| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
၇၆. ဂာမသီမာဒိကထာ
76. Gāmasīmādikathā
၁၄၇. ဥပောသထကမ္မသ္သ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ သေသကမ္မဝသေန သမာနသံဝာသကတာ ဂဟေတဗ္ဗာ ဂောဗလိဗဒ္ဒနယေန ဝာ ပာရိသေသနယေန ဝာ။ တန္တိ သမာနသံဝာသဧကူပောသထဘာဝံ။ ‘‘အပရိစ္ဆိန္နာယာ’’တိ ဣမိနာ အဋ္ဌပိတာယာတိ ဧတ္ထ ဌပဓာတုယာ အဓိပ္ပာယတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ ဂာမံ ဝာ နိဂမံ ဝာတိ ဧတ္ထ နဂရံ ကေန သင္ဂဟိတန္တိ အာဟ ‘‘ဂာမဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဂာမံ ဝာ နိဂမံ ဝာ’’တိ ပာဌေ, ဂာမဂ္ဂဟဏေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝာ ဧတ္ထာတိ ဂာမနိဂမနဂရေသု, နဂရမ္ပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂာမာဒီနံ ပရိစ္ဆေဒံ ဝိတ္ထာရေန ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ဂာမနိဂမနဂရေသု။ ဂာမဘောဇကာတိ ဂာမံ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ဂာမဘောဇကာ။ ဗလိန္တိ ကရံ။ သော ဟိ တံ နိသ္သာယ ဂာမဘောဇကာ ဗလန္တိ ဇီဝန္တိ အနေနာတိ ဗလီတိ ဝုစ္စတိ။ ယမ္ပိ ဧကံ ပဒေသံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဒေတီတိ ယောဇနာ။ ဂာမခေတ္တေတိ ရညော အာဏာ ခိပိယတိ ဧတ္ထာတိ ခေတ္တံ, ဂာမောယေဝ ခေတ္တံ ဂာမခေတ္တံ, တသ္မိံ။ အယမ္ပီတိ အယံ ပဒေသောပိ။ သောပီတိ ပဒေသောပိ။ ဝိသုံဂာမော နာမာတိ ယောဇနာ။ သောပိ ဝိသုံဂာမော ဂာမသီမာ ဟောတိယေဝာတိ ယောဇနာ။ ဝိသုံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဒိန္နော ဂာမော ဝိသုံဂာမော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဝိသုံ ဂာမော ဟောတိ, တသ္မာ။ သာ စာတိ ဝိသုံဂာမသီမာ စ။ ဣတရာတိ ဝိသုံဂာမသီမတော အညာ ပကတိဂာမနဂရနိဂမသီမာ စာတိ ယောဇနာ။
147. Uposathakammassa visuṃ gahitattā sesakammavasena samānasaṃvāsakatā gahetabbā gobalibaddanayena vā pārisesanayena vā. Tanti samānasaṃvāsaekūposathabhāvaṃ. ‘‘Aparicchinnāyā’’ti iminā aṭṭhapitāyāti ettha ṭhapadhātuyā adhippāyatthaṃ dasseti. Gāmaṃ vā nigamaṃ vāti ettha nagaraṃ kena saṅgahitanti āha ‘‘gāmaggahaṇena cetthā’’tiādi. Tattha etthāti ‘‘gāmaṃ vā nigamaṃ vā’’ti pāṭhe, gāmaggahaṇenāti sambandho. Atha vā etthāti gāmanigamanagaresu, nagarampīti sambandho. Gāmādīnaṃ paricchedaṃ vitthārena dassento āha ‘‘tatthā’’tiādi. Tattha tatthāti gāmanigamanagaresu. Gāmabhojakāti gāmaṃ bhuñjantīti gāmabhojakā. Balinti karaṃ. So hi taṃ nissāya gāmabhojakā balanti jīvanti anenāti balīti vuccati. Yampi ekaṃ padesaṃ paricchinditvā detīti yojanā. Gāmakhetteti rañño āṇā khipiyati etthāti khettaṃ, gāmoyeva khettaṃ gāmakhettaṃ, tasmiṃ. Ayampīti ayaṃ padesopi. Sopīti padesopi. Visuṃgāmo nāmāti yojanā. Sopi visuṃgāmo gāmasīmā hotiyevāti yojanā. Visuṃ paricchinditvā dinno gāmo visuṃgāmo. Tasmāti yasmā visuṃ gāmo hoti, tasmā. Sā cāti visuṃgāmasīmā ca. Itarāti visuṃgāmasīmato aññā pakatigāmanagaranigamasīmā cāti yojanā.
ဧဝန္တိ ‘‘အသမ္မတာယ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိနာ ပာဌေန။ တန္တိ သီမပရိစ္ဆေဒံ။ အပရိစ္ဆိန္နေတိ ရာဇူဟိ အပရိစ္ဆိန္နေ။ ‘‘အဋဝိပဒေသေ’’တိ ဣမိနာ နတ္ထိ ဂာမော ဧတ္ထာတိ အဂာမကောတိ ဝစနတ္ထသ္သ သရူပံ ဒသ္သေတိ။ ဝိဇ္ဈာဋဝိသဒိသေတိ ဝိဂတံ အဂ္ဂိနော ဈာယနမေတ္ထာတိ ဝိဇ္ဈာ, စောရာဒယော မနုသ္သေ အာဘုသော ဋဝန္တိ ပီဠယန္တိ ဧတ္ထာတိ အာဋဝိ။ ဝိဇ္ဈာ စ သာ အာဋဝိ စေတိ ဝိဇ္ဈာဋဝိ, တာယ သဒိသေ ဝိဇ္ဈာဋဝိသဒိသေ။ ဧတ္ထ ပုရိမနယေ ဂာမာဒီဟိ အာသန္နော ဝာ ဟောတု, အနာသန္နော ဝာ တေဟိ အပရိစ္ဆိန္နော အဋဝိပဒေသော ဂဟေတဗ္ဗော။ ပစ္ဆိမနယေ ဒူရော မနုသ္သာနံ အနာဂမနပထော အာဋဝိပဒေသော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ အသ္သာတိ ဘိက္ခုနော။ သမန္တာတိ သမန္တတော။ အယံ သီမာတိ အယံ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ။ တတ္ထာတိ သတ္တသု အဗ္ဘန္တရေသု။ သမန္တာ ဌိတသ္သ ဝာ နိသိန္နသ္သ ဝာ အဗ္ဘန္တရေ အန္တောကောဋ္ဌာသေ ဇာတံ အဗ္ဘန္တရံ အဋ္ဌဝီသဟတ္ထပမာဏံ။
Evanti ‘‘asammatāya bhikkhave’’tiādinā pāṭhena. Tanti sīmaparicchedaṃ. Aparicchinneti rājūhi aparicchinne. ‘‘Aṭavipadese’’ti iminā natthi gāmo etthāti agāmakoti vacanatthassa sarūpaṃ dasseti. Vijjhāṭavisadiseti vigataṃ aggino jhāyanametthāti vijjhā, corādayo manusse ābhuso ṭavanti pīḷayanti etthāti āṭavi. Vijjhā ca sā āṭavi ceti vijjhāṭavi, tāya sadise vijjhāṭavisadise. Ettha purimanaye gāmādīhi āsanno vā hotu, anāsanno vā tehi aparicchinno aṭavipadeso gahetabbo. Pacchimanaye dūro manussānaṃ anāgamanapatho āṭavipadeso gahetabboti ayametesaṃ viseso. Assāti bhikkhuno. Samantāti samantato. Ayaṃ sīmāti ayaṃ sattabbhantarasīmā. Tatthāti sattasu abbhantaresu. Samantā ṭhitassa vā nisinnassa vā abbhantare antokoṭṭhāse jātaṃ abbhantaraṃ aṭṭhavīsahatthapamāṇaṃ.
ယာ ကာစိ နဒီ အသီမာဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဒီသီမလက္ခဏပတ္တာတိ နဒီသီမလက္ခဏံ ပတ္တာ။ ဣမိနာ သီမလက္ခဏံ အပတ္တာ နဒီ ဗန္ဓိယမာနာ သီမာဝ ဟောတီတိ ဒသ္သေတိ။ သာဝဓာရဏေန ‘‘အတ္တနော သဘာဝေနေဝာ’’တိ ဣမိနာ ဘိက္ခူနံ ဗန္ဓနဘာဝေနာတိ အတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ ဧတ္ထာတိ နဒိယံ။ ဧတ္ထာတိ ဇာတသ္သရသမုဒ္ဒေသု။ ယေန ကေနစီတိ အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတေနပိ ယေန ကေနစိ။ ခဏိတ္ဝာ အကတော သယံဇာတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒံ ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနံ။ ခဏိတ္ဝာ အကတတ္တာတိ ဟိ အတ္ထော။ သယံဇာတောတိ သယမေဝ ဇာတောတိ ဧဝကာရော ယောဇေတဗ္ဗော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယေန ကေနစိ ခဏိတ္ဝာ အကတော’’တိ။ သောဗ္ဘောတိ သံ ဥဘောတိ ပဒဝိဘာဂော ကာတဗ္ဗော။ တတ္ထ သံသဒ္ဒော သမန္တတ္ထဝာစကော, ဥဘသဒ္ဒော ပူရဏတ္ထဝာစကော။ တသ္မာ သမန္တတော အာဂတေန ဥဒကေန ဥဘတိ ပူရတိ ဧတ္ထာတိ သောဗ္ဘောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမန္တတော အာဂတေန ဥဒကေန ပူရိတော တိဋ္ဌတီ’’တိ။
Yā kāci nadī asīmāva hotīti sambandho. Nadīsīmalakkhaṇapattāti nadīsīmalakkhaṇaṃ pattā. Iminā sīmalakkhaṇaṃ apattā nadī bandhiyamānā sīmāva hotīti dasseti. Sāvadhāraṇena ‘‘attano sabhāvenevā’’ti iminā bhikkhūnaṃ bandhanabhāvenāti atthaṃ nivatteti. Etthāti nadiyaṃ. Etthāti jātassarasamuddesu. Yena kenacīti antamaso tiracchānagatenapi yena kenaci. Khaṇitvā akato sayaṃjātoti sambandho. Idaṃ hetuantogadhavisesanaṃ. Khaṇitvā akatattāti hi attho. Sayaṃjātoti sayameva jātoti evakāro yojetabbo. Tena vuttaṃ ‘‘yena kenaci khaṇitvā akato’’ti. Sobbhoti saṃ ubhoti padavibhāgo kātabbo. Tattha saṃsaddo samantatthavācako, ubhasaddo pūraṇatthavācako. Tasmā samantato āgatena udakena ubhati pūrati etthāti sobbhoti vacanattho kātabbo. Tena vuttaṃ ‘‘samantato āgatena udakena pūrito tiṭṭhatī’’ti.
