitanti ‘‘itthālaṅkāraṃ dhāreyya, gandhacuṇṇakena nahāyeyya, vāsitakena piññākena nahāyeyyā’’ti vuttasikkhāpadattayaṃ. Bhikkhunītiādinā ‘‘bhikkhuniyā ummaddāpeyyā’’tiādīni cattāri sikkhāpadāni vuttāni. Asaṅkaccikā āpattīti ‘‘asaṅkaccikā gāmaṃ paviseyya pācittiya’’nti evaṃ vuttaāpatti ca. Cattārīsā catuttarīti etāni sabbānipi catucattālīsa sikkhāpadāni vuttāni.
कायेन न वाचाचित्तेन, कायचित्तेन न वाचतोति कायेन चेव कायचित्तेन च समुट्ठहन्ति; न वाचाचित्तेन न वाचतोति अत्थो। द्विसमुट्ठानिका सब्बे, समा एळकलोमिकाति इदं उत्तानत्थमेव।
Kāyena na vācācittena, kāyacittena na vācatoti kāyena ceva kāyacittena ca samuṭṭhahanti; na vācācittena na vācatoti attho. Dvisamuṭṭhānikā sabbe, samā eḷakalomikāti idaṃ uttānatthameva.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ६. एळकलोमसमुट्ठानं • 6. Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / एळकलोमसमुट्ठानवण्णना • Eḷakalomasamuṭṭhānavaṇṇanā
