Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ౨౦౯. దుతియే అభిమారేతి అభిగన్త్వా భగవతో మారణత్థాయ నియోజితే ధనుద్ధరే. గుళ్హపటిచ్ఛన్నోతి అపాకటో. పవిజ్ఝీతి విస్సజ్జేసి. నను రాజానమ్పి మారాపేసీతి వచనతో ఇదం సిక్ఖాపదం అజాతసత్తునో కాలే పఞ్ఞత్తన్తి సిద్ధం, ఏవఞ్చ సతి పరతో అనుపఞ్ఞత్తియం –

    209. Dutiye abhimāreti abhigantvā bhagavato māraṇatthāya niyojite dhanuddhare. Guḷhapaṭicchannoti apākaṭo. Pavijjhīti vissajjesi. Nanu rājānampi mārāpesīti vacanato idaṃ sikkhāpadaṃ ajātasattuno kāle paññattanti siddhaṃ, evañca sati parato anupaññattiyaṃ –

    ‘‘తేన ఖో పన సమయేన రఞ్ఞో మాగధస్స సేనియస్స బిమ్బిసారస్స ఞాతిసాలోహితో ఆజీవకేసు పబ్బజితో హోతి. అథ ఖో సో ఆజీవకో యేన రాజా మాగధో సేనియో బిమ్బిసారో తేనుపసఙ్కమి, ఉపసఙ్కమిత్వా రాజానం మాగధం సేనియం బిమ్బిసారం ఏతదవోచ…పే॰… కుక్కుచ్చాయన్తా నాధివాసేన్తీ’’తి –

    ‘‘Tena kho pana samayena rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa ñātisālohito ājīvakesu pabbajito hoti. Atha kho so ājīvako yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ etadavoca…pe… kukkuccāyantā nādhivāsentī’’ti –

    ఇదం కస్మా వుత్తన్తి? సో కిర ఆజీవకో తం దానం దేన్తో బిమ్బిసారకాలతో పట్ఠాయ అదాసి, పచ్ఛా అజాతసత్తుకాలే సిక్ఖాపదపఞ్ఞత్తితో పట్ఠాయ భిక్ఖూ కుక్కుచ్చాయన్తా తం దానం న పటిగ్గణ్హింసు, తస్మా ఆదితో పట్ఠాయ తం వత్థు దస్సితన్తి వేదితబ్బం. ‘‘అథ ఖో సో ఆజీవకో భిక్ఖూనం సన్తికే దూతం పాహేసీ’’తి ఇదఞ్చ తతో పభుతి సో ఆజీవకో అన్తరన్తరా భిక్ఖూ నిమన్తేత్వా దానం దేన్తో అజాతసత్తుకాలే సిక్ఖాపదే పఞ్ఞత్తే యం భిక్ఖూనం సన్తికే దూతం పాహేసి, తం సన్ధాయ వుత్తం.

    Idaṃ kasmā vuttanti? So kira ājīvako taṃ dānaṃ dento bimbisārakālato paṭṭhāya adāsi, pacchā ajātasattukāle sikkhāpadapaññattito paṭṭhāya bhikkhū kukkuccāyantā taṃ dānaṃ na paṭiggaṇhiṃsu, tasmā ādito paṭṭhāya taṃ vatthu dassitanti veditabbaṃ. ‘‘Atha kho so ājīvako bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesī’’ti idañca tato pabhuti so ājīvako antarantarā bhikkhū nimantetvā dānaṃ dento ajātasattukāle sikkhāpade paññatte yaṃ bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi, taṃ sandhāya vuttaṃ.

    ౨౧౫. అఞ్ఞమఞ్ఞవిసిట్ఠత్తా విసదిసం రజ్జం విరజ్జం, తతో ఆగతా, తత్థ వా జాతా, భవాతి వా వేరజ్జా, తే ఏవ వేరజ్జకా. తే పన యస్మా గోత్తచరణాదివిభాగేన నానప్పకారా, తస్మా వుత్తం ‘‘నానావేరజ్జకే’’తి. అట్ఠకథాయం పన నానావిధేహి అఞ్ఞరజ్జేహి ఆగతేతి రజ్జానంయేవ వసేన నానప్పకారతా వుత్తా.

    215. Aññamaññavisiṭṭhattā visadisaṃ rajjaṃ virajjaṃ, tato āgatā, tattha vā jātā, bhavāti vā verajjā, te eva verajjakā. Te pana yasmā gottacaraṇādivibhāgena nānappakārā, tasmā vuttaṃ ‘‘nānāverajjake’’ti. Aṭṭhakathāyaṃ pana nānāvidhehi aññarajjehi āgateti rajjānaṃyeva vasena nānappakāratā vuttā.

    ౨౧౭-౨౧౮. ఇమస్స సిక్ఖాపదస్స విఞ్ఞత్తిం కత్వా భుఞ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తత్తా విఞ్ఞత్తితో గణభోజనం వత్థువసేనేవ పాకటన్తి తం అవత్వా ‘‘గణభోజనం నామ యత్థ…పే॰… నిమన్తితా భుఞ్జన్తీ’’తి నిమన్తనవసేనేవ పదభాజనే గణభోజనం వుత్తం. ‘‘కిఞ్చి పన సిక్ఖాపదం వత్థుఅననురూపమ్పి సియాతి పదభాజనే వుత్తనయేన నిమన్తనవసేనేవ గణభోజనం హోతీతి కేసఞ్చి ఆసఙ్కా భవేయ్యా’’తి తంనివత్తనత్థం ‘‘తం పనేతం గణభోజనం ద్వీహాకారేహి పసవతీ’’తి వుత్తం. పఞ్చన్నం భోజనానం నామం గహేత్వాతి ఏత్థ ‘‘భోజనం గణ్హథాతి వుత్తేపి గణభోజనం హోతియేవా’’తి వదన్తి. ‘‘హేట్ఠా అద్ధానగమనవత్థుస్మిం నావాభిరుహనవత్థుస్మిఞ్చ ‘ఇధేవ, భన్తే, భుఞ్జథా’తి వుత్తే యస్మా కుక్కుచ్చాయన్తా న పటిగ్గణ్హింసు, తస్మా ‘భుఞ్జథా’తి వుత్తేపి గణభోజనం న హోతియేవా’’తి తీసుపి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. ‘‘పఞ్చన్నం భోజనానం నామం గహేత్వా నిమన్తేతీ’’తి వుత్తత్తా పన ‘‘ఓదనం భుఞ్జథా’’తి వా ‘‘భత్తం భుఞ్జథా’’తి వా భోజననామం గహేత్వావ వుత్తే గణభోజనం హోతి, న అఞ్ఞథా. ‘‘ఇధేవ, భన్తే, భుఞ్జథా’’తి ఏత్థాపి ‘‘ఓదన’’న్తి వా ‘‘భత్త’’న్తి వా వత్వావ తే ఏవం నిమన్తేసున్తి గహేతబ్బం. గణవసేన వా నిమన్తితత్తా తే భిక్ఖూ అపకతఞ్ఞుతాయ కుక్కుచ్చాయన్తా న పటిగ్గణ్హింసూతి అయం అమ్హాకం ఖన్తి, వీమంసిత్వా యుత్తతరం గహేతబ్బం.

    217-218. Imassa sikkhāpadassa viññattiṃ katvā bhuñjanavatthusmiṃ paññattattā viññattito gaṇabhojanaṃ vatthuvaseneva pākaṭanti taṃ avatvā ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha…pe… nimantitā bhuñjantī’’ti nimantanavaseneva padabhājane gaṇabhojanaṃ vuttaṃ. ‘‘Kiñci pana sikkhāpadaṃ vatthuananurūpampi siyāti padabhājane vuttanayena nimantanavaseneva gaṇabhojanaṃ hotīti kesañci āsaṅkā bhaveyyā’’ti taṃnivattanatthaṃ ‘‘taṃ panetaṃ gaṇabhojanaṃ dvīhākārehi pasavatī’’ti vuttaṃ. Pañcannaṃ bhojanānaṃ nāmaṃ gahetvāti ettha ‘‘bhojanaṃ gaṇhathāti vuttepi gaṇabhojanaṃ hotiyevā’’ti vadanti. ‘‘Heṭṭhā addhānagamanavatthusmiṃ nāvābhiruhanavatthusmiñca ‘idheva, bhante, bhuñjathā’ti vutte yasmā kukkuccāyantā na paṭiggaṇhiṃsu, tasmā ‘bhuñjathā’ti vuttepi gaṇabhojanaṃ na hotiyevā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. ‘‘Pañcannaṃ bhojanānaṃ nāmaṃ gahetvā nimantetī’’ti vuttattā pana ‘‘odanaṃ bhuñjathā’’ti vā ‘‘bhattaṃ bhuñjathā’’ti vā bhojananāmaṃ gahetvāva vutte gaṇabhojanaṃ hoti, na aññathā. ‘‘Idheva, bhante, bhuñjathā’’ti etthāpi ‘‘odana’’nti vā ‘‘bhatta’’nti vā vatvāva te evaṃ nimantesunti gahetabbaṃ. Gaṇavasena vā nimantitattā te bhikkhū apakataññutāya kukkuccāyantā na paṭiggaṇhiṃsūti ayaṃ amhākaṃ khanti, vīmaṃsitvā yuttataraṃ gahetabbaṃ.

    ఏకతో గణ్హన్తీతి ఏత్థ అఞ్ఞమఞ్ఞస్స ద్వాదసహత్థం అముఞ్చిత్వా ఠితా ఏకతో గణ్హన్తి నామాతి గహేతబ్బం. ‘‘అమ్హాకం చతున్నమ్పి భత్తం దేహీతి వా విఞ్ఞాపేయ్యు’’న్తి వచనతో హేట్ఠా ‘‘త్వం ఏకస్స భిక్ఖునో భత్తం దేహి, త్వం ద్విన్నన్తి ఏవం విఞ్ఞాపేత్వా’’తి వచనతో చ అత్తనో అత్థాయ అఞ్ఞేహి విఞ్ఞత్తమ్పి సాదియన్తస్స గణభోజనం హోతియేవాతి దట్ఠబ్బం. ఏవం విఞ్ఞత్తితో పసవతీతి ఏత్థ విఞ్ఞత్తియా సతి గణ్హన్తస్స ఏకతో హుత్వా గహణే ఇమినా సిక్ఖాపదేన ఆపత్తి, విసుం గహణే పణీతభోజనసూపోదనవిఞ్ఞత్తీహి ఆపత్తి వేదితబ్బా.

    Ekato gaṇhantīti ettha aññamaññassa dvādasahatthaṃ amuñcitvā ṭhitā ekato gaṇhanti nāmāti gahetabbaṃ. ‘‘Amhākaṃ catunnampi bhattaṃ dehīti vā viññāpeyyu’’nti vacanato heṭṭhā ‘‘tvaṃ ekassa bhikkhuno bhattaṃ dehi, tvaṃ dvinnanti evaṃ viññāpetvā’’ti vacanato ca attano atthāya aññehi viññattampi sādiyantassa gaṇabhojanaṃ hotiyevāti daṭṭhabbaṃ. Evaṃ viññattito pasavatīti ettha viññattiyā sati gaṇhantassa ekato hutvā gahaṇe iminā sikkhāpadena āpatti, visuṃ gahaṇe paṇītabhojanasūpodanaviññattīhi āpatti veditabbā.

    విచారేతీతి పఞ్చఖణ్డాదివసేన సంవిదహతి. ఘట్టేతీతి అనువాతం ఛిన్దిత్వా హత్థేన దణ్డకేన వా ఘట్టేతి. సుత్తం కరోతీతి సుత్తం వట్టేతి. వలేతీతి దణ్డకే వా హత్థే వా ఆవట్టేతి. ‘‘అభినవస్సేవ చీవరస్స కరణం ఇధ చీవరకమ్మం నామ, పురాణచీవరే సూచికమ్మం నామ న హోతీ’’తి వదన్తి. ‘‘చతుత్థే ఆగతే న యాపేన్తీతి వచనతో సచే అఞ్ఞో కోచి ఆగచ్ఛన్తో నత్థి, చత్తారోయేవ చ తత్థ నిసిన్నా యాపేతుం న సక్కోన్తి, న వట్టతీ’’తి వదన్తి.

    Vicāretīti pañcakhaṇḍādivasena saṃvidahati. Ghaṭṭetīti anuvātaṃ chinditvā hatthena daṇḍakena vā ghaṭṭeti. Suttaṃ karotīti suttaṃ vaṭṭeti. Valetīti daṇḍake vā hatthe vā āvaṭṭeti. ‘‘Abhinavasseva cīvarassa karaṇaṃ idha cīvarakammaṃ nāma, purāṇacīvare sūcikammaṃ nāma na hotī’’ti vadanti. ‘‘Catutthe āgate na yāpentīti vacanato sace añño koci āgacchanto natthi, cattāroyeva ca tattha nisinnā yāpetuṃ na sakkonti, na vaṭṭatī’’ti vadanti.

    ౨౨౦. గణభోజనాపత్తిజనకనిమన్తనభావతో ‘‘అకప్పియనిమన్తన’’న్తి వుత్తం. సమ్పవేసేత్వాతి నిసీదాపేత్వా. గణో భిజ్జతీతి గణో ఆపత్తిం న ఆపజ్జతీతి అధిప్పాయో. ‘‘యత్థ చత్తారో భిక్ఖూ…పే॰… భుఞ్జన్తీ’’తి ఇమాయ పాళియా సంసన్దనతో ‘‘ఇతరేసం పన గణపూరకో హోతీ’’తి వుత్తం. అవిసేసేనాతి ‘‘గిలానో వా చీవరకారకో వా’’తి అవిసేసేత్వా సబ్బసాధారణవచనేన. తస్మాతి అవిసేసితత్తా. భుత్వా గతేసూతి ఏత్థ అగతేసుపి భోజనకిచ్చే నిట్ఠితే గణ్హితుం వట్టతి . తాని చ తేహి ఏకతో న గహితానీతి యేహి భోజనేహి విసఙ్కేతో నత్థి, తాని భోజనాని తేహి భిక్ఖూహి ఏకతో న గహితాని ఏకేన పచ్ఛా గహితత్తా. మహాథేరేతి భిక్ఖూ సన్ధాయ వుత్తం. దూతస్స పున పటిపథం ఆగన్త్వా ‘‘భత్తం గణ్హథా’’తి వచనభయేన ‘‘గామద్వారే అట్ఠత్వావా’’తి వుత్తం. తత్థ తత్థ గన్త్వాతి అన్తరవీథిఆదీసు తత్థ తత్థ ఠితానం సన్తికం గన్త్వా. భిక్ఖూనం అత్థాయ ఘరద్వారే ఠపేత్వా దియ్యమానేపి ఏసేవ నయో. నివత్తథాతి వుత్తపదే నివత్తితుం వట్టతీతి ‘‘నివత్తథా’’తి విచ్ఛిన్దిత్వా పచ్ఛా ‘‘భత్తం గణ్హథా’’తి వుత్తత్తా వట్టతి. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ. గణభోజనతా, సమయాభావో, అజ్ఝోహరణన్తి ఇమాని పనేత్థ తీణి అఙ్గాని.

    220. Gaṇabhojanāpattijanakanimantanabhāvato ‘‘akappiyanimantana’’nti vuttaṃ. Sampavesetvāti nisīdāpetvā. Gaṇo bhijjatīti gaṇo āpattiṃ na āpajjatīti adhippāyo. ‘‘Yattha cattāro bhikkhū…pe… bhuñjantī’’ti imāya pāḷiyā saṃsandanato ‘‘itaresaṃ pana gaṇapūrako hotī’’ti vuttaṃ. Avisesenāti ‘‘gilāno vā cīvarakārako vā’’ti avisesetvā sabbasādhāraṇavacanena. Tasmāti avisesitattā. Bhutvā gatesūti ettha agatesupi bhojanakicce niṭṭhite gaṇhituṃ vaṭṭati . Tāni ca tehi ekato na gahitānīti yehi bhojanehi visaṅketo natthi, tāni bhojanāni tehi bhikkhūhi ekato na gahitāni ekena pacchā gahitattā. Mahāthereti bhikkhū sandhāya vuttaṃ. Dūtassa puna paṭipathaṃ āgantvā ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vacanabhayena ‘‘gāmadvāre aṭṭhatvāvā’’ti vuttaṃ. Tattha tattha gantvāti antaravīthiādīsu tattha tattha ṭhitānaṃ santikaṃ gantvā. Bhikkhūnaṃ atthāya gharadvāre ṭhapetvā diyyamānepi eseva nayo. Nivattathāti vuttapade nivattituṃ vaṭṭatīti ‘‘nivattathā’’ti vicchinditvā pacchā ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vuttattā vaṭṭati. Sesamettha uttānameva. Gaṇabhojanatā, samayābhāvo, ajjhoharaṇanti imāni panettha tīṇi aṅgāni.

    గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౪. భోజనవగ్గో • 4. Bhojanavaggo

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదం • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact