Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൭. ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനസുത്തം
7. Gaṇakamoggallānasuttaṃ
൭൪. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി പുബ്ബാരാമേ മിഗാരമാതുപാസാദേ. അഥ ഖോ ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനോ 1 ബ്രാഹ്മണോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച –
74. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Atha kho gaṇakamoggallāno 2 brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, ഇമസ്സ മിഗാരമാതുപാസാദസ്സ ദിസ്സതി അനുപുബ്ബസിക്ഖാ അനുപുബ്ബകിരിയാ അനുപുബ്ബപടിപദാ യദിദം – യാവ പച്ഛിമസോപാനകളേവരാഃ ഇമേസമ്പി ഹി, ഭോ ഗോതമ, ബ്രാഹ്മണാനം ദിസ്സതി അനുപുബ്ബസിക്ഖാ അനുപുബ്ബകിരിയാ അനുപുബ്ബപടിപദാ യദിദം – അജ്ഝേനേഃ ഇമേസമ്പി ഹി, ഭോ ഗോതമ, ഇസ്സാസാനം ദിസ്സതി അനുപുബ്ബസിക്ഖാ അനുപുബ്ബകിരിയാ അനുപുബ്ബപടിപദാ യദിദം – ഇസ്സത്ഥേ 3. അമ്ഹാകമ്പി ഹി, ഭോ ഗോതമ, ഗണകാനം ഗണനാജീവാനം ദിസ്സതി അനുപുബ്ബസിക്ഖാ അനുപുബ്ബകിരിയാ അനുപുബ്ബപടിപദാ യദിദം – സങ്ഖാനേ. മയഞ്ഹി, ഭോ ഗോതമ, അന്തേവാസിം ലഭിത്വാ പഠമം ഏവം ഗണാപേമ – ‘ഏകം ഏകകം, ദ്വേ ദുകാ, തീണി തികാ, ചത്താരി ചതുക്കാ, പഞ്ച പഞ്ചകാ, ഛ ഛക്കാ, സത്ത സത്തകാ, അട്ഠ അട്ഠകാ, നവ നവകാ, ദസ ദസകാ’തി; സതമ്പി മയം, ഭോ ഗോതമ, ഗണാപേമ, ഭിയ്യോപി ഗണാപേമ. സക്കാ നു ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ഇമസ്മിമ്പി ധമ്മവിനയേ ഏവമേവ അനുപുബ്ബസിക്ഖാ അനുപുബ്ബകിരിയാ അനുപുബ്ബപടിപദാ പഞ്ഞപേതു’’ന്തി?
‘‘Seyyathāpi, bho gotama, imassa migāramātupāsādassa dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – yāva pacchimasopānakaḷevarāः imesampi hi, bho gotama, brāhmaṇānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – ajjheneः imesampi hi, bho gotama, issāsānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – issatthe 4. Amhākampi hi, bho gotama, gaṇakānaṃ gaṇanājīvānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – saṅkhāne. Mayañhi, bho gotama, antevāsiṃ labhitvā paṭhamaṃ evaṃ gaṇāpema – ‘ekaṃ ekakaṃ, dve dukā, tīṇi tikā, cattāri catukkā, pañca pañcakā, cha chakkā, satta sattakā, aṭṭha aṭṭhakā, nava navakā, dasa dasakā’ti; satampi mayaṃ, bho gotama, gaṇāpema, bhiyyopi gaṇāpema. Sakkā nu kho, bho gotama, imasmimpi dhammavinaye evameva anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññapetu’’nti?