တတ္ထာတိ နဒီသမုဒ္ဒဇာတသ္သရေသု, အာဓာရေ ဘုမ္မံ။ ယံသဒ္ဒော ဌာနဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ယံ ဌာန’’န္တိ။ မဇ္ဈိမသ္သာတိ ထာမမဇ္ဈိမသ္သ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘ထာမမဇ္ဈိမေနာ’’တိ။ ‘‘သမန္တတော’’တိ ဣမိနာ သမန္တာတိ ဧတ္ထ နိသ္သက္ကတ္ထေ နိသ္သက္ကဝစနန္တိ ဒသ္သေတိ။ ‘‘ဥဒကုက္ခေပေနာ’’တိ ဣမိနာ ဥဒကုက္ခေပာတိ ဧတ္ထ ကရဏတ္ထေ နိသ္သက္ကဝစနန္တိ ဒသ္သေတိ။ ဥဒကံ ဥက္ခိပိတ္ဝာ ခိပိယတိ ဧတ္ထာတိ ဥဒကုက္ခေပော။ ‘‘ပရိစ္ဆိန္န’’န္တိ ဣမိနာ ပာဌသေသံ ဒသ္သေတိ။ အက္ခဓုတ္တာတိ ဧတ္ထ အက္ခောတိ ပာသကော။ သော ဟိ အကတိ ကုဋိလံ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ အက္ခောတိ ဝုစ္စတိ, ဓဝန္တိ မရိယာဒမတိက္ကမ္မ ကီဠာဒိပသုတံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဓုတ္တာ, အက္ခေသု ဓုတ္တာ အက္ခဓုတ္တာ ။ ဒာရုဂုဠန္တိ သာရဒာရုမယံ ဂုဠံ။ ‘‘ဝာလုကံ ဝာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဥဒကုက္ခေပာ’’တိ ဧတ္ထ ဥပလက္ခဏံ ဒသ္သေတိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ပဒေသေ။ အယန္တိ ပဒေသော။ တသ္သာတိ ဥဒကုက္ခေပသ္သ။
Tatthāti nadīsamuddajātassaresu, ādhāre bhummaṃ. Yaṃsaddo ṭhānavisayoti āha ‘‘yaṃ ṭhāna’’nti. Majjhimassāti thāmamajjhimassa. Vakkhati hi ‘‘thāmamajjhimenā’’ti. ‘‘Samantato’’ti iminā samantāti ettha nissakkatthe nissakkavacananti dasseti. ‘‘Udakukkhepenā’’ti iminā udakukkhepāti ettha karaṇatthe nissakkavacananti dasseti. Udakaṃ ukkhipitvā khipiyati etthāti udakukkhepo. ‘‘Paricchinna’’nti iminā pāṭhasesaṃ dasseti. Akkhadhuttāti ettha akkhoti pāsako. So hi akati kuṭilaṃ gacchati anenāti akkhoti vuccati, dhavanti mariyādamatikkamma kīḷādipasutaṃ gacchantīti dhuttā, akkhesu dhuttā akkhadhuttā . Dāruguḷanti sāradārumayaṃ guḷaṃ. ‘‘Vālukaṃ vā’’ti iminā ‘‘udakukkhepā’’ti ettha upalakkhaṇaṃ dasseti. Yatthāti yasmiṃ padese. Ayanti padeso. Tassāti udakukkhepassa.
ဧတ္ထာတိ နဒီသမုဒ္ဒဇာတသ္သရေသု။ မုခဒ္ဝာရန္တိ သမုဒ္ဒာဒီနံ မုခသင္ခာတံ ဒ္ဝာရံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗာယ နဒိယံ။ ထေရဝာဒံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ယံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ယောဇနံ။ပေ.။ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ယံ ပန ဝစနံ မဟာသုမတ္ထေရေန ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ရာပီတိ ယောဇနနဒိယမ္ပိ။ ပဋိက္ခိတ္တာကာရံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဘဂဝတာ ဟီ’’တိအာဒိ။ နဒိယာ ပမာဏန္တိ နဒိယာ ဂမ္ဘီရပမာဏမေဝ, န အာယာမဝိတ္ထာရပမာဏန္တိ အတ္ထော။ ‘‘န ယောဇနံ ဝာ အဒ္ဓယောဇနံ ဝာ’’တိ ဝစနမ္ပိ ဣဒမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပိ အာယာမဝိတ္ထာရပမာဏံ န ဝုတ္တံ, ပဘဝတော ပန ယာဝ မုခဒ္ဝာရာ အာယာမဝိတ္ထာရဝသေန ကမ္မံ ကာတုံ ပဟောနကနဒီယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယာ နဒီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမသ္သ သုတ္တသ္သာတိ ‘‘တိမဏ္ဍလ’’န္တိအာဒိကသ္သ ဣမသ္သ သုတ္တသ္သ။ ပဘဝတောတိ သမုဒာဂမတော။ ဧတ္ထာတိ နဒိယံ။ သဗ္ဗေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဧကဥဒကုက္ခေပတော။
Etthāti nadīsamuddajātassaresu. Mukhadvāranti samuddādīnaṃ mukhasaṅkhātaṃ dvāraṃ. Sabbatthāti sabbāya nadiyaṃ. Theravādaṃ dassento āha ‘‘yaṃ panā’’tiādi. ‘‘Yojanaṃ…pe… vaṭṭatī’’ti yaṃ pana vacanaṃ mahāsumattherena vuttanti yojanā. Tatrāpīti yojananadiyampi. Paṭikkhittākāraṃ vitthārento āha ‘‘bhagavatā hī’’tiādi. Nadiyā pamāṇanti nadiyā gambhīrapamāṇameva, na āyāmavitthārapamāṇanti attho. ‘‘Na yojanaṃ vā addhayojanaṃ vā’’ti vacanampi idameva sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Kiñcāpi āyāmavitthārapamāṇaṃ na vuttaṃ, pabhavato pana yāva mukhadvārā āyāmavitthāravasena kammaṃ kātuṃ pahonakanadīyeva gahetabbāti daṭṭhabbā. Yā nadīti sambandho. Imassa suttassāti ‘‘timaṇḍala’’ntiādikassa imassa suttassa. Pabhavatoti samudāgamato. Etthāti nadiyaṃ. Sabbehi bhikkhūhi ṭhapetabboti sambandho. Tatoti ekaudakukkhepato.
ကိတ္တကာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သမတိတ္ထိကာ’’တိ။ တိတ္ထေန သမံ ပရိပူရတီတိ သမတိတ္ထိကာ။ ဥဒကသာဋိကံ နိဝာသေတ္ဝာပီတိ ပိသဒ္ဒော ‘‘အနိဝာသေတ္ဝာပီ’’တိ ဒသ္သေတိ။ ဥဒကသာဋိကံ အနိဝာသေန္တောပိ ဝတ္ထေန အဝိနာဘာဝတော အညံ နိဝာသေတ္ဝာတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ နာဝာယ ဌတ္ဝာ ကရိယမာနေ ကိံ ဂစ္ဆန္တိယာပိ နာဝာယ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဂစ္ဆန္တိယာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ကသ္မာ’’တိအာဒိနာ ကာရဏံ ဒသ္သေတိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တန္တိ ဥဒကုက္ခေပမတ္တံ။ ဧဝံ သတိ။ပေ.။ အနုသာဝနာ ဟောတိ, တသ္မာ ဂစ္ဆန္တိယာ နာဝာယ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိနာ လဒ္ဓဂုဏံ ဒသ္သေတိ။ န ကေဝလံ နာဝာယမေဝာတိ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘အန္တောနဒိယ’’န္တိအာဒိ။
Kittakā paripuṇṇā hotīti āha ‘‘samatitthikā’’ti. Titthena samaṃ paripūratīti samatitthikā. Udakasāṭikaṃ nivāsetvāpīti pisaddo ‘‘anivāsetvāpī’’ti dasseti. Udakasāṭikaṃ anivāsentopi vatthena avinābhāvato aññaṃ nivāsetvāti attho gahetabbo. Nāvāya ṭhatvā kariyamāne kiṃ gacchantiyāpi nāvāya kātuṃ vaṭṭatīti āha ‘‘gacchantiyā panā’’tiādi. ‘‘Kasmā’’tiādinā kāraṇaṃ dasseti. Hīti yasmā. Tanti udakukkhepamattaṃ. Evaṃ sati…pe… anusāvanā hoti, tasmā gacchantiyā nāvāya kātuṃ na vaṭṭatīti yojanā. ‘‘Tasmā’’tiādinā laddhaguṇaṃ dasseti. Na kevalaṃ nāvāyamevāti dassento āha ‘‘antonadiya’’ntiādi.
ရုက္ခသ္သာတိ အန္တောနဒိယံ ဇာတသ္သ ရုက္ခသ္သ။ သာခာ ဝာ ပတိဋ္ဌိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သီမံ ဝာ သောဓေတ္ဝာတိ ဝိဟာရသီမဂာမသီမာသု ဌိတာနံ ဟတ္ထပာသာနယနဗဟိကရဏဝသေန သီမံ ဝာ သောဓေတ္ဝာ။ ဇာတရုက္ခသ္သ ပဝိဋ္ဌသာခာယ ဝာ ပာရောဟေ ဝာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အသ္သာတိ ဗဟိနဒိတီရေ ဇာတရုက္ခသ္သ။ တတ္ထာတိ ခာဏုကေ။
Rukkhassāti antonadiyaṃ jātassa rukkhassa. Sākhā vā patiṭṭhitāti sambandho. Sīmaṃ vā sodhetvāti vihārasīmagāmasīmāsu ṭhitānaṃ hatthapāsānayanabahikaraṇavasena sīmaṃ vā sodhetvā. Jātarukkhassa paviṭṭhasākhāya vā pārohe vāti sambandho. Assāti bahinaditīre jātarukkhassa. Tatthāti khāṇuke.
တသ္သာတိ ပာသာဏဒီပကသ္သ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရေတိ ပုဗ္ဗေ နဒီနိမိတ္တဋ္ဌာနေ ‘‘အန္ဝဒ္ဓမာသ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၁၃၈) ဝုတ္တပ္ပကာရေ။ သောတိ ပာသာဏဒီပကော။ ပုန သောတိ ပာသာဏဒီပကောယေဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။
Tassāti pāsāṇadīpakassa. Pubbe vuttappakāreti pubbe nadīnimittaṭṭhāne ‘‘anvaddhamāsa’’ntiādinā (mahāva. aṭṭha. 138) vuttappakāre. Soti pāsāṇadīpako. Puna soti pāsāṇadīpakoyeva. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
အာဝရဏန္တိ ပာဠိံ။ တန္တိ အာဝရဏံ။ အာဝရဏေန ဝာ ကောဋ္ဌကဗန္ဓေန ဝာ ဟေတုဘူတေန, ပစ္ဆိဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောစိ အာဝရဏပ္ပဒေသော အဇ္ဈောတ္ထရိယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ အာဝရဏပ္ပဒေသေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ ‘‘ဟေဋ္ဌာပာဠိ ဗဒ္ဓာ’’တိ ဣဒံ နဒိံ ဝိနာသေတ္ဝာ တဠာကကရဏာကာရဒသ္သနံ။ ဧတ္ထာတိ နဒိယံ, တဠာကေ ဝာ။ ဆဍ္ဍိတမောဒကန္တိ တဠာကရက္ခနတ္ထံ ဧကေန ဝာရိမဂ္ဂေန ဆဍ္ဍိတံ ဥဒကံ။ ဒေဝေ အဝသ္သန္တေတိ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလတ္တာ ဝသ္သန္တကာလေပိ ဒေဝေ အဝသ္သန္တေ။ သာတိ နဒိတော နီဟဋမာတိကာ။ ကာလန္တရေနာတိ အညေန ကာလေန။ ဥပ္ပတိတ္ဝာတိ ဂာမနိဂမာနံ ဥပရိ ပတိတ္ဝာ။ ပဝတ္တတီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပကာရေ ဝသ္သကာလေ စတ္တာရော မာသေ အဗ္ဘောစ္ဆိန္နာ သန္ဒတိ။ ဝိဟာရသီမန္တိ ဝိဟာရသမ္ဗန္ဓံ ဗဒ္ဓသီမံ။
Āvaraṇanti pāḷiṃ. Tanti āvaraṇaṃ. Āvaraṇena vā koṭṭhakabandhena vā hetubhūtena, pacchijjatīti sambandho. Koci āvaraṇappadeso ajjhotthariyatīti sambandho. Tatthāti āvaraṇappadese. Hīti saccaṃ, yasmā vā. ‘‘Heṭṭhāpāḷi baddhā’’ti idaṃ nadiṃ vināsetvā taḷākakaraṇākāradassanaṃ. Etthāti nadiyaṃ, taḷāke vā. Chaḍḍitamodakanti taḷākarakkhanatthaṃ ekena vārimaggena chaḍḍitaṃ udakaṃ. Deve avassanteti dubbuṭṭhikālattā vassantakālepi deve avassante. Sāti nadito nīhaṭamātikā. Kālantarenāti aññena kālena. Uppatitvāti gāmanigamānaṃ upari patitvā. Pavattatīti pubbe vuttapakāre vassakāle cattāro māse abbhocchinnā sandati. Vihārasīmanti vihārasambandhaṃ baddhasīmaṃ.
သမုဒ္ဒေပီတိ ပိသဒ္ဒော နဒိမပေက္ခတိ။ တတ္ထာတိ ပဒေသေ။ ဩတရိတ္ဝာတိ ဟေဋ္ဌာ တရိတ္ဝာ။ ‘‘ဩသရိတ္ဝာ’’တိပိ ပာဌော, အယမေဝတ္ထော။ သဏ္ဌဟန္တီတိ ဥဒကေန သမံ တိဋ္ဌန္တိ။ သောတိ ပဒေသော။ ဥဒကန္တတောတိ ဥဒကကောဋိတော။ တတ္ထာတိ သမုဒ္ဒေ။ ဗာဓတီတိ ပီဠယတိ။ တေသူတိ နာဝာအဋ္ဋကေသု။ တန္တိ ပိဋ္ဌိပာသာဏံ။ ဦမိယောတိ ဝီစိယော။ တာ ဟိ ပရံပရာဝသေန ဥဂ္ဂန္တ္ဝာ သဝိညာဏကာဝိညာဏကေ မိယန္တိ ဟိံသန္တိ, အန္တော ပက္ခိပန္တီတိ ဝာ ဦမိယောတိ ဝုစ္စန္တိ။ တတ္ထာတိ ပိဋ္ဌိပာသာဏေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ ဥဒကေနေဝ ပိဋ္ဌိပာသာဏော ဩတ္ထရီယတီတိ ယောဇနာ။ သောတိ ဒီပကပဗ္ဗတော။ ‘‘ဒူရေ’’တိ ဝတ္ဝာ တသ္သ ပမာဏံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘မစ္ဆဝဓာနံ အနာဂမနပထေ’’တိ။ မစ္ဆဝဓာနန္တိ ကေဝဋ္ဋာနံ။ တေ ဟိ ယသ္မာ မစ္ဆေ ဟနန္တိ, တသ္မာ မစ္ဆဝဓာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ‘‘မစ္ဆဗန္ဓာန’’န္တိပိ ပာဌော။ မစ္ဆေ ဗန္ဓန္တီတိ မစ္ဆဗန္ဓာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ အနာဂမနပထေတိ ယတ္ထ ဂန္တ္ဝာ တဒဟေဝ ပစ္စာဂန္တ္ဝာ န အာဂမနပထိကေ ဒေသေ။ နတ္ထိ အာဂမနပထော ဧတ္ထာတိ အနာဂမနပထော, ဒေသော။ တသ္မိံ ‘‘အဂမနပထေ’’တိပိ ပာဌော, သော အယုတ္တော။ ကသ္မာ? အဂမနပထသ္သ နာဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဂန္တ္ဝာ ဟိ ပုန အနာဂမနပထောယေဝာဓိပ္ပေတော။ တေသန္တိ မစ္ဆဝဓာနံ။ ဂမနပရိယန္တသ္သာတိ ဂမနကောဋိယာ ။ ဩရတောတိ ဩရဘာဂေ ဌိတော ဒီပကော ဝာ ပဗ္ဗတော ဝာတိ ယောဇေတဗ္ဗော။ တတ္ထာတိ ဩရဘာဂေ ဌိတေသု ဒီပကပဗ္ဗတေသု။ ဩတ္ထရိတ္ဝာတိ ပကတိဥဒကေန ဩတ္ထရိတ္ဝာ။ တတ္ထာတိ ဩတ္ထရိတ္ဝာ ဌိတေ သမုဒ္ဒေ။
Samuddepīti pisaddo nadimapekkhati. Tatthāti padese. Otaritvāti heṭṭhā taritvā. ‘‘Osaritvā’’tipi pāṭho, ayamevattho. Saṇṭhahantīti udakena samaṃ tiṭṭhanti. Soti padeso. Udakantatoti udakakoṭito. Tatthāti samudde. Bādhatīti pīḷayati. Tesūti nāvāaṭṭakesu. Tanti piṭṭhipāsāṇaṃ. Ūmiyoti vīciyo. Tā hi paraṃparāvasena uggantvā saviññāṇakāviññāṇake miyanti hiṃsanti, anto pakkhipantīti vā ūmiyoti vuccanti. Tatthāti piṭṭhipāsāṇe. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Udakeneva piṭṭhipāsāṇo ottharīyatīti yojanā. Soti dīpakapabbato. ‘‘Dūre’’ti vatvā tassa pamāṇaṃ dassento āha ‘‘macchavadhānaṃ anāgamanapathe’’ti. Macchavadhānanti kevaṭṭānaṃ. Te hi yasmā macche hananti, tasmā macchavadhāti vuccanti. ‘‘Macchabandhāna’’ntipi pāṭho. Macche bandhantīti macchabandhāti vacanattho kātabbo. Anāgamanapatheti yattha gantvā tadaheva paccāgantvā na āgamanapathike dese. Natthi āgamanapatho etthāti anāgamanapatho, deso. Tasmiṃ ‘‘agamanapathe’’tipi pāṭho, so ayutto. Kasmā? Agamanapathassa nādhippetattā. Gantvā hi puna anāgamanapathoyevādhippeto. Tesanti macchavadhānaṃ. Gamanapariyantassāti gamanakoṭiyā . Oratoti orabhāge ṭhito dīpako vā pabbato vāti yojetabbo. Tatthāti orabhāge ṭhitesu dīpakapabbatesu. Ottharitvāti pakatiudakena ottharitvā. Tatthāti ottharitvā ṭhite samudde.
