| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
೨೦೯-೨೧೮. ಗುಳ್ಹಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋತಿ ಅಪಾಕಟೋವ। ಏಕೋ ಪುತ್ತೇನಾತಿ ಏಕಸ್ಸೇಕಂ ಭತ್ತಂ ‘‘ಅಹಂ ಅಞ್ಞೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ’’ತಿ ನ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ , ಗಣಭೋಜನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೧೭-೨೧೮) ವುತ್ತತ್ತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಉಪಾಸಕಾ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತಾನಂ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ಗಣಭೋಜನಂ ಹೋತಿ ಏವಾತಿ ಏಕೇ, ತಂ ನ ಯುತ್ತಂ ವಿಯ। ‘‘ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ಪಸವನೇ ಗಣಸ್ಸ ಏಕತೋ ಗಹಣೇ ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಆಪತ್ತಿ, ವಿಸುಂ ಗಹಣೇ ಪಣೀತಭೋಜನಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತೀಹೀ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ‘‘ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ಪಸವನಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ। ಸೂಪೋದನಾದಿವಸೇನ ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿ ಏವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಯುತ್ತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಪರಿವಾರೇ (ಪರಿ॰ ೧೬೮) ಏವ ದ್ವಿನ್ನಂ ಆಕಾರಾನಂ ಆಗತತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅನುಞ್ಞಾತ’’ನ್ತಿ ದುವುತ್ತಂ। ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಂಯೇವ ಪಾಕಟನ್ತಿ ‘‘ಪದಭಾಜನೇ ನ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಗಹಿತಭತ್ತಾಪಿ ಅಞ್ಞೇ ಯಾವ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತಾವ ಚೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿಯೇವ ನಾಮ। ‘‘ಗಚ್ಛತಿ ಚೇ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।
209-218.Guḷhapaṭicchannoti apākaṭova. Eko puttenāti ekassekaṃ bhattaṃ ‘‘ahaṃ aññena nimantito’’ti na vuccati. ‘‘Sace ekato gaṇhanti, gaṇabhojanaṃ hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 217-218) vuttattā cattāro upāsakā cattāro bhikkhū visuṃ visuṃ nimantetvā hatthapāse ṭhitānaṃ ce denti, gaṇabhojanaṃ hoti evāti eke, taṃ na yuttaṃ viya. ‘‘Viññattito pasavane gaṇassa ekato gahaṇe iminā sikkhāpadena āpatti, visuṃ gahaṇe paṇītabhojanasūpodanaviññattīhī’’ti likhitaṃ. ‘‘Viññattito pasavanaṃ aṭṭhuppattivasena aṭṭhakathāyaṃ anuññātaṃ. Sūpodanādivasena tattha āpatti evā’’ti vuttaṃ, taṃ na yuttaṃ. Kasmā? Parivāre (pari. 168) eva dvinnaṃ ākārānaṃ āgatattā, tasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘anuññāta’’nti duvuttaṃ. Aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭanti ‘‘padabhājane na vutta’’nti vattabbaṃ. Ekato gaṇhantīti gahitabhattāpi aññe yāva gaṇhanti, tāva ce tiṭṭhanti, ekato gaṇhantiyeva nāma. ‘‘Gacchati ce, anāpattī’’ti vadanti.
ಏತ್ಥಾಹ – ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ ಹೇತ್ಥ ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಗಣಭೋಜನಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ…ಪೇ॰… ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಏತಂ ಗಣಭೋಜನಂ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೧೮) ವುತ್ತನ್ತಿ? ವುಚ್ಚತಿ – ಯತ್ಥಾತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮವಚನಂ। ಚತ್ತಾರೋತಿ ಗಣಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದನಿದಸ್ಸನಂ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನನ್ತಿ ಆಪತ್ತಿಪ್ಪಹೋನಕಭೋಜನನಿದಸ್ಸನಂ। ಅಞ್ಞತರೇನ ಭೋಜನೇನ ನಿಮನ್ತಿತಾತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನನಿದಸ್ಸನಂ। ನಿಮನ್ತನವಸೇನೇವ ಪನ ಗಣಭೋಜನಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ನಿಮನ್ತಿತಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ ಪನ ನ ವುತ್ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಂಯೇವ ಪಾಕಟತ್ತಾ। ಯಂ ಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕನಿಯಮವಚನಂ। ನ ಹಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ‘‘ಗಣಸ್ಸ ಯತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾಹಾರಭೋಜನಹೇತು ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ। ಆಗನ್ತುಕಪಟ್ಟಂ ಮೋಘಸುತ್ತೇನ ಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಅನುವಾತೇ ಯಥಾ ಏಕತಲಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ಘಟ್ಟೇತಿ। ವಲೇತೀತಿ ಆವಟ್ಟೇತಿ। ಪರಿವತ್ತನನ್ತಿ ಸುತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಸುಖಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ ಸುತ್ತಪರಿವತ್ತನಂ ಕರೋತಿ, ಪಟ್ಟಂ ಸಿಬ್ಬನ್ತಾನಂ ಸುಖಸಿಬ್ಬನತ್ಥಂ ಪಟ್ಟಪರಿವತ್ತನಞ್ಚ। ನವಚೀವರಕಾರಕೋ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತೋ, ನ ಇತರೋತಿ। ‘‘ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಮ್ಭಾರೇ ಕಯಿರಮಾನೇಯೇವ ಕಾಲಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ಪಚ್ಛಾ ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಥಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವಿರುಜ್ಝನತೋ।
Etthāha – ‘‘paṭiggahaṇameva hettha pamāṇa’’nti vuttaṃ, atha kasmā pāḷiyaṃ ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha cattāro…pe… bhuñjanti, etaṃ gaṇabhojanaṃ nāmā’’ti (pāci. 218) vuttanti? Vuccati – yatthāti upayogatthe bhummavacanaṃ. Cattāroti gaṇassa heṭṭhimaparicchedanidassanaṃ. Pañcannaṃ bhojanānanti āpattippahonakabhojananidassanaṃ. Aññatarena bhojanena nimantitāti akappiyanimantananidassanaṃ. Nimantanavaseneva pana gaṇabhojanassa vuttattā ‘‘nimantitā bhuñjantīti vutta’’nti vuttaṃ. ‘‘Aññataraṃ bhojanaṃ viññāpetvā bhuñjantī’’ti pana na vuttaṃ aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭattā. Yaṃ bhuñjantīti evaṃ sambandho veditabbo. Tattha bhuñjantīti paṭiggāhakaniyamavacanaṃ. Na hi appaṭiggahitakaṃ bhikkhū bhuñjanti. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘gaṇassa yato paṭiggahitāhārabhojanahetu pācittiya’’nti. Āgantukapaṭṭaṃ moghasuttena sibbitvā ṭhapenti, tattha anuvāte yathā ekatalaṃ hoti, tathā hatthehi ghaṭṭeti. Valetīti āvaṭṭeti. Parivattananti suttaṃ gaṇhantānaṃ sukhaggahaṇatthaṃ suttaparivattanaṃ karoti, paṭṭaṃ sibbantānaṃ sukhasibbanatthaṃ paṭṭaparivattanañca. Navacīvarakārako idhādhippeto, na itaroti. ‘‘Bimbisāraṃ āpucchitvā sambhāre kayiramāneyeva kālā atikkantā, pacchā gaṇabhojanasikkhāpade paññatte bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchī’’ti vadanti, aññathā aṭṭhakathāya virujjhanato.
೨೨೦. ‘‘ದ್ವೇ ತಯೋ ಏಕತೋತಿ ಯೇಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನಂ ಸಾದಿಯಿತ್ವಾ’’ತಿಆದಿವಚನೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನಪಚ್ಚಯಾ ಏವ ಅನಾಪತ್ತಿ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ಆಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ ದೀಪೇತಿ। ಅನಿಮನ್ತಿತೋ ಚತುತ್ಥೋ ಯಸ್ಸ ತದೇತಂ ಅನಿಮನ್ತಿತಚತುತ್ಥಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಪವೇಸೇತ್ವಾತಿ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ। ಚೀವರದಾನಸಮಯಲದ್ಧಕಚತುಕ್ಕಂ ಚೀವರಕಾರಸಮಯಲದ್ಧಕಚತುಕ್ಕನ್ತಿ ಏವಮಾದೀನಿ। ತಾನಿ ಚಾತಿ ಯೇಹಿ ಭೋಜನೇಹಿ ವಿಸಙ್ಕೇತೋ ನತ್ಥಿ, ತಾನಿ। ಮಹಾಥೇರೇತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ। ಅಟ್ಠತ್ವಾತಿ ಠಿತೇನ ನಿಮಿತ್ತಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ರಥಿಕಾದೀಸು ಭಿಕ್ಖುಸಮೀಪೇ ಗನ್ತ್ವಾ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಕತ್ಥಚಿ ಪೋತ್ಥಕೇ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚೀವರದಾನಸಮಯೇ ಗಣಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ। ಏವಞ್ಚಿದಂ ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖೂನ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ। ಕತ್ಥಚಿ ‘‘ಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಪಾಠೋ, ಅಯಂ ಸೋಭನೋ।
220. ‘‘Dve tayo ekatoti yepi akappiyanimantanaṃ sādiyitvā’’tiādivacanena akappiyanimantanapaccayā eva anāpatti, viññattito āpattiyevāti dīpeti. Animantito catuttho yassa tadetaṃ animantitacatutthaṃ. Esa nayo sabbattha. Pavesetvāti nisīdāpetvā. Cīvaradānasamayaladdhakacatukkaṃ cīvarakārasamayaladdhakacatukkanti evamādīni. Tāni cāti yehi bhojanehi visaṅketo natthi, tāni. Mahāthereti upasampanne. Aṭṭhatvāti ṭhitena nimittaṃ dassitaṃ hoti. Tattha tattha gantvāti rathikādīsu bhikkhusamīpe gantvā. Imasmiṃ pana sikkhāpade katthaci potthake ‘‘anujānāmi, bhikkhave, cīvaradānasamaye gaṇabhojanaṃ bhuñjituṃ. Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūna’’nti pāṭho dissati. Katthaci ‘‘bhuñjitu’’nti vatvā ‘‘evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyāthā’’ti pāṭho, ayaṃ sobhano.
ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಭೋಜನವಗ್ಗೋ • 4. Bhojanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ
