| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi |
५२०. गन्धतिन्दुकजातकं (१०)
520. Gandhatindukajātakaṃ (10)
३३२.
332.
अप्पमत्ता न मीयन्ति, ये पमत्ता यथा मता॥
Appamattā na mīyanti, ye pamattā yathā matā.
३३३.
333.
मदा पमादो जायेथ, पमादा जायते खयो।
Madā pamādo jāyetha, pamādā jāyate khayo;
३३४.
334.
बहू हि खत्तिया जीना, अत्थं रट्ठं पमादिनो।
Bahū hi khattiyā jīnā, atthaṃ raṭṭhaṃ pamādino;
अथोपि गामिनो गामा, अनगारा अगारिनो॥
Athopi gāmino gāmā, anagārā agārino.
३३५.
335.
खत्तियस्स पमत्तस्स, रट्ठस्मिं रट्ठवड्ढन।
Khattiyassa pamattassa, raṭṭhasmiṃ raṭṭhavaḍḍhana;
सब्बे भोगा विनस्सन्ति, रञ्ञो तं वुच्चते अघं॥
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
३३६.
336.
नेस धम्मो महाराज, अतिवेलं पमज्जसि।
Nesa dhammo mahārāja, ativelaṃ pamajjasi;
इद्धं फीतं जनपदं, चोरा विद्धंसयन्ति नं॥
Iddhaṃ phītaṃ janapadaṃ, corā viddhaṃsayanti naṃ.
३३७.
337.
रट्ठे विलुप्पमानम्हि, सब्बभोगेहि जिय्यसि॥
Raṭṭhe viluppamānamhi, sabbabhogehi jiyyasi.
३३८.
338.
३३९.
339.
हत्थारोहा अनीकट्ठा, रथिका पत्तिकारका।
Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
तमेवमुपजीवन्ता, न तं मञ्ञन्ति मानियं॥
Tamevamupajīvantā, na taṃ maññanti māniyaṃ.
३४०.
340.
असंविहितकम्मन्तं, बालं दुम्मन्तिमन्तिनं।
Asaṃvihitakammantaṃ, bālaṃ dummantimantinaṃ;
सिरी जहति दुम्मेधं, जिण्णंव उरगो तचं॥
Sirī jahati dummedhaṃ, jiṇṇaṃva urago tacaṃ.
३४१.
341.
सुसंविहितकम्मन्तं , कालुट्ठायिं अतन्दितं।
Susaṃvihitakammantaṃ , kāluṭṭhāyiṃ atanditaṃ;
सब्बे भोगाभिवड्ढन्ति, गावो सउसभामिव॥
Sabbe bhogābhivaḍḍhanti, gāvo sausabhāmiva.
३४२.
342.
उपस्सुतिं महाराज, रट्ठे जनपदे चर।
Upassutiṃ mahārāja, raṭṭhe janapade cara;
३४३.
343.
यथाहमज्ज वेदेमि, कण्टकेन समप्पितो॥
Yathāhamajja vedemi, kaṇṭakena samappito.
३४४.
344.
जिण्णो दुब्बलचक्खूसि, न रूपं साधु पस्ससि।
Jiṇṇo dubbalacakkhūsi, na rūpaṃ sādhu passasi;
३४५.
345.
अरक्खिता जानपदा, अधम्मबलिना हता॥
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
३४६.
346.
रट्ठस्मिं कूटराजस्स, बहु अधम्मिको जनो॥
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.
३४७.
347.
निल्लेनकानि कुब्बन्ति, वने आहत्व कण्टकं॥
Nillenakāni kubbanti, vane āhatva kaṇṭakaṃ.
३४८.
348.
कदास्सु नामयं राजा, ब्रह्मदत्तो मरिस्सति।
Kadāssu nāmayaṃ rājā, brahmadatto marissati;
यस्स रट्ठम्हि जिय्यन्ति, अप्पतिका कुमारिका॥
Yassa raṭṭhamhi jiyyanti, appatikā kumārikā.
३४९.
349.
दुब्भासितञ्हि ते जम्मि, अनत्थपदकोविदे।
Dubbhāsitañhi te jammi, anatthapadakovide;
कुहिं राजा कुमारीनं, भत्तारं परियेसति॥
Kuhiṃ rājā kumārīnaṃ, bhattāraṃ pariyesati.
३५०.
350.
न मे दुब्भासितं ब्रह्मे, कोविदत्थपदा अहं।
Na me dubbhāsitaṃ brahme, kovidatthapadā ahaṃ;
अरक्खिता जानपदा, अधम्मबलिना हता॥
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
३५१.
351.
रत्तिञ्हि चोरा खादन्ति, दिवा खादन्ति तुण्डिया।
Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;
रट्ठस्मिं कूटराजस्स, बहु अधम्मिको जनो।
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano;
दुज्जीवे दुब्भरे दारे, कुतो भत्ता कुमारियो॥
Dujjīve dubbhare dāre, kuto bhattā kumāriyo.
३५२.
352.
एवं सयतु पञ्चालो, सङ्गामे सत्तिया हतो।
Evaṃ sayatu pañcālo, saṅgāme sattiyā hato;
यथायं कपणो सेति, हतो फालेन सालियो॥
Yathāyaṃ kapaṇo seti, hato phālena sāliyo.
३५३.
353.
अधम्मेन तुवं जम्म, ब्रह्मदत्तस्स कुज्झसि।
Adhammena tuvaṃ jamma, brahmadattassa kujjhasi;
३५४.
354.
धम्मेन ब्रह्मदत्तस्स, अहं कुज्झामि ब्राह्मण।
Dhammena brahmadattassa, ahaṃ kujjhāmi brāhmaṇa;
अरक्खिता जानपदा, अधम्मबलिना हता॥
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
३५५.
355.
रत्तिञ्हि चोरा खादन्ति, दिवा खादन्ति तुण्डिया।
Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;
रट्ठस्मिं कूटराजस्स, बहु अधम्मिको जनो॥
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.
३५६.
356.
सा नून पुन रे पक्का, विकाले भत्तमाहरि।
Sā nūna puna re pakkā, vikāle bhattamāhari;
भत्तहारिं अपेक्खन्तो, हतो फालेन सालियो॥
Bhattahāriṃ apekkhanto, hato phālena sāliyo.
३५७.
357.
यथाहमज्ज पहतो, खीरञ्च मे पवट्टितं॥
Yathāhamajja pahato, khīrañca me pavaṭṭitaṃ.
३५८.
358.
३५९.
359.
गारय्हो ब्रह्मे पञ्चालो, ब्रह्मदत्तस्स राजिनो।
Gārayho brahme pañcālo, brahmadattassa rājino;
अरक्खिता जानपदा, अधम्मबलिना हता॥
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
३६०.
360.
रत्तिञ्हि चोरा खादन्ति, दिवा खादन्ति तुण्डिया।
Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;
रट्ठस्मिं कूटराजस्स, बहु अधम्मिको जनो॥
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano.
३६१.
361.
तं दानि अज्ज दोहाम, खीरकामेहुपद्दुता॥
Taṃ dāni ajja dohāma, khīrakāmehupaddutā.
३६२.
362.
एवं कन्दतु पञ्चालो, विपुत्तो विप्पसुक्खतु।
Evaṃ kandatu pañcālo, viputto vippasukkhatu;
यथायं कपणा गावी, विपुत्ता परिधावति॥
Yathāyaṃ kapaṇā gāvī, viputtā paridhāvati.
३६३.
363.
को नीध अपराधत्थि, ब्रह्मदत्तस्स राजिनो॥
Ko nīdha aparādhatthi, brahmadattassa rājino.
३६४.
364.
अपराधो महाब्रह्मे, ब्रह्मदत्तस्स राजिनो।
Aparādho mahābrahme, brahmadattassa rājino;
अरक्खिता जानपदा, अधम्मबलिना हता॥
Arakkhitā jānapadā, adhammabalinā hatā.
३६५.
365.
रत्तिञ्हि चोरा खादन्ति, दिवा खादन्ति तुण्डिया।
Rattiñhi corā khādanti, divā khādanti tuṇḍiyā;
रट्ठस्मिं कूटराजस्स, बहु अधम्मिको जनो।
Raṭṭhasmiṃ kūṭarājassa, bahu adhammiko jano;
कथं नो असिकोसत्था, खीरपा हञ्ञते पजा॥
Kathaṃ no asikosatthā, khīrapā haññate pajā.
३६६.
366.
एवं खज्जतु पञ्चालो, हतो युद्धे सपुत्तको।
Evaṃ khajjatu pañcālo, hato yuddhe saputtako;
३६७.
367.
न सब्बभूतेसु विधेन्ति 47 रक्खं, राजानो मण्डूक मनुस्सलोके।
Na sabbabhūtesu vidhenti 48 rakkhaṃ, rājāno maṇḍūka manussaloke;
नेत्तावता राजा अधम्मचारी, यं तादिसं जीवमदेय्यु धङ्का॥
Nettāvatā rājā adhammacārī, yaṃ tādisaṃ jīvamadeyyu dhaṅkā.
३६८.
368.
अधम्मरूपो वत ब्रह्मचारी, अनुप्पियं भाससि खत्तियस्स।
Adhammarūpo vata brahmacārī, anuppiyaṃ bhāsasi khattiyassa;
विलुप्पमानाय पुथुप्पजाय, पूजेसि राजं परमप्पमादं 49॥
Viluppamānāya puthuppajāya, pūjesi rājaṃ paramappamādaṃ 50.
३६९.
369.
सचे इमं ब्रह्मे सुरज्जकं सिया, फीतं रट्ठं मुदितं 51 विप्पसन्नं।
Sace imaṃ brahme surajjakaṃ siyā, phītaṃ raṭṭhaṃ muditaṃ 52 vippasannaṃ;
भुत्वा बलिं अग्गपिण्डञ्च काका, न मादिसं जीवमदेय्यु धङ्काति॥
Bhutvā baliṃ aggapiṇḍañca kākā, na mādisaṃ jīvamadeyyu dhaṅkāti.
गन्धतिन्दुकजातकं दसमं।
Gandhatindukajātakaṃ dasamaṃ.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
किंछन्द कुम्भ जयद्दिस छद्दन्त, अथ पण्डितसम्भव सिरकपि।
Kiṃchanda kumbha jayaddisa chaddanta, atha paṇḍitasambhava sirakapi;
दकरक्खस पण्डरनागवरो, अथ सम्बुल तिन्दुकदेवसुतोति॥
Dakarakkhasa paṇḍaranāgavaro, atha sambula tindukadevasutoti.
तिंसनिपातं निट्ठितं।
Tiṃsanipātaṃ niṭṭhitaṃ.
जातकपाळिया पठमो भागो निट्ठितो।
Jātakapāḷiyā paṭhamo bhāgo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५२०] १०. गन्धतिन्दुकजातकवण्णना • [520] 10. Gandhatindukajātakavaṇṇanā