ကရောန္တေဟိပိ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ သရေ။ အယန္တိ အယံ သရော, န ဇာတသ္သရော ဟောတိ။ အယံ သရော ဂာမခေတ္တသင္ခ္ယမေဝ ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ သရေ။ ယတ္ထ ပနာတိ ယသ္မိံ သရေ ပန။ တသ္သာတိ ဇာတသ္သရသ္သ။ တတ္ထာတိ ပဒေသေ။ သစေ ဂမ္ဘီရံ ဥဒကံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ အဋ္ဋကေ။ ဧတ္ထာတိ ဇာတသ္သရေ, ဌိတေသု ပိဋ္ဌိပာသာဏဒီပကေသူတိ ယောဇနာ။ ပဟောနကဇာတသ္သရောတိ သင္ဃကမ္မံ ကာတုံ ပဟောနကော ဇာတသ္သရော။ ‘‘သုက္ခတီ’’တိ ဝတ္ဝာ တဒေဝ သမတ္ထေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘နိရုဒကော’’တိ။ တတ္ထာတိ ဇာတသ္သရေ။ သစေ နိရုဒကမတ္တေန ဂာမခေတ္တံ ဂစ္ဆတိ။ ကဒာ ဂစ္ဆတီတိ အာဟ ‘‘သစေ ပနေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧတ္ထာတိ ဇာတသ္သရေ။ ပောက္ခရဏီအာဒီနီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဥဒကမာတိကာဒယော သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ယဒာ ခဏန္တိ, တဒာတိ ပာဌသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘တံ ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တေပိ န ခဏနဋ္ဌာနမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ, ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗောယေဝ ဇာတသ္သရော ဂဟေတဗ္ဗော။ န ကေဝလံ အဇာတသ္သရမတ္တံ ဟောတိ, အထ ခော ဂာမခေတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဂာမသီမာသင္ခ္ယမေဝ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
Karontehipi kātabbanti sambandho. Yatthāti yasmiṃ sare. Ayanti ayaṃ saro, na jātassaro hoti. Ayaṃ saro gāmakhettasaṅkhyameva gacchatīti yojanā. Tatthāti sare. Yattha panāti yasmiṃ sare pana. Tassāti jātassarassa. Tatthāti padese. Sace gambhīraṃ udakaṃ hotīti yojanā. Tatthāti aṭṭake. Etthāti jātassare, ṭhitesu piṭṭhipāsāṇadīpakesūti yojanā. Pahonakajātassaroti saṅghakammaṃ kātuṃ pahonako jātassaro. ‘‘Sukkhatī’’ti vatvā tadeva samatthetuṃ vuttaṃ ‘‘nirudako’’ti. Tatthāti jātassare. Sace nirudakamattena gāmakhettaṃ gacchati. Kadā gacchatīti āha ‘‘sace panetthā’’tiādi. Tattha etthāti jātassare. Pokkharaṇīādīnīti ettha ādisaddena udakamātikādayo saṅgaṇhāti. Yadā khaṇanti, tadāti pāṭhaseso yojetabbo. ‘‘Taṃ ṭhāna’’nti vuttepi na khaṇanaṭṭhānameva gahetabbaṃ, ‘‘etthā’’ti sāmaññato vuttattā sabboyeva jātassaro gahetabbo. Na kevalaṃ ajātassaramattaṃ hoti, atha kho gāmakhettanti āha ‘‘gāmasīmāsaṅkhyameva gacchatī’’ti.
နန္တိ ဇာတသ္သရံ။ ပူရေတ္ဝာတိ မတ္တိကာဒီဟိ ပူရေတ္ဝာ။ ပာဠိန္တိ အာဝရဏံ။ သဗ္ဗမေဝ နန္တိ သကလမေဝ တံ ဇာတသ္သရံ။ လောဏီပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ သောဗ္ဘောယေဝ ဇာတသ္သရသင္ခ္ယံ ဂစ္ဆတိ, အထ ခော လောဏီပီတိ ဒသ္သေတိ။ ဥဒကဋ္ဌာနောကာသေတိ ဥဒကသ္သ ဌာနေ ဩကာသေ။
Nanti jātassaraṃ. Pūretvāti mattikādīhi pūretvā. Pāḷinti āvaraṇaṃ. Sabbameva nanti sakalameva taṃ jātassaraṃ. Loṇīpīti pisaddena na kevalaṃ sobbhoyeva jātassarasaṅkhyaṃ gacchati, atha kho loṇīpīti dasseti. Udakaṭṭhānokāseti udakassa ṭhāne okāse.
