| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಏಣಿಜಙ್ಘಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Eṇijaṅghasuttavaṇṇanā
೩೦. ಏಣಿಮಿಗಸ್ಸ ವಿಯಾತಿ ಏಣಿಮಿಗಸ್ಸ ಜಙ್ಘಾ ವಿಯ। ಅವಯವೀಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಹಿ ಇದಂ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಪಿಣ್ಡಿಮಂಸಸ್ಸ ಪರಿತೋ ಸಮಸಣ್ಠಿತತ್ತಾ ಸುವಟ್ಟೀತಜಙ್ಘೋ। ಕಿಸನ್ತಿ ಥೂಲಭಾವಪಟಿಕ್ಖೇಪಪರಾಜೋತನಾ, ನ ಸುಟ್ಠು ಕಿಸಭಾವದೀಪನಪರಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅಥೂಲಂ ಸಮಸರೀರ’’ನ್ತಿ। ಆತಪೇನ ಮಿಲಾತನ್ತಿ ತಪಸಾ ಮಿಲಾತಕಾಯಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಸನ್ತಾಪನಭಾವತೋ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ತಪೋ ಮಿಲಾತ’’ನ್ತಿಆದಿ, ತಥಾ ಚಾಹ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಅಪ್ಪಾಹಾರಂ ಅಲೋಲುಪ’’ನ್ತಿ। ಯಥಾ ‘‘ವೀರಸ್ಸ ಭಾವೋ ವೀರಿಯ’’ನ್ತಿ ವೀರಭಾವೇನ ವೀರಿಯಂ ಲಕ್ಖೀಯತಿ, ಏವಂ ವೀರಿಯಸಮ್ಭವೇನ ವೀರಭಾವೋತಿ ಆಹ ‘‘ವೀರನ್ತಿ ವೀರಿಯವನ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ಆಲೋಪೇ, ಅಭುತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಿವೇ’’ತಿ (ಥೇರಗಾ॰ ೯೮೩; ಮಿ॰ ಪ॰ ೬.೫.೧೦) ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿವುತ್ತನಿಯಾಮೇನ ಪರಿಮಿತಭೋಜಿತಾಯ ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ। ‘‘ಮಿತಾಹಾರ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಾಲಭೋಜಿತಾಯಪಿ ಅಪ್ಪಾಹಾರತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ವಿಕಾಲ…ಪೇ॰… ಪರಿತ್ತಾಹಾರ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಲೋಲುಪ್ಪವಿರಹಿತಂ ಬೋಧಿಮೂಲೇ ಏವ ಸಬ್ಬಸೋ ಲೋಲುಪ್ಪಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ। ‘‘ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸೂ’’ತಿ ಹಿ ಇಮಿನಾವ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲೋಲುಪ್ಪವಿಗಮೋ ದೀಪಿತೋವಾತಿ। ರಸತಣ್ಹಾಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ವಾ ಏಸ ‘‘ಅಪ್ಪಾಹಾರ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಲೋಲುಪ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ। ‘‘ಸೀಹಂ ವಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಏಕಚರಸದ್ದೋ ವಿಯ ಇವ-ಸದ್ದೋ ಅತ್ಥತೋ ‘‘ನಾಗ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಆನೇತ್ವಾ, ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋತಿ ಆಹ – ‘‘ಏಕಚರಂ ಸೀಹಂ ವಿಯ, ಏಕಚರಂ ನಾಗಂ ವಿಯಾ’’ತಿ। ಏಕಚರಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಏಕೀಕತಾಯ।
30.Eṇimigassa viyāti eṇimigassa jaṅghā viya. Avayavīsambandhe hi idaṃ sāmivacanaṃ. Piṇḍimaṃsassa parito samasaṇṭhitattā suvaṭṭītajaṅgho. Kisanti thūlabhāvapaṭikkhepaparājotanā, na suṭṭhu kisabhāvadīpanaparāti āha ‘‘athūlaṃ samasarīra’’nti. Ātapena milātanti tapasā milātakāyaṃ indriyasantāpanabhāvato. Tenevāha – ‘‘tapo milāta’’ntiādi, tathā cāha pāḷiyaṃ ‘‘appāhāraṃ alolupa’’nti. Yathā ‘‘vīrassa bhāvo vīriya’’nti vīrabhāvena vīriyaṃ lakkhīyati, evaṃ vīriyasambhavena vīrabhāvoti āha ‘‘vīranti vīriyavanta’’nti. ‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive’’ti (theragā. 983; mi. pa. 6.5.10) dhammasenāpativuttaniyāmena parimitabhojitāya appāhāratā bhojane mattaññutā. ‘‘Mitāhāra’’nti vatvā puna paricchinnakālabhojitāyapi appāhārataṃ dassento ‘‘vikāla…pe… parittāhāra’’nti āha. Catūsu paccayesu loluppavirahitaṃ bodhimūle eva sabbaso loluppassa pahīnattā. ‘‘Catūsu paccayesū’’ti hi imināva sabbattha loluppavigamo dīpitovāti. Rasataṇhāpaṭikkhepo vā esa ‘‘appāhāra’’nti vatvā ‘‘alolupa’’nti vuttattā. ‘‘Sīhaṃ vā’’ti ettha ekacarasaddo viya iva-saddo atthato ‘‘nāga’’nti etthāpi ānetvā, sambandhitabboti āha – ‘‘ekacaraṃ sīhaṃ viya, ekacaraṃ nāgaṃ viyā’’ti. Ekacarā appamattā ekīkatāya.
ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣವಸೇನ ರೂಪಂ ಗಹಿತಂ ತೇಸಂ ರೂಪಸಭಾವತ್ತಾ। ಮನೇನ ನಾಮಂ ಗಹಿತಂ ಮನಸ್ಸ ನಾಮಸಭಾವತ್ತಾ। ಅವಿನಿಭುತ್ತಧಮ್ಮೇತಿ ಅವಿನಾಭಾವಧಮ್ಮೇ ಗಹೇತ್ವಾ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಆಯತನಧಾತುಆದಯೋ ಗಹಿತಾ। ಕಾಮಗುಣಗ್ಗಹಣೇನ ಹೇತ್ಥ ರೂಪಭಾವಸಾಮಞ್ಞೇನ ಪಞ್ಚ ವತ್ಥೂನಿ ಗಹಿತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಮನೋಗಹಣೇನ ಧಮ್ಮಾಯತನಂ, ಏವಂ ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನಿ ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಧಾತುಆದೀನಮ್ಪಿ ಗಹಿತತಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾದಿವಸೇನಪೇತ್ಥ ಭುಮ್ಮಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ಪಾಳಿಯಂ। ಕಾಮವತ್ಥು ಭುಮ್ಮಂ।
Pañcakāmaguṇavasena rūpaṃ gahitaṃ tesaṃ rūpasabhāvattā. Manena nāmaṃ gahitaṃ manassa nāmasabhāvattā. Avinibhuttadhammeti avinābhāvadhamme gahetvā. Ādi-saddena āyatanadhātuādayo gahitā. Kāmaguṇaggahaṇena hettha rūpabhāvasāmaññena pañca vatthūni gahitāneva honti, manogahaṇena dhammāyatanaṃ, evaṃ dvādasāyatanāni gahitāni honti. Iminā nayena dhātuādīnampi gahitatā yojetabbā. Tenāha ‘‘pañcakkhandhādivasenapettha bhummaṃ yojetabba’’nti. Etthāti pāḷiyaṃ. Kāmavatthu bhummaṃ.
ಏಣಿಜಙ್ಘಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Eṇijaṅghasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸತ್ತಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sattivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೦. ಏಣಿಜಙ್ಘಸುತ್ತಂ • 10. Eṇijaṅghasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಏಣಿಜಙ್ಘಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Eṇijaṅghasuttavaṇṇanā
