Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / куд̣̇д̣̇асигкаа-мууласигкаа • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
г̇ант̇аарамбхагат̇ааван̣н̣анаа
Ganthārambhakathāvaṇṇanā
д̇ад̇т̇аад̣̇о д̇аава саб̣б̣асаггад̇асса саб̣б̣асад̇д̇уд̇д̇амасса сад̇т̇уно бан̣аамам̣ д̣̇ассзнд̇о ааха ‘‘над̇ваа наат̇а’’нд̇яаад̣̇и. наат̇ам̣ жад̇уухи наат̇ан̇г̇зхи саманнааг̇ад̇ам̣ бхаг̇аванд̇ам̣ над̇ваа ванд̣̇ид̇ваа аад̣̇о аад̣̇имхи убасамбаннад̇о бадтааяа навагзна бхигкунаа ад̇хунаа баб̣б̣аж̇ид̇зна убасамбаннзна муулабхаасааяа мааг̇ад̇хабхаасааяа сигкид̇ум̣ самаасад̇о сан̇кзбзна мууласигкам̣ ахам̣ бавагкаамийд̇и бин̣д̣ад̇т̇о.
Tatthādo tāva sabbasakkatassa sabbasattuttamassa satthuno paṇāmaṃ dassento āha ‘‘natvā nātha’’ntyādi. Nāthaṃ catūhi nāthaṅgehi samannāgataṃ bhagavantaṃ natvā vanditvā ādo ādimhi upasampannato paṭṭhāya navakena bhikkhunā adhunā pabbajitena upasampannena mūlabhāsāya māgadhabhāsāya sikkhituṃ samāsato saṅkhepena mūlasikkhaṃ ahaṃ pavakkhāmīti piṇḍattho.
аяам̣ бана аваяавад̇т̇о – над̇ваад̇и д̇анниннад̇аббон̣ад̇аббаб̣бхааро худ̇ваа гааяаважийманод̣̇ваарзхи ванд̣̇ид̇ваад̇и ад̇т̇о. наат̇ад̇ийд̇и наат̇о, взнзяяаанам̣ хид̇асукам̣ мзд̇д̇ааяанавасзна аасийсад̇и бад̇т̇зд̇ийд̇и ад̇т̇о, ат̇а ваа наат̇ад̇и взнзяяаг̇ад̇з гилзсз убад̇аабзд̇ийд̇и ад̇т̇о, наат̇ад̇и ваа яаажад̇ийд̇и ад̇т̇о. бхаг̇аваа хи ‘‘саад̇ху, бхигкавз, бхигку гаалзна гаалам̣ ад̇д̇асамбад̇д̇им̣ бажжавзгкзяяаа’’д̇иаад̣̇инаа (а. ни. 8.7) сад̇д̇аанам̣ д̇ам̣ д̇ам̣ хид̇аббадибад̇д̇им̣ яаажид̇вааби гарун̣ааяа самуссаахид̇о д̇з д̇ад̇т̇а нияож̇зд̇и. барамзна ваа жид̇д̇иссариязна саманнааг̇ад̇о саб̣б̣асад̇д̇з ийсад̇и абхибхавад̇ийд̇и барамиссаро бхаг̇аваа ‘‘наат̇о’’д̇и вужжад̇и. саб̣б̣о жааяамад̇т̇о сад̣̇д̣̇асад̇т̇аанусаарад̇о взд̣̇ид̇аб̣б̣о. бавагкаамийд̇и багаарзна гат̇зссаами. мууласигкаад̇и ад̇хисийлаад̇хижид̇д̇аад̇хибан̃н̃аавасзна д̇иссоби сигкаа, убасамбаннасса суббад̇идтид̇абхаавасаад̇ханадтзна муулаа жа саа сигкид̇аб̣б̣ад̇о сигкаа жаад̇и мууласигкаа. г̇ант̇авасзнзд̇т̇а сан̇кибид̇ваа вуд̇д̇ад̇д̇аа д̇ад̣̇д̣̇ийбано г̇ант̇о ‘‘мууласигкаа’’д̇и вужжад̇и.
Ayaṃ pana avayavattho – natvāti tanninnatappoṇatappabbhāro hutvā kāyavacīmanodvārehi vanditvāti attho. Nāthatīti nātho, veneyyānaṃ hitasukhaṃ mettāyanavasena āsīsati patthetīti attho, atha vā nāthati veneyyagate kilese upatāpetīti attho, nāthati vā yācatīti attho. Bhagavā hi ‘‘sādhu, bhikkhave, bhikkhu kālena kālaṃ attasampattiṃ paccavekkheyyā’’tiādinā (a. ni. 8.7) sattānaṃ taṃ taṃ hitappaṭipattiṃ yācitvāpi karuṇāya samussāhito te tattha niyojeti. Paramena vā cittissariyena samannāgato sabbasatte īsati abhibhavatīti paramissaro bhagavā ‘‘nātho’’ti vuccati. Sabbo cāyamattho saddasatthānusārato veditabbo. Pavakkhāmīti pakārena kathessāmi. Mūlasikkhāti adhisīlaadhicittaadhipaññāvasena tissopi sikkhā, upasampannassa suppatiṭṭhitabhāvasādhanaṭṭhena mūlā ca sā sikkhitabbato sikkhā cāti mūlasikkhā. Ganthavasenettha saṅkhipitvā vuttattā taddīpano gantho ‘‘mūlasikkhā’’ti vuccati.
д̇ад̇т̇а гад̇амам̣ сийлам̣, гад̇амам̣ ад̇хисийлам̣, гад̇амам̣ жид̇д̇ам̣, гад̇амам̣ ад̇хижид̇д̇ам̣, гад̇амаа бан̃н̃аа, гад̇амаа ад̇хибан̃н̃аад̇и? вужжад̇з – бан̃жан̇г̇аадтан̇г̇ад̣̇асан̇г̇асийлам̣ д̇аава сийламзва. баад̇имогкасам̣варасийлам̣ бана ‘‘ад̇хисийла’’нд̇и вужжад̇и. д̇ан̃хи суурияо вияа баж̇ж̇од̇аанам̣, синзру вияа баб̣б̣ад̇аанам̣ саб̣б̣алогияасийлаанам̣ ад̇хиган̃жзва уд̇д̇аман̃жа. баад̇имогкасам̣варад̇оби жа маг̇г̇апаласамбаяуд̇д̇амзва сийлам̣ ад̇хисийлам̣, д̇ам̣ бана ид̇ха наад̇хиббзд̇ам̣. на хи д̇ам̣ сигканд̇о мзт̇унам̣ д̇хаммам̣ бадисзвад̇и. гаамааважараани бана адта гусалажид̇д̇аани, логияаадтасамаабад̇д̇ижид̇д̇аани жа згаж̇жхам̣ гад̇ваа жид̇д̇амзва. вибассанаабаад̣̇агам̣ адтасамаабад̇д̇ижид̇д̇ам̣ бана ‘‘ад̇хижид̇д̇а’’нд̇и вужжад̇и. д̇ан̃хи саб̣б̣алогияажид̇д̇аанам̣ ад̇хиган̃жзва уд̇д̇аман̃жа. д̇ад̇оби жа маг̇г̇апалажид̇д̇амзва ад̇хижид̇д̇ам̣, д̇ам̣ бана ид̇ха наад̇хиббзд̇ам̣. на хи д̇ам̣ сигканд̇о мзт̇унам̣ д̇хаммам̣ бадисзвад̇и. ‘‘ад̇т̇и д̣̇иннам̣, ад̇т̇и яидта’’нд̇иаад̣̇инаяаббавад̇д̇ам̣ гаммассагад̇аан̃аан̣ам̣ бан̃н̃аа, д̇илагкан̣аагаарабарижчзд̣̇агам̣ бана вибассанаан̃аан̣ам̣ ‘‘ад̇хибан̃н̃аа’’д̇и вужжад̇и. саа хи саб̣б̣алогияабан̃н̃аанам̣ ад̇хигаа жзва уд̇д̇амаа жа. д̇ад̇оби жа маг̇г̇апалабан̃н̃аава ад̇хибан̃н̃аа, саа бана ид̇ха наад̇хиббзд̇аа. на хи д̇ам̣ сигканд̇о мзт̇унам̣ д̇хаммам̣ бадисзвад̇и.
Tattha katamaṃ sīlaṃ, katamaṃ adhisīlaṃ, katamaṃ cittaṃ, katamaṃ adhicittaṃ, katamā paññā, katamā adhipaññāti? Vuccate – pañcaṅgaaṭṭhaṅgadasaṅgasīlaṃ tāva sīlameva. Pātimokkhasaṃvarasīlaṃ pana ‘‘adhisīla’’nti vuccati. Tañhi sūriyo viya pajjotānaṃ, sineru viya pabbatānaṃ sabbalokiyasīlānaṃ adhikañceva uttamañca. Pātimokkhasaṃvaratopi ca maggaphalasampayuttameva sīlaṃ adhisīlaṃ, taṃ pana idha nādhippetaṃ. Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati. Kāmāvacarāni pana aṭṭha kusalacittāni, lokiyaaṭṭhasamāpatticittāni ca ekajjhaṃ katvā cittameva. Vipassanāpādakaṃ aṭṭhasamāpatticittaṃ pana ‘‘adhicitta’’nti vuccati. Tañhi sabbalokiyacittānaṃ adhikañceva uttamañca. Tatopi ca maggaphalacittameva adhicittaṃ, taṃ pana idha nādhippetaṃ. Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati. ‘‘Atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭha’’ntiādinayappavattaṃ kammassakatāñāṇaṃ paññā, tilakkhaṇākāraparicchedakaṃ pana vipassanāñāṇaṃ ‘‘adhipaññā’’ti vuccati. Sā hi sabbalokiyapaññānaṃ adhikā ceva uttamā ca. Tatopi ca maggaphalapaññāva adhipaññā, sā pana idha nādhippetā. Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati.
д̇аасу д̇ийсу ад̇хисийласигкаа жаарид̇д̇аваарид̇д̇авасзна д̣̇увид̇хамби сийлам̣ яат̇аанусидтам̣ бадибаж̇ж̇амаанзна, д̇аббадибагкз гилзсз д̇ад̣̇ан̇г̇аббахаанавасзна баж̇аханд̇зна сигкид̇аб̣б̣аа. ад̇хижид̇д̇асигкаа яат̇аавуд̇д̇зсу аарамман̣зсу абхияог̇авасзна жхаанаббадибагкаанам̣ нийваран̣аг̇ан̣аанам̣ вигкамбханаббахаанам̣ гурумаанзна сигкид̇аб̣б̣аа. ад̇хибан̃н̃аасигкаа бана яат̇аануруубам̣ д̇ад̣̇ан̇г̇аббахаанасамужчзд̣̇авасзна саанусаяз гилзсз самужчинд̣̇анд̇зна сигкид̇аб̣б̣аа. д̇асмаа суббад̇идтид̇абхаавасаад̇ханадтзна муулаа жа саа сигкид̇аб̣б̣ад̇о сигкаа жаад̇и мууласигкаа, гаммаважанижчааяам̣ ‘‘мууласигка’’нд̇и вуд̇д̇ам̣.
Tāsu tīsu adhisīlasikkhā cārittavārittavasena duvidhampi sīlaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamānena, tappaṭipakkhe kilese tadaṅgappahānavasena pajahantena sikkhitabbā. Adhicittasikkhā yathāvuttesu ārammaṇesu abhiyogavasena jhānappaṭipakkhānaṃ nīvaraṇagaṇānaṃ vikkhambhanappahānaṃ kurumānena sikkhitabbā. Adhipaññāsikkhā pana yathānurūpaṃ tadaṅgappahānasamucchedavasena sānusaye kilese samucchindantena sikkhitabbā. Tasmā suppatiṭṭhitabhāvasādhanaṭṭhena mūlā ca sā sikkhitabbato sikkhā cāti mūlasikkhā, kammavacanicchāyaṃ ‘‘mūlasikkha’’nti vuttaṃ.
самаасийяад̇з сан̇кибийяад̇зд̇и самаасо, д̇ад̇о самаасад̇о. самаг̇г̇зна сан̇гхзна н̃ад̇д̇ижад̇уд̇т̇зна гаммзна агуббзна таанаарахзна убасамбаннод̇и бхигку. д̇ад̇т̇а саб̣б̣анд̇имзна барияааязна бан̃жаваг̇г̇агаран̣ийяз гаммз яаавад̇игаа бхигкуу гаммаббад̇д̇аа, д̇зсам̣ ааг̇ад̇ад̇д̇аа, чанд̣̇аарахаанам̣ чанд̣̇асса аахадад̇д̇аа, саммукийбхууд̇аанан̃жа аббадиггосанад̇о згасмим̣ гаммз самаг̇г̇абхаавам̣ убаг̇ад̇зна сан̇гхзна д̇ийхи ануссааванаахи згааяа н̃ад̇д̇ияаа гаад̇аб̣б̣агаммасан̇каад̇зна н̃ад̇д̇ижад̇уд̇т̇зна д̇хаммигзна винаяагаммзна вад̇т̇ун̃ад̇д̇иануссааванасиймаабарисаасамбад̇д̇исамбаннад̇д̇аа агобзд̇аб̣б̣ад̇ам̣, аббадиггосид̇аб̣б̣ад̇ам̣ убаг̇ад̇зна таанаарахзна гааран̣аарахзна сад̇т̇усаасанаарахзна убасамбанно наама, убарибхаавам̣ самаабанно бад̇д̇од̇и ад̇т̇о. бхигкубхааво хи убарибхааво. д̇ан̃жзса яат̇аавуд̇д̇зна гаммзна самаабаннад̇д̇аа ‘‘убасамбанно’’д̇и вужжад̇и, д̇зна бхигкунаа. уунабан̃жавассад̇ааяа наваго, д̇зна навагзна ад̇хунаа баб̣б̣аж̇ид̇зна, ажирабаб̣б̣аж̇ид̇знаад̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. аад̣̇од̇и аад̣̇имхиязваад̇и ад̇т̇о, аад̣̇ид̇о бадтааяаад̇и ваа. аби жа т̇зро ‘‘аад̣̇о’’д̇и важанзна сад̣̇д̇хаабаб̣б̣аж̇ид̇аанам̣ гулабуд̇д̇аанам̣ ааласияад̣̇осзна, аббадибаж̇ж̇анд̇аанам̣ ан̃н̃аан̣ад̣̇осзна жа ан̃н̃ат̇аа бадибаж̇ж̇анд̇аанам̣ сам̣взг̇ам̣ ж̇анзд̇и. гат̇ам̣? ад̇ид̣̇уллабхам̣ кан̣ам̣ самавааяам̣ бадилабхид̇ваа д̇ан̇кан̣ам̣ на гусийд̇зна ваа нирад̇т̇агагат̇аабасуд̇зна ваа вийд̇инаамзд̇аб̣б̣ам̣, гим̣ гаад̇аб̣б̣ам̣? аад̣̇ид̇о бадтааяа ниранд̇арамзва д̇ийсу сигкаасу аад̣̇аро ж̇анзд̇аб̣б̣од̇и.
Samāsīyate saṅkhipīyateti samāso, tato samāsato. Samaggena saṅghena ñatticatutthena kammena akuppena ṭhānārahena upasampannoti bhikkhu. Tattha sabbantimena pariyāyena pañcavaggakaraṇīye kamme yāvatikā bhikkhū kammappattā, tesaṃ āgatattā, chandārahānaṃ chandassa āhaṭattā, sammukhībhūtānañca appaṭikkosanato ekasmiṃ kamme samaggabhāvaṃ upagatena saṅghena tīhi anussāvanāhi ekāya ñattiyā kātabbakammasaṅkhātena ñatticatutthena dhammikena vinayakammena vatthuñattianussāvanasīmāparisāsampattisampannattā akopetabbataṃ, appaṭikkositabbataṃ upagatena ṭhānārahena kāraṇārahena satthusāsanārahena upasampanno nāma, uparibhāvaṃ samāpanno pattoti attho. Bhikkhubhāvo hi uparibhāvo. Tañcesa yathāvuttena kammena samāpannattā ‘‘upasampanno’’ti vuccati, tena bhikkhunā. Ūnapañcavassatāya navako, tena navakena adhunā pabbajitena, acirapabbajitenāti vuttaṃ hoti. Ādoti ādimhiyevāti attho, ādito paṭṭhāyāti vā. Api ca thero ‘‘ādo’’ti vacanena saddhāpabbajitānaṃ kulaputtānaṃ ālasiyadosena, appaṭipajjantānaṃ aññāṇadosena ca aññathā paṭipajjantānaṃ saṃvegaṃ janeti. Kathaṃ? Atidullabhaṃ khaṇaṃ samavāyaṃ paṭilabhitvā taṅkhaṇaṃ na kusītena vā niratthakakathāpasutena vā vītināmetabbaṃ, kiṃ kātabbaṃ? Ādito paṭṭhāya nirantarameva tīsu sikkhāsu ādaro janetabboti.
‘‘саа мааг̇ад̇хий муулабхаасаа, нараа яааяаад̣̇игаббигаа;
‘‘Sā māgadhī mūlabhāsā, narā yāyādikappikā;
б̣рахмаано жассуд̇аалаабаа, самб̣уд̣̇д̇хаа жааби бхаасарз’’д̇и. –
Brahmāno cassutālāpā, sambuddhā cāpi bhāsare’’ti. –
важанад̇о муулабхаасааяаад̇и мааг̇ад̇хамуулааяа бхаасааяа, сабхааванируд̇д̇ияаа бхаасааяаад̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. сигкид̇унд̇и уг̇г̇ан̣хид̇ум̣.
Vacanato mūlabhāsāyāti māgadhamūlāya bhāsāya, sabhāvaniruttiyā bhāsāyāti vuttaṃ hoti. Sikkhitunti uggaṇhituṃ.