൭൫. ‘‘സക്കാ , ബ്രാഹ്മണ, ഇമസ്മിമ്പി ധമ്മവിനയേ അനുപുബ്ബസിക്ഖാ അനുപുബ്ബകിരിയാ അനുപുബ്ബപടിപദാ പഞ്ഞപേതും. സേയ്യഥാപി, ബ്രാഹ്മണ, ദക്ഖോ അസ്സദമ്മകോ ഭദ്ദം അസ്സാജാനീയം ലഭിത്വാ പഠമേനേവ മുഖാധാനേ കാരണം കാരേതി, അഥ ഉത്തരിം കാരണം കാരേതി; ഏവമേവ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, തഥാഗതോ പുരിസദമ്മം ലഭിത്വാ പഠമം ഏവം വിനേതി – ‘ഏഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, സീലവാ ഹോഹി, പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ വിഹരാഹി ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീ, സമാദായ സിക്ഖസ്സു സിക്ഖാപദേസൂ’’’തി.
75. ‘‘Sakkā , brāhmaṇa, imasmimpi dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññapetuṃ. Seyyathāpi, brāhmaṇa, dakkho assadammako bhaddaṃ assājānīyaṃ labhitvā paṭhameneva mukhādhāne kāraṇaṃ kāreti, atha uttariṃ kāraṇaṃ kāreti; evameva kho, brāhmaṇa, tathāgato purisadammaṃ labhitvā paṭhamaṃ evaṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, sīlavā hohi, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharāhi ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhassu sikkhāpadesū’’’ti.
‘‘യതോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഭിക്ഖു സീലവാ ഹോതി, പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ വിഹരതി ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീ, സമാദായ സിക്ഖതി സിക്ഖാപദേസു, തമേനം തഥാഗതോ ഉത്തരിം വിനേതി – ‘ഏഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ ഹോഹി, ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാ മാ നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോഹി മാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം ചക്ഖുന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജാഹി; രക്ഖാഹി ചക്ഖുന്ദ്രിയം, ചക്ഖുന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജാഹി. സോതേന സദ്ദം സുത്വാ…പേ॰… ഘാനേന ഗന്ധം ഘായിത്വാ…പേ॰… ജിവ്ഹായ രസം സായിത്വാ…പേ॰… കായേന ഫോട്ഠബ്ബം ഫുസിത്വാ…പേ॰… മനസാ ധമ്മം വിഞ്ഞായ മാ നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോഹി മാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം മനിന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജാഹി; രക്ഖാഹി മനിന്ദ്രിയം, മനിന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജാഹീ’’’തി.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, indriyesu guttadvāro hohi, cakkhunā rūpaṃ disvā mā nimittaggāhī hohi mānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi; rakkhāhi cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjāhi. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya mā nimittaggāhī hohi mānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi; rakkhāhi manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjāhī’’’ti.
‘‘യതോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഭിക്ഖു ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ ഹോതി, തമേനം തഥാഗതോ ഉത്തരിം വിനേതി – ‘ഏഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, ഭോജനേ മത്തഞ്ഞൂ ഹോഹി. പടിസങ്ഖാ യോനിസോ ആഹാരം ആഹാരേയ്യാസി – നേവ ദവായ ന മദായ ന മണ്ഡനായ ന വിഭൂസനായ, യാവദേവ ഇമസ്സ കായസ്സ ഠിതിയാ യാപനായ വിഹിംസൂപരതിയാ ബ്രഹ്മചരിയാനുഗ്ഗഹായ – ഇതി പുരാണഞ്ച വേദനം പടിഹങ്ഖാമി, നവഞ്ച വേദനം ന ഉപ്പാദേസ്സാമി, യാത്രാ ച മേ ഭവിസ്സതി അനവജ്ജതാ ച ഫാസുവിഹാരോ ചാ’’’തി.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, bhojane mattaññū hohi. Paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreyyāsi – neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya, yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya – iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cā’’’ti.
‘‘യതോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ , ഭിക്ഖു ഭോജനേ മത്തഞ്ഞൂ ഹോതി, തമേനം തഥാഗതോ ഉത്തരിം വിനേതി – ‘ഏഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, ജാഗരിയം അനുയുത്തോ വിഹരാഹി, ദിവസം ചങ്കമേന നിസജ്ജായ ആവരണീയേഹി ധമ്മേഹി ചിത്തം പരിസോധേഹി, രത്തിയാ പഠമം യാമം ചങ്കമേന നിസജ്ജായ ആവരണീയേഹി ധമ്മേഹി ചിത്തം പരിസോധേഹി, രത്തിയാ മജ്ഝിമം യാമം ദക്ഖിണേന പസ്സേന സീഹസേയ്യം കപ്പേയ്യാസി പാദേ പാദം അച്ചാധായ സതോ സമ്പജാനോ ഉട്ഠാനസഞ്ഞം മനസികരിത്വാ, രത്തിയാ പച്ഛിമം യാമം പച്ചുട്ഠായ ചങ്കമേന നിസജ്ജായ ആവരണീയേഹി ധമ്മേഹി ചിത്തം പരിസോധേഹീ’’’തി.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa , bhikkhu bhojane mattaññū hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, jāgariyaṃ anuyutto viharāhi, divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi, rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi, rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeyyāsi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasikaritvā, rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paccuṭṭhāya caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehī’’’ti.
‘‘യതോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഭിക്ഖു ജാഗരിയം അനുയുത്തോ ഹോതി, തമേനം തഥാഗതോ ഉത്തരിം വിനേതി – ‘ഏഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ ഹോഹി, അഭിക്കന്തേ പടിക്കന്തേ സമ്പജാനകാരീ , ആലോകിതേ വിലോകിതേ സമ്പജാനകാരീ, സമിഞ്ജിതേ പസാരിതേ സമ്പജാനകാരീ, സങ്ഘാടിപത്തചീവരധാരണേ സമ്പജാനകാരീ, അസിതേ പീതേ ഖായിതേ സായിതേ സമ്പജാനകാരീ , ഉച്ചാരപസ്സാവകമ്മേ സമ്പജാനകാരീ, ഗതേ ഠിതേ നിസിന്നേ സുത്തേ ജാഗരിതേ ഭാസിതേ തുണ്ഹീഭാവേ സമ്പജാനകാരീ’’’തി.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu jāgariyaṃ anuyutto hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, satisampajaññena samannāgato hohi, abhikkante paṭikkante sampajānakārī , ālokite vilokite sampajānakārī, samiñjite pasārite sampajānakārī, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī , uccārapassāvakamme sampajānakārī, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī’’’ti.
‘‘യതോ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഭിക്ഖു സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ ഹോതി, തമേനം തഥാഗതോ ഉത്തരിം വിനേതി – ‘ഏഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, വിവിത്തം സേനാസനം ഭജാഹി അരഞ്ഞം രുക്ഖമൂലം പബ്ബതം കന്ദരം ഗിരിഗുഹം സുസാനം വനപത്ഥം അബ്ഭോകാസം പലാലപുഞ്ജ’ന്തി. സോ വിവിത്തം സേനാസനം ഭജതി അരഞ്ഞം രുക്ഖമൂലം പബ്ബതം കന്ദരം ഗിരിഗുഹം സുസാനം വനപ്പത്ഥം അബ്ഭോകാസം പലാലപുഞ്ജം. സോ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്തോ നിസീദതി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ, ഉജും കായം പണിധായ, പരിമുഖം സതിം ഉപട്ഠപേത്വാ. സോ അഭിജ്ഝം ലോകേ പഹായ വിഗതാഭിജ്ഝേന ചേതസാ വിഹരതി, അഭിജ്ഝായ ചിത്തം പരിസോധേതി; ബ്യാപാദപദോസം പഹായ അബ്യാപന്നചിത്തോ വിഹരതി സബ്ബപാണഭൂതഹിതാനുകമ്പീ, ബ്യാപാദപദോസാ ചിത്തം പരിസോധേതി; ഥിനമിദ്ധം 5 പഹായ വിഗതഥിനമിദ്ധോ വിഹരതി ആലോകസഞ്ഞീ സതോ സമ്പജാനോ, ഥിനമിദ്ധാ ചിത്തം പരിസോധേതി; ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചം പഹായ അനുദ്ധതോ വിഹരതി അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ, ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചാ ചിത്തം പരിസോധേതി; വിചികിച്ഛം പഹായ തിണ്ണവിചികിച്ഛോ വിഹരതി അകഥംകഥീ കുസലേസു ധമ്മേസു, വിചികിച്ഛായ ചിത്തം പരിസോധേതി.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, vivittaṃ senāsanaṃ bhajāhi araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñja’nti. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanappatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ 6 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
൭൬. ‘‘സോ ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ അജ്ഝത്തം സമ്പസാദനം…പേ॰… ദുതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. പീതിയാ ച വിരാഗാ… തതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. സുഖസ്സ ച പഹാനാ… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി.
76. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
‘‘യേ ഖോ തേ, ബ്രാഹ്മണ, ഭിക്ഖൂ സേക്ഖാ 7 അപത്തമാനസാ അനുത്തരം യോഗക്ഖേമം പത്ഥയമാനാ വിഹരന്തി തേസു മേ അയം ഏവരൂപീ അനുസാസനീ ഹോതി. യേ പന തേ ഭിക്ഖൂ അരഹന്തോ ഖീണാസവാ വുസിതവന്തോ കതകരണീയാ ഓഹിതഭാരാ അനുപ്പത്തസദത്ഥാ പരിക്ഖീണഭവസംയോജനാ സമ്മദഞ്ഞാ വിമുത്താ തേസം ഇമേ ധമ്മാ ദിട്ഠധമ്മസുഖവിഹാരായ ചേവ സംവത്തന്തി, സതിസമ്പജഞ്ഞായ ചാ’’തി.
‘‘Ye kho te, brāhmaṇa, bhikkhū sekkhā 8 apattamānasā anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamānā viharanti tesu me ayaṃ evarūpī anusāsanī hoti. Ye pana te bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā tesaṃ ime dhammā diṭṭhadhammasukhavihārāya ceva saṃvattanti, satisampajaññāya cā’’ti.
ഏവം വുത്തേ, ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കിം നു ഖോ ഭോതോ ഗോതമസ്സ സാവകാ ഭോതാ ഗോതമേന ഏവം ഓവദീയമാനാ ഏവം അനുസാസീയമാനാ സബ്ബേ അച്ചന്തം നിട്ഠം നിബ്ബാനം ആരാധേന്ത്ന്ത്തി ഉദാഹു ഏകച്ചേ നാരാധേന്തീ’’തി? ‘‘അപ്പേകച്ചേ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, മമ സാവകാ മയാ ഏവം ഓവദീയമാനാ ഏവം അനുസാസീയമാനാ അച്ചന്തം നിട്ഠം നിബ്ബാനം ആരാധേന്തി, ഏകച്ചേ നാരാധേന്തീ’’തി.
Evaṃ vutte, gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā sabbe accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhentntti udāhu ekacce nārādhentī’’ti? ‘‘Appekacce kho, brāhmaṇa, mama sāvakā mayā evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhentī’’ti.
‘‘കോ നു ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ഹേതു കോ പച്ചയോ യം തിട്ഠതേവ നിബ്ബാനം, തിട്ഠതി നിബ്ബാനഗാമീ മഗ്ഗോ, തിട്ഠതി ഭവം ഗോതമോ സമാദപേതാ; അഥ ച പന ഭോതോ ഗോതമസ്സ സാവകാ ഭോതാ ഗോതമേന ഏവം ഓവദീയമാനാ ഏവം അനുസാസീയമാനാ അപ്പേകച്ചേ അച്ചന്തം നിട്ഠം നിബ്ബാനം ആരാധേന്തി, ഏകച്ചേ നാരാധേന്തീ’’തി?
‘‘Ko nu kho, bho gotama, hetu ko paccayo yaṃ tiṭṭhateva nibbānaṃ, tiṭṭhati nibbānagāmī maggo, tiṭṭhati bhavaṃ gotamo samādapetā; atha ca pana bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā appekacce accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhentī’’ti?
൭൭. ‘‘തേന ഹി, ബ്രാഹ്മണ, തംയേവേത്ഥ പടിപുച്ഛിസ്സാമി. യഥാ തേ ഖമേയ്യ തഥാ നം ബ്യാകരേയ്യാസി. തം കിം മഞ്ഞസി , ബ്രാഹ്മണ, കുസലോ ത്വം രാജഗഹഗാമിസ്സ മഗ്ഗസ്സാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭോ, കുസലോ അഹം രാജഗഹഗാമിസ്സ മഗ്ഗസ്സാ’’തി. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, ബ്രാഹ്മണ, ഇധ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ രാജഗഹം ഗന്തുകാമോ. സോ തം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഇച്ഛാമഹം, ഭന്തേ, രാജഗഹം ഗന്തും; തസ്സ മേ രാജഗഹസ്സ മഗ്ഗം ഉപദിസാ’തി. തമേനം ത്വം ഏവം വദേയ്യാസി – ‘ഏഹമ്ഭോ 9 പുരിസ, അയം മഗ്ഗോ രാജഗഹം ഗച്ഛതി. തേന മുഹുത്തം ഗച്ഛ, തേന മുഹുത്തം ഗന്ത്വാ ദക്ഖിസ്സസി അമുകം നാമ ഗാമം, തേന മുഹുത്തം ഗച്ഛ, തേന മുഹുത്തം ഗന്ത്വാ ദക്ഖിസ്സസി അമുകം നാമ നിഗമം; തേന മുഹുത്തം ഗച്ഛ, തേന മുഹുത്തം ഗന്ത്വാ ദക്ഖിസ്സസി രാജഗഹസ്സ ആരാമരാമണേയ്യകം വനരാമണേയ്യകം ഭൂമിരാമണേയ്യകം പോക്ഖരണീരാമണേയ്യക’ന്തി. സോ തയാ ഏവം ഓവദീയമാനോ ഏവം അനുസാസീയമാനോ ഉമ്മഗ്ഗം ഗഹേത്വാ പച്ഛാമുഖോ ഗച്ഛേയ്യ. അഥ ദുതിയോ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ രാജഗഹം ഗന്തുകാമോ. സോ തം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഇച്ഛാമഹം, ഭന്തേ, രാജഗഹം ഗന്തും; തസ്സ മേ രാജഗഹസ്സ മഗ്ഗം ഉപദിസാ’തി. തമേനം ത്വം ഏവം വദേയ്യാസി – ‘ഏഹമ്ഭോ പുരിസ, അയം മഗ്ഗോ രാജഗഹം ഗച്ഛതി. തേന മുഹുത്തം ഗച്ഛ, തേന മുഹുത്തം ഗന്ത്വാ ദക്ഖിസ്സസി അമുകം നാമ ഗാമം; തേന മുഹുത്തം ഗച്ഛ, തേന മുഹുത്തം ഗന്ത്വാ ദക്ഖിസ്സസി അമുകം നാമ നിഗമം; തേന മുഹുത്തം ഗച്ഛ, തേന മുഹുത്തം ഗന്ത്വാ ദക്ഖിസ്സസി രാജഗഹസ്സ ആരാമരാമണേയ്യകം വനരാമണേയ്യകം ഭൂമിരാമണേയ്യകം പോക്ഖരണീരാമണേയ്യക’ന്തി. സോ തയാ ഏവം ഓവദീയമാനോ ഏവം അനുസാസീയമാനോ സോത്ഥിനാ രാജഗഹം ഗച്ഛേയ്യ. കോ നു ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഹേതു കോ പച്ചയോ യം തിട്ഠതേവ രാജഗഹം , തിട്ഠതി രാജഗഹഗാമീ മഗ്ഗോ, തിട്ഠസി ത്വം സമാദപേതാ; അഥ ച പന തയാ ഏവം ഓവദീയമാനോ ഏവം അനുസാസീയമാനോ ഏകോ പുരിസോ ഉമ്മഗ്ഗം ഗഹേത്വാ പച്ഛാമുഖോ ഗച്ഛേയ്യ, ഏകോ സോത്ഥിനാ രാജഗഹം ഗച്ഛേയ്യാ’’തി? ‘‘ഏത്ഥ ക്യാഹം, ഭോ ഗോതമ, കരോമി? മഗ്ഗക്ഖായീഹം, ഭോ ഗോതമാ’’തി.
77. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, taṃyevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi , brāhmaṇa, kusalo tvaṃ rājagahagāmissa maggassā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho, kusalo ahaṃ rājagahagāmissa maggassā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, brāhmaṇa, idha puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘icchāmahaṃ, bhante, rājagahaṃ gantuṃ; tassa me rājagahassa maggaṃ upadisā’ti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘ehambho 10 purisa, ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati. Tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ, tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya. Atha dutiyo puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘icchāmahaṃ, bhante, rājagahaṃ gantuṃ; tassa me rājagahassa maggaṃ upadisā’ti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘ehambho purisa, ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati. Tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno sotthinā rājagahaṃ gaccheyya. Ko nu kho, brāhmaṇa, hetu ko paccayo yaṃ tiṭṭhateva rājagahaṃ , tiṭṭhati rājagahagāmī maggo, tiṭṭhasi tvaṃ samādapetā; atha ca pana tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno eko puriso ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya, eko sotthinā rājagahaṃ gaccheyyā’’ti? ‘‘Ettha kyāhaṃ, bho gotama, karomi? Maggakkhāyīhaṃ, bho gotamā’’ti.
‘‘ഏവമേവ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, തിട്ഠതേവ നിബ്ബാനം, തിട്ഠതി നിബ്ബാനഗാമീ മഗ്ഗോ, തിട്ഠാമഹം സമാദപേതാ; അഥ ച പന മമ സാവകാ മയാ ഏവം ഓവദീയമാനാ ഏവം അനുസാസീയമാനാ അപ്പേകച്ചേ അച്ചന്തം നിട്ഠം നിബ്ബാനം ആരാധേന്തി, ഏകച്ചേ നാരാധേന്തി. ഏത്ഥ ക്യാഹം, ബ്രാഹ്മണ, കരോമി? മഗ്ഗക്ഖായീഹം, ബ്രാഹ്മണ, തഥാഗതോ’’തി.
‘‘Evameva kho, brāhmaṇa, tiṭṭhateva nibbānaṃ, tiṭṭhati nibbānagāmī maggo, tiṭṭhāmahaṃ samādapetā; atha ca pana mama sāvakā mayā evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā appekacce accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhenti. Ettha kyāhaṃ, brāhmaṇa, karomi? Maggakkhāyīhaṃ, brāhmaṇa, tathāgato’’ti.
൭൮. ഏവം വുത്തേ, ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘യേമേ, ഭോ ഗോതമ, പുഗ്ഗലാ അസ്സദ്ധാ ജീവികത്ഥാ ന സദ്ധാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതാ സഠാ മായാവിനോ കേതബിനോ 11 ഉദ്ധതാ ഉന്നളാ ചപലാ മുഖരാ വികിണ്ണവാചാ ഇന്ദ്രിയേസു അഗുത്തദ്വാരാ ഭോജനേ അമത്തഞ്ഞുനോ ജാഗരിയം അനനുയുത്താ സാമഞ്ഞേ അനപേക്ഖവന്തോ സിക്ഖായ ന തിബ്ബഗാരവാ ബാഹുലികാ 12 സാഥലികാ ഓക്കമനേ പുബ്ബങ്ഗമാ പവിവേകേ നിക്ഖിത്തധുരാ കുസീതാ ഹീനവീരിയാ മുട്ഠസ്സതിനോ അസമ്പജാനാ അസമാഹിതാ വിബ്ഭന്തചിത്താ ദുപ്പഞ്ഞാ ഏളമൂഗാ, ന തേഹി ഭവം ഗോതമോ സദ്ധിം സംവസതി’’.
78. Evaṃ vutte, gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yeme, bho gotama, puggalā assaddhā jīvikatthā na saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā saṭhā māyāvino ketabino 13 uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā indriyesu aguttadvārā bhojane amattaññuno jāgariyaṃ ananuyuttā sāmaññe anapekkhavanto sikkhāya na tibbagāravā bāhulikā 14 sāthalikā okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā kusītā hīnavīriyā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhantacittā duppaññā eḷamūgā, na tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati’’.
‘‘യേ പന തേ കുലപുത്താ സദ്ധാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതാ അസഠാ അമായാവിനോ അകേതബിനോ അനുദ്ധതാ അനുന്നളാ അചപലാ അമുഖരാ അവികിണ്ണവാചാ ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരാ ഭോജനേ മത്തഞ്ഞുനോ ജാഗരിയം അനുയുത്താ സാമഞ്ഞേ അപേക്ഖവന്തോ സിക്ഖായ തിബ്ബഗാരവാ നബാഹുലികാ നസാഥലികാ ഓക്കമനേ നിക്ഖിത്തധുരാ പവിവേകേ പുബ്ബങ്ഗമാ ആരദ്ധവീരിയാ പഹിതത്താ ഉപട്ഠിതസ്സതിനോ സമ്പജാനാ സമാഹിതാ ഏകഗ്ഗചിത്താ പഞ്ഞവന്തോ അനേളമൂഗാ, തേഹി ഭവം ഗോതമോ സദ്ധിം സംവസതി.
‘‘Ye pana te kulaputtā saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā asaṭhā amāyāvino aketabino anuddhatā anunnaḷā acapalā amukharā avikiṇṇavācā indriyesu guttadvārā bhojane mattaññuno jāgariyaṃ anuyuttā sāmaññe apekkhavanto sikkhāya tibbagāravā nabāhulikā nasāthalikā okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā āraddhavīriyā pahitattā upaṭṭhitassatino sampajānā samāhitā ekaggacittā paññavanto aneḷamūgā, tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati.
‘‘സേയ്യഥാപി , ഭോ ഗോതമ, യേ കേചി മൂലഗന്ധാ, കാലാനുസാരി തേസം അഗ്ഗമക്ഖായതി; യേ കേചി സാരഗന്ധാ, ലോഹിതചന്ദനം തേസം അഗ്ഗമക്ഖായതി; യേ കേചി പുപ്ഫഗന്ധാ, വസ്സികം തേസം അഗ്ഗമക്ഖായതി; ഏവമേവ ഭോതോ ഗോതമസ്സ ഓവാദോ പരമജ്ജധമ്മേസു.
‘‘Seyyathāpi , bho gotama, ye keci mūlagandhā, kālānusāri tesaṃ aggamakkhāyati; ye keci sāragandhā, lohitacandanaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; ye keci pupphagandhā, vassikaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; evameva bhoto gotamassa ovādo paramajjadhammesu.
‘‘അഭിക്കന്തം , ഭോ ഗോതമ, അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ! സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ – ‘ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീ’തി; ഏവമേവം ഭോതാ ഗോതമേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ. ഏസാഹം ഭവന്തം ഗോതമം സരണം ഗച്ഛാമി ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകം മം ഭവം ഗോതമോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗത’’ന്തി.
‘‘Abhikkantaṃ , bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനസുത്തം നിട്ഠിതം സത്തമം.
Gaṇakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൭. ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനസുത്തവണ്ണനാ • 7. Gaṇakamoggallānasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൭. ഗണകമോഗ്ഗല്ലാനസുത്തവണ്ണനാ • 7. Gaṇakamoggallānasuttavaṇṇanā