Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၄. ဂင္ဂာတီရိယတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    4. Gaṅgātīriyattheragāthāvaṇṇanā

    တိဏ္ဏံ မေ တာလပတ္တာနန္တိအာဒိကာ အာယသ္မတော ဂင္ဂာတီရိယတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယံ ကိရ ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပတ္တော သာသနေ အဘိပ္ပသန္နော ဟုတ္ဝာ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ပာနီယမဒာသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ အပရာပရံ ပုညာနိ ကတ္ဝာ ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ သာဝတ္ထိယံ အညတရသ္သ ဂဟပတိသ္သ ပုတ္တော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘ဒတ္တော’’တိသ္သ နာမံ အဟောသိ။ သော ဝယပ္ပတ္တော ဃရာဝာသံ ဝသန္တော အဂမနီယဋ္ဌာနဘာဝံ အဇာနိတ္ဝာ ဝီတိက္ကမံ ကတ္ဝာ ပုန အဂမနီယဋ္ဌာနဘာဝံ ဉတ္ဝာ သံဝေဂဇာတော ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ တံ ကမ္မံ ဇိဂုစ္ဆိတ္ဝာ လူခပဋိပတ္တိံ အနုတိဋ္ဌန္တော ပံသုကူလစီဝရံ ဆဝသိတ္တသဒိသံ မတ္တိကာပတ္တဉ္စ ဂဟေတ္ဝာ ဂင္ဂာတီရေ တီဟိ တာလပတ္တေဟိ ကုဋိကံ ကတ္ဝာ ဝိဟာသိ, တေနေဝသ္သ ဂင္ဂာတီရိယောတိ သမညာ အဟောသိ။ သော ‘‘အရဟတ္တံ အပ္ပတ္ဝာ န ကေနစိ သလ္လပိသ္သာမီ’’တိ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာယ ပဌမံ သံဝစ္ဆရံ တုဏ္ဟီဘူတော ဝစီဘေဒံ အကရောန္တောဝ ဝိဟာသိ။ ဒုတိယေ သံဝစ္ဆရေ ဂောစရဂာမေ အညတရာယ ဣတ္ထိယာ ‘‘မူဂော နု ခော နော’’တိ ဝီမံသိတုကာမာယ ပတ္တေ ခီရံ အာသိဉ္စန္တိယာ ဟတ္ထဝိဟာရေ ကတေပိ ဩကိရိတေ, ‘‘အလံ, ဘဂိနီ’’တိ ဝာစံ နိစ္ဆရိ။ တတိယေ ပန သံဝစ္ဆရေ အန္တရဝသ္သေဝ ဃဋယန္တော ဝာယမန္တော အရဟတ္တံ ပာပုဏိ, တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၂.၅၀.၅၁-၅၆) –

    Tiṇṇaṃ me tālapattānantiādikā āyasmato gaṅgātīriyattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto sāsane abhippasanno hutvā bhikkhusaṅghassa pānīyamadāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ aññatarassa gahapatissa putto hutvā nibbatti, ‘‘datto’’tissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto gharāvāsaṃ vasanto agamanīyaṭṭhānabhāvaṃ ajānitvā vītikkamaṃ katvā puna agamanīyaṭṭhānabhāvaṃ ñatvā saṃvegajāto pabbajitvā taṃ kammaṃ jigucchitvā lūkhapaṭipattiṃ anutiṭṭhanto paṃsukūlacīvaraṃ chavasittasadisaṃ mattikāpattañca gahetvā gaṅgātīre tīhi tālapattehi kuṭikaṃ katvā vihāsi, tenevassa gaṅgātīriyoti samaññā ahosi. So ‘‘arahattaṃ appatvā na kenaci sallapissāmī’’ti cittaṃ adhiṭṭhāya paṭhamaṃ saṃvaccharaṃ tuṇhībhūto vacībhedaṃ akarontova vihāsi. Dutiye saṃvacchare gocaragāme aññatarāya itthiyā ‘‘mūgo nu kho no’’ti vīmaṃsitukāmāya patte khīraṃ āsiñcantiyā hatthavihāre katepi okirite, ‘‘alaṃ, bhaginī’’ti vācaṃ nicchari. Tatiye pana saṃvacchare antaravasseva ghaṭayanto vāyamanto arahattaṃ pāpuṇi, tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.50.51-56) –

    ‘‘ပဒုမုတ္တရဗုဒ္ဓသ္သ ၊ ဘိက္ခုသင္ဃေ အနုတ္တရေ။

    ‘‘Padumuttarabuddhassa , bhikkhusaṅghe anuttare;

    ပသန္နစိတ္တော သုမနော၊ ပာနီဃဋမပူရယိံ။

    Pasannacitto sumano, pānīghaṭamapūrayiṃ.

    ‘‘ပဗ္ဗတဂ္ဂေ ဒုမဂ္ဂေ ဝာ၊ အာကာသေ ဝာထ ဘူမိယံ။

    ‘‘Pabbatagge dumagge vā, ākāse vātha bhūmiyaṃ;

    ယဒာ ပာနီယမိစ္ဆာမိ၊ ခိပ္ပံ နိဗ္ဗတ္တတေ မမ။

    Yadā pānīyamicchāmi, khippaṃ nibbattate mama.

    ‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဒာနမဒဒိံ တဒာ။

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ dānamadadiṃ tadā;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဒကဒာနသ္သိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, dakadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အရဟာ ပန ဟုတ္ဝာ အတ္တနော ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပတ္တိယာ ဝိဘာဝနမုခေန အညံ ဗ္ယာကရောန္တော –

    Arahā pana hutvā attano pubbabhāgapaṭipattiyā vibhāvanamukhena aññaṃ byākaronto –

    ၁၂၇.

    127.

    ‘‘တိဏ္ဏံ မေ တာလပတ္တာနံ၊ ဂင္ဂာတီရေ ကုဋီ ကတာ။

    ‘‘Tiṇṇaṃ me tālapattānaṃ, gaṅgātīre kuṭī katā;

    ဆဝသိတ္တောဝ မေ ပတ္တော၊ ပံသုကူလဉ္စ စီဝရံ။

    Chavasittova me patto, paṃsukūlañca cīvaraṃ.

    ၁၂၈.

    128.

    ‘‘ဒ္ဝိန္နံ အန္တရဝသ္သာနံ၊ ဧကာ ဝာစာ မေ ဘာသိတာ။

    ‘‘Dvinnaṃ antaravassānaṃ, ekā vācā me bhāsitā;

    တတိယေ အန္တရဝသ္သမ္ဟိ၊ တမောခန္ဓော ပဒာလိတော’’တိ။ – ဂာထာဒ္ဝယံ အဘာသိ။

    Tatiye antaravassamhi, tamokhandho padālito’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    တတ္ထ တိဏ္ဏံ မေ တာလပတ္တာနံ, ဂင္ဂာတီရေ ကုဋီ ကတာတိ တာလရုက္ခတော ပဟိတေဟိ တီဟိ တာလပဏ္ဏေဟိ မယ္ဟံ ဝသ္သနပရိဟရဏတ္ထံ ဂင္ဂာယ နဒိယာ တီရေ ကုဋိကာ ကတာ။ တေန အတ္တနော သေနာသနသန္တောသံ ဒသ္သေတိ။ ဝုတ္တဉ္ဟိ ဓမ္မသေနာပတိနာ –

    Tattha tiṇṇaṃ me tālapattānaṃ, gaṅgātīre kuṭī katāti tālarukkhato pahitehi tīhi tālapaṇṇehi mayhaṃ vassanapariharaṇatthaṃ gaṅgāya nadiyā tīre kuṭikā katā. Tena attano senāsanasantosaṃ dasseti. Vuttañhi dhammasenāpatinā –

    ‘‘ပလ္လင္ကေန နိသိန္နသ္သ၊ ဇဏ္ဏုကေ နာဘိဝသ္သတိ။

    ‘‘Pallaṅkena nisinnassa, jaṇṇuke nābhivassati;

    အလံ ဖာသုဝိဟာရာယ၊ ပဟိတတ္တသ္သ ဘိက္ခုနော’’တိ။ (ထေရဂာ. ၉၈၅; မိ. ပ. ၆.၁.၁)။

    Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno’’ti. (theragā. 985; mi. pa. 6.1.1);

    ‘‘တာလပတ္တီန’’န္တိပိ ပာဌော, သော ဧဝတ္ထော။ ဆဝသိတ္တောဝ မေ ပတ္တောတိ မယ္ဟံ ပတ္တော ဆဝသိတ္တသဒိသော, မတာနံ ခီရသေစနကုဏ္ဍသဒိသောတိ အတ္ထော ။ ပံသုကူလဉ္စ စီဝရန္တိ စီဝရဉ္စ မေ အန္တရမဂ္ဂသုသာနာဒီသု ဆဍ္ဍိတနန္တကေဟိ ကတံ ပံသုကူလံ။ ပဒဒ္ဝယေန ပရိက္ခာရသန္တောသံ ဒသ္သေတိ။

    ‘‘Tālapattīna’’ntipi pāṭho, so evattho. Chavasittova me pattoti mayhaṃ patto chavasittasadiso, matānaṃ khīrasecanakuṇḍasadisoti attho . Paṃsukūlañca cīvaranti cīvarañca me antaramaggasusānādīsu chaḍḍitanantakehi kataṃ paṃsukūlaṃ. Padadvayena parikkhārasantosaṃ dasseti.

    ဒ္ဝိန္နံ အန္တရဝသ္သာနန္တိ ဒ္ဝီသု အန္တရဝသ္သေသု ပဗ္ဗဇိတတော အရဟတ္တမပ္ပတ္တသံဝစ္ဆရေသု။ ဧကာ ဝာစာ မေ ဘာသိတာတိ ဧကာ, ‘‘အလံ, ဘဂိနီ’’တိ ခီရပဋိက္ခေပဝာစာ ဧဝ မယာ ဝုတ္တာ, အညော တတ္ထ ဝစီဘေဒော နာဟောသိ။ တေန ဥက္ကံသဂတံ ကာယဝစီသံယမံ ဒသ္သေတိ။ တတိယေ အန္တရဝသ္သမ္ဟီတိ တတိယသ္သ သံဝစ္ဆရသ္သ အဗ္ဘန္တရေ, တသ္မိံ အပရိပုဏ္ဏေယေဝ။ တမောခန္ဓော ပဒာလိတောတိ အဂ္ဂမဂ္ဂေန တမောခန္ဓော ဘိန္နော, အဝိဇ္ဇာနုသယော သမုစ္ဆိန္နောတိ အတ္ထော။ တေန တဒေကဋ္ဌတာယ သဗ္ဗကိလေသာနံ အနဝသေသပ္ပဟာနံ ဝဒတိ။

    Dvinnaṃantaravassānanti dvīsu antaravassesu pabbajitato arahattamappattasaṃvaccharesu. Ekā vācā me bhāsitāti ekā, ‘‘alaṃ, bhaginī’’ti khīrapaṭikkhepavācā eva mayā vuttā, añño tattha vacībhedo nāhosi. Tena ukkaṃsagataṃ kāyavacīsaṃyamaṃ dasseti. Tatiye antaravassamhīti tatiyassa saṃvaccharassa abbhantare, tasmiṃ aparipuṇṇeyeva. Tamokhandho padālitoti aggamaggena tamokhandho bhinno, avijjānusayo samucchinnoti attho. Tena tadekaṭṭhatāya sabbakilesānaṃ anavasesappahānaṃ vadati.

    ဂင္ဂာတီရိယတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Gaṅgātīriyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၄. ဂင္ဂာတီရိယတ္ထေရဂာထာ • 4. Gaṅgātīriyattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact