| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
૬. એળકલોમસિક્ખાપદવણ્ણના
6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
૫૭૧. એળલોમસિક્ખાપદે પન આસુમ્ભીતિ એત્થ ‘‘અસુમ્ભી’’તિ પઠન્તિ. કિલન્તાતિ ઇમિના કિલન્તતાય તે ઓનમિત્વા પાતેતું ન સક્કોન્તીતિ દસ્સેતિ. અદ્ધાનમગ્ગપ્પટિપન્નસ્સાતિ ઇદં વત્થુમત્તદીપનવસેન પાળિયં વુત્તં. યત્થ કત્થચિ પન ધમ્મેન લભિત્વા ગણ્હિતું વટ્ટતિયેવ. તિયોજનપરમન્તિ ચ ગહિતટ્ઠાનતો તિયોજનપ્પમાણં દેસન્તિ એવમત્થો ગહેતબ્બો.
571. Eḷalomasikkhāpade pana āsumbhīti ettha ‘‘asumbhī’’ti paṭhanti. Kilantāti iminā kilantatāya te onamitvā pātetuṃ na sakkontīti dasseti. Addhānamaggappaṭipannassāti idaṃ vatthumattadīpanavasena pāḷiyaṃ vuttaṃ. Yattha katthaci pana dhammena labhitvā gaṇhituṃ vaṭṭatiyeva. Tiyojanaparamanti ca gahitaṭṭhānato tiyojanappamāṇaṃ desanti evamattho gahetabbo.
૫૭૨. સહત્થાતિ કરણત્થે નિસ્સક્કવચનન્તિ આહ ‘‘સહત્થેના’’તિ. અસન્તે હારકેતિ પાળિયં ભિક્ખુનો અનુરૂપતાદસ્સનત્થં વુત્તં, ન પન હારકે વિજ્જમાને તિયોજનબ્ભન્તરે સહત્થા હરન્તસ્સ આપત્તિદસ્સનત્થં. તિયોજનતો બહિ બહિતિયોજનન્તિ આહ ‘‘તિયોજનતો બહિ પાતેતી’’તિ. તેન હરિતેપિ આપત્તિયેવાતિ સઉસ્સાહત્તા અનાણત્તિયા હટત્તા ચ. સતિપિ હિ સઉસ્સાહભાવે આણત્તિયા ચે હરતિ, અનાપત્તિ ‘‘અઞ્ઞં હરાપેતી’’તિ વચનતો. અઞ્ઞો હરિસ્સતીતિ અધિપ્પાયાભાવતો ‘‘સુદ્ધચિત્તેન ઠપિત’’ન્તિ વુત્તં. સઉસ્સાહત્તાતિ તિયોજનાતિક્કમને સઉસ્સાહત્તા. ઇદઞ્ચ ‘‘અઞ્ઞો હરિસ્સતી’’તિ અસુદ્ધચિત્તેન ઠપિતં સન્ધાય વુત્તં, અચિત્તકત્તાતિ ઇદં પન સુદ્ધચિત્તેન ઠપિતં સન્ધાય. અનાપત્તિ પાળિયા ન સમેતીતિ ‘‘તિયોજનં હરતી’’તિઆદિપાળિયા, વિસેસતો ‘‘અઞ્ઞં હરાપેતી’’તિ પાળિયા ચ ન સમેતિ.
572.Sahatthāti karaṇatthe nissakkavacananti āha ‘‘sahatthenā’’ti. Asante hāraketi pāḷiyaṃ bhikkhuno anurūpatādassanatthaṃ vuttaṃ, na pana hārake vijjamāne tiyojanabbhantare sahatthā harantassa āpattidassanatthaṃ. Tiyojanato bahi bahitiyojananti āha ‘‘tiyojanato bahi pātetī’’ti. Tena haritepi āpattiyevāti saussāhattā anāṇattiyā haṭattā ca. Satipi hi saussāhabhāve āṇattiyā ce harati, anāpatti ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti vacanato. Añño harissatīti adhippāyābhāvato ‘‘suddhacittena ṭhapita’’nti vuttaṃ. Saussāhattāti tiyojanātikkamane saussāhattā. Idañca ‘‘añño harissatī’’ti asuddhacittena ṭhapitaṃ sandhāya vuttaṃ, acittakattāti idaṃ pana suddhacittena ṭhapitaṃ sandhāya. Anāpatti pāḷiyā na sametīti ‘‘tiyojanaṃ haratī’’tiādipāḷiyā, visesato ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti pāḷiyā ca na sameti.
સચે સામિકં જાનાપેત્વા ઠપેતિ, આણત્તિયા હરાપેતિ નામાતિ આહ ‘‘સામિકસ્સ અજાનન્તસ્સેવા’’તિ. અગચ્છન્તેપીતિ ગમનં ઉપચ્છિન્દિત્વા ઠિતયાનેપિ. હેટ્ઠા વા ગચ્છન્તોતિ ભૂમિયં ગચ્છન્તો. અઞ્ઞં હરાપેતીતિ એત્થ અઞ્ઞ-ગ્ગહણેન સામઞ્ઞતો તિરચ્છાનગતાપિ સઙ્ગહિતાતિ આહ – ‘‘અઞ્ઞં હરાપેતીતિ વચનતો અનાપત્તી’’તિ. સુઙ્કઘાતે આપત્તિ હોતીતિ અઞ્ઞં હરાપેન્તસ્સ આપત્તિ. તત્થ અનાપત્તીતિ અઞ્ઞવિહિતસ્સ થેય્યચિત્તાભાવતો અનાપત્તિ.
Sace sāmikaṃ jānāpetvā ṭhapeti, āṇattiyā harāpeti nāmāti āha ‘‘sāmikassa ajānantassevā’’ti. Agacchantepīti gamanaṃ upacchinditvā ṭhitayānepi. Heṭṭhā vā gacchantoti bhūmiyaṃ gacchanto. Aññaṃ harāpetīti ettha añña-ggahaṇena sāmaññato tiracchānagatāpi saṅgahitāti āha – ‘‘aññaṃ harāpetīti vacanato anāpattī’’ti. Suṅkaghāte āpatti hotīti aññaṃ harāpentassa āpatti. Tattha anāpattīti aññavihitassa theyyacittābhāvato anāpatti.
૫૭૫. ‘‘તં હરન્તસ્સાતિ પુન તિયોજનં હરન્તસ્સા’’તિ મહાગણ્ઠિપદે વુત્તં. તં પન માતિકાટ્ઠકથાયં અઙ્ગેસુ ‘‘પઠમપ્પટિલાભો સતિ ઇમિના વચનેન ન સમેતિ. ‘‘પઠમપ્પટિલાભો’’તિ હિ ઇદં દુતિયપ્પટિલાભો આપત્તિયા અઙ્ગં ન હોતીતિ દીપેતિ, તસ્મા પાળિયં અટ્ઠકથાયઞ્ચ વિસેસાભાવતો અચ્છિન્નં પટિલભિત્વા હરન્તસ્સ પુન તિયોજનાતિક્કમેપિ અનાપત્તિ વુત્તાતિ અમ્હાકં ખન્તિ. અઞ્ઞથા અચ્છિન્નં પટિલભિત્વા પુન તિયોજનં હરતીતિ વદેય્ય. વીમંસિત્વા યુત્તતરં ગહેતબ્બં. અનાપત્તિ કતભણ્ડન્તિ એત્થ ‘‘કમ્બલકોજવાદિકતભણ્ડમ્પિ. પકતિચીવરે લગ્ગલોમાનિ આપત્તિં જનેન્તિયેવા’’તિ વદન્તિ. તનુકપત્તત્થવિકન્તરે અઘટ્ટનત્થં પક્ખિપન્તિ. પક્ખિત્તન્તિ કણ્ણચ્છિદ્દે પક્ખિત્તં. નિધાનમુખં નામાતિ ઇમિના કતભણ્ડસઙ્ખ્યં ન ગચ્છતીતિ દસ્સેતિ. એળકલોમાનં અકતભણ્ડતા, પઠમપ્પટિલાભો, અત્તના આદાય વા અઞ્ઞસ્સ અજાનન્તસ્સ યાને પક્ખિપિત્વા વા તિયોજનાતિક્કમનં, આહરણપચ્ચાહરણં, અવાસાધિપ્પાયતાતિ ઇમાનેત્થ પઞ્ચ અઙ્ગાનિ.
575.‘‘Taṃ harantassāti puna tiyojanaṃ harantassā’’ti mahāgaṇṭhipade vuttaṃ. Taṃ pana mātikāṭṭhakathāyaṃ aṅgesu ‘‘paṭhamappaṭilābho sati iminā vacanena na sameti. ‘‘Paṭhamappaṭilābho’’ti hi idaṃ dutiyappaṭilābho āpattiyā aṅgaṃ na hotīti dīpeti, tasmā pāḷiyaṃ aṭṭhakathāyañca visesābhāvato acchinnaṃ paṭilabhitvā harantassa puna tiyojanātikkamepi anāpatti vuttāti amhākaṃ khanti. Aññathā acchinnaṃ paṭilabhitvā puna tiyojanaṃ haratīti vadeyya. Vīmaṃsitvā yuttataraṃ gahetabbaṃ. Anāpatti katabhaṇḍanti ettha ‘‘kambalakojavādikatabhaṇḍampi. Pakaticīvare laggalomāni āpattiṃ janentiyevā’’ti vadanti. Tanukapattatthavikantare aghaṭṭanatthaṃ pakkhipanti. Pakkhittanti kaṇṇacchidde pakkhittaṃ. Nidhānamukhaṃ nāmāti iminā katabhaṇḍasaṅkhyaṃ na gacchatīti dasseti. Eḷakalomānaṃ akatabhaṇḍatā, paṭhamappaṭilābho, attanā ādāya vā aññassa ajānantassa yāne pakkhipitvā vā tiyojanātikkamanaṃ, āharaṇapaccāharaṇaṃ, avāsādhippāyatāti imānettha pañca aṅgāni.
એળકલોમસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૫૭૬. એળકલોમધોવાપનસિક્ખાપદં ઉત્તાનત્થમેવ.
576. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ uttānatthameva.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga
૬. એળકલોમસિક્ખાપદં • 6. Eḷakalomasikkhāpadaṃ
૭. એળકલોમધોવાપનસિક્ખાપદં • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā
૬. એળકલોમસિક્ખાપદવણ્ણના • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
૭. એળકલોમધોવાપનસિક્ખાપદવણ્ણના • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૬. એળકલોમસિક્ખાપદવણ્ણના • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૬. એળકલોમસિક્ખાપદવણ્ણના • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