၁၄၈. သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တီတိ ဧတ္ထ ‘‘သီမာယ သီမ’’န္တိ ပဒာနံ သမ္ဗန္ဓာပေက္ခတ္တာ တေသံ သမ္ဗန္ဓံ ဒသ္သေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော ပရေသ’’န္တိ။ ‘‘ဗဒ္ဓသီမ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘သီမ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဝိသေသတော ဗဒ္ဓသီမာယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒသ္သေတိ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ သံသဋ္ဌဝိဋပာတိ အညမညံ အာသန္နတ္တာ သံသဋ္ဌော ဝိဋပော ဧတေသန္တိ သံသဋ္ဌဝိဋပာ။ ‘‘သံသဋ္ဌဝိဋပာ’’တိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏမတ္တံ, မူလာနိပိ သံသဋ္ဌာနိယေဝာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေသူတိ ဒ္ဝီသု ရုက္ခေသု။ ဝိဟာရသီမာ စာတိ ပောရာဏကဝိဟာရသီမာ စ။ အန္တော ကတ္ဝာတိ သီမာယ အန္တော ကတ္ဝာ။ အထ ပစ္ဆာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပစ္ဆာ’’တိ ဣမိနာ အထသဒ္ဒသ္သတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ ဧဝံ ကေ အကံသူတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ အကံသူ’’တိ။ တေနာတိ ကရဏေန။
148.Sīmāya sīmaṃ sambhindantīti ettha ‘‘sīmāya sīma’’nti padānaṃ sambandhāpekkhattā tesaṃ sambandhaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘attano paresa’’nti. ‘‘Baddhasīma’’nti iminā ‘‘sīma’’nti sāmaññato vuttepi visesato baddhasīmāyeva gahetabbāti dasseti. Tamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘sace hī’’tiādi. Saṃsaṭṭhaviṭapāti aññamaññaṃ āsannattā saṃsaṭṭho viṭapo etesanti saṃsaṭṭhaviṭapā. ‘‘Saṃsaṭṭhaviṭapā’’ti idaṃ upalakkhaṇamattaṃ, mūlānipi saṃsaṭṭhāniyevāti daṭṭhabbaṃ. Tesūti dvīsu rukkhesu. Vihārasīmā cāti porāṇakavihārasīmā ca. Anto katvāti sīmāya anto katvā. Atha pacchāti ettha ‘‘pacchā’’ti iminā athasaddassatthaṃ dasseti. Evaṃ ke akaṃsūti āha ‘‘evaṃ chabbaggiyā akaṃsū’’ti. Tenāti karaṇena.
အဇ္ဈောတ္ထရဏာကာရံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ပရေသ’’န္တိအာဒိ။ တသ္သာတိ ဗဒ္ဓသီမာယ။ ပဒေသန္တိ ဘိက္ခူဟိ ကမ္မံ ကာတုံ ပဟောနကံ ဧကဒေသံ။ အန္တမသော ဧကသ္သပိ ဘိက္ခုနော ဌတ္ဝာ အဓိဋ္ဌာနုပောသထံ ကာတုံ ပဟောနကံ ပဒေသံ။ ကမ္မံ ကာတုံ အပ္ပဟောနကပဒေသံ အန္တော ကရိတ္ဝာ ဗန္ဓန္တာ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တိ နာမ။ သီမာယ ဥပစာရောတိ ပစ္ဆာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာယ သီမာယ ဥပစာရော။ ‘‘ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင္ကရံ ကရောတီ’’တိ ဣမိနာ သစေ အဝဍ္ဎနကော ပာသာဏော ဟောတိ, ဒ္ဝိန္နမ္ပိ သီမာနံ နိမိတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒသ္သေတိ။
Ajjhottharaṇākāraṃ dassento āha ‘‘paresa’’ntiādi. Tassāti baddhasīmāya. Padesanti bhikkhūhi kammaṃ kātuṃ pahonakaṃ ekadesaṃ. Antamaso ekassapi bhikkhuno ṭhatvā adhiṭṭhānuposathaṃ kātuṃ pahonakaṃ padesaṃ. Kammaṃ kātuṃ appahonakapadesaṃ anto karitvā bandhantā sīmāya sīmaṃ sambhindanti nāma. Sīmāya upacāroti pacchā bandhitabbāya sīmāya upacāro. ‘‘Vaḍḍhanto sīmāsaṅkaraṃ karotī’’ti iminā sace avaḍḍhanako pāsāṇo hoti, dvinnampi sīmānaṃ nimittaṃ kātuṃ vaṭṭatīti dasseti.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၇၆. ဂာမသီမာဒိ • 76. Gāmasīmādi
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဂာမသီမာဒိကထာ • Gāmasīmādikathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဂာမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဂာမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဂာမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